Ný byggingarreglugerð – íbúðir fyrir alla? Jóhann Sigurðsson skrifar 1. desember 2012 08:00 Um áramótin tekur ný byggingarreglugerð gildi og leysir af hólmi eldri reglugerð frá 1998. Nýja reglugerðin, sem sögð er sú stærsta í Íslandssögunni, mun færa okkar að þeim stöðlum sem tíðkast hjá hinum norrænu ríkjunum. Nýja reglugerðin mun hafa í för með sér að íbúðarhúsnæði getur í mörgum tilfellum stækkað verulega. Eitt af meginmarkmiðum hinnar nýju reglugerðar er algild hönnun sem merkir að íbúðir beri að hanna þannig að það mismuni ekki einstaklingum eða hópi einstaklinga. Hefur því stigið stórt skref til að bæta aðgengi hreyfihamlaðra þar sem allt húsnæði skal vera aðgengilegt hjólastólum, með örfáum undantekningum þó. Ný byggingarreglugerð er því jákvætt og mikilvægt skref í átt að jöfnuði og betri tilveru hreyfihamlaðra einstaklinga.Bólgnar út í stærð Sú spurning vaknar þó óhjákvæmilega hvort hin nýja reglugerð gangi of langt í stærðarkröfum og mismuni jafnvel stórum hluta þjóðarinnar sem síst má við því? Það er mikilvægt að átta sig á því að nýja reglugerðin mun óhjákvæmilega hafa í för með sér að íbúðarhúsnæði mun bólgna út í stærð. Ofan á það bætast hertar kröfur til einangrunar, hljóðvistar, eldvarnamála o.fl. Allt þetta kemur ekki til án kostnaðarauka en áætlað er að byggingarkostnaður hækki verulega með tilheyrandi áhrifum á neysluvísitölu, auknum rekstrarkostnaði, hærri fasteignagjöldum o.s.frv. Áhrifin verða þó mismunandi eftir stærðum íbúða. Ég bar saman mismunandi reglugerðir og afleiðingar þeirra og komst að því að dæmigerð þriggja herbergja íbúð (flatarmál séreignarhluta) stækkar um 20% ef framfylgja á nýju reglugerðinni. Fyrir litla eða meðalstóra þriggja herbergja íbúð getur aukinn byggingarkostnaður numið um 2,5-3 milljónum, einungis vegna stærðaraukningar. Að miklu leyti er þessi gríðarlega stærðaraukning ekki nauðsynleg vegna aðgengismála heldur fyrst og fremst vegna ósveigjanleika í stærðarkröfum rýma. Þess ber þó að geta að þessi prósentutala lækkar eftir því sem byggingarnar stækka en svo virðist sem reglugerðin komi verst niður á þriggja herbergja íbúðum. Þessi útreikningur er auðvitað ekki tæmandi og getur breyst að einhverju leyti eftir aðstæðum.Erfiðara að kaupa Hætt er við að öryrkjar, ungt fólk og láglaunafólk muni í framtíðinni eiga erfiðara með að kaupa nýtt húsnæði vegna þess að það þarf að kaupa mun fleiri fermetra til að ná sömu nýtingu og lenda þannig í nokkurs konar „húsnæðisgildru". Nýjar íbúðir gætu því í versta falli orðið forréttindi ákveðinna þjóðfélagshópa. Til samanburðar geta norskar íbúðir uppfyllt kröfur um aðgengi á 10% minna flatarmáli skv. fyrrnefndum samanburði. Íslenska reglugerðin veitir minna svigrúm en í henni eru settar lágmarks flatarmálskröfur á ýmis rými í stað þess að tilgreina hvaða þarfir þau þurfi að uppfylla. Augljóst er að meira byggingarefni þarf til að búa til stærri íbúðir en minni. Framleiðsla byggingarefnis er orkufrek, mengandi og gengur á auðlindir jarðarinnar. Það þarf eldsneyti til að flytja byggingarefnið og að lokum þarf að farga því. Því stærri sem íbúðir eru, því meiri orku þarf til að lýsa þær upp, kynda, loftræsta og viðhalda. Því stærri sem byggingar verða því stærra verður fótspor þeirra sem leiðir að lokum til orkufrekari samgangna. Til að setja þetta í samhengi þá er 39% af koltvísýringslosun í Bandaríkjunum tilkomin vegna bygginga. Þó ekki sé hægt að heimfæra þetta algjörlega á Ísland gefur þessi tala til kynna hversu stór umhverfisþáttur húsnæði er.Fólk á að geta valið Það er síður en svo hugmynd mín að byggja ekki aðgengilegar íbúðir. Þvert á móti styð ég aðgengismál fatlaðra heils hugar og þar má margt betur fara sem bætt verður úr með nýrri reglugerð. En ég styð líka rétt fólks til að geta lifað sómasamlegu lífi á launum sínum og rétt til að eiga þak yfir höfuð sitt og fjölskyldu sinnar. Fólk á að geta valið sér að búa í litlum og vel nýttum íbúðum sem henta efnahag þeirra. Því þarf að feta einhvern milliveg. Sem dæmi væri eðlilegt ef byggja mætti ákveðið prósentuhlutfall íbúða í hverju fjölbýlishúsi án þess að kröfur um algilda hönnun ættu við. Einnig að fella megi út flatarmálskröfur sem gerðar eru til svefnherbergja, baðherbergja og þvottahúsa en þetta getur minnkað íbúðirnar um u.þ.b. 10%. Þó svo að lágmarks prósentuhlutfall aðgengilegra íbúða sé tilgreint í byggingarreglugerð má í deiliskipulagi gera strangari kröfur þar sem við á.Stuttur aðlögunartími Það sem er hvað mest íþyngjandi við nýja reglugerð er hversu stuttur aðlögunartíminn er. Hvorki þjóðfélagið né byggingariðnaðurinn er tilbúinn að taka í notkun nýja reglugerð í svo stóru skrefi. Það skref tökum við nú á u.þ.b. einu ári á meðan aðlögunarferlið hjá Norðmönnum og Dönum tók fimm til sex ár. Starfsfólk Mannvirkjastofnunar hefur lyft grettistaki á stuttum tíma við gerð hinnar nýju reglugerðar en hefur þó verið skammtaður of naumur tími. Við þurfum að halda áfram þeirri umræðu sem loksins er komin í gang og gefa okkur lengri tíma til að skoða heildarafleiðingar reglugerðarinnar. Ný byggingarreglugerð er risaskref og afleiðingar þess að vaða af stað geta bitnað á almenningi og dregið tennurnar endanlega úr byggingariðnaðinum. Betri er krókur en kelda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Mest lesið Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson Skoðun Þjóðkirkjan engu svarar – hylur sig í fræðilegri þoku Hilmar Kristinsson Skoðun Öryggisgæslu í Mjódd, núna, takk fyrir! Helgi Áss Grétarsson Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir Skoðun Saman getum við komið í veg fyrir slag Alma D. Möller Skoðun Ríkisstjórnin ræðst gegn launafólki og atvinnulausum Finnbjörn A. Hermannson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Svar til stjórnunarlegs ábyrgðarmanns frá Keflavík Soffía Sigurðardóttir Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun Einkavæðing orkunnar, skattasniðganga og lífeyrissjóðir Ögmundur Jónasson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar Skoðun Þjóðkirkjan engu svarar – hylur sig í fræðilegri þoku Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Borgarstefna kallar á aðgerðir og fjármagn Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Skjáheimsókn getur dimmu í dagsljós breytt Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru álverin á Íslandi útlensk? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Öryggisgæslu í Mjódd, núna, takk fyrir! Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Erum við ennþá hrædd við Davíð Oddsson? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Saman getum við komið í veg fyrir slag Alma D. Möller skrifar Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir skrifar Skoðun Blóðtaka er ekki landbúnaður Guðrún Scheving Thorsteinsson,Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Svar til stjórnunarlegs ábyrgðarmanns frá Keflavík Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórnin ræðst gegn launafólki og atvinnulausum Finnbjörn A. Hermannson skrifar Skoðun 764/O9A: Kannt þú að vernda barnið á netinu? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Opinberir starfsmenn kjósa síður áminningarskyldu Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Einkavæðing orkunnar, skattasniðganga og lífeyrissjóðir Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Er gervigreindarprestur trúlaus eða trúaður? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Skattaferðalandið Ísland Björn Ragnarsson skrifar Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Á hvorum endanum viljum við byrja að skera af? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Fyrirmyndar forvarnarstefna í Mosfellsbæ Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson skrifar Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir skrifar Sjá meira
Um áramótin tekur ný byggingarreglugerð gildi og leysir af hólmi eldri reglugerð frá 1998. Nýja reglugerðin, sem sögð er sú stærsta í Íslandssögunni, mun færa okkar að þeim stöðlum sem tíðkast hjá hinum norrænu ríkjunum. Nýja reglugerðin mun hafa í för með sér að íbúðarhúsnæði getur í mörgum tilfellum stækkað verulega. Eitt af meginmarkmiðum hinnar nýju reglugerðar er algild hönnun sem merkir að íbúðir beri að hanna þannig að það mismuni ekki einstaklingum eða hópi einstaklinga. Hefur því stigið stórt skref til að bæta aðgengi hreyfihamlaðra þar sem allt húsnæði skal vera aðgengilegt hjólastólum, með örfáum undantekningum þó. Ný byggingarreglugerð er því jákvætt og mikilvægt skref í átt að jöfnuði og betri tilveru hreyfihamlaðra einstaklinga.Bólgnar út í stærð Sú spurning vaknar þó óhjákvæmilega hvort hin nýja reglugerð gangi of langt í stærðarkröfum og mismuni jafnvel stórum hluta þjóðarinnar sem síst má við því? Það er mikilvægt að átta sig á því að nýja reglugerðin mun óhjákvæmilega hafa í för með sér að íbúðarhúsnæði mun bólgna út í stærð. Ofan á það bætast hertar kröfur til einangrunar, hljóðvistar, eldvarnamála o.fl. Allt þetta kemur ekki til án kostnaðarauka en áætlað er að byggingarkostnaður hækki verulega með tilheyrandi áhrifum á neysluvísitölu, auknum rekstrarkostnaði, hærri fasteignagjöldum o.s.frv. Áhrifin verða þó mismunandi eftir stærðum íbúða. Ég bar saman mismunandi reglugerðir og afleiðingar þeirra og komst að því að dæmigerð þriggja herbergja íbúð (flatarmál séreignarhluta) stækkar um 20% ef framfylgja á nýju reglugerðinni. Fyrir litla eða meðalstóra þriggja herbergja íbúð getur aukinn byggingarkostnaður numið um 2,5-3 milljónum, einungis vegna stærðaraukningar. Að miklu leyti er þessi gríðarlega stærðaraukning ekki nauðsynleg vegna aðgengismála heldur fyrst og fremst vegna ósveigjanleika í stærðarkröfum rýma. Þess ber þó að geta að þessi prósentutala lækkar eftir því sem byggingarnar stækka en svo virðist sem reglugerðin komi verst niður á þriggja herbergja íbúðum. Þessi útreikningur er auðvitað ekki tæmandi og getur breyst að einhverju leyti eftir aðstæðum.Erfiðara að kaupa Hætt er við að öryrkjar, ungt fólk og láglaunafólk muni í framtíðinni eiga erfiðara með að kaupa nýtt húsnæði vegna þess að það þarf að kaupa mun fleiri fermetra til að ná sömu nýtingu og lenda þannig í nokkurs konar „húsnæðisgildru". Nýjar íbúðir gætu því í versta falli orðið forréttindi ákveðinna þjóðfélagshópa. Til samanburðar geta norskar íbúðir uppfyllt kröfur um aðgengi á 10% minna flatarmáli skv. fyrrnefndum samanburði. Íslenska reglugerðin veitir minna svigrúm en í henni eru settar lágmarks flatarmálskröfur á ýmis rými í stað þess að tilgreina hvaða þarfir þau þurfi að uppfylla. Augljóst er að meira byggingarefni þarf til að búa til stærri íbúðir en minni. Framleiðsla byggingarefnis er orkufrek, mengandi og gengur á auðlindir jarðarinnar. Það þarf eldsneyti til að flytja byggingarefnið og að lokum þarf að farga því. Því stærri sem íbúðir eru, því meiri orku þarf til að lýsa þær upp, kynda, loftræsta og viðhalda. Því stærri sem byggingar verða því stærra verður fótspor þeirra sem leiðir að lokum til orkufrekari samgangna. Til að setja þetta í samhengi þá er 39% af koltvísýringslosun í Bandaríkjunum tilkomin vegna bygginga. Þó ekki sé hægt að heimfæra þetta algjörlega á Ísland gefur þessi tala til kynna hversu stór umhverfisþáttur húsnæði er.Fólk á að geta valið Það er síður en svo hugmynd mín að byggja ekki aðgengilegar íbúðir. Þvert á móti styð ég aðgengismál fatlaðra heils hugar og þar má margt betur fara sem bætt verður úr með nýrri reglugerð. En ég styð líka rétt fólks til að geta lifað sómasamlegu lífi á launum sínum og rétt til að eiga þak yfir höfuð sitt og fjölskyldu sinnar. Fólk á að geta valið sér að búa í litlum og vel nýttum íbúðum sem henta efnahag þeirra. Því þarf að feta einhvern milliveg. Sem dæmi væri eðlilegt ef byggja mætti ákveðið prósentuhlutfall íbúða í hverju fjölbýlishúsi án þess að kröfur um algilda hönnun ættu við. Einnig að fella megi út flatarmálskröfur sem gerðar eru til svefnherbergja, baðherbergja og þvottahúsa en þetta getur minnkað íbúðirnar um u.þ.b. 10%. Þó svo að lágmarks prósentuhlutfall aðgengilegra íbúða sé tilgreint í byggingarreglugerð má í deiliskipulagi gera strangari kröfur þar sem við á.Stuttur aðlögunartími Það sem er hvað mest íþyngjandi við nýja reglugerð er hversu stuttur aðlögunartíminn er. Hvorki þjóðfélagið né byggingariðnaðurinn er tilbúinn að taka í notkun nýja reglugerð í svo stóru skrefi. Það skref tökum við nú á u.þ.b. einu ári á meðan aðlögunarferlið hjá Norðmönnum og Dönum tók fimm til sex ár. Starfsfólk Mannvirkjastofnunar hefur lyft grettistaki á stuttum tíma við gerð hinnar nýju reglugerðar en hefur þó verið skammtaður of naumur tími. Við þurfum að halda áfram þeirri umræðu sem loksins er komin í gang og gefa okkur lengri tíma til að skoða heildarafleiðingar reglugerðarinnar. Ný byggingarreglugerð er risaskref og afleiðingar þess að vaða af stað geta bitnað á almenningi og dregið tennurnar endanlega úr byggingariðnaðinum. Betri er krókur en kelda.
Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson Skoðun
Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir Skoðun
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun
Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar
Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir skrifar
Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar
Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar
Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar
Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson Skoðun
Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir Skoðun
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun