Dæmi um að leikarar fái 1300 á tímann

Birna Hafstein, formaður Félags íslenskra leikara og sviðslistafólks, segir að niðurskurður á Kvikmyndasjóði hafi haft í för með sér hlutfallslega lækkun launa í kvikmyndabransanum. Framleiðendur geti ekki haldið í við eðlilega launaþróun og þetta bitni svakalega á listamönnum.

„Þannig þessi niðurskurður á kvikmyndasjóði undanfarin ár, hann er að valda þessari hræðilegu þróun. Um þetta snýst málið,“ segir Birna.

Íslenskir kvikmyndagerðamenn hafa látið í sér heyra að undanförnu og verið iðnir við greinaskrif um framlög ríkisins til kvikmyndasjóðs. Þrír íslenskir leikstjórar sögðu í einni slíkri grein að ástandið væri orðið það slæmt að Kvikmyndamiðstöð væri hætt að veita styrki fyrir árið 2024, og fjármagnið fyrir árið 2025 væri óðum að klárast.

Launaþróun neikvæð í bransanum

Birna segir að niðurskurður í Kvikmyndasjóði hafi leitt til neikvæðrar launaþróunar, og það bitni illa á framleiðendum, tæknifólki og ekki síst listamönnum.

„Og maður hefur heyrt hrikalegar sögur úr auglýsingabransanum, þar sem verið er að bjóða fólki hlægileg laun, sem hefðu ekki flogið fyrir tíu árum. Þannig ástandið er ekki gott, og þetta bitnar ekki síst á listamönnum,“ segir hún.

Birna segir að það sé enginn lögbundinn taxti í auglýsingabransanum, en það sé ákveðin launaþróun og hún sé neikvæð.

Hrafnhildur Theodórsdóttir, framkvæmdastjóri FÍL vakti athygli á því í lokuðum hópi listamanna á Facebook, að tveir aðilar innan Félags íslenskra leikara og sviðslistafólks hafi fengið tilboð frá tveimur íslenskum framleiðendum upp á 25,000 krónur í verktakagreiðslu fyrir 12 klukkustunda vinnudag. Þetta jafngildi 16,250 króna launþegagreiðslu.

„Annar umræddur félagsmaður var beðinn um að koma í prufu vegna verkefnisins og er með lítið hlutverk - fyrir 1,354 krónur á tímann,“ segir hún.

Umrædd verkefni hafi bæði fengið styrk frá Kvikmyndamiðstöð, og framlag úr endurgreiðslukerfinu. Þau verði sýnd á RÚV.

Hún segir að RÚV og FÍL hafi gildan kjarasamning sín á milli sem kveði á um að lægsti taxti leikara í sjónvarpsverkefnum, þar sem gert er ráð fyrir 10 klukkustunda vinnudegi, sé rétt rúmar 160.000 á dag.

Sjálfstæðir framleiðendur hafi ekki talið sig þurfa fara eftir þeim samningi, þó svo að RÚV sé mögulega meðframleiðandi.

„Það er kannski ekki verið að brjóta samninga og þetta eru auðvitað verktakar. En þessi upphæð, 25 þúsund fyrir tólf tíma, þetta er ósiðlegt tilboð sama hver viðtakandinn væri, það vinnur enginn fyrir 1300 krónur á tímann,“ segir Hrafnhildur.

Sagt upp eftir að hún bað um launahækkun

Esther Talía Casey hefur undanfarin fimm ár verið rödd verslunarinnar Bónuss, en henni var sagt upp í síðustu viku. Sagt var að það væri vegna breyttra áherslna í markaðsmálum, en hún veltir því fyrir sér hvort það sé vegna þess að fyrir tveimur mánuðum síðan hafi hún beðið um launahækkun.

Esther var föst rödd hjá Bónus, en samkvæmt henni þýðir það að hún þurfi að vera tilbúin hvenær sem er, hún megi ekki lesa fyrir önnur fyrirtæki og að hún taki meðal annars míkrafón með sér til útlanda til að vera alltaf tilbúinn til að lesa inn texta ef þess þarf.

„Ég hef alltaf verið á sömu launum, 150 þúsund á mánuði. Ég bað um launahækkun fyrir tveimur mánuðum, en þá fattaði ég að ég væri komin langt undir sambærilegar raddir hjá sambærilegum fyrirtækjum. Launin eru á bilinu 230 til 250 þúsund ef þú ert föst rödd og mátt ekki tala fyrir aðra,“ segir hún.

Bónus hafi svo ekki svarað beiðninni í heila tvo mánuði og loks sagt henni upp, þegar þeir svöruðu.

Hún segir allan bransann „algjörlega í ruglinu“ hvað varðar undirboð, en hún hvetur alla félagsmenn í leikarafélaginu til að vera á varðbergi gagnvart þeim.

„Sá sem fær bónusröddina má hringja í mig og spyrja út í þetta, ef hann vill fá réttu tölurnar,“ segir hún.

Hvetja fólk til að tilkynna undirboð

FÍL sendi frá sér tilkynningu nýverið um lág laun í kvikmyndum/sjónvarpi og auglýsingum, þar sem sagt var að á síðustu vikum og dögum hafi mikið borið á tilkynningum um óeðlilega lág laun.

Félagsmenn voru hvattir til þess að láta vita um öll slík undirboð, það væri mikilvægt fyrir félagið að hafa upplýsingar um það hvað sé að gerast á þessum vettvangi.

„Einnig hvetjum við ykkur til að setja inn .... tilkynningu ef þið fáið tilboð langt undir taxta eða missið af verkefnum vegna eðlilegra óska um laun,“ segir í tilkynningunni.