Hvernig fylgist ég með hlutabréfamarkaðnum? Baldur Thorlacius skrifar 3. október 2023 13:30 Almenningshlutabréfamarkaðir byggja á gagnsæi. Fjárfestar hafa aðgang að aragrúa upplýsinga um skráð félög, hlutabréfaverð, viðskipti, hagtölur og margt fleira. Skráðu félögin þurfa samkvæmt lögum og reglum að birta alls konar upplýsingar opinberlega. Tilgangurinn með þessu regluverki er góður: Að tryggja aðgengi fólks að mikilvægum upplýsingum svo það geti tekið upplýsta ákvörðun um kaup eða sölu á hlutabréfum. En tilkynningar um reglubundin kaup á eigin bréfum í samræmi við endurkaupaáætlanir, viðskipti aðila sem eru fjárhagslega tengdir fruminnherjum eða breytingar á verulegum hlut atkvæðisréttar hljóma ekki beinlínis hvetjandi fyrir venjulegt fólk. Þetta eru allt dæmi um upplýsingar sem skráð félög birta reglulega. Lítið gagn af gagnsæi ef enginn skilur neitt. Mörg félög hafa tekið á það ráð að efla upplýsingagjöf á öðrum sviðum, til að styðja við þá lögbundnu upplýsingagjöf og ná til breiðari hóps. Sem dæmi um slíkt má nefna aðgengilegt efni á samfélagsmiðlum, vídeó upptökur, hlaðvörp og opna fjárfestafundi. Allt saman til fyrirmyndar, ef vel er að því staðið, enda mikilvægt að fólk skilji í hvernig fyrirtæki það er að fjárfesta. Fjölmiðlar eru þarna einnig í lykilhlutverki, þurfa að geta greint og miðlað til fólks á mannamáli. Aðilar eins og Fortuna Invest hafa einnig gripið þann bolta og haldið úti öflugri fræðslu á samfélagsmiðlum. Hvar? En það er samt gott að getað áttað sig á þessu helsta sem skráð félög þurfa að birta opinberlega – og þá er fyrsta skrefið að vita hvar hægt er að nálgast upplýsingarnar. Öll félög þurfa að birta tilteknar upplýsingar á sinni eigin vefsíðu (yfirleitt á undirsíðu fyrir fjárfesta). Þær birtast einnig á vefsíðu Kauphallarinnar, auk þess að upplýsingaveitur (eins og t.d. Keldan) gera þær aðgengilegar. Upphafið: Lýsingar og skráningarskjöl Næsta skref er að átta sig á innihaldinu. Þegar félög koma ný á markað byrja þau á að að hreinsa borðið, birta allt sem skiptir máli í skjali sem heitir lýsing (á Aðalmarkaði) eða skráningarskjal (á First North vaxtarmarkaðnum). Það er reyndar ekki fyrir hvern sem er að lesa þessi skjöl í heild sinni, þar sem þau geta verið mjög löng, en oft er líka samantekt sem hjálpar fólki að skilja kjarna málsins. Reikningar og aðalfundir Árs- og árshlutareikningar eru svo fastir punktar í upplýsingagjöfinni, en þeir innihalda fjárhagsupplýsingar og eru birtir ýmist ársfjórðungslega eða hálfsárslega. Félögin eiga að draga fram það helsta úr reikningunum í tilkynningu og nota gjarnan tækifærið til að upplýsa um ýmis önnur mál í leiðinni. Þetta eru meira og minna staðlaðar upplýsingar sem hægt er að bera saman á milli tímabila, til að sjá hvernig gengur. Auk þess halda þau flest kynningarfundi, ýmist á staðnum og/eða í streymi, sem allir geta sótt. Ég veit fyrir víst að þau fagna því mjög þegar almennir fjárfestar mæta á slíka fundi. Aðrir slíkir fastir punktar eru tilkynningar um aðalfundi, en á þeim er m.a. kosið í stjórn sem og tekin ákvörðun um arðgreiðslur til hluthafa. Hvort tveggja mjög mikilvægt. Við kaup á hlutabréfum er fólk orðið að meðeigendum í viðkomandi félagi og á þá rétt á að taka þátt og kjósa á hluthafafundum. Það getur verið mikilvægt fyrir fólk að nýta þann rétt sem og góð leið til að kynnast félögunum betur. Innherjaupplýsingar Þess á milli þurfa félög að halda fjárfestum upplýstum um meiriháttar atburði, ákvarðanir eða annað sem getur skipt máli við ákvörðun um kaup eða sölu á hlutabréfunum. Það eru svokallaðar innherjaupplýsingar. Það getur því verið mjög mikilvægt að fylgjast með slíkum tilkynningum. Þetta geta sem dæmi verið tilkynningar um stóra samninga, samruna, aukna sölu eða annað sem getur haft mikil áhrif á félögin. Innherjatilkynningar Tilkynningar um viðskipti fruminnherja (stjórnenda félagsins), eða þeim sem eru fjárhagslega tengdir þeim, eru oft kallaðar innherjatilkynningar. Það getur verið gagnlegt fyrir fjárfesta að vita af því þegar stjórnendur, sem þekkja félagið best, kaupa eða selja hlutabréf. Hvort þeir telji sjálfir vera kauptækifæri eða ekki. Flagganir Flagganir gegna svipuðum tilgangi, en snúa ekki að stjórnendum heldur stórum hluthöfum sem þurfa að „flagga“ því þegar þeir fara yfir eða undir ákveðin mörk atkvæðisréttar. Þær hjálpa fjárfestum því að skilja eignarhalds félagsins og hvernig það er að þróast. Endurkaupaáætlanir Svo eru það blessuðu endurkaupaáætlanirnar. Endurkaup fela í sér að félag kaupir til baka eigin hlutabréf á markaði. Þau hafa ekki bein áhrif á reksturinn, en með kaupunum fækkar útistandandi hlutabréfum – sem þýðir að hluthafar sem ekki selja eignast í reynd hærra hlutfall af félaginu, án þess að gera neitt. Endurkaup og arðgreiðslur eru tvær helstu leiðirnar fyrir félög til að skila verðmætum aftur til hluthafanna. Endurkaupaáætlanir skapa ákveðinn ramma fyrir framkvæmd slíkra endurkaupa. Það getur því verið gott að vita af því ef endurkaupaáætlun er í gildi, en einstaka tilkynningar um framkvæmd slíkrar áætlunar innihalda yfirleitt engar tímamóta upplýsingar. Hér hefur alls ekki verið farið með tæmandi hætti yfir tilkynningar til fjárfesta en vonandi hjálpar þetta einhverjum að fylgjast betur með hlutabréfamarkaðnum. Nú stendur yfir alþjóðleg fjármálalæsisvika og því vel við hæfi að fara yfir þessi mál. Ég er samt mjög meðvitaður um að ekki allir nenna að lesa svona greinar, sérstaklega þegar þær eru yfir 800 orð! Við hjá Nasdaq ætlum því að blása til vef-fræðslufundar á næstunni þar sem við munum ræða þetta á mannamáli, auk þess sem við munum halda áfram að leita nýrra leiða til að hjálpa fólki að skilja hlutabréfamarkaðinn. Fundurinn verður auglýstur á Facebook síðu Nasdaq Iceland. Höfundur er framkvæmdastjóri sölu og viðskiptatengsla, Nasdaq Iceland. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Baldur Thorlacius Kauphöllin Fjármál heimilisins Mest lesið Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson Skoðun Nærandi ferðaþjónusta Hildur Guðbjörg Kristjánsdóttir Skoðun Stöðvum glæpagengi á Íslandi Hjalti Vigfússon Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt Skoðun Skoðun Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson skrifar Skoðun Unglingar eiga skilið heildstætt mat frá framhaldsskólum Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Stöðvum glæpagengi á Íslandi Hjalti Vigfússon skrifar Skoðun Jafnlaunavottun - „Hverjir græða á jafnlaunavottun“ Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Gervigreind í skólum: Tækifæri sem fáir eru að ræða? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig húsnæðismarkað vill Viðskiptaráð? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Enginn matur og næring án sérfræðiþekkingar Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun Öll endurhæfing er í eðli sínu starfsendurhæfing Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun „Bíddu, varst þú ekki að biðja um þessa greiðslu?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Rétta leiðin til endurreisnar menntakerfisins? Birgir Finnsson skrifar Sjá meira
Almenningshlutabréfamarkaðir byggja á gagnsæi. Fjárfestar hafa aðgang að aragrúa upplýsinga um skráð félög, hlutabréfaverð, viðskipti, hagtölur og margt fleira. Skráðu félögin þurfa samkvæmt lögum og reglum að birta alls konar upplýsingar opinberlega. Tilgangurinn með þessu regluverki er góður: Að tryggja aðgengi fólks að mikilvægum upplýsingum svo það geti tekið upplýsta ákvörðun um kaup eða sölu á hlutabréfum. En tilkynningar um reglubundin kaup á eigin bréfum í samræmi við endurkaupaáætlanir, viðskipti aðila sem eru fjárhagslega tengdir fruminnherjum eða breytingar á verulegum hlut atkvæðisréttar hljóma ekki beinlínis hvetjandi fyrir venjulegt fólk. Þetta eru allt dæmi um upplýsingar sem skráð félög birta reglulega. Lítið gagn af gagnsæi ef enginn skilur neitt. Mörg félög hafa tekið á það ráð að efla upplýsingagjöf á öðrum sviðum, til að styðja við þá lögbundnu upplýsingagjöf og ná til breiðari hóps. Sem dæmi um slíkt má nefna aðgengilegt efni á samfélagsmiðlum, vídeó upptökur, hlaðvörp og opna fjárfestafundi. Allt saman til fyrirmyndar, ef vel er að því staðið, enda mikilvægt að fólk skilji í hvernig fyrirtæki það er að fjárfesta. Fjölmiðlar eru þarna einnig í lykilhlutverki, þurfa að geta greint og miðlað til fólks á mannamáli. Aðilar eins og Fortuna Invest hafa einnig gripið þann bolta og haldið úti öflugri fræðslu á samfélagsmiðlum. Hvar? En það er samt gott að getað áttað sig á þessu helsta sem skráð félög þurfa að birta opinberlega – og þá er fyrsta skrefið að vita hvar hægt er að nálgast upplýsingarnar. Öll félög þurfa að birta tilteknar upplýsingar á sinni eigin vefsíðu (yfirleitt á undirsíðu fyrir fjárfesta). Þær birtast einnig á vefsíðu Kauphallarinnar, auk þess að upplýsingaveitur (eins og t.d. Keldan) gera þær aðgengilegar. Upphafið: Lýsingar og skráningarskjöl Næsta skref er að átta sig á innihaldinu. Þegar félög koma ný á markað byrja þau á að að hreinsa borðið, birta allt sem skiptir máli í skjali sem heitir lýsing (á Aðalmarkaði) eða skráningarskjal (á First North vaxtarmarkaðnum). Það er reyndar ekki fyrir hvern sem er að lesa þessi skjöl í heild sinni, þar sem þau geta verið mjög löng, en oft er líka samantekt sem hjálpar fólki að skilja kjarna málsins. Reikningar og aðalfundir Árs- og árshlutareikningar eru svo fastir punktar í upplýsingagjöfinni, en þeir innihalda fjárhagsupplýsingar og eru birtir ýmist ársfjórðungslega eða hálfsárslega. Félögin eiga að draga fram það helsta úr reikningunum í tilkynningu og nota gjarnan tækifærið til að upplýsa um ýmis önnur mál í leiðinni. Þetta eru meira og minna staðlaðar upplýsingar sem hægt er að bera saman á milli tímabila, til að sjá hvernig gengur. Auk þess halda þau flest kynningarfundi, ýmist á staðnum og/eða í streymi, sem allir geta sótt. Ég veit fyrir víst að þau fagna því mjög þegar almennir fjárfestar mæta á slíka fundi. Aðrir slíkir fastir punktar eru tilkynningar um aðalfundi, en á þeim er m.a. kosið í stjórn sem og tekin ákvörðun um arðgreiðslur til hluthafa. Hvort tveggja mjög mikilvægt. Við kaup á hlutabréfum er fólk orðið að meðeigendum í viðkomandi félagi og á þá rétt á að taka þátt og kjósa á hluthafafundum. Það getur verið mikilvægt fyrir fólk að nýta þann rétt sem og góð leið til að kynnast félögunum betur. Innherjaupplýsingar Þess á milli þurfa félög að halda fjárfestum upplýstum um meiriháttar atburði, ákvarðanir eða annað sem getur skipt máli við ákvörðun um kaup eða sölu á hlutabréfunum. Það eru svokallaðar innherjaupplýsingar. Það getur því verið mjög mikilvægt að fylgjast með slíkum tilkynningum. Þetta geta sem dæmi verið tilkynningar um stóra samninga, samruna, aukna sölu eða annað sem getur haft mikil áhrif á félögin. Innherjatilkynningar Tilkynningar um viðskipti fruminnherja (stjórnenda félagsins), eða þeim sem eru fjárhagslega tengdir þeim, eru oft kallaðar innherjatilkynningar. Það getur verið gagnlegt fyrir fjárfesta að vita af því þegar stjórnendur, sem þekkja félagið best, kaupa eða selja hlutabréf. Hvort þeir telji sjálfir vera kauptækifæri eða ekki. Flagganir Flagganir gegna svipuðum tilgangi, en snúa ekki að stjórnendum heldur stórum hluthöfum sem þurfa að „flagga“ því þegar þeir fara yfir eða undir ákveðin mörk atkvæðisréttar. Þær hjálpa fjárfestum því að skilja eignarhalds félagsins og hvernig það er að þróast. Endurkaupaáætlanir Svo eru það blessuðu endurkaupaáætlanirnar. Endurkaup fela í sér að félag kaupir til baka eigin hlutabréf á markaði. Þau hafa ekki bein áhrif á reksturinn, en með kaupunum fækkar útistandandi hlutabréfum – sem þýðir að hluthafar sem ekki selja eignast í reynd hærra hlutfall af félaginu, án þess að gera neitt. Endurkaup og arðgreiðslur eru tvær helstu leiðirnar fyrir félög til að skila verðmætum aftur til hluthafanna. Endurkaupaáætlanir skapa ákveðinn ramma fyrir framkvæmd slíkra endurkaupa. Það getur því verið gott að vita af því ef endurkaupaáætlun er í gildi, en einstaka tilkynningar um framkvæmd slíkrar áætlunar innihalda yfirleitt engar tímamóta upplýsingar. Hér hefur alls ekki verið farið með tæmandi hætti yfir tilkynningar til fjárfesta en vonandi hjálpar þetta einhverjum að fylgjast betur með hlutabréfamarkaðnum. Nú stendur yfir alþjóðleg fjármálalæsisvika og því vel við hæfi að fara yfir þessi mál. Ég er samt mjög meðvitaður um að ekki allir nenna að lesa svona greinar, sérstaklega þegar þær eru yfir 800 orð! Við hjá Nasdaq ætlum því að blása til vef-fræðslufundar á næstunni þar sem við munum ræða þetta á mannamáli, auk þess sem við munum halda áfram að leita nýrra leiða til að hjálpa fólki að skilja hlutabréfamarkaðinn. Fundurinn verður auglýstur á Facebook síðu Nasdaq Iceland. Höfundur er framkvæmdastjóri sölu og viðskiptatengsla, Nasdaq Iceland.
Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Enginn matur og næring án sérfræðiþekkingar Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun