Gömul sannindi og ný Bjarni Benediktsson skrifar 13. apríl 2023 12:31 Öll uppvaxtarár minnar kynslóðar var óðaverðbólga á Íslandi. Frá því að ég hóf nám í Ísaksskóla 4 ára gamall þar til ég útskrifaðist úr menntaskóla. Á þessum tíma var verðbólgan ávallt 20% eða hærri og verðbólguhraðinn innan árs fór um tíma yfir 100%. Það var árið sem ég fermdist. En með samhentu átaki, þjóðarsáttinni 1990, var snúið af þessari ógæfubraut og segja má að þjóðin hafi fengið nýtt upphaf. Ríkisstjórnir Davíðs Oddssonar sem fylgdu í kjölfarið nýttu meðbyrinn vel; skattar voru lækkaðir, dregið úr ríkisumsvifum, frelsi í viðskiptum aukið, iðnaðaruppbygging efld og áhersla lögð á sjálfbærni opinberra fjármála. Stöðugleiki jókst, verðbólga minnkaði og lífskjör landsmanna fóru batnandi ár frá ári. Forsenda þessa framfaraskeiðs var full samstaða aðila vinnumarkaðar og stjórnvalda um að ná tökum á verðbólgunni með gerð ábyrgra kjarasamninga og ákveðinna aðgerða stjórnvalda. Þetta voru í sjálfu sér ekki ný vísindi, en fram til þess tíma hafði skort samstöðu um að virða þau vísindi. Afleiðingarnar voru atvinnuleysi og kjararýrnun. Útilokað var fyrir bæði fyrirtæki og hið opinbera að vinna að áætlunum til lengri tíma. Þjóðarsáttin markaði þáttaskil. Eftir því sem árin líða og fennir í sporin sem stigin hafa verið í íslenskum efnahagsmálum er sem margir telji þessi gömlu sannindi ekki lengur eiga við. Þá vill hver semja fyrir sig á sínum forsendum og samstaðan rofnar. Reynsla kynslóðanna segir okkur hvar það endar. Svo eru það þeir sem virðast telja að nýr gjaldmiðill muni leysa allan vanda. Óvissa og töfralausnir Talsmaður Viðreisnar í efnahagsmálum segir í grein hér á Vísi í gær að Íslendingar hafi verið í tíu ára óvissuferð með mér sem fjármála- og efnahagsráðherra. Þingmaðurinn sér ekki fram á að birti til næstu árin, jafnvel ekki fyrr en eftir næsta kjörtímabil, því hér sé verðbólga og virðist hann trúa því að allt sé það Sjálfstæðisflokknum að kenna. Það er ástæða til að hughreysta þingmanninn með nokkrum staðreyndum og ábendingum um góða stöðu okkar Íslendinga og aðgerðir sem eru líklegar til þess að tryggja að allt fari vel á endanum, þrátt fyrir tímabundna verðbólgu. Greinin þingmannsins veitir hins vegar ágæta innsýn í hugarheim þeirra sem hafa misst trú á getu okkar Íslendinga til að ráða málum okkar sjálf, þ.m.t. til að reka hér sjálfstæða peningastefnu. Þeir sem glatað hafa allri trú á getu Íslendinga til að leysa úr innanlandsmálum af eigin rammleik komast alltaf að sömu niðurstöðunni; það þurfi að ganga í Evrópusambandið og taka upp nýja mynt. Með því leysist sjálfkrafa úr okkar helstu vandamálum og við taki betri tímar. Það má ganga að því sem vísu að Evrópusinnarnir gefi í og hækki róminn ef gefur á bátinn efnahagslega og beri út þann boðskap að þetta sé eiginlega allt saman vonlaust. Þess er skemmst að minnast að ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur var sannfærð um að við myndum aldrei losna úr gjaldeyrishöftum án upptöku evru. En það gerðist nú samt skömmu eftir að kjósendur höfðu valið nýja stefnu og í kjölfarið varð staða þjóðarbúsins gagnvart útlöndum sú besta í lýðveldissögunni. Verðbólga á Íslandi og í ESB Nú þegar Evrópusinnarnir benda á verðbólguna á Íslandi láta þeir ógert að ræða verðbólgu í ESB, sem er og hefur verið talsvert hærri en hér undanfarið ár. Ekki var skortur á því að þeir hinir sömu minntu á lágu vextina í ESB fyrir nokkrum misserum, eins og þeir væru lögmál, þegar helsta ástæða lágra vaxta þar var skortur á hagvexti. Vöxtum var haldið lágum til að skapa störf og laða fram fjárfestingu. Hagvöxtur á Íslandi hefur aftur á móti verið með ágætum undanfarin ár og er enn. Það var ekki heilbrigðismerki fyrir hagkerfi ESB-ríkjanna þegar vextir voru við núllið, þvert á móti. Laun hafa hækkað mun meira á Íslandi en í ESB undanfarin ár og því hefur fólk ekki fundið jafn sterklega fyrir áhrifum verðbólgunnar og í mörgum evruríkjanna. Ég hef lýst áhyggjum af því að væntingar markaðsaðila á Íslandi um verðbólgu hafi verið of háar of lengi. Þetta grípur þingmaður Viðreisnar á lofti til vitnis um að mér, eða Sjálfstæðisflokknum, hafi mistekist eða ekki staðið við einhver gefin loforð. Sjálfstæðisflokkurinn er öflugur, en hann getur ekki afmáð áhrif stríðs og orkukrísu sem hefur leitt af sér hækkandi verðbólgu um alla Evrópu. Flokkurinn leiðir heldur ekki til lykta kjaraviðræður á Íslandi, ekki frekar en að hann stýri fjármálum Reykjavíkurborgar, þar sem Viðreisn er í meirihluta. Tíu ár af vaxandi velferð Þrátt fyrir þetta telur þingmaður Viðreisnar sig vita að orsök verðbólgunnar á Íslandi sé aðeins ein; ábyrgðarleysi í ríkisfjármálum. Staðreyndin er hins vegar sú að ríkisfjármálin eru traust, skuldir ríkissjóðs vel viðráðanlegar og langtum lægri en við gerðum ráð fyrir í heimsfaraldrinum. Sú stefna sem ég hef rekið undanfarin ár snýst enda um að halda ríkisskuldum lágum, þrátt fyrir stöðugt ákall stjórnarandstæðinga um stóraukin útgjöld í flesta málaflokka. Þegar heimsfaraldurinn sendi okkur í óvissuferð vorið 2020 skipti þessi stefna, þessi trausti grunnur, öllu máli. Við gátum veitt fólki og fyrirtækjum vissu um að með þeim yrði staðið þar til faraldrinum lyki. Við höfðum borð fyrir báru. Horft lengra aftur í tímann, til dæmis til þeirra tíu ára sem þingmaðurinn gerir að umtalsefni í grein sinni, þá er erfitt að finna annað tímabil í sögu þjóðarinnar þar sem kjör landsmanna hafa verið jafn vaxandi og sterk. Kaupmáttur launa og bóta hefur stöðugt aukist, nýjum atvinnugreinum vaxið fiskur um hrygg, skattar verið lækkaðir og tollar og vörugjöld felld niður. Fjárfestingar í rannsóknum og þróun hafa vaxið stórum skrefum og fjölbreytni starfa samhliða því. Grunnatvinnuvegirnir standa sterkt, skuldastaða heimila og fyrirtækja er með besta móti og vanskil í fjármálakerfinu hafa ekki áður verið jafn lítil eins og undanfarin misseri. Áfram mætti lengi telja. Þingmaðurinn, sem enn virðist í uppgjöri við kosningarnar 2021, ætti að opna augun fyrir því sem við blasir: staða okkar er sterk og um margt öfundsverð. En ekkert gerist af sjálfu sér. Það þarf réttar ákvarðanir, aftur og aftur. Við getum náð tökum á verðbólgunni og endurnýjað trú markaða á þróun verðbólgunnar næstu árin. Við það skapast skilyrði fyrir lækkun vaxta. En það þarf margt að leggjast á eitt. Ríkisfjármálin eru mikilvæg í því sambandi og ný fjármálaáætlun okkar er sterkt innlegg. Ríkisfjármálin eru hins vegar ekki ekki upphaf og endir þess máls, ekki frekar en 1990, þótt aðstæður allar og horfur séu miklum mun betri í dag en þá var. Það þarf samhent þjóðarátak og mikilvægur þáttur í því að draga úr verðbólgu til lengri tíma er breytt vinnumarkaðslíkan á Íslandi. Verkefni og ábyrgð Hér duga engar töfralausnir, upphrópanir eða tínsla þeirra ávaxta er lægst hanga í trénu hverju sinni. Það dugar ekki að skorast undan ábyrgð og horfa bara yfir hafið til ESB í hvert skipti sem eitthvað bjátar á, sér í lagi þegar staðan er sannarlega ekki betri þeim megin. Við Íslendingar þurfum að horfast í augu við algild lögmál um að sígandi lukka sé best og það eyðist sem af er tekið. Við þurfum að mynda svigrúm fyrir launahækkanir til framtíðar með aukinni verðmætasköpun. Samstöðu þarf um að hækka laun ekki umfram framleiðniaukningu, enda er það ein forsenda þess að halda verðbólguvæntingum niðri og styrkja forsendur stöðugleika. Sérstakt áhyggjuefni er að dregið hefur úr framleiðnivexti hér á landi að undanförnu. Um þessar mundir virðist því miður langt frá því að vera samstaða um áherslur í kjaramálum til næstu ára. Þetta hefur eitt og sér afar slæm áhrif á verðbólguvæntingar til lengri tíma. Það er augljóslega ekki til farsældar fallið að verkalýðshreyfingin sé í stöðugum innbyrðis átökum, engin samstaða um forystu heildarsamtaka, né yfir höfuð um að þau gegni mikilvægu hlutverki. Í þeirri kjaralotu sem nú hefur staðið yfir hefur eingöngu verið samið til skamms tíma og lítill samhljómur í kröfugerð. Gripið hefur verið til verkfallsaðgerða og lagst gegn atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu ríkissáttasemjara. Launahækkanir hafa heilt yfir verið hærri en hægt er að réttlæta með hliðsjón af framleiðnivexti. Við sjálfstæðismenn höfum lagt áherslu á að verja viðkvæma hópa fyrir verðbólgunni og samhliða bent á mikilvægi þess að efla tengsl við hinn almenna launamann með því að virkja rauverulegt félagafrelsi. Fyrir þinginu liggur frumvarp þess efnis. Að auki er nauðsynlegt að styrkja embætti ríkisssáttasemjara. Sterk umgjörð og góður farvegur fyrir kjaradeilur dugar þó ekki til ef samstaðan um meginmarkmið er engin. Land tækifæranna Í ríkisfjármálunum skiptir mestu að halda áfram að bæta afkomuna, draga úr hallanum, fjárfesta í innviðum og skapa skilyrði fyrir verðmætasköpun í framtíðinni. Allt þetta gengur vonum framar um þessar mundir. Hagvaxtarhorfur eru góðar. Skuldir íslenska ríkisins eru nú, eftir faraldurinn, lægri en hjá flestum Evrópuþjóðum og hafa verið það undanfarin ár. Afkoma ríkissjóðs batnar ár frá ári, langt á undan áætlun. Samkvæmt nýrri fjármálaáætlun mun ríkissjóður skila afgangi að nýju á tímabilinu. Ef við höldum áfram á sömu braut er framtíðin björt og næstu tíu ár gætu jafnvel orðið enn betri en þau síðustu. Auðvitað verður það ákveðin óvissuferð, eins og alltaf er, en úrræðagóðu fólki standa allir vegir opnir, enda er Ísland land tækifæranna. Höfundur er formaður Sjálfstæðisflokksins og fjármála- og efnahagsráðherra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bjarni Benediktsson Sjálfstæðisflokkurinn Efnahagsmál Mest lesið Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Sjá meira
Öll uppvaxtarár minnar kynslóðar var óðaverðbólga á Íslandi. Frá því að ég hóf nám í Ísaksskóla 4 ára gamall þar til ég útskrifaðist úr menntaskóla. Á þessum tíma var verðbólgan ávallt 20% eða hærri og verðbólguhraðinn innan árs fór um tíma yfir 100%. Það var árið sem ég fermdist. En með samhentu átaki, þjóðarsáttinni 1990, var snúið af þessari ógæfubraut og segja má að þjóðin hafi fengið nýtt upphaf. Ríkisstjórnir Davíðs Oddssonar sem fylgdu í kjölfarið nýttu meðbyrinn vel; skattar voru lækkaðir, dregið úr ríkisumsvifum, frelsi í viðskiptum aukið, iðnaðaruppbygging efld og áhersla lögð á sjálfbærni opinberra fjármála. Stöðugleiki jókst, verðbólga minnkaði og lífskjör landsmanna fóru batnandi ár frá ári. Forsenda þessa framfaraskeiðs var full samstaða aðila vinnumarkaðar og stjórnvalda um að ná tökum á verðbólgunni með gerð ábyrgra kjarasamninga og ákveðinna aðgerða stjórnvalda. Þetta voru í sjálfu sér ekki ný vísindi, en fram til þess tíma hafði skort samstöðu um að virða þau vísindi. Afleiðingarnar voru atvinnuleysi og kjararýrnun. Útilokað var fyrir bæði fyrirtæki og hið opinbera að vinna að áætlunum til lengri tíma. Þjóðarsáttin markaði þáttaskil. Eftir því sem árin líða og fennir í sporin sem stigin hafa verið í íslenskum efnahagsmálum er sem margir telji þessi gömlu sannindi ekki lengur eiga við. Þá vill hver semja fyrir sig á sínum forsendum og samstaðan rofnar. Reynsla kynslóðanna segir okkur hvar það endar. Svo eru það þeir sem virðast telja að nýr gjaldmiðill muni leysa allan vanda. Óvissa og töfralausnir Talsmaður Viðreisnar í efnahagsmálum segir í grein hér á Vísi í gær að Íslendingar hafi verið í tíu ára óvissuferð með mér sem fjármála- og efnahagsráðherra. Þingmaðurinn sér ekki fram á að birti til næstu árin, jafnvel ekki fyrr en eftir næsta kjörtímabil, því hér sé verðbólga og virðist hann trúa því að allt sé það Sjálfstæðisflokknum að kenna. Það er ástæða til að hughreysta þingmanninn með nokkrum staðreyndum og ábendingum um góða stöðu okkar Íslendinga og aðgerðir sem eru líklegar til þess að tryggja að allt fari vel á endanum, þrátt fyrir tímabundna verðbólgu. Greinin þingmannsins veitir hins vegar ágæta innsýn í hugarheim þeirra sem hafa misst trú á getu okkar Íslendinga til að ráða málum okkar sjálf, þ.m.t. til að reka hér sjálfstæða peningastefnu. Þeir sem glatað hafa allri trú á getu Íslendinga til að leysa úr innanlandsmálum af eigin rammleik komast alltaf að sömu niðurstöðunni; það þurfi að ganga í Evrópusambandið og taka upp nýja mynt. Með því leysist sjálfkrafa úr okkar helstu vandamálum og við taki betri tímar. Það má ganga að því sem vísu að Evrópusinnarnir gefi í og hækki róminn ef gefur á bátinn efnahagslega og beri út þann boðskap að þetta sé eiginlega allt saman vonlaust. Þess er skemmst að minnast að ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur var sannfærð um að við myndum aldrei losna úr gjaldeyrishöftum án upptöku evru. En það gerðist nú samt skömmu eftir að kjósendur höfðu valið nýja stefnu og í kjölfarið varð staða þjóðarbúsins gagnvart útlöndum sú besta í lýðveldissögunni. Verðbólga á Íslandi og í ESB Nú þegar Evrópusinnarnir benda á verðbólguna á Íslandi láta þeir ógert að ræða verðbólgu í ESB, sem er og hefur verið talsvert hærri en hér undanfarið ár. Ekki var skortur á því að þeir hinir sömu minntu á lágu vextina í ESB fyrir nokkrum misserum, eins og þeir væru lögmál, þegar helsta ástæða lágra vaxta þar var skortur á hagvexti. Vöxtum var haldið lágum til að skapa störf og laða fram fjárfestingu. Hagvöxtur á Íslandi hefur aftur á móti verið með ágætum undanfarin ár og er enn. Það var ekki heilbrigðismerki fyrir hagkerfi ESB-ríkjanna þegar vextir voru við núllið, þvert á móti. Laun hafa hækkað mun meira á Íslandi en í ESB undanfarin ár og því hefur fólk ekki fundið jafn sterklega fyrir áhrifum verðbólgunnar og í mörgum evruríkjanna. Ég hef lýst áhyggjum af því að væntingar markaðsaðila á Íslandi um verðbólgu hafi verið of háar of lengi. Þetta grípur þingmaður Viðreisnar á lofti til vitnis um að mér, eða Sjálfstæðisflokknum, hafi mistekist eða ekki staðið við einhver gefin loforð. Sjálfstæðisflokkurinn er öflugur, en hann getur ekki afmáð áhrif stríðs og orkukrísu sem hefur leitt af sér hækkandi verðbólgu um alla Evrópu. Flokkurinn leiðir heldur ekki til lykta kjaraviðræður á Íslandi, ekki frekar en að hann stýri fjármálum Reykjavíkurborgar, þar sem Viðreisn er í meirihluta. Tíu ár af vaxandi velferð Þrátt fyrir þetta telur þingmaður Viðreisnar sig vita að orsök verðbólgunnar á Íslandi sé aðeins ein; ábyrgðarleysi í ríkisfjármálum. Staðreyndin er hins vegar sú að ríkisfjármálin eru traust, skuldir ríkissjóðs vel viðráðanlegar og langtum lægri en við gerðum ráð fyrir í heimsfaraldrinum. Sú stefna sem ég hef rekið undanfarin ár snýst enda um að halda ríkisskuldum lágum, þrátt fyrir stöðugt ákall stjórnarandstæðinga um stóraukin útgjöld í flesta málaflokka. Þegar heimsfaraldurinn sendi okkur í óvissuferð vorið 2020 skipti þessi stefna, þessi trausti grunnur, öllu máli. Við gátum veitt fólki og fyrirtækjum vissu um að með þeim yrði staðið þar til faraldrinum lyki. Við höfðum borð fyrir báru. Horft lengra aftur í tímann, til dæmis til þeirra tíu ára sem þingmaðurinn gerir að umtalsefni í grein sinni, þá er erfitt að finna annað tímabil í sögu þjóðarinnar þar sem kjör landsmanna hafa verið jafn vaxandi og sterk. Kaupmáttur launa og bóta hefur stöðugt aukist, nýjum atvinnugreinum vaxið fiskur um hrygg, skattar verið lækkaðir og tollar og vörugjöld felld niður. Fjárfestingar í rannsóknum og þróun hafa vaxið stórum skrefum og fjölbreytni starfa samhliða því. Grunnatvinnuvegirnir standa sterkt, skuldastaða heimila og fyrirtækja er með besta móti og vanskil í fjármálakerfinu hafa ekki áður verið jafn lítil eins og undanfarin misseri. Áfram mætti lengi telja. Þingmaðurinn, sem enn virðist í uppgjöri við kosningarnar 2021, ætti að opna augun fyrir því sem við blasir: staða okkar er sterk og um margt öfundsverð. En ekkert gerist af sjálfu sér. Það þarf réttar ákvarðanir, aftur og aftur. Við getum náð tökum á verðbólgunni og endurnýjað trú markaða á þróun verðbólgunnar næstu árin. Við það skapast skilyrði fyrir lækkun vaxta. En það þarf margt að leggjast á eitt. Ríkisfjármálin eru mikilvæg í því sambandi og ný fjármálaáætlun okkar er sterkt innlegg. Ríkisfjármálin eru hins vegar ekki ekki upphaf og endir þess máls, ekki frekar en 1990, þótt aðstæður allar og horfur séu miklum mun betri í dag en þá var. Það þarf samhent þjóðarátak og mikilvægur þáttur í því að draga úr verðbólgu til lengri tíma er breytt vinnumarkaðslíkan á Íslandi. Verkefni og ábyrgð Hér duga engar töfralausnir, upphrópanir eða tínsla þeirra ávaxta er lægst hanga í trénu hverju sinni. Það dugar ekki að skorast undan ábyrgð og horfa bara yfir hafið til ESB í hvert skipti sem eitthvað bjátar á, sér í lagi þegar staðan er sannarlega ekki betri þeim megin. Við Íslendingar þurfum að horfast í augu við algild lögmál um að sígandi lukka sé best og það eyðist sem af er tekið. Við þurfum að mynda svigrúm fyrir launahækkanir til framtíðar með aukinni verðmætasköpun. Samstöðu þarf um að hækka laun ekki umfram framleiðniaukningu, enda er það ein forsenda þess að halda verðbólguvæntingum niðri og styrkja forsendur stöðugleika. Sérstakt áhyggjuefni er að dregið hefur úr framleiðnivexti hér á landi að undanförnu. Um þessar mundir virðist því miður langt frá því að vera samstaða um áherslur í kjaramálum til næstu ára. Þetta hefur eitt og sér afar slæm áhrif á verðbólguvæntingar til lengri tíma. Það er augljóslega ekki til farsældar fallið að verkalýðshreyfingin sé í stöðugum innbyrðis átökum, engin samstaða um forystu heildarsamtaka, né yfir höfuð um að þau gegni mikilvægu hlutverki. Í þeirri kjaralotu sem nú hefur staðið yfir hefur eingöngu verið samið til skamms tíma og lítill samhljómur í kröfugerð. Gripið hefur verið til verkfallsaðgerða og lagst gegn atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu ríkissáttasemjara. Launahækkanir hafa heilt yfir verið hærri en hægt er að réttlæta með hliðsjón af framleiðnivexti. Við sjálfstæðismenn höfum lagt áherslu á að verja viðkvæma hópa fyrir verðbólgunni og samhliða bent á mikilvægi þess að efla tengsl við hinn almenna launamann með því að virkja rauverulegt félagafrelsi. Fyrir þinginu liggur frumvarp þess efnis. Að auki er nauðsynlegt að styrkja embætti ríkisssáttasemjara. Sterk umgjörð og góður farvegur fyrir kjaradeilur dugar þó ekki til ef samstaðan um meginmarkmið er engin. Land tækifæranna Í ríkisfjármálunum skiptir mestu að halda áfram að bæta afkomuna, draga úr hallanum, fjárfesta í innviðum og skapa skilyrði fyrir verðmætasköpun í framtíðinni. Allt þetta gengur vonum framar um þessar mundir. Hagvaxtarhorfur eru góðar. Skuldir íslenska ríkisins eru nú, eftir faraldurinn, lægri en hjá flestum Evrópuþjóðum og hafa verið það undanfarin ár. Afkoma ríkissjóðs batnar ár frá ári, langt á undan áætlun. Samkvæmt nýrri fjármálaáætlun mun ríkissjóður skila afgangi að nýju á tímabilinu. Ef við höldum áfram á sömu braut er framtíðin björt og næstu tíu ár gætu jafnvel orðið enn betri en þau síðustu. Auðvitað verður það ákveðin óvissuferð, eins og alltaf er, en úrræðagóðu fólki standa allir vegir opnir, enda er Ísland land tækifæranna. Höfundur er formaður Sjálfstæðisflokksins og fjármála- og efnahagsráðherra.
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun