Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal og Paola Cardenas skrifa 30. maí 2025 22:32 Þann 28. maí var tilkynnt að íslensk stjórnvöld hefðu ákveðið að vísa 17 ára gömlum dreng, Oscar Bocanegra Florez, úr landi. Oscar kom með föður sínum til Íslands árið 2022 í leit að vernd. Á Íslandi mátu barnaverndaryfirvöld það svo að faðirinn væri óhæfur til að fara með forræði og faðirinn ákvað að afsala sér því. Í kjölfarið var Oscar komið fyrir í fóstur hjá hjónunum Sonju Magnúsdóttur og Svavari Jóhannsyni, þar sem hann naut öryggis og stöðuleika, þangað til yfirvöld ákváðu að senda hann til Kólumbíu þann 15. október sl. Oscar var rifinn upp frá fósturfjölskyldu sinni í Hafnarfirði, vinum og skólafélögum og fluttur úr landi með föður sem ekkert vildi með hann hafa. Oscar var sóttur af lögreglu í Flensborgarskóla, þar sem hann stundaði nám og handtekinn inná salerni skólans. Skólameistari upplýsti í fjölmiðlum að ekkert samtal hefði átt sér stað við skólann og að hún hefði sent formlegt erindi til viðeigandi stjórnvalda þar sem hún gerði alvarlegar athugasemdir við framkvæmdina, sem hún taldi með öllu óásættanlega. Flest okkar urðu hissa á þessum aðförum og gerðum ráð fyrir að gengið hefði verið frá öruggri lausn fyrir Oscar við komuna til Kólumbíu – til dæmis að hann yrði færður í umsjá móður sinnar eða vistaður á fósturheimili - en því miður reyndist það ekki raunin, því Oscar endaði heimilislaus á götunni í Bógatá í Kólumbíu. Íslensk stjórnvöld sendu því drenginn í rauninni á götuna í Bógatá þar sem Oscar hraktist um. Annar höfundur þessar greinar þekkir vel til aðstæðna í Bógatá og getur staðfest að gatan þar er stórhættulegur staður fyrir börn og ungmenni. Samkvæmt nýjustu tölum búa yfir 10.000 einstaklingar á götum borgarinnar og meðal þeirra er fjöldi barna og ungmenna sem eru án stuðningsnets. Börn sem alast upp við slíkar aðstæður í Kólumbíu verða oft fyrir líkamlegu og kynferðislegu ofbeldi, eru þvinguð í vændi eða glæpastarfsemi og búa við stöðugan skort á mat, öryggi og heilbrigðisþjónustu. Rannsóknir sýna að þessi börn og ungmenni eru félagslega útilokuð, án aðgengis að menntun og í mikilli áhættu á að lenda í mansali. Lífslíkur barna í þessum aðstæðum eru mun lægri en annara barna. Fósturforeldrar Oscars ákváðu að fara til Kólumbíu og sækja hann, þegar hann hafði harkist um á götunni í mánuð. Þau komu aftur aftur til Íslands 15. nóvember og þá var Oscar svokallað vegalaust barn í skilningi laganna. Barnaverndarþjónusta Suðurnesja, sem fer með slík mál, mælti með því að Oscar fengi vernd, þar sem hann á hér fjölskyldu sem vill ekkert frekar en að fá að annast um hann og gerir engar kröfur um greiðslur fyrir það. Þrátt fyrir það hafnaði kærunefnd útlendingamála því að taka málið til efnismeðferðar. Í apríl var ákvörðun Útlendingastofnunar kærð, þar sem bent var á að Oscar hefði búið við líkamlegt og andlegt ofbeldi af hálfu föður síns og ekki notið verndar móður sinnar. Nú hefur verið tilkynnt að Oscar verði aftur vísað úr landi 3. júní. Að vísa Oscar úr landi gengur gegn skuldbindingum Íslands samkvæmt alþjóðlegum mannréttindasáttmálum og Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna, sem hefur verið lögfestur á Íslandi. Þar kemur skýrt fram að það sem barni er fyrir bestu skal ávallt hafa forgang við ákvarðanatöku sem varðar börn. Þessi ákvörðun íslenskra yfirvalda virðist ekki endurspegla það sjónarmið, heldur er hún byggð á formlegum forsendum sem virða hvorki aðstæður Oscars né þann veruleika sem bíður hans í Kólumbíu. Þúsundir íslendinga standa saman og hafa skrifað undir undirskriftarlista þar sem skorað er á stjórnvöld að veita Oscar varanlegt leyfi til að dvelja áfram á Íslandi. Um er að ræða einstakt mál, þar sem einstök fjölskylda er tilbúin til að annast barn sem á engan annan að og veita því ástríkt og varanlegt heimili. Að senda Oscar til baka til Bógatá í aðstæður sem geta verið lífshættulegar gengur, eins og áður sagði, gegn álit barnaverndar, barnasáttmála, almennum mannúðarsjónarmiðum og siðferðislegu gildum sem við viljum trúa að íslensk samfélag standi fyrir. Við hvetjum alþingismenn og ríkisstjórn til að bregðast tafarlaust við þessu einstaka máli og tryggja að Oscar Bocanegra Florez fái að eiga öruggt heimili hjá fósturfjölskyldu sinni. Guðný Björk Eydal er félagsráðgjafi og prófessor við Félagsráðgjafadeild Háskóla Íslands Paola Cardenas er sálfræðingur, lektor við Félagsráðgjafadeild Háskóla Íslands og fyrrverandi formaður innflytjendaráðs Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mál Oscars frá Kólumbíu Mest lesið Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Þann 28. maí var tilkynnt að íslensk stjórnvöld hefðu ákveðið að vísa 17 ára gömlum dreng, Oscar Bocanegra Florez, úr landi. Oscar kom með föður sínum til Íslands árið 2022 í leit að vernd. Á Íslandi mátu barnaverndaryfirvöld það svo að faðirinn væri óhæfur til að fara með forræði og faðirinn ákvað að afsala sér því. Í kjölfarið var Oscar komið fyrir í fóstur hjá hjónunum Sonju Magnúsdóttur og Svavari Jóhannsyni, þar sem hann naut öryggis og stöðuleika, þangað til yfirvöld ákváðu að senda hann til Kólumbíu þann 15. október sl. Oscar var rifinn upp frá fósturfjölskyldu sinni í Hafnarfirði, vinum og skólafélögum og fluttur úr landi með föður sem ekkert vildi með hann hafa. Oscar var sóttur af lögreglu í Flensborgarskóla, þar sem hann stundaði nám og handtekinn inná salerni skólans. Skólameistari upplýsti í fjölmiðlum að ekkert samtal hefði átt sér stað við skólann og að hún hefði sent formlegt erindi til viðeigandi stjórnvalda þar sem hún gerði alvarlegar athugasemdir við framkvæmdina, sem hún taldi með öllu óásættanlega. Flest okkar urðu hissa á þessum aðförum og gerðum ráð fyrir að gengið hefði verið frá öruggri lausn fyrir Oscar við komuna til Kólumbíu – til dæmis að hann yrði færður í umsjá móður sinnar eða vistaður á fósturheimili - en því miður reyndist það ekki raunin, því Oscar endaði heimilislaus á götunni í Bógatá í Kólumbíu. Íslensk stjórnvöld sendu því drenginn í rauninni á götuna í Bógatá þar sem Oscar hraktist um. Annar höfundur þessar greinar þekkir vel til aðstæðna í Bógatá og getur staðfest að gatan þar er stórhættulegur staður fyrir börn og ungmenni. Samkvæmt nýjustu tölum búa yfir 10.000 einstaklingar á götum borgarinnar og meðal þeirra er fjöldi barna og ungmenna sem eru án stuðningsnets. Börn sem alast upp við slíkar aðstæður í Kólumbíu verða oft fyrir líkamlegu og kynferðislegu ofbeldi, eru þvinguð í vændi eða glæpastarfsemi og búa við stöðugan skort á mat, öryggi og heilbrigðisþjónustu. Rannsóknir sýna að þessi börn og ungmenni eru félagslega útilokuð, án aðgengis að menntun og í mikilli áhættu á að lenda í mansali. Lífslíkur barna í þessum aðstæðum eru mun lægri en annara barna. Fósturforeldrar Oscars ákváðu að fara til Kólumbíu og sækja hann, þegar hann hafði harkist um á götunni í mánuð. Þau komu aftur aftur til Íslands 15. nóvember og þá var Oscar svokallað vegalaust barn í skilningi laganna. Barnaverndarþjónusta Suðurnesja, sem fer með slík mál, mælti með því að Oscar fengi vernd, þar sem hann á hér fjölskyldu sem vill ekkert frekar en að fá að annast um hann og gerir engar kröfur um greiðslur fyrir það. Þrátt fyrir það hafnaði kærunefnd útlendingamála því að taka málið til efnismeðferðar. Í apríl var ákvörðun Útlendingastofnunar kærð, þar sem bent var á að Oscar hefði búið við líkamlegt og andlegt ofbeldi af hálfu föður síns og ekki notið verndar móður sinnar. Nú hefur verið tilkynnt að Oscar verði aftur vísað úr landi 3. júní. Að vísa Oscar úr landi gengur gegn skuldbindingum Íslands samkvæmt alþjóðlegum mannréttindasáttmálum og Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna, sem hefur verið lögfestur á Íslandi. Þar kemur skýrt fram að það sem barni er fyrir bestu skal ávallt hafa forgang við ákvarðanatöku sem varðar börn. Þessi ákvörðun íslenskra yfirvalda virðist ekki endurspegla það sjónarmið, heldur er hún byggð á formlegum forsendum sem virða hvorki aðstæður Oscars né þann veruleika sem bíður hans í Kólumbíu. Þúsundir íslendinga standa saman og hafa skrifað undir undirskriftarlista þar sem skorað er á stjórnvöld að veita Oscar varanlegt leyfi til að dvelja áfram á Íslandi. Um er að ræða einstakt mál, þar sem einstök fjölskylda er tilbúin til að annast barn sem á engan annan að og veita því ástríkt og varanlegt heimili. Að senda Oscar til baka til Bógatá í aðstæður sem geta verið lífshættulegar gengur, eins og áður sagði, gegn álit barnaverndar, barnasáttmála, almennum mannúðarsjónarmiðum og siðferðislegu gildum sem við viljum trúa að íslensk samfélag standi fyrir. Við hvetjum alþingismenn og ríkisstjórn til að bregðast tafarlaust við þessu einstaka máli og tryggja að Oscar Bocanegra Florez fái að eiga öruggt heimili hjá fósturfjölskyldu sinni. Guðný Björk Eydal er félagsráðgjafi og prófessor við Félagsráðgjafadeild Háskóla Íslands Paola Cardenas er sálfræðingur, lektor við Félagsráðgjafadeild Háskóla Íslands og fyrrverandi formaður innflytjendaráðs
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun