Sjö spurningum um Úkraínu svarað Stefán Ó. Jónsson skrifar 4. mars 2014 17:02 VISIR/AFP Ástandið í Úkraínu hefur komið mörgum í opna skjöldu. Þó marga sérfræðinga í málefnum svæðisins grunaði að Rússar hefðu í huga að styrkja ítök sín í Svartahafi bjuggust fáir við því að það yrði gert með slíku offorsi. Mörgum spurningum er enn ósvarað en Vísir birtir hér svör við sjö slíkum um yfirstandandi átök og framtíð svæðisins. 1. Hvað er Pútín að hugsa? Fáir vita hvað vakir fyrir Vladímír Pútín Rússlandsforseta þessa dagana. Angela Merkel, kanslari Þýskalands, sagði í kjölfar samtals þeirra að forsetinn væri veruleikafirrtur en leiddar hafa verið líkur að nokkrum mögulegum ástæðum þess að Pútín hefur sent 16000 hermenn á Krímskagann að undaförnu:Niðurlæging. Fall Viktors Janúkóvtisj af forsetastóli var mikið reiðarslag fyrir Rússa og Pútín gæti hafa viljað sýna mátt sinn og megin. Forsetatíð Pútíns hefur einkennst af tilraunum til að bæta upp fyrir fyrri vonbrigði, til að mynda inngöngu margra fyrrum Sovétlanda í NATO sem lagðist illa í rússneska ráðamenn.Draga úr áhrifum úkraínsku byltingarinnar til að koma í veg fyrir eina slíka heima fyrir. Senda skýr skilaboð til rússnesku þjóðarinnar að „ef þú ríst upp þá verða þetta afleiðingarnar; fullkomin ringulreið og borgarastyrjöld.“Styrkja stöðu sína gegn nýrri ríkisstjórn Úkraínu með ögrunum sem þessum.Svar við ögrunum vesturlanda. Pútín hefur fulla trú á því að byltingin í Úkraínu hafi verið skipulögð af vesturveldunum til að koma frá völdum lýðræðislega kjörinni ríkisstjórn sem horfði frekar til austurs en vesturs. Pútín vill koma í veg fyrir að Úkraína leiti frekar á náðir Evrópusambandsins en Rússlands og vill því með öllum ráðum koma á stjórnarmeirihluta sem svipar til þess sem var við völd fyrir byltinguna.Vladímír Pútín, forseti Rússlands.vísir/afp2. Hvað gerir Pútín næst? Leiddar hafa verið líkur að því að Vladímír Pútín láti sér ekki Krímskagann nægja og hyggist innlima fleiri svæði í Úkraínu, aðalega austurhlutann sem er hliðhollur Rússum. Hvernig slíkri innlimun yrði hrint í framkvæmd án eiginlegra innrásar er erfitt að segja þó færð hafa verið rök fyrir því að fjöldi rússneskra hermanna sem fyrir eru í Úkraínu megi flokka sem innrásarher. 3. Hvernig munu Vesturlönd bregðast við? Það er í raun fremur fátt sem Vesturveldin geta tekið til bragðs. Rússland er stórt land með stóran her, fjölda kjarnorkuvopna og sér Evrópu fyrir bróðurparti orku sinnar. Því kann ekki góðri lukku stýra að espa stórveldið í austri til reiði. Ýmis G8 ríki hafa hótað viðskiptaþvingunum gegn Rússum sem Pútín svaraði fullum hálsi á fréttamannafundi í morgun. Slíkar hótanir eru táknrænar frekar en nokkuð annað og munu líklega hafa minni áhrif í fyllingu tímans en vonir standa til. 4. Mun ástandið á Krímskaga þróast eins og í Suður-Ossetíu? Margir hafa borið saman ástandið á Krímskaga við atburðina í 2008 þegar Georgía og Rússland börðust um Suður-Ossetíu. Þessi tvö dæmi eru þó ekki alveg sambærileg í ljósi þess að á Krímskaga er engin viðlíka forsenda fyrir innrás Rússa og var í Suður-Ossetíu. Í kjölfar árása Georgíubúa á svæðið sáu rússnesk yfirvöld sig knúin til að skerast í leikinn. Úkraína hefur ekkert ögrað Rússlandi í þessu máli og því er allt tal um að Rússar þurfi að verja sig og hagsmuni þegna sinna algjörlega úr lausu lofti gripar. Engum dylst heldur að mikilvægi Krímskagans lætur Suður-Ossetíu líta agnarsmáa út í samanburði. 5. Hver verða næstu skref Úkraínumanna sem hliðhollir eru Rússum? Þó margir íbúar Austur-Úkraínu líti á sig sem Rússa þá eru fá teikn á lofti um það að þeir vilji ganga Rússlandi á hönd. Einnig verður að teljast ólíklegt að hérðastjórar í Austur-Úkraínu myndu vilja verða hluti af hítinni sem rússnesk stjórnsýsla er. Þeir hafa umtalsverð völd í Úkraínu og tilhugsunin um að verða undirmenn manns sem kann að takast á við óstýrláta undirtyllur er óhugnanleg.Úkraínskir hermenn fylgjast með rússnesku herskipi sigla frá höfninni í Sevostópól.víisr/afp6. Hver mun koma gjaldþrota Úkraínu til bjargar? Úkraína þarf um 35 milljarða dollara, tæplega 4000 milljarða íslenskra króna til að fara ekki í þrot. Rússar hafa afturkallað tilboð sitt um 15 milljarða dollara aðstoð í kjölfar brotthvarfs Viktors Janúkóvitsj og því þurfa Úkraínumenn að finna nýja bakhjarla, og sem fyrst. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur sagst ætla að aðstoða Úkraínu að standa við skammtímaskuldbindingar sínar en Vesturveldin forðast sem stendur að svara spurningunni. Það er erfitt að sjá hvernig málin munu þróast á næstunni og því óráðlegt að koma með of stórar yfirlýsingar á þessari stundu. Það einfaldasta í stöðunni fyrir Pútín væri að bíða og sjá hvernig Vestrænar þjóðir hyggjast taka á vandanum. Hann gæti því næst stigið inn og sagt; „Evrópa hefur brugðist ykkur, hér kem ég til aðstoðar og ég ber hag ykkar fyrir brjósti,“ og þannig styrkt stöðu sína rækilega á svæðinu. 7. Af hverju stafar mesta ógnin?Margir telja óvissuna sem ríkir um framtíð svæðisins og taugaveiklunina sem henni fylgir helstu ógnina sem vinna þurfi bug á. Í Úkraínu þrífast margir velvopnaðar skæruliðahópar sem eru annars vegar þjóðernissinnaðir og hins vegar hliðhollir Rússum og það má ekki mikið útaf bregða til að allt leysist upp í átök. Hópar þjóðernissinna steyptu Janúkóvitsj af stóli og þeir hafa alla burði til að valda miklum usla í austurhluta Úkraínu. Rússneskumælandi stjórnendur í Austur-Úkraínu myndu eflaust leita á náðar Pútíns eftir aðstoð og ástandið gæti því fljótt orðið eldfimt. Nánar má glöggva sig á vangaveltum sem þessum á vefsíðu CBC. Georgía Úkraína Tengdar fréttir Rússar segja hermenn sína ekki á förum Þó engum skotum hafi enn verið hleypt af er Krímskaginn nú undir stjórn Rússlands. 3. mars 2014 12:19 Vítisenglar Pútíns komnir til Úkraínu Náttúlfarnir eru þjóðernissinnuð bifhjólasamtök og ganga erinda forsetans í Austur-Evrópu. 3. mars 2014 15:19 Hvað gerist í Úkraínu: Þrír líklegustu möguleikarnir Þýska tímaritið Der Spiegel veltir fyrir sér út í hvað spennan í Úkraínu geti þróast á næstunni. 3. mars 2014 11:30 Janúkovítsj bað Pútín að senda hermenn til Úkraínu Óskaði eftir því bréfleiðis á laugardag. 3. mars 2014 22:29 Rússar gefa Úkraínu frest til klukkan 03:00 í nótt Rússneski flotinn á Svartahafi mun ráðast á Krímskaga ef úkraínskir hermenn þar gefast ekki upp. Þetta staðfesti úkraínska varnarmálaráðuneytið nú rétt í þessu. 3. mars 2014 16:05 Þræta fyrir að hafa sett úkraínska hernum úrslitakosti "Helber þvættingur,“ segir í yfirlýsingu frá varnarmálaráðuneyti Rússlands. 3. mars 2014 18:12 Rússar brjóta alþjóðalög að mati utanríkisráðherra Utanríkisráðherra vonar að Rússar standi við orð sendiherra Rússlands um friðsamlega lausn í Úkraínu. Mikilvægt sé að að frjálsar kosningar fari fram í landinu. 3. mars 2014 20:00 Pútín segir aðgerðir Rússa á Krímskaga mannúðlegar „Nasistar og gyðingahatarar leika nú lausum hala í Úkraínu, sérstaklega Kænugarði, og íbúar austari hluta landsins eru uggandi.“ 4. mars 2014 11:09 Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Fleiri fréttir Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Hafa séð Hezbollah fyrir símboðum í tvö ár Gera umfangsmiklar árásir í Líbanon Felldu tugi og brenndu forsetaflugvélina Reyna að stöðva olíuleka eftir að skip sökk við Grænland Neyðarástand vegna skógarelda í Portúgal Margrét Þórhildur á sjúkrahúsi Átta ára tók fjölskyldubílinn, ók í Target og fékk sér frappó Tuttugu konur saka Mohamed Al Fayed um kynferðisofbeldi 20 létust og 450 slösuðust þegar talstöðvarnar sprungu Vitorðsmaður viðurkennir að hafa gert það sama og Pelicot Þrír handteknir eftir skotárás við skóla í Osló Talstöðvar springa einnig í Beirút Harris eykur forskotið á landsvísu Þverár Amasonfljóts þorna upp sem aldrei fyrr Símboðarnir sagðir koma frá ungversku skúffufélagi Meta úthýsir rússneskum ríkisfjölmiðlum Stærðarinnar sprengingar í vopnageymslu í Rússlandi Telur að hægt hefði verið að koma í veg fyrir kafbátsslysið Microsoft segir rússneskt tröllabú á bak við falsáróður um Harris Neitað um lausn gegn tryggingu og á yfir höfði sér lífstíðarfangelsi 169 börn sem fæddust eftir 7. október á lista yfir látnu Settu sprengjur í símboðana Látin eftir hákarlaárás suður af Kanaríeyjum „Það er hula yfir sólinni“ Norskur læknir grunaður um að nauðga 88 konum Tæplega þrjú þúsund slasaðir eftir að símboðar sprungu Stækkar herinn í þriðja sinn Verður kanslaraefni Kristilegra demókrata „Ég er nauðgari eins og hinir mennirnir hér inni“ Sjá meira
Ástandið í Úkraínu hefur komið mörgum í opna skjöldu. Þó marga sérfræðinga í málefnum svæðisins grunaði að Rússar hefðu í huga að styrkja ítök sín í Svartahafi bjuggust fáir við því að það yrði gert með slíku offorsi. Mörgum spurningum er enn ósvarað en Vísir birtir hér svör við sjö slíkum um yfirstandandi átök og framtíð svæðisins. 1. Hvað er Pútín að hugsa? Fáir vita hvað vakir fyrir Vladímír Pútín Rússlandsforseta þessa dagana. Angela Merkel, kanslari Þýskalands, sagði í kjölfar samtals þeirra að forsetinn væri veruleikafirrtur en leiddar hafa verið líkur að nokkrum mögulegum ástæðum þess að Pútín hefur sent 16000 hermenn á Krímskagann að undaförnu:Niðurlæging. Fall Viktors Janúkóvtisj af forsetastóli var mikið reiðarslag fyrir Rússa og Pútín gæti hafa viljað sýna mátt sinn og megin. Forsetatíð Pútíns hefur einkennst af tilraunum til að bæta upp fyrir fyrri vonbrigði, til að mynda inngöngu margra fyrrum Sovétlanda í NATO sem lagðist illa í rússneska ráðamenn.Draga úr áhrifum úkraínsku byltingarinnar til að koma í veg fyrir eina slíka heima fyrir. Senda skýr skilaboð til rússnesku þjóðarinnar að „ef þú ríst upp þá verða þetta afleiðingarnar; fullkomin ringulreið og borgarastyrjöld.“Styrkja stöðu sína gegn nýrri ríkisstjórn Úkraínu með ögrunum sem þessum.Svar við ögrunum vesturlanda. Pútín hefur fulla trú á því að byltingin í Úkraínu hafi verið skipulögð af vesturveldunum til að koma frá völdum lýðræðislega kjörinni ríkisstjórn sem horfði frekar til austurs en vesturs. Pútín vill koma í veg fyrir að Úkraína leiti frekar á náðir Evrópusambandsins en Rússlands og vill því með öllum ráðum koma á stjórnarmeirihluta sem svipar til þess sem var við völd fyrir byltinguna.Vladímír Pútín, forseti Rússlands.vísir/afp2. Hvað gerir Pútín næst? Leiddar hafa verið líkur að því að Vladímír Pútín láti sér ekki Krímskagann nægja og hyggist innlima fleiri svæði í Úkraínu, aðalega austurhlutann sem er hliðhollur Rússum. Hvernig slíkri innlimun yrði hrint í framkvæmd án eiginlegra innrásar er erfitt að segja þó færð hafa verið rök fyrir því að fjöldi rússneskra hermanna sem fyrir eru í Úkraínu megi flokka sem innrásarher. 3. Hvernig munu Vesturlönd bregðast við? Það er í raun fremur fátt sem Vesturveldin geta tekið til bragðs. Rússland er stórt land með stóran her, fjölda kjarnorkuvopna og sér Evrópu fyrir bróðurparti orku sinnar. Því kann ekki góðri lukku stýra að espa stórveldið í austri til reiði. Ýmis G8 ríki hafa hótað viðskiptaþvingunum gegn Rússum sem Pútín svaraði fullum hálsi á fréttamannafundi í morgun. Slíkar hótanir eru táknrænar frekar en nokkuð annað og munu líklega hafa minni áhrif í fyllingu tímans en vonir standa til. 4. Mun ástandið á Krímskaga þróast eins og í Suður-Ossetíu? Margir hafa borið saman ástandið á Krímskaga við atburðina í 2008 þegar Georgía og Rússland börðust um Suður-Ossetíu. Þessi tvö dæmi eru þó ekki alveg sambærileg í ljósi þess að á Krímskaga er engin viðlíka forsenda fyrir innrás Rússa og var í Suður-Ossetíu. Í kjölfar árása Georgíubúa á svæðið sáu rússnesk yfirvöld sig knúin til að skerast í leikinn. Úkraína hefur ekkert ögrað Rússlandi í þessu máli og því er allt tal um að Rússar þurfi að verja sig og hagsmuni þegna sinna algjörlega úr lausu lofti gripar. Engum dylst heldur að mikilvægi Krímskagans lætur Suður-Ossetíu líta agnarsmáa út í samanburði. 5. Hver verða næstu skref Úkraínumanna sem hliðhollir eru Rússum? Þó margir íbúar Austur-Úkraínu líti á sig sem Rússa þá eru fá teikn á lofti um það að þeir vilji ganga Rússlandi á hönd. Einnig verður að teljast ólíklegt að hérðastjórar í Austur-Úkraínu myndu vilja verða hluti af hítinni sem rússnesk stjórnsýsla er. Þeir hafa umtalsverð völd í Úkraínu og tilhugsunin um að verða undirmenn manns sem kann að takast á við óstýrláta undirtyllur er óhugnanleg.Úkraínskir hermenn fylgjast með rússnesku herskipi sigla frá höfninni í Sevostópól.víisr/afp6. Hver mun koma gjaldþrota Úkraínu til bjargar? Úkraína þarf um 35 milljarða dollara, tæplega 4000 milljarða íslenskra króna til að fara ekki í þrot. Rússar hafa afturkallað tilboð sitt um 15 milljarða dollara aðstoð í kjölfar brotthvarfs Viktors Janúkóvitsj og því þurfa Úkraínumenn að finna nýja bakhjarla, og sem fyrst. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur sagst ætla að aðstoða Úkraínu að standa við skammtímaskuldbindingar sínar en Vesturveldin forðast sem stendur að svara spurningunni. Það er erfitt að sjá hvernig málin munu þróast á næstunni og því óráðlegt að koma með of stórar yfirlýsingar á þessari stundu. Það einfaldasta í stöðunni fyrir Pútín væri að bíða og sjá hvernig Vestrænar þjóðir hyggjast taka á vandanum. Hann gæti því næst stigið inn og sagt; „Evrópa hefur brugðist ykkur, hér kem ég til aðstoðar og ég ber hag ykkar fyrir brjósti,“ og þannig styrkt stöðu sína rækilega á svæðinu. 7. Af hverju stafar mesta ógnin?Margir telja óvissuna sem ríkir um framtíð svæðisins og taugaveiklunina sem henni fylgir helstu ógnina sem vinna þurfi bug á. Í Úkraínu þrífast margir velvopnaðar skæruliðahópar sem eru annars vegar þjóðernissinnaðir og hins vegar hliðhollir Rússum og það má ekki mikið útaf bregða til að allt leysist upp í átök. Hópar þjóðernissinna steyptu Janúkóvitsj af stóli og þeir hafa alla burði til að valda miklum usla í austurhluta Úkraínu. Rússneskumælandi stjórnendur í Austur-Úkraínu myndu eflaust leita á náðar Pútíns eftir aðstoð og ástandið gæti því fljótt orðið eldfimt. Nánar má glöggva sig á vangaveltum sem þessum á vefsíðu CBC.
Georgía Úkraína Tengdar fréttir Rússar segja hermenn sína ekki á förum Þó engum skotum hafi enn verið hleypt af er Krímskaginn nú undir stjórn Rússlands. 3. mars 2014 12:19 Vítisenglar Pútíns komnir til Úkraínu Náttúlfarnir eru þjóðernissinnuð bifhjólasamtök og ganga erinda forsetans í Austur-Evrópu. 3. mars 2014 15:19 Hvað gerist í Úkraínu: Þrír líklegustu möguleikarnir Þýska tímaritið Der Spiegel veltir fyrir sér út í hvað spennan í Úkraínu geti þróast á næstunni. 3. mars 2014 11:30 Janúkovítsj bað Pútín að senda hermenn til Úkraínu Óskaði eftir því bréfleiðis á laugardag. 3. mars 2014 22:29 Rússar gefa Úkraínu frest til klukkan 03:00 í nótt Rússneski flotinn á Svartahafi mun ráðast á Krímskaga ef úkraínskir hermenn þar gefast ekki upp. Þetta staðfesti úkraínska varnarmálaráðuneytið nú rétt í þessu. 3. mars 2014 16:05 Þræta fyrir að hafa sett úkraínska hernum úrslitakosti "Helber þvættingur,“ segir í yfirlýsingu frá varnarmálaráðuneyti Rússlands. 3. mars 2014 18:12 Rússar brjóta alþjóðalög að mati utanríkisráðherra Utanríkisráðherra vonar að Rússar standi við orð sendiherra Rússlands um friðsamlega lausn í Úkraínu. Mikilvægt sé að að frjálsar kosningar fari fram í landinu. 3. mars 2014 20:00 Pútín segir aðgerðir Rússa á Krímskaga mannúðlegar „Nasistar og gyðingahatarar leika nú lausum hala í Úkraínu, sérstaklega Kænugarði, og íbúar austari hluta landsins eru uggandi.“ 4. mars 2014 11:09 Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Fleiri fréttir Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Hafa séð Hezbollah fyrir símboðum í tvö ár Gera umfangsmiklar árásir í Líbanon Felldu tugi og brenndu forsetaflugvélina Reyna að stöðva olíuleka eftir að skip sökk við Grænland Neyðarástand vegna skógarelda í Portúgal Margrét Þórhildur á sjúkrahúsi Átta ára tók fjölskyldubílinn, ók í Target og fékk sér frappó Tuttugu konur saka Mohamed Al Fayed um kynferðisofbeldi 20 létust og 450 slösuðust þegar talstöðvarnar sprungu Vitorðsmaður viðurkennir að hafa gert það sama og Pelicot Þrír handteknir eftir skotárás við skóla í Osló Talstöðvar springa einnig í Beirút Harris eykur forskotið á landsvísu Þverár Amasonfljóts þorna upp sem aldrei fyrr Símboðarnir sagðir koma frá ungversku skúffufélagi Meta úthýsir rússneskum ríkisfjölmiðlum Stærðarinnar sprengingar í vopnageymslu í Rússlandi Telur að hægt hefði verið að koma í veg fyrir kafbátsslysið Microsoft segir rússneskt tröllabú á bak við falsáróður um Harris Neitað um lausn gegn tryggingu og á yfir höfði sér lífstíðarfangelsi 169 börn sem fæddust eftir 7. október á lista yfir látnu Settu sprengjur í símboðana Látin eftir hákarlaárás suður af Kanaríeyjum „Það er hula yfir sólinni“ Norskur læknir grunaður um að nauðga 88 konum Tæplega þrjú þúsund slasaðir eftir að símboðar sprungu Stækkar herinn í þriðja sinn Verður kanslaraefni Kristilegra demókrata „Ég er nauðgari eins og hinir mennirnir hér inni“ Sjá meira
Rússar segja hermenn sína ekki á förum Þó engum skotum hafi enn verið hleypt af er Krímskaginn nú undir stjórn Rússlands. 3. mars 2014 12:19
Vítisenglar Pútíns komnir til Úkraínu Náttúlfarnir eru þjóðernissinnuð bifhjólasamtök og ganga erinda forsetans í Austur-Evrópu. 3. mars 2014 15:19
Hvað gerist í Úkraínu: Þrír líklegustu möguleikarnir Þýska tímaritið Der Spiegel veltir fyrir sér út í hvað spennan í Úkraínu geti þróast á næstunni. 3. mars 2014 11:30
Janúkovítsj bað Pútín að senda hermenn til Úkraínu Óskaði eftir því bréfleiðis á laugardag. 3. mars 2014 22:29
Rússar gefa Úkraínu frest til klukkan 03:00 í nótt Rússneski flotinn á Svartahafi mun ráðast á Krímskaga ef úkraínskir hermenn þar gefast ekki upp. Þetta staðfesti úkraínska varnarmálaráðuneytið nú rétt í þessu. 3. mars 2014 16:05
Þræta fyrir að hafa sett úkraínska hernum úrslitakosti "Helber þvættingur,“ segir í yfirlýsingu frá varnarmálaráðuneyti Rússlands. 3. mars 2014 18:12
Rússar brjóta alþjóðalög að mati utanríkisráðherra Utanríkisráðherra vonar að Rússar standi við orð sendiherra Rússlands um friðsamlega lausn í Úkraínu. Mikilvægt sé að að frjálsar kosningar fari fram í landinu. 3. mars 2014 20:00
Pútín segir aðgerðir Rússa á Krímskaga mannúðlegar „Nasistar og gyðingahatarar leika nú lausum hala í Úkraínu, sérstaklega Kænugarði, og íbúar austari hluta landsins eru uggandi.“ 4. mars 2014 11:09