Viðsnúningur í milljarðadeilu ALC og Isavia Árni Sæberg skrifar 12. maí 2023 16:57 Málið snerist um kyrrsetningu á flugvél Wow air í kjölfar falls flugfélagsins. Vísir/Vilhelm Landsréttur hefur snúið við dómi Héraðsdóms Reykjavíkur þess efnis að flugvélaleigan ALC og íslenska ríkið skyldu greiða Isavia 2,5 milljarða króna í skaðabætur vegna kyrrsetningar á flugvél sem hið sáluga Wow air hafði haft á leigu. Málið má rekja til deilna Isavia og ALC um yfirráð yfir Airbus þotu Wow Air. Isavia hafði kyrrsett þotuna árið 2019 vegna skulda flugfélagsins Wow air sem varð gjaldþrota sama ár. ALC, sem eigandi flugvélarinnar, taldi hins vegar að Isavia mætti ekki halda vélinni sem tryggingu vegna gjaldþrots annars félags, Wow air. Málið rataði fyrir fyrir dómstóla, enda voru gríðarlegi fjármunir í húfi. Með dómi Héraðsdóms Reykjaness árið 2019 fékkst sú niðurstaða í málið að Isavia hafi einungis verið heimilt að kyrrsetja umrædda flugvél vegna greiðslna sem tengdust vélinni sjálfri, ekki heildarskuldar Wow air við Isavia. Þessari niðurstöði vildi Isavia ekki una og að endingu fór málið alla leið til Hæstaréttar. Í héraðsdóminum var hins vegar tekið fram að málskot frestaði ekki réttaráhrifum dómsins. Því ákvað ALC að greiða upp allar skuldir sem tengdust vélinni og fljúga henni af landi brott. Töldu dómarann hafa komist að rangri niðurstöðu Isavia taldi héraðsdómarann hafa valdið sér tjóni með því að hafa komist að efnislega rangri niðurstöðu í málinu, sem hafi gert ALC kleift að koma flugvélinni úr landi. Isavia sætti sig ekki við þessa niðurstöðu og stefndi íslenska ríkinu og ALC til greiðslu 2,2 milljarða króna í skaðabætur vegna málsins. Isavia taldi að með úrskurði sínum hafi dómari við Héraðsdóm Reykjaness sýnt af sér saknæma og ólögmæta háttsemi við úrlausn málsins. Félagið hafi verið svipt tryggingu fyrir umræddri skuld. Í Héraðsdómi Reykjavíkur var fallist á málatilbúnað Isavia og ALC og ríkið voru dæmd til að greiða 2,5 milljarða króna óskipt. Íþyngjandi ákvæði beri að túlka þröngt ALC og ríkið áfrýjuðu þessari niðurstöðu héraðsdóms til Landsréttar. Í dómi Landsréttar, sem kveðinn var upp nú síðdegis, var rakið að við mat á því hvort umrædd aðfarargerð næði fram að ganga reyndi efnislega á lögskýringu og túlkun heimildar ákæðis laga um loftferðir til að aftra för loftfars af flugvelli vegna ógreiddra gjalda. Niðurstaða héraðsdómarans hefði byggt á þeim skilningi hans á ákvæðinu að heimilt væri að hamla för loftfars á meðan gjöld tengd viðkomandi loftfari væru ógreidd en ekki vegna annarra ógreiddra gjalda viðkomandi eiganda eða umráðamanns. Hefði hann því fallist á þá kröfu ALC að félagið fengi farþegaþotuna afhenta með beinni aðfarargerð eftir að það hafði greitt skuld Wow air hf. vegna hennar. Heimildin til þess að aftra för loftfars af flugvelli vegna ógreiddra gjalda samkvæmt ákvæðinu fæli í sér lögheimilaða greiðsluþvingun og varðaði fyrst og fremst áfallin gjöld þess loftfars sem í hlut ætti en tæki samkvæmt orðanna hljóðan einnig til „annarrar starfsemi hlutaðeigandi eiganda eða umráðanda loftfarsins.“ Þannig væri orðalag ákvæðisins að þessu leyti mjög opið og víðtækt og takmarkaði ekki hvaða starfsemi eða gjöld gætu legið til grundvallar, en lögskýringargögn veittu engar vísbendingar þar um. Þegar litið væri til þeirrar skerðingar á nýtingarrétti eiganda loftfarsins sem af stöðvun þess leiddi og þeirra fjárhagslegu hagsmuna sem í húfi væru af þeim sökum yrði að gera kröfu til þess að almennt væri fyrirsjáanlegt hvaða gjöld stöðvun loftfarsins væri ætlað að tryggja. Ákvæðið væri verulega íþyngjandi og við túlkun þess bæri að líta til eignarréttarákvæðis stjórnarskrárinnar. Yrði því að telja að við skýringu þess bæri að beita þrengjandi lögskýringu eins og héraðsdómarinn gerði í dómi sínum. Því kæmi í málinu hvorki til álita bótaábyrgð ALC, samkvæmt hlutlægri bótareglu laga um aðför, né bótaábyrgð ríkisins á grundvelli almennu sakarreglu bótaréttarins. Því voru báðir áfrýjendur sýknaðir af kröfum Isavia. Þá var Isavia sýknað af kröfum ALC í gagnsök, sem námu um 2,7 milljörðum króna. Málskostnaður var látinn niður falla. WOW Air Fréttir af flugi Dómsmál Mest lesið Play er gjaldþrota Viðskipti innlent Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Viðskipti innlent Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Viðskipti innlent Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Viðskipti innlent Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Viðskipti innlent Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Viðskipti innlent Engin ást eftir milli flugmanna og stjórnenda Viðskipti innlent Leik lokið hjá Play Viðskipti innlent „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðskipti innlent Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Viðskipti innlent Fleiri fréttir Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi „Það verður andskoti flókið“ Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Múlakaffi nýtir farþegamiðstöðina yfir veturinn „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Fall Play áfall en að einhverju leyti fyrirséð Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Eðlilegt ef farið verður yfir eftirlit með flugfélögum Höggið á íslenska ferðaþjónustu ætti að vera takmarkað Þjóðarskútan sé „vel í stakk búin til að sigla milli skers og báru í úfnum sjó“ Gjaldþrotaskiptabeiðni Play tekin fyrir í héraðsdómi Atvinnuleysi 5,3 prósent í ágúst Kalla ráðherra og forstjóra Samgöngustofu fyrir samgöngunefnd Hækkun flugfargjalda muni skila sér í meiri verðbólgu Sjá meira
Málið má rekja til deilna Isavia og ALC um yfirráð yfir Airbus þotu Wow Air. Isavia hafði kyrrsett þotuna árið 2019 vegna skulda flugfélagsins Wow air sem varð gjaldþrota sama ár. ALC, sem eigandi flugvélarinnar, taldi hins vegar að Isavia mætti ekki halda vélinni sem tryggingu vegna gjaldþrots annars félags, Wow air. Málið rataði fyrir fyrir dómstóla, enda voru gríðarlegi fjármunir í húfi. Með dómi Héraðsdóms Reykjaness árið 2019 fékkst sú niðurstaða í málið að Isavia hafi einungis verið heimilt að kyrrsetja umrædda flugvél vegna greiðslna sem tengdust vélinni sjálfri, ekki heildarskuldar Wow air við Isavia. Þessari niðurstöði vildi Isavia ekki una og að endingu fór málið alla leið til Hæstaréttar. Í héraðsdóminum var hins vegar tekið fram að málskot frestaði ekki réttaráhrifum dómsins. Því ákvað ALC að greiða upp allar skuldir sem tengdust vélinni og fljúga henni af landi brott. Töldu dómarann hafa komist að rangri niðurstöðu Isavia taldi héraðsdómarann hafa valdið sér tjóni með því að hafa komist að efnislega rangri niðurstöðu í málinu, sem hafi gert ALC kleift að koma flugvélinni úr landi. Isavia sætti sig ekki við þessa niðurstöðu og stefndi íslenska ríkinu og ALC til greiðslu 2,2 milljarða króna í skaðabætur vegna málsins. Isavia taldi að með úrskurði sínum hafi dómari við Héraðsdóm Reykjaness sýnt af sér saknæma og ólögmæta háttsemi við úrlausn málsins. Félagið hafi verið svipt tryggingu fyrir umræddri skuld. Í Héraðsdómi Reykjavíkur var fallist á málatilbúnað Isavia og ALC og ríkið voru dæmd til að greiða 2,5 milljarða króna óskipt. Íþyngjandi ákvæði beri að túlka þröngt ALC og ríkið áfrýjuðu þessari niðurstöðu héraðsdóms til Landsréttar. Í dómi Landsréttar, sem kveðinn var upp nú síðdegis, var rakið að við mat á því hvort umrædd aðfarargerð næði fram að ganga reyndi efnislega á lögskýringu og túlkun heimildar ákæðis laga um loftferðir til að aftra för loftfars af flugvelli vegna ógreiddra gjalda. Niðurstaða héraðsdómarans hefði byggt á þeim skilningi hans á ákvæðinu að heimilt væri að hamla för loftfars á meðan gjöld tengd viðkomandi loftfari væru ógreidd en ekki vegna annarra ógreiddra gjalda viðkomandi eiganda eða umráðamanns. Hefði hann því fallist á þá kröfu ALC að félagið fengi farþegaþotuna afhenta með beinni aðfarargerð eftir að það hafði greitt skuld Wow air hf. vegna hennar. Heimildin til þess að aftra för loftfars af flugvelli vegna ógreiddra gjalda samkvæmt ákvæðinu fæli í sér lögheimilaða greiðsluþvingun og varðaði fyrst og fremst áfallin gjöld þess loftfars sem í hlut ætti en tæki samkvæmt orðanna hljóðan einnig til „annarrar starfsemi hlutaðeigandi eiganda eða umráðanda loftfarsins.“ Þannig væri orðalag ákvæðisins að þessu leyti mjög opið og víðtækt og takmarkaði ekki hvaða starfsemi eða gjöld gætu legið til grundvallar, en lögskýringargögn veittu engar vísbendingar þar um. Þegar litið væri til þeirrar skerðingar á nýtingarrétti eiganda loftfarsins sem af stöðvun þess leiddi og þeirra fjárhagslegu hagsmuna sem í húfi væru af þeim sökum yrði að gera kröfu til þess að almennt væri fyrirsjáanlegt hvaða gjöld stöðvun loftfarsins væri ætlað að tryggja. Ákvæðið væri verulega íþyngjandi og við túlkun þess bæri að líta til eignarréttarákvæðis stjórnarskrárinnar. Yrði því að telja að við skýringu þess bæri að beita þrengjandi lögskýringu eins og héraðsdómarinn gerði í dómi sínum. Því kæmi í málinu hvorki til álita bótaábyrgð ALC, samkvæmt hlutlægri bótareglu laga um aðför, né bótaábyrgð ríkisins á grundvelli almennu sakarreglu bótaréttarins. Því voru báðir áfrýjendur sýknaðir af kröfum Isavia. Þá var Isavia sýknað af kröfum ALC í gagnsök, sem námu um 2,7 milljörðum króna. Málskostnaður var látinn niður falla.
WOW Air Fréttir af flugi Dómsmál Mest lesið Play er gjaldþrota Viðskipti innlent Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Viðskipti innlent Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Viðskipti innlent Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Viðskipti innlent Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Viðskipti innlent Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Viðskipti innlent Engin ást eftir milli flugmanna og stjórnenda Viðskipti innlent Leik lokið hjá Play Viðskipti innlent „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðskipti innlent Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Viðskipti innlent Fleiri fréttir Segir stjórnendur ætla að skilja skuldirnar eftir á Íslandi „Það verður andskoti flókið“ Kaupfélagið á bak við risaviðskipti í Iceland Seafood Múlakaffi nýtir farþegamiðstöðina yfir veturinn „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Fall Play áfall en að einhverju leyti fyrirséð Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Eðlilegt ef farið verður yfir eftirlit með flugfélögum Höggið á íslenska ferðaþjónustu ætti að vera takmarkað Þjóðarskútan sé „vel í stakk búin til að sigla milli skers og báru í úfnum sjó“ Gjaldþrotaskiptabeiðni Play tekin fyrir í héraðsdómi Atvinnuleysi 5,3 prósent í ágúst Kalla ráðherra og forstjóra Samgöngustofu fyrir samgöngunefnd Hækkun flugfargjalda muni skila sér í meiri verðbólgu Sjá meira