Palestína, háskólar og (af)nýlenduvædd rými Jovana Pavlović skrifar 7. október 2024 11:31 Ísraelsríki heldur áfram að stunda nýlenduhyggju (e. Colonialism) í Palestínu, meðal annars með þjóðarmorði á Gaza og nú með sprengjuregni og innrás í Líbanon. Háskólar á Vesturlöndum hafa fordæmt innrás Rússlands í Úkraínu. Við sjáum einnig hvernig háskólarými eru örugg rými (e. spaces) fyrir allt tal og gagnrýni á innrásina í Úkraínu. Meðal annars er lesefni um Úkraínustríðið mjög sýnilegt þegar labbað er um í bóksölu sem er partur af rými Háskóla Íslands. Þar hefur verið gnægð af gagnrýnum bókum um Rússland Vladímir Pútins. Einnig hafa háskólayfirvöld og fræðasamfélagið á Vesturlöndum fordæmt stríðsrekstur Rússlands, og allt samstarf við stofnanir og háskóla í Rússlandi hafa verið sett á ís í Háskóla Íslands. Nú hafa viðbrögð HÍ og þá sérstaklega háskólayfirvalda ekki verið þau sömu. Í samfélaginu okkar grundvallast þekking, listir og fjölmiðlar af ríkjandi Evrópuhverfu og nýlenduhugafari (e. colonial mentality). Slíkt umhverfi samþykkir ekki jafn mikla gagnrýni á nýlenduhyggju og þjóðarmorð þegar Ísrael á í hlut og það sem ég á hér við með nýlenduvæddum rýmum. Nýlenduvædd rými og hugarfar Nýlenduvædd rými (e. Colonial spaces) eru rými og umhverfi í samfélögum okkar þar sem að ríkjandi og viðunandi viðhorf einkennast af nýlenduhugarfari; rými þar sem að orðræða, þekking „sannleikur“ samþykkir vestrænan raunveruleika . Eins og umræða í kennslustofu þar sem að „átök“ og „innrás“ eru notuð til að tala um nýlenduhyggju og þjóðarmorð í Palestínu. Þannig er raunveruleikinn „okkar“ innrás eða átök en „þeirra“ (e. the other) nýlenduhyggja og þjóðarmorð. Það er útilokun á „annarra“ upplifun og rauveruleika. Nýlenduvædd rými geta líka verið námskrár og bókasöfn þar sem að sjónarhorn, orðræða og „sannleikur“ ríkjandi lesefnis er evrócentrískt og „hvítt“ eða háskólayfirvöld sem kalla þjóðarmorð og nýlendustefnu „pólítískt álitamál“. Afnýlenduvædd rými (e. decolonising spaces) eru þá rými sem skora slíkt hugarfar á hólm, gera sér grein fyrir og samþykkja aðra raunveruleika og upplifanir umfram hina vestrænu; skoðanir viðhorf, þekkingar (e. epistemologies) og „sannleika“. Hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ hefur verið mjög sýnilegur og mikilvægur í sinni baráttu fyrir frjálsri Palestínu. Fjöldi mótmæla hafa einnig átt sér stað vegna aðgerða– og afstöðuleysis íslenskra stjórnvalda vegna þjóðarmorðs í Palestínu. Ísland viðurkenndi sjálfstæði og fullveldi Palestínu árið 2011, og var fyrsta vestræna ríkið til að gera slíkt. Þótt það sé frelsi í samfélaginu til að gagnrýna þjóðarmorðið í Palestínu, hvort sem það er í formi mótmæla eða skrifa, velti ég því fyrir mér hvernig þessir hlutir fléttast saman við hið samþykkta norm samfélagsins almennt. Samfélagsnormið Þá á ég við hvernig viðurkenning sjálfstæðis og fullveldis Palestínu, eða yfirlýsing háskólastarfsmanna, verður þegar öllu er á botninn hvolft ekkert annað en táknrænn þáttur þar sem hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist af nýlenduvæddum rýmum og hugarfari. Þetta birtist okkur bersýnilega í aðgerðar– og afstöðuleysi íslenskra stjórnvalda gagnvart nýlendustefnu og þjóðarmorði, samtímis og þau vitna samt oft í þann „sögulega“ atburð að Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði Palestínu – á meðan er verið að þurrka þessa sömu þjóð út af landakortinu. Í grein sem birtist á Vísí í maí á þessu ári „Siðferðisleg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs“ gagnrýnir hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ málflutning og stefnu stjórnenda við Háskóla Íslands þar sem að Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands hefur kallað þjóðarmorðið „pólítískt álitamál“. Slík afstaða er dæmi um að Háskóli Íslands og rými þess einkennist af nýlenduvæddu umhverfi og hugarfari. Nýlenduvædd rými og hugafar birtast einnig í svari Bjarna Benediktssonar þáverandi utanríkisráðherra, að áras á Jabalia-flóttamannabúðirnar hafi verið „stríð gegn hryðjuverkamönnum“ og ætti að nálgast atburðinn þannig. Við sáum það líka skýrt hversu erfitt það var fyrir forsetaframbjóðendur síðastliðið vor að nefna orðið þjóðarmorð eða nýlenduhyggju í samhengi við Palestínu, og hvort og hvernig slík afstaða og hugtakanotkun myndi hafa áhrif á þeirra kjör eða jafnvel hagsmuni Íslands almennt. Ég velti því auk þess fyrir mér hvort að akademískir starfsmenn sem starfa við Háskóla Íslands sem hafa skrifað undir yfirlýsingu til stuðnings Palestínu átti sig á því að þeir geta gert meira fyrir málefni Palestinu, eins t.d með því að við myndum öll auka meðvitund okkar um það hvernig bókasöfn, kennslustofur og námskrár geta verið nýlenduvædd rými. Þekking og veruháttur sem nýlenduhyggja Lengi var það til dæmis talið „vísindalegur sannleikur“ að kynþættir væru staðreynd. Þessar hugmyndir hafa síðan verið notaðar til að réttlæta yfirráð „hvíta mannsins“ á öðrum menningarhópum, bæði í fortíð og í nútíð. Kynþáttaflokkanir voru í gruninn byggðar á hugmyndinni um „okkur“ og „hina“ til að réttlæta nýlendustefnu, rétt eins og áframhaldandi nýlendustefna og útþensla Ísraels í Palestínu. Ég tel það vera gríðarlega í mikilvægt í allri umræðunni um Palestínu og háskóla, ekki einungis háskólayfirvalda heldur líka að fræðasamfélagið átti sig á sínu hlutverki. Fræðafólk býr yfir ákveðnu yfirvaldi (e. authority) til að skapa þekkingu sem samfélagið í heild sinni ber traust til - ekki bara fjölmiðlar heldur almenningur sem kýs fyrst og fremst að sækja sér þekkingu í háskólum. Grein: „Decolonizing Higher Education“: https://academic.oup.com/jope/article/58/2-3/227/7250434 Í skrifum sínum notar norski fræðimaðurinn Johan Galtung hugtakið „kerfisbundið ofbeldi“ til að lýsa valdastrúkturum byggða á miklu misrétti. Með kerfisbundnu ofbeldi á ég hér hvernig hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist evrópuhverfu; nýlenduhugarfari og nýlenduvæddum rými. Ég á við þekkingar- og verufræðilega útilokun (e. epistemic and ontological exclusion) sem birtist t.d í því að reynsluheimar og upplifanir ákveðinna hópa sem ógna norminu eru kerfisbundið útilokaðir, og þegar hin ríkjandi orðræða skapar hóp sem „fjarlægan“ á grundvelli afmennskuvæðingar. Fræðafólk sem og fjölmiðlar eða háskólayfirvöld í okkar heimshluta verða að átta sig á því að orðræða, hugtakanotkun, afstaða og framsetning gerir okkur samsek á áframhaldandi þjóðarmorði. Það skiptir því miklu máli að við gerum okkur öll grein fyrir því að nýlenduhyggja er ekki bara landnámnýlendustefna eða þjóðarmorð, heldur líka orðræða - þekking. Ísraelsríki er kannski sýnilegur gerandi sem stundar ofbeldi, en valdastrúktúr samfélagsins okkar sem grundvallast af ríkjandi evrópuhverfu og nýlenduhugarfari er ósýnilegur gerandi í að viðhalda kerfi og þekkingu (kerfisbundið ofbeldi) sem veldur og normalíserar landránsnýlendustefnu og þjóðarmorð. „En þegar að kerfisbundið ofbeldi á í hlut að þá er enginn (sýnilegur) gerandi, hverjum er þá um að kenna? Hver ber ábyrgð á ofbeldinu“ ? Spurði Galtung. Svarið er: Við gerum það öll. Að skora nýlenduhugarfar á hólm og að afnýlenduvæða rýmin í samfélaginu okkar er samfélagsleg ábyrgð. En spurningin er alltaf hver á að byrja? Hvaðan á breytingin að koma? Það virðist vera að vestrænir fjölmiðlar geti ómögulega komið sér saman um það hvernig eigi að framsetja og tala um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs, en þá verða fræðafólk að gera það afþví að fræðasamfélagið er traustur þekkingar – og hugmyndabanki sem skapar þekkingu og aðrir aðilar samfélagsins leita. Breytingin verður að koma þaðan og ábyrgðin liggur þar. (Af)nýlenduvæddrými (e. Decolinising space): Ábyrgð fræðimanna? Bandaríski fræðimaðurinn Noam Chomsky hefur talað um háskólasamfélagið sem geranda sem viðheldur valdastúktúrum byggðan á misrétti, á sama tíma og það á það vera rými fyrir gagnrýna hugsun sem ögrar slíku valdi. Í ritgerðinni sinni um ábyrgð fræðimanna gagrýnir Chomsky áratuga meðvirkni fræðasamfélagsins, sérstaklega þegar kemur að stríðsbrölti Bandaríkjanna. Hann hvetur fræðafólk til að gagnrýna hina ríkjandi orðræðu og samþykkt viðhorf sem almannahagsmuni; Að hlutverk fræðafólks sé að þjóna almenningi, réttlætinu og „sannleikanum“, en ekki nýlendu- og heimsvaldastefnu. Bókin: „Decolonising University Spaces“: https://www.plutobooks.com/9780745338200/decolonising-the-university/ Afnýlenduvæðum (háskóla) rýmin okkar; kennslustofuna, námskrána, bókasöfnin, háskólayfirvöld. Þrátt fyrir að það geti verið óþægilegt og „ógni“ okkar eigin normii. Útgangan úr þægindarammanum er mikilvægt skref til að samþykkja ekki áframhaldandi nýlendustefnu og þjóðarmorð í Miðausturlöndum. Ég vil hvetja fræðafólk og kennara til að mæta með stúdentum á verkfall stúdenta kl 12:00 í dag. Sýna þeim samstöðu og gefa þeim vitneskju um að háskólarýmið okkar sé réttur vettvangur til að mótmæla þjóðarmorði og nýlenduhyggju: https://www.facebook.com/events/1472644946728172 Örstutt samantekt: - Að orsök hins sýnilegs ofbeldis (eins og þjóðarmorðs) er í nýlenduhugarfari (sem felur í sér nýlenduvædd rými, evrópuhverfingu ofl – kerfisbundið ofbeldi) -Að fræðasamfélaginu beri skylda til (sem það hefur ekki uppfyllt nógu vel) að upplýsa um og vinna gegn nýlenduhugarfari, sem birtist m.a. í (nýlenduvæddu) námsefni og skorti á öðru námsefni (svo sem skrifum fólks frá hnattræna Suðrinu). Höfundur er mannfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Skattaferðalandið Ísland Björn Ragnarsson Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir Skoðun Öryggisgæslu í Mjódd, núna, takk fyrir! Helgi Áss Grétarsson Skoðun Erum við ennþá hrædd við Davíð Oddsson? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Ríkisstjórnin ræðst gegn launafólki og atvinnulausum Finnbjörn A. Hermannson Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun Einkavæðing orkunnar, skattasniðganga og lífeyrissjóðir Ögmundur Jónasson Skoðun Eru álverin á Íslandi útlensk? Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Saman getum við komið í veg fyrir slag Alma D. Möller Skoðun Svar til stjórnunarlegs ábyrgðarmanns frá Keflavík Soffía Sigurðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Borgarstefna kallar á aðgerðir og fjármagn Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Skjáheimsókn getur dimmu í dagsljós breytt Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru álverin á Íslandi útlensk? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Öryggisgæslu í Mjódd, núna, takk fyrir! Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Erum við ennþá hrædd við Davíð Oddsson? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Saman getum við komið í veg fyrir slag Alma D. Möller skrifar Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir skrifar Skoðun Blóðtaka er ekki landbúnaður Guðrún Scheving Thorsteinsson,Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Svar til stjórnunarlegs ábyrgðarmanns frá Keflavík Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórnin ræðst gegn launafólki og atvinnulausum Finnbjörn A. Hermannson skrifar Skoðun 764/O9A: Kannt þú að vernda barnið á netinu? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Opinberir starfsmenn kjósa síður áminningarskyldu Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Einkavæðing orkunnar, skattasniðganga og lífeyrissjóðir Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Er gervigreindarprestur trúlaus eða trúaður? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Skattaferðalandið Ísland Björn Ragnarsson skrifar Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Á hvorum endanum viljum við byrja að skera af? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Fyrirmyndar forvarnarstefna í Mosfellsbæ Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson skrifar Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir skrifar Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek skrifar Sjá meira
Ísraelsríki heldur áfram að stunda nýlenduhyggju (e. Colonialism) í Palestínu, meðal annars með þjóðarmorði á Gaza og nú með sprengjuregni og innrás í Líbanon. Háskólar á Vesturlöndum hafa fordæmt innrás Rússlands í Úkraínu. Við sjáum einnig hvernig háskólarými eru örugg rými (e. spaces) fyrir allt tal og gagnrýni á innrásina í Úkraínu. Meðal annars er lesefni um Úkraínustríðið mjög sýnilegt þegar labbað er um í bóksölu sem er partur af rými Háskóla Íslands. Þar hefur verið gnægð af gagnrýnum bókum um Rússland Vladímir Pútins. Einnig hafa háskólayfirvöld og fræðasamfélagið á Vesturlöndum fordæmt stríðsrekstur Rússlands, og allt samstarf við stofnanir og háskóla í Rússlandi hafa verið sett á ís í Háskóla Íslands. Nú hafa viðbrögð HÍ og þá sérstaklega háskólayfirvalda ekki verið þau sömu. Í samfélaginu okkar grundvallast þekking, listir og fjölmiðlar af ríkjandi Evrópuhverfu og nýlenduhugafari (e. colonial mentality). Slíkt umhverfi samþykkir ekki jafn mikla gagnrýni á nýlenduhyggju og þjóðarmorð þegar Ísrael á í hlut og það sem ég á hér við með nýlenduvæddum rýmum. Nýlenduvædd rými og hugarfar Nýlenduvædd rými (e. Colonial spaces) eru rými og umhverfi í samfélögum okkar þar sem að ríkjandi og viðunandi viðhorf einkennast af nýlenduhugarfari; rými þar sem að orðræða, þekking „sannleikur“ samþykkir vestrænan raunveruleika . Eins og umræða í kennslustofu þar sem að „átök“ og „innrás“ eru notuð til að tala um nýlenduhyggju og þjóðarmorð í Palestínu. Þannig er raunveruleikinn „okkar“ innrás eða átök en „þeirra“ (e. the other) nýlenduhyggja og þjóðarmorð. Það er útilokun á „annarra“ upplifun og rauveruleika. Nýlenduvædd rými geta líka verið námskrár og bókasöfn þar sem að sjónarhorn, orðræða og „sannleikur“ ríkjandi lesefnis er evrócentrískt og „hvítt“ eða háskólayfirvöld sem kalla þjóðarmorð og nýlendustefnu „pólítískt álitamál“. Afnýlenduvædd rými (e. decolonising spaces) eru þá rými sem skora slíkt hugarfar á hólm, gera sér grein fyrir og samþykkja aðra raunveruleika og upplifanir umfram hina vestrænu; skoðanir viðhorf, þekkingar (e. epistemologies) og „sannleika“. Hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ hefur verið mjög sýnilegur og mikilvægur í sinni baráttu fyrir frjálsri Palestínu. Fjöldi mótmæla hafa einnig átt sér stað vegna aðgerða– og afstöðuleysis íslenskra stjórnvalda vegna þjóðarmorðs í Palestínu. Ísland viðurkenndi sjálfstæði og fullveldi Palestínu árið 2011, og var fyrsta vestræna ríkið til að gera slíkt. Þótt það sé frelsi í samfélaginu til að gagnrýna þjóðarmorðið í Palestínu, hvort sem það er í formi mótmæla eða skrifa, velti ég því fyrir mér hvernig þessir hlutir fléttast saman við hið samþykkta norm samfélagsins almennt. Samfélagsnormið Þá á ég við hvernig viðurkenning sjálfstæðis og fullveldis Palestínu, eða yfirlýsing háskólastarfsmanna, verður þegar öllu er á botninn hvolft ekkert annað en táknrænn þáttur þar sem hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist af nýlenduvæddum rýmum og hugarfari. Þetta birtist okkur bersýnilega í aðgerðar– og afstöðuleysi íslenskra stjórnvalda gagnvart nýlendustefnu og þjóðarmorði, samtímis og þau vitna samt oft í þann „sögulega“ atburð að Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði Palestínu – á meðan er verið að þurrka þessa sömu þjóð út af landakortinu. Í grein sem birtist á Vísí í maí á þessu ári „Siðferðisleg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs“ gagnrýnir hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ málflutning og stefnu stjórnenda við Háskóla Íslands þar sem að Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands hefur kallað þjóðarmorðið „pólítískt álitamál“. Slík afstaða er dæmi um að Háskóli Íslands og rými þess einkennist af nýlenduvæddu umhverfi og hugarfari. Nýlenduvædd rými og hugafar birtast einnig í svari Bjarna Benediktssonar þáverandi utanríkisráðherra, að áras á Jabalia-flóttamannabúðirnar hafi verið „stríð gegn hryðjuverkamönnum“ og ætti að nálgast atburðinn þannig. Við sáum það líka skýrt hversu erfitt það var fyrir forsetaframbjóðendur síðastliðið vor að nefna orðið þjóðarmorð eða nýlenduhyggju í samhengi við Palestínu, og hvort og hvernig slík afstaða og hugtakanotkun myndi hafa áhrif á þeirra kjör eða jafnvel hagsmuni Íslands almennt. Ég velti því auk þess fyrir mér hvort að akademískir starfsmenn sem starfa við Háskóla Íslands sem hafa skrifað undir yfirlýsingu til stuðnings Palestínu átti sig á því að þeir geta gert meira fyrir málefni Palestinu, eins t.d með því að við myndum öll auka meðvitund okkar um það hvernig bókasöfn, kennslustofur og námskrár geta verið nýlenduvædd rými. Þekking og veruháttur sem nýlenduhyggja Lengi var það til dæmis talið „vísindalegur sannleikur“ að kynþættir væru staðreynd. Þessar hugmyndir hafa síðan verið notaðar til að réttlæta yfirráð „hvíta mannsins“ á öðrum menningarhópum, bæði í fortíð og í nútíð. Kynþáttaflokkanir voru í gruninn byggðar á hugmyndinni um „okkur“ og „hina“ til að réttlæta nýlendustefnu, rétt eins og áframhaldandi nýlendustefna og útþensla Ísraels í Palestínu. Ég tel það vera gríðarlega í mikilvægt í allri umræðunni um Palestínu og háskóla, ekki einungis háskólayfirvalda heldur líka að fræðasamfélagið átti sig á sínu hlutverki. Fræðafólk býr yfir ákveðnu yfirvaldi (e. authority) til að skapa þekkingu sem samfélagið í heild sinni ber traust til - ekki bara fjölmiðlar heldur almenningur sem kýs fyrst og fremst að sækja sér þekkingu í háskólum. Grein: „Decolonizing Higher Education“: https://academic.oup.com/jope/article/58/2-3/227/7250434 Í skrifum sínum notar norski fræðimaðurinn Johan Galtung hugtakið „kerfisbundið ofbeldi“ til að lýsa valdastrúkturum byggða á miklu misrétti. Með kerfisbundnu ofbeldi á ég hér hvernig hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist evrópuhverfu; nýlenduhugarfari og nýlenduvæddum rými. Ég á við þekkingar- og verufræðilega útilokun (e. epistemic and ontological exclusion) sem birtist t.d í því að reynsluheimar og upplifanir ákveðinna hópa sem ógna norminu eru kerfisbundið útilokaðir, og þegar hin ríkjandi orðræða skapar hóp sem „fjarlægan“ á grundvelli afmennskuvæðingar. Fræðafólk sem og fjölmiðlar eða háskólayfirvöld í okkar heimshluta verða að átta sig á því að orðræða, hugtakanotkun, afstaða og framsetning gerir okkur samsek á áframhaldandi þjóðarmorði. Það skiptir því miklu máli að við gerum okkur öll grein fyrir því að nýlenduhyggja er ekki bara landnámnýlendustefna eða þjóðarmorð, heldur líka orðræða - þekking. Ísraelsríki er kannski sýnilegur gerandi sem stundar ofbeldi, en valdastrúktúr samfélagsins okkar sem grundvallast af ríkjandi evrópuhverfu og nýlenduhugarfari er ósýnilegur gerandi í að viðhalda kerfi og þekkingu (kerfisbundið ofbeldi) sem veldur og normalíserar landránsnýlendustefnu og þjóðarmorð. „En þegar að kerfisbundið ofbeldi á í hlut að þá er enginn (sýnilegur) gerandi, hverjum er þá um að kenna? Hver ber ábyrgð á ofbeldinu“ ? Spurði Galtung. Svarið er: Við gerum það öll. Að skora nýlenduhugarfar á hólm og að afnýlenduvæða rýmin í samfélaginu okkar er samfélagsleg ábyrgð. En spurningin er alltaf hver á að byrja? Hvaðan á breytingin að koma? Það virðist vera að vestrænir fjölmiðlar geti ómögulega komið sér saman um það hvernig eigi að framsetja og tala um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs, en þá verða fræðafólk að gera það afþví að fræðasamfélagið er traustur þekkingar – og hugmyndabanki sem skapar þekkingu og aðrir aðilar samfélagsins leita. Breytingin verður að koma þaðan og ábyrgðin liggur þar. (Af)nýlenduvæddrými (e. Decolinising space): Ábyrgð fræðimanna? Bandaríski fræðimaðurinn Noam Chomsky hefur talað um háskólasamfélagið sem geranda sem viðheldur valdastúktúrum byggðan á misrétti, á sama tíma og það á það vera rými fyrir gagnrýna hugsun sem ögrar slíku valdi. Í ritgerðinni sinni um ábyrgð fræðimanna gagrýnir Chomsky áratuga meðvirkni fræðasamfélagsins, sérstaklega þegar kemur að stríðsbrölti Bandaríkjanna. Hann hvetur fræðafólk til að gagnrýna hina ríkjandi orðræðu og samþykkt viðhorf sem almannahagsmuni; Að hlutverk fræðafólks sé að þjóna almenningi, réttlætinu og „sannleikanum“, en ekki nýlendu- og heimsvaldastefnu. Bókin: „Decolonising University Spaces“: https://www.plutobooks.com/9780745338200/decolonising-the-university/ Afnýlenduvæðum (háskóla) rýmin okkar; kennslustofuna, námskrána, bókasöfnin, háskólayfirvöld. Þrátt fyrir að það geti verið óþægilegt og „ógni“ okkar eigin normii. Útgangan úr þægindarammanum er mikilvægt skref til að samþykkja ekki áframhaldandi nýlendustefnu og þjóðarmorð í Miðausturlöndum. Ég vil hvetja fræðafólk og kennara til að mæta með stúdentum á verkfall stúdenta kl 12:00 í dag. Sýna þeim samstöðu og gefa þeim vitneskju um að háskólarýmið okkar sé réttur vettvangur til að mótmæla þjóðarmorði og nýlenduhyggju: https://www.facebook.com/events/1472644946728172 Örstutt samantekt: - Að orsök hins sýnilegs ofbeldis (eins og þjóðarmorðs) er í nýlenduhugarfari (sem felur í sér nýlenduvædd rými, evrópuhverfingu ofl – kerfisbundið ofbeldi) -Að fræðasamfélaginu beri skylda til (sem það hefur ekki uppfyllt nógu vel) að upplýsa um og vinna gegn nýlenduhugarfari, sem birtist m.a. í (nýlenduvæddu) námsefni og skorti á öðru námsefni (svo sem skrifum fólks frá hnattræna Suðrinu). Höfundur er mannfræðingur.
Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir Skoðun
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun
Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir skrifar
Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar
Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar
Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar
Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir Skoðun
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun