Beitir nýr matvælaráðherra sér fyrir afnámi ólaganna? Ragnar Þór Ingólfsson, Breki Karlsson og Ólafur Stephensen skrifa 10. apríl 2024 13:00 VR, Neytendasamtökin og Félag atvinnurekenda sendu í síðustu viku erindi til matvælaráðherra (sem þá var Katrín Jakobsdóttir) og fóru fram á að ráðherra beitti sér fyrir því að lögin um víðtæka undanþágu kjötafurðastöðva frá samkeppnislögum yrðu tekin til rækilegrar skoðunar, enda væru þau skaðleg neytendum, launþegum og verslun í landinu. Skoða þyrfti hvort lögin gengju gegn EES-samningnum og tryggt þyrfti að vera að lagasetning væri í samræmi við reglur ríkisstjórnarinnar sjálfrar um undirbúning löggjafar og ákvæði stjórnarskrárinnar um að ekkert þingmál megi samþykkja nema að undangengnum þremur umræðum. Í erindi samtakanna sagði að beinast lægi við að ráðherra beitti sér fyrir því að lögin yrðu felld úr gildi. Svar matvælaráðuneytisins barst samtökunum í gær, en þar er vísað í erindi sem ráðuneytið sendi atvinnuveganefnd Alþingis í fyrradag. Óhætt er að segja að það sé einsdæmi í seinni tíð að ráðuneyti sendi Alþingi jafnharða gagnrýni á nýsett lög. Ráðuneytið sallar niður nýju lögin Í svari matvælaráðuneytisins og erindinu til þingnefndarinnar kemur m.a. eftirfarandi fram: Sérfræðingar ráðuneytisins voru ekki kallaðir til þegar meirihluti atvinnuveganefndar gjörbreytti upphaflegu frumvarpi ráðherra um undanþágur framleiðendafélaga frá samkeppnislögum. Ráðuneytið tekur undir áhyggjur Samkeppniseftirlitsins af að lögin standist ekki EES-samninginn. Fyrirspurn frá Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) vegna lagabreytinganna er væntanleg. Ósamræmi er í nefndaráliti meirihlutans og lagatextanum. Í nefndarálitinu segir að undanþágan takmarkist við félög að hluta í eigu eða undir stjórn bænda, en í lagatextanum er enga kröfu að finna um að framleiðendafélag sé í eigu eða undir stjórn frumframleiðenda (bænda). Formaður Bændasamtaka Íslands hefur í blaðagrein haldið því fram að undanþágan nái aðeins til fyrirtækja í meirihlutaeigu bænda, en sá skilningur á sér enga stoð í lagatextanum, enda segir ráðuneytið misræmið hafa valdið misskilningi í opinberri umræðu. Fyrirtæki, sem í dag starfa á kjötmarkaðnum, en eru í fjölbreyttri starfsemi, til dæmis við innflutning á búvörum og jafnvel rekstur sem ekki fellur undir landbúnað, geta fallið undir undanþáguna að mati ráðuneytisins. Ekki er kveðið á um fjárhagslegan aðskilnað framleiðendafélaga frá annarri starfsemi. Ekki er útfært í lögunum hvernig eftirliti Samkeppniseftirlitsins með þeim á að vera háttað og óljóst er til hvaða úrræða SE getur gripið, uppfylli félög ekki skilyrði laganna. Óvissa er uppi um hvernig staðið skuli að framkvæmd eftirlits. Ráðuneytið vitnar til erindis frá Samkeppniseftirlitinu, þar sem bent er á að hin nýsettu lög geti strítt gegn markmiðum samkeppnislaga og torveldað frjálsa samkeppni í viðskiptum. SE bendir einnig á að með lagabreytingunni er kjötafurðastöðvum veitt sjálfdæmi um verðlagningu til bæði bænda og smásala og neytenda. Ekkert annað aðhald komi í staðinn, eins og t.d. ákvæði um stjórn og eignarhald bænda á félögunum eða opinber verðlagning. „Ráðuneytið telur að æskilegt hefði verið að skoða hvort þörf væri á slíkum varnöglum við lagasetninguna til að gæta að hagsmunum bænda og neytenda,“ segir í bréfinu til atvinnuveganefndar. Matvælaráðuneytið sallar með öðrum orðum hin nýsettu lög og í erindi þess felst hörð gagnrýni á vinnubrögð meirihluta atvinnuveganefndar við lagasetninguna. Spillt og óvönduð vinnubrögð Ráðuneytið nefnir þó ekki það sem Þórarinn Ingi Pétursson, formaður atvinnuveganefndar, hefur staðfest opinberlega, að lögmaður Samtaka fyrirtækja í landbúnaði, Finnur Magnússon, og kollegar hans á lögmannsstofunni Juris hjálpuðu nefndinni að skrifa hinn nýja frumvarpstexta, eftir að forsvarsmenn SAFL og lögmaðurinn höfðu átt fund með nefndinni. Það er út af fyrir sig athyglisvert að formaður þingnefndar staðfesti þannig opinberlega það sem ekki er hægt að kalla annað en spillingu; að lögmenn sérhagsmunasamtaka sem blasir við að hagnast á undanþágunni frá samkeppnislögum, fái að skrifa nýjan lagatexta og öllu samráðs- og umsagnarferlinu, sem málið hafði farið í gegn um, var um leið ýtt til hliðar og öðrum umsagnaraðilum gefið langt nef. Gagnrýni ráðuneytisins sýnir síðan svo ekki verður um villst að hinn nýi frumvarpstexti hlaut enga þá rýni eða mat á áhrifum, sem reglur ríkisstjórnarinnar um vandaða löggjöf eiga að tryggja. Hin nýju lög eru ólög, eins og samtök okkar hafa ítrekað bent á. Hvað gera þingnefnd og ráðherra? Atvinnuveganefnd Alþingis er ekki stætt á öðru, í ljósi þeirrar gagnrýni sem fram er komin, en að taka málið til endurskoðunar og gera breytingar á lögunum eða fella þau úr gildi. Því verður varla trúað að nefndin hyggist áfram ganga erinda sérhagsmuna en hunsa almannahagsmuni. Nýbakaður matvælaráðherra, Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir, er í þeirri sérkennilegu stöðu að hafa verið í meirihluta atvinnuveganefndarinnar, sem keyrði ólögin í gegnum þingið. Að mati greinarhöfunda er henni heldur ekki stætt á öðru en að fylgja erindi ráðuneytis síns eftir og fara fram á breytingar á lögunum. Ráðherrar, rétt eins og þingmenn, eiga að vinna að almannahagsmunum en ekki púkka undir sérhagsmuni. Ragnar Þór Ingólfsson formaður VR, Breki Karlsson formaður Neytendasamtakanna og Ólafur Stephensen framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Ingólfsson Breki Karlsson Ólafur Stephensen Neytendur Alþingi Stjórnsýsla Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Samkeppnismál Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar (2024) Undanþága kjötafurðastöðva frá samkeppnislögum Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Sjá meira
VR, Neytendasamtökin og Félag atvinnurekenda sendu í síðustu viku erindi til matvælaráðherra (sem þá var Katrín Jakobsdóttir) og fóru fram á að ráðherra beitti sér fyrir því að lögin um víðtæka undanþágu kjötafurðastöðva frá samkeppnislögum yrðu tekin til rækilegrar skoðunar, enda væru þau skaðleg neytendum, launþegum og verslun í landinu. Skoða þyrfti hvort lögin gengju gegn EES-samningnum og tryggt þyrfti að vera að lagasetning væri í samræmi við reglur ríkisstjórnarinnar sjálfrar um undirbúning löggjafar og ákvæði stjórnarskrárinnar um að ekkert þingmál megi samþykkja nema að undangengnum þremur umræðum. Í erindi samtakanna sagði að beinast lægi við að ráðherra beitti sér fyrir því að lögin yrðu felld úr gildi. Svar matvælaráðuneytisins barst samtökunum í gær, en þar er vísað í erindi sem ráðuneytið sendi atvinnuveganefnd Alþingis í fyrradag. Óhætt er að segja að það sé einsdæmi í seinni tíð að ráðuneyti sendi Alþingi jafnharða gagnrýni á nýsett lög. Ráðuneytið sallar niður nýju lögin Í svari matvælaráðuneytisins og erindinu til þingnefndarinnar kemur m.a. eftirfarandi fram: Sérfræðingar ráðuneytisins voru ekki kallaðir til þegar meirihluti atvinnuveganefndar gjörbreytti upphaflegu frumvarpi ráðherra um undanþágur framleiðendafélaga frá samkeppnislögum. Ráðuneytið tekur undir áhyggjur Samkeppniseftirlitsins af að lögin standist ekki EES-samninginn. Fyrirspurn frá Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) vegna lagabreytinganna er væntanleg. Ósamræmi er í nefndaráliti meirihlutans og lagatextanum. Í nefndarálitinu segir að undanþágan takmarkist við félög að hluta í eigu eða undir stjórn bænda, en í lagatextanum er enga kröfu að finna um að framleiðendafélag sé í eigu eða undir stjórn frumframleiðenda (bænda). Formaður Bændasamtaka Íslands hefur í blaðagrein haldið því fram að undanþágan nái aðeins til fyrirtækja í meirihlutaeigu bænda, en sá skilningur á sér enga stoð í lagatextanum, enda segir ráðuneytið misræmið hafa valdið misskilningi í opinberri umræðu. Fyrirtæki, sem í dag starfa á kjötmarkaðnum, en eru í fjölbreyttri starfsemi, til dæmis við innflutning á búvörum og jafnvel rekstur sem ekki fellur undir landbúnað, geta fallið undir undanþáguna að mati ráðuneytisins. Ekki er kveðið á um fjárhagslegan aðskilnað framleiðendafélaga frá annarri starfsemi. Ekki er útfært í lögunum hvernig eftirliti Samkeppniseftirlitsins með þeim á að vera háttað og óljóst er til hvaða úrræða SE getur gripið, uppfylli félög ekki skilyrði laganna. Óvissa er uppi um hvernig staðið skuli að framkvæmd eftirlits. Ráðuneytið vitnar til erindis frá Samkeppniseftirlitinu, þar sem bent er á að hin nýsettu lög geti strítt gegn markmiðum samkeppnislaga og torveldað frjálsa samkeppni í viðskiptum. SE bendir einnig á að með lagabreytingunni er kjötafurðastöðvum veitt sjálfdæmi um verðlagningu til bæði bænda og smásala og neytenda. Ekkert annað aðhald komi í staðinn, eins og t.d. ákvæði um stjórn og eignarhald bænda á félögunum eða opinber verðlagning. „Ráðuneytið telur að æskilegt hefði verið að skoða hvort þörf væri á slíkum varnöglum við lagasetninguna til að gæta að hagsmunum bænda og neytenda,“ segir í bréfinu til atvinnuveganefndar. Matvælaráðuneytið sallar með öðrum orðum hin nýsettu lög og í erindi þess felst hörð gagnrýni á vinnubrögð meirihluta atvinnuveganefndar við lagasetninguna. Spillt og óvönduð vinnubrögð Ráðuneytið nefnir þó ekki það sem Þórarinn Ingi Pétursson, formaður atvinnuveganefndar, hefur staðfest opinberlega, að lögmaður Samtaka fyrirtækja í landbúnaði, Finnur Magnússon, og kollegar hans á lögmannsstofunni Juris hjálpuðu nefndinni að skrifa hinn nýja frumvarpstexta, eftir að forsvarsmenn SAFL og lögmaðurinn höfðu átt fund með nefndinni. Það er út af fyrir sig athyglisvert að formaður þingnefndar staðfesti þannig opinberlega það sem ekki er hægt að kalla annað en spillingu; að lögmenn sérhagsmunasamtaka sem blasir við að hagnast á undanþágunni frá samkeppnislögum, fái að skrifa nýjan lagatexta og öllu samráðs- og umsagnarferlinu, sem málið hafði farið í gegn um, var um leið ýtt til hliðar og öðrum umsagnaraðilum gefið langt nef. Gagnrýni ráðuneytisins sýnir síðan svo ekki verður um villst að hinn nýi frumvarpstexti hlaut enga þá rýni eða mat á áhrifum, sem reglur ríkisstjórnarinnar um vandaða löggjöf eiga að tryggja. Hin nýju lög eru ólög, eins og samtök okkar hafa ítrekað bent á. Hvað gera þingnefnd og ráðherra? Atvinnuveganefnd Alþingis er ekki stætt á öðru, í ljósi þeirrar gagnrýni sem fram er komin, en að taka málið til endurskoðunar og gera breytingar á lögunum eða fella þau úr gildi. Því verður varla trúað að nefndin hyggist áfram ganga erinda sérhagsmuna en hunsa almannahagsmuni. Nýbakaður matvælaráðherra, Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir, er í þeirri sérkennilegu stöðu að hafa verið í meirihluta atvinnuveganefndarinnar, sem keyrði ólögin í gegnum þingið. Að mati greinarhöfunda er henni heldur ekki stætt á öðru en að fylgja erindi ráðuneytis síns eftir og fara fram á breytingar á lögunum. Ráðherrar, rétt eins og þingmenn, eiga að vinna að almannahagsmunum en ekki púkka undir sérhagsmuni. Ragnar Þór Ingólfsson formaður VR, Breki Karlsson formaður Neytendasamtakanna og Ólafur Stephensen framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda.
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun