Var „það ólýsanlega“ kannske samvizkan? Ole Anton Bieltvedt skrifar 18. desember 2019 08:00 „Vitjaði hestanna eftir að eitthvað ólýsanlegt hnippti í hann“ var fyrirsögnin á frétt í Vísi 12. desember sl. Í fréttinni segir bóndinn, sem í hlut á: „Það hnippti einhver í mig. Ég veit ekki hver gerði það.“ Þegar hann vitjaði svo hestanna, voru 10 fastir í fönn og snoppan á hryssunni Freyju stóð rétt upp úr snjónum. Er spurning, hvort hún er enn á lífi, en allt að 100 hestar munu hafa farizt, bara á þessu svæði, í aftakaveðrinu á dögunum. Svo, hvað skyldi „það ólýsanlega“ hafa verið, sem hnippti í hrossabóndann? Var það kannske það, sem almennt er kallað sektarkennd eða samvizka? Á öðrum stað segir bóndinn: „...að það hafi ekki verið mögulegt að taka öll hrossin inn fyrir áður en óveðrið skall á í ljósi þess að hann væri ekki með nægt húsaskjól fyrir þau öll.“ Undirritaður spyr: Hvað þá með skjólvegg? Af hverju eru bændur að halda hesta, sem þeir geta ekki sinnt eða hafa ekki rými fyrir? Hver er tilgangurinn með því og ábyrgðin gagnvart dýrunum? Sigurður Sigurðarson, fyrrverandi yfirdýralæknir, segir í blaðagrein, að, ef útigangshross hafa ekki öruggt og gott náttúrulegt skjól, eða húsaskjól, beri bændum að beita manngerðum skýlum, „sem uppfylla kröfur þ.e. hæð 2,5 metrar, skjólvængir gegn 3 vindáttum og 4 metrar að lengd minnst“. Úr því, að bóndinn hafði ekki húsaskjól, af hverju hafði hann þá ekki svona skjólveggi fyrir sín útigangshross? Það má líka spyrja, af hverju eru bændur almennt að halda hross umfram það, sem þeir hafa húsaskjól eða skýli fyrir, þegar á reynir? Bera bændur - örugglega ekki allir, en sennilega all margir - litlar eða engar tilfinningar til hestanna sinna; þarfasta þjónsins, sem hélt tórunni í íslenzku þjóðinni og bjargaði henni í gegnum myrkur, kulda, harðræði og hörmungar þúsund ára? Í 18. gr. sömu reglugerðar segir um „Útiganga“. „Hross sem ganga úti skulu geta leitað skjóls fyrir veðri og vindum. Þar sem fullnægjandi náttúrulegt skjól, svo sem skjólbelti, klettar eða hæðir, eru ekki fyrir hendi, skulu hross hafa aðgang að manngerðum skjólveggjum sem mynda skjól úr helstu áttum. Hver skjólveggur skal að lágmarki vera 2 metrar á hæð og svo langur að öll hross hjarðarinnar fái notið skjóls“. Í viðtali við Vísi, sem tekið var fyrr sama dag, segir bóndinn: „Þetta var sennilega eini staðurinn sem þau hefðu getað leitað á“. M.ö.o. hvorki hentugt og öruggt náttúrulegt skjól né heldur manngerðir skjólveggir virðast hafa verið fyrir hendi á jörðinni. Ég hef hér vitnað í þetta tiltekna mál, af því að það liggur fyrir í skýru formi. Mitt mat er, hins vegar, að hlutur nefnds bónda sé í þessum efnum ekki verri en hlutur margra annarra hrossabænda. Það eru örugglega líka fjölmargir bændur, sem leggja metnað sinn í að sinna dýrum sínum vel, af kostgæfni og í anda gildandi laga. Aftur vil ég vitna í skrif Sigurðar Sigurðarsonar, sem er mikill fagmaður og reyndur vel á þessu sviði, en hann hefur marg kvartað opinberlega yfir illri meðferð ýmissa bænda á útigangshrossum sínum. Í Bændablaðinu 22. marz 2016 skrifaði Sigurður m.a. þetta: „Í hrakviðrum í janúar sl. höfðu samband við mig nokkrir menn sem hafa gott vit á hrossum og báðu mig um að koma á framfæri athugasemdum vegna illrar meðferðar á nokkrum hrossahópum á útigangi við Selfoss og í nærsveitum. Á einum staðnum væru hátt í 70 hross, þar af nokkur folöld og engin skjól. Farið væri að sjá á hrossunum, einkum folöldunum. Á nokkrum öðrum stöðum væri hópar með færri hrossum. Hvergi væru fullnægjandi skjól, sáralítið, jafnvel ekkert gefið af heyi og ekki sinnt um að flytja að vatn í þurrfrostum“. Þetta var í eðlilegu janúar árferði. Ofannefnd tvö dæmi lýsa því, að ég hygg, bæði greinilega og um leið raunalega, hvernig staða og líf íslenzka hestsins, þarfasta þjónsins, er. Menn geta fyllst örvæntingu og djúpri sorg yfir því kæruleysi, virðingarleysi og ábyrgðarleysi, sem sumur bóndinn sýnir dýrunum sínum, sem standa í reynd réttlaus og varnarlaus, þrátt fyrir reglugerðir og lög. Auðvitað var veðrið í síðustu viku óvenjulegt, þannig, að eðlilegt kann að vera, að bændur hafi ekki getað varizt því með dýr sín, en það breytir ekki því, að bændum ber að byggja og tryggja lögboðnar varnir fyrir dýrin, sem hefðu getað dregið úr hrakningum, harðindum og kvalræði þeirra. Margir hafa greinilega vanrækt það. Hafa menn almennt séð lögboðna, þriggja vængja varnarveggi, minnst tveggja metra háa, í hestahögum hér? Undirritaður, sem reyndar er ekki mikið til sveita, fór þó hringinn í sumar, hefur enga séð. Kæru dýravinir, við verðum öll að taka höndum saman um það, að bæta líf og tilveru þarfasta þjónsins, með eftirliti og aðhaldi gagnvart breyzkum bændum og þrýstingi á stjórnvöld um það, að allir bændur fari að lögum landsins í sínu dýrahaldi. Ekki má hika við, að tilkynna meint brot til Matvælastofnunar, héraðsdýralækna eða lögreglu. Og fylgja því svo eftir! Vaka yfir málinu og þrýsta á það, þar til til aðgerða kemur! Dýrin geta ekki talað fyrir sig sjálf! Við skulum líka muna þetta: Við berum ekki bara ábyrgð á því, sem við gerum, heldur líka á því, sem við gerum ekki!Höfundur er formaður Jarðarvina. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Skoðun Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Sjá meira
„Vitjaði hestanna eftir að eitthvað ólýsanlegt hnippti í hann“ var fyrirsögnin á frétt í Vísi 12. desember sl. Í fréttinni segir bóndinn, sem í hlut á: „Það hnippti einhver í mig. Ég veit ekki hver gerði það.“ Þegar hann vitjaði svo hestanna, voru 10 fastir í fönn og snoppan á hryssunni Freyju stóð rétt upp úr snjónum. Er spurning, hvort hún er enn á lífi, en allt að 100 hestar munu hafa farizt, bara á þessu svæði, í aftakaveðrinu á dögunum. Svo, hvað skyldi „það ólýsanlega“ hafa verið, sem hnippti í hrossabóndann? Var það kannske það, sem almennt er kallað sektarkennd eða samvizka? Á öðrum stað segir bóndinn: „...að það hafi ekki verið mögulegt að taka öll hrossin inn fyrir áður en óveðrið skall á í ljósi þess að hann væri ekki með nægt húsaskjól fyrir þau öll.“ Undirritaður spyr: Hvað þá með skjólvegg? Af hverju eru bændur að halda hesta, sem þeir geta ekki sinnt eða hafa ekki rými fyrir? Hver er tilgangurinn með því og ábyrgðin gagnvart dýrunum? Sigurður Sigurðarson, fyrrverandi yfirdýralæknir, segir í blaðagrein, að, ef útigangshross hafa ekki öruggt og gott náttúrulegt skjól, eða húsaskjól, beri bændum að beita manngerðum skýlum, „sem uppfylla kröfur þ.e. hæð 2,5 metrar, skjólvængir gegn 3 vindáttum og 4 metrar að lengd minnst“. Úr því, að bóndinn hafði ekki húsaskjól, af hverju hafði hann þá ekki svona skjólveggi fyrir sín útigangshross? Það má líka spyrja, af hverju eru bændur almennt að halda hross umfram það, sem þeir hafa húsaskjól eða skýli fyrir, þegar á reynir? Bera bændur - örugglega ekki allir, en sennilega all margir - litlar eða engar tilfinningar til hestanna sinna; þarfasta þjónsins, sem hélt tórunni í íslenzku þjóðinni og bjargaði henni í gegnum myrkur, kulda, harðræði og hörmungar þúsund ára? Í 18. gr. sömu reglugerðar segir um „Útiganga“. „Hross sem ganga úti skulu geta leitað skjóls fyrir veðri og vindum. Þar sem fullnægjandi náttúrulegt skjól, svo sem skjólbelti, klettar eða hæðir, eru ekki fyrir hendi, skulu hross hafa aðgang að manngerðum skjólveggjum sem mynda skjól úr helstu áttum. Hver skjólveggur skal að lágmarki vera 2 metrar á hæð og svo langur að öll hross hjarðarinnar fái notið skjóls“. Í viðtali við Vísi, sem tekið var fyrr sama dag, segir bóndinn: „Þetta var sennilega eini staðurinn sem þau hefðu getað leitað á“. M.ö.o. hvorki hentugt og öruggt náttúrulegt skjól né heldur manngerðir skjólveggir virðast hafa verið fyrir hendi á jörðinni. Ég hef hér vitnað í þetta tiltekna mál, af því að það liggur fyrir í skýru formi. Mitt mat er, hins vegar, að hlutur nefnds bónda sé í þessum efnum ekki verri en hlutur margra annarra hrossabænda. Það eru örugglega líka fjölmargir bændur, sem leggja metnað sinn í að sinna dýrum sínum vel, af kostgæfni og í anda gildandi laga. Aftur vil ég vitna í skrif Sigurðar Sigurðarsonar, sem er mikill fagmaður og reyndur vel á þessu sviði, en hann hefur marg kvartað opinberlega yfir illri meðferð ýmissa bænda á útigangshrossum sínum. Í Bændablaðinu 22. marz 2016 skrifaði Sigurður m.a. þetta: „Í hrakviðrum í janúar sl. höfðu samband við mig nokkrir menn sem hafa gott vit á hrossum og báðu mig um að koma á framfæri athugasemdum vegna illrar meðferðar á nokkrum hrossahópum á útigangi við Selfoss og í nærsveitum. Á einum staðnum væru hátt í 70 hross, þar af nokkur folöld og engin skjól. Farið væri að sjá á hrossunum, einkum folöldunum. Á nokkrum öðrum stöðum væri hópar með færri hrossum. Hvergi væru fullnægjandi skjól, sáralítið, jafnvel ekkert gefið af heyi og ekki sinnt um að flytja að vatn í þurrfrostum“. Þetta var í eðlilegu janúar árferði. Ofannefnd tvö dæmi lýsa því, að ég hygg, bæði greinilega og um leið raunalega, hvernig staða og líf íslenzka hestsins, þarfasta þjónsins, er. Menn geta fyllst örvæntingu og djúpri sorg yfir því kæruleysi, virðingarleysi og ábyrgðarleysi, sem sumur bóndinn sýnir dýrunum sínum, sem standa í reynd réttlaus og varnarlaus, þrátt fyrir reglugerðir og lög. Auðvitað var veðrið í síðustu viku óvenjulegt, þannig, að eðlilegt kann að vera, að bændur hafi ekki getað varizt því með dýr sín, en það breytir ekki því, að bændum ber að byggja og tryggja lögboðnar varnir fyrir dýrin, sem hefðu getað dregið úr hrakningum, harðindum og kvalræði þeirra. Margir hafa greinilega vanrækt það. Hafa menn almennt séð lögboðna, þriggja vængja varnarveggi, minnst tveggja metra háa, í hestahögum hér? Undirritaður, sem reyndar er ekki mikið til sveita, fór þó hringinn í sumar, hefur enga séð. Kæru dýravinir, við verðum öll að taka höndum saman um það, að bæta líf og tilveru þarfasta þjónsins, með eftirliti og aðhaldi gagnvart breyzkum bændum og þrýstingi á stjórnvöld um það, að allir bændur fari að lögum landsins í sínu dýrahaldi. Ekki má hika við, að tilkynna meint brot til Matvælastofnunar, héraðsdýralækna eða lögreglu. Og fylgja því svo eftir! Vaka yfir málinu og þrýsta á það, þar til til aðgerða kemur! Dýrin geta ekki talað fyrir sig sjálf! Við skulum líka muna þetta: Við berum ekki bara ábyrgð á því, sem við gerum, heldur líka á því, sem við gerum ekki!Höfundur er formaður Jarðarvina.
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun