Í yfirlýsingu nefndarinnar segir að fjármálakerfið standi traustum fótum, sem birtist meðal annars í sterkri eiginfjár- og lausafjárstöðu stóru bankanna, á sama tíma og peningalegt aðhald hefur aukist. Þá séu vanskil enn lítil og rekstrarafkoma bankanna góð. Fjármálastöðugleikanefnd hefur ákveðið að viðhalda gildi sveiflujöfnunaraukans óbreyttum í 2,5 prósent.
Nýlegar útgáfur á erlendum skuldabréfamörkuðum hafa dregið úr endurfjármögnunaráhættu þótt vaxtakjörin versnað.
„Hagvöxtur hér á landi er mikill og atvinnuleysi lítið. Mikil hækkun nafnlauna hefur leitt til þess að kaupmáttur hefur haldist tiltölulega mikill undanfarin misseri þrátt fyrir mikla verðbólgu. Heimili og fyrirtæki standa aftur á móti frammi fyrir versnandi fjármálaskilyrðum,“ segir í yfirlýsingu nefndarinnar.
Sterk eiginfjárstaða heimila skapar viðnámsþrótt til að mæta versnandi fjármálaskilyrðum.
Þá bætir hún við að skörp hækkun fasteignaverðs og neikvæðir raunvextir hafi skilað hraðri eiginfjármyndun, sérstaklega hjá þeim sem hafa fjármagnað fasteignakaup með nafnvaxtalánum.
„Setning lánþegaskilyrða, bæði hámark veðsetningar- og greiðslubyrðarhlutfalls, dró úr hættunni á því að hröð eiginfjármyndun skapaði forsendur fyrir óhóflega skuldsetningu. Það sést m.a. af því að skuldahlutfall heimila hefur verið stöðugt í 150% af ráðstöfunartekjum þeirra. Sterk eiginfjárstaða heimila skapar viðnámsþrótt til að mæta versnandi fjármálaskilyrðum.“
Tólf mánaða verðbólga mælist nú 9,7 prósent á meðan vextir Seðlabankans standa í 8,75 prósent.
Nefndin bendir á að þessi þróun hærri verðbólgu og vaxta leiði til þyngri greiðslubyrði þeirra sem hafa tekið lán með breytilegum nafnvöxtum. Þá mun vaxtafesta margra lántaka brátt renna sitt skeið og hækkandi raunvextir þyngja greiðslubyrði.
Fjármálastöðugleikanefndin brýnir þess vegna fyrir lánveitendum að huga tímanlega að þyngri greiðslubyrði lántakenda til þess að fyrirbyggja greiðsluerfiðleika.
Mikil hækkun nafnlauna hefur leitt til þess að kaupmáttur hefur haldist tiltölulega mikill undanfarin misseri þrátt fyrir mikla verðbólgu.
„Þar sem þörf krefur ber að skoða að lengja lánstíma, taka upp jafngreiðsluskilmála, setja þak á greidda nafnvexti og líta til ólíkra lánaforma sem bjóða upp á mismunandi greiðslubyrði. Rúm eiginfjárstaða margra lántaka ætti að gefa töluvert svigrúm til að tryggja að greiðslubyrði haldist í takti við viðmið lánþegaskilyrða sem nefndin hefur sett.“
Þá undirstrikar fjármálastöðugleikanefnd að hún muni áfram beita þeim stýritækjum sem hún hefur yfir að ráða til að varðveita fjármálastöðugleika hér á landi svo að fjármálakerfið geti staðist áföll, miðlað lánsfé og greiðslum og dreift áhættu með viðhlítandi hætti.
