Palestína, háskólar og (af)nýlenduvædd rými Jovana Pavlović skrifar 7. október 2024 11:31 Ísraelsríki heldur áfram að stunda nýlenduhyggju (e. Colonialism) í Palestínu, meðal annars með þjóðarmorði á Gaza og nú með sprengjuregni og innrás í Líbanon. Háskólar á Vesturlöndum hafa fordæmt innrás Rússlands í Úkraínu. Við sjáum einnig hvernig háskólarými eru örugg rými (e. spaces) fyrir allt tal og gagnrýni á innrásina í Úkraínu. Meðal annars er lesefni um Úkraínustríðið mjög sýnilegt þegar labbað er um í bóksölu sem er partur af rými Háskóla Íslands. Þar hefur verið gnægð af gagnrýnum bókum um Rússland Vladímir Pútins. Einnig hafa háskólayfirvöld og fræðasamfélagið á Vesturlöndum fordæmt stríðsrekstur Rússlands, og allt samstarf við stofnanir og háskóla í Rússlandi hafa verið sett á ís í Háskóla Íslands. Nú hafa viðbrögð HÍ og þá sérstaklega háskólayfirvalda ekki verið þau sömu. Í samfélaginu okkar grundvallast þekking, listir og fjölmiðlar af ríkjandi Evrópuhverfu og nýlenduhugafari (e. colonial mentality). Slíkt umhverfi samþykkir ekki jafn mikla gagnrýni á nýlenduhyggju og þjóðarmorð þegar Ísrael á í hlut og það sem ég á hér við með nýlenduvæddum rýmum. Nýlenduvædd rými og hugarfar Nýlenduvædd rými (e. Colonial spaces) eru rými og umhverfi í samfélögum okkar þar sem að ríkjandi og viðunandi viðhorf einkennast af nýlenduhugarfari; rými þar sem að orðræða, þekking „sannleikur“ samþykkir vestrænan raunveruleika . Eins og umræða í kennslustofu þar sem að „átök“ og „innrás“ eru notuð til að tala um nýlenduhyggju og þjóðarmorð í Palestínu. Þannig er raunveruleikinn „okkar“ innrás eða átök en „þeirra“ (e. the other) nýlenduhyggja og þjóðarmorð. Það er útilokun á „annarra“ upplifun og rauveruleika. Nýlenduvædd rými geta líka verið námskrár og bókasöfn þar sem að sjónarhorn, orðræða og „sannleikur“ ríkjandi lesefnis er evrócentrískt og „hvítt“ eða háskólayfirvöld sem kalla þjóðarmorð og nýlendustefnu „pólítískt álitamál“. Afnýlenduvædd rými (e. decolonising spaces) eru þá rými sem skora slíkt hugarfar á hólm, gera sér grein fyrir og samþykkja aðra raunveruleika og upplifanir umfram hina vestrænu; skoðanir viðhorf, þekkingar (e. epistemologies) og „sannleika“. Hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ hefur verið mjög sýnilegur og mikilvægur í sinni baráttu fyrir frjálsri Palestínu. Fjöldi mótmæla hafa einnig átt sér stað vegna aðgerða– og afstöðuleysis íslenskra stjórnvalda vegna þjóðarmorðs í Palestínu. Ísland viðurkenndi sjálfstæði og fullveldi Palestínu árið 2011, og var fyrsta vestræna ríkið til að gera slíkt. Þótt það sé frelsi í samfélaginu til að gagnrýna þjóðarmorðið í Palestínu, hvort sem það er í formi mótmæla eða skrifa, velti ég því fyrir mér hvernig þessir hlutir fléttast saman við hið samþykkta norm samfélagsins almennt. Samfélagsnormið Þá á ég við hvernig viðurkenning sjálfstæðis og fullveldis Palestínu, eða yfirlýsing háskólastarfsmanna, verður þegar öllu er á botninn hvolft ekkert annað en táknrænn þáttur þar sem hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist af nýlenduvæddum rýmum og hugarfari. Þetta birtist okkur bersýnilega í aðgerðar– og afstöðuleysi íslenskra stjórnvalda gagnvart nýlendustefnu og þjóðarmorði, samtímis og þau vitna samt oft í þann „sögulega“ atburð að Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði Palestínu – á meðan er verið að þurrka þessa sömu þjóð út af landakortinu. Í grein sem birtist á Vísí í maí á þessu ári „Siðferðisleg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs“ gagnrýnir hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ málflutning og stefnu stjórnenda við Háskóla Íslands þar sem að Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands hefur kallað þjóðarmorðið „pólítískt álitamál“. Slík afstaða er dæmi um að Háskóli Íslands og rými þess einkennist af nýlenduvæddu umhverfi og hugarfari. Nýlenduvædd rými og hugafar birtast einnig í svari Bjarna Benediktssonar þáverandi utanríkisráðherra, að áras á Jabalia-flóttamannabúðirnar hafi verið „stríð gegn hryðjuverkamönnum“ og ætti að nálgast atburðinn þannig. Við sáum það líka skýrt hversu erfitt það var fyrir forsetaframbjóðendur síðastliðið vor að nefna orðið þjóðarmorð eða nýlenduhyggju í samhengi við Palestínu, og hvort og hvernig slík afstaða og hugtakanotkun myndi hafa áhrif á þeirra kjör eða jafnvel hagsmuni Íslands almennt. Ég velti því auk þess fyrir mér hvort að akademískir starfsmenn sem starfa við Háskóla Íslands sem hafa skrifað undir yfirlýsingu til stuðnings Palestínu átti sig á því að þeir geta gert meira fyrir málefni Palestinu, eins t.d með því að við myndum öll auka meðvitund okkar um það hvernig bókasöfn, kennslustofur og námskrár geta verið nýlenduvædd rými. Þekking og veruháttur sem nýlenduhyggja Lengi var það til dæmis talið „vísindalegur sannleikur“ að kynþættir væru staðreynd. Þessar hugmyndir hafa síðan verið notaðar til að réttlæta yfirráð „hvíta mannsins“ á öðrum menningarhópum, bæði í fortíð og í nútíð. Kynþáttaflokkanir voru í gruninn byggðar á hugmyndinni um „okkur“ og „hina“ til að réttlæta nýlendustefnu, rétt eins og áframhaldandi nýlendustefna og útþensla Ísraels í Palestínu. Ég tel það vera gríðarlega í mikilvægt í allri umræðunni um Palestínu og háskóla, ekki einungis háskólayfirvalda heldur líka að fræðasamfélagið átti sig á sínu hlutverki. Fræðafólk býr yfir ákveðnu yfirvaldi (e. authority) til að skapa þekkingu sem samfélagið í heild sinni ber traust til - ekki bara fjölmiðlar heldur almenningur sem kýs fyrst og fremst að sækja sér þekkingu í háskólum. Grein: „Decolonizing Higher Education“: https://academic.oup.com/jope/article/58/2-3/227/7250434 Í skrifum sínum notar norski fræðimaðurinn Johan Galtung hugtakið „kerfisbundið ofbeldi“ til að lýsa valdastrúkturum byggða á miklu misrétti. Með kerfisbundnu ofbeldi á ég hér hvernig hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist evrópuhverfu; nýlenduhugarfari og nýlenduvæddum rými. Ég á við þekkingar- og verufræðilega útilokun (e. epistemic and ontological exclusion) sem birtist t.d í því að reynsluheimar og upplifanir ákveðinna hópa sem ógna norminu eru kerfisbundið útilokaðir, og þegar hin ríkjandi orðræða skapar hóp sem „fjarlægan“ á grundvelli afmennskuvæðingar. Fræðafólk sem og fjölmiðlar eða háskólayfirvöld í okkar heimshluta verða að átta sig á því að orðræða, hugtakanotkun, afstaða og framsetning gerir okkur samsek á áframhaldandi þjóðarmorði. Það skiptir því miklu máli að við gerum okkur öll grein fyrir því að nýlenduhyggja er ekki bara landnámnýlendustefna eða þjóðarmorð, heldur líka orðræða - þekking. Ísraelsríki er kannski sýnilegur gerandi sem stundar ofbeldi, en valdastrúktúr samfélagsins okkar sem grundvallast af ríkjandi evrópuhverfu og nýlenduhugarfari er ósýnilegur gerandi í að viðhalda kerfi og þekkingu (kerfisbundið ofbeldi) sem veldur og normalíserar landránsnýlendustefnu og þjóðarmorð. „En þegar að kerfisbundið ofbeldi á í hlut að þá er enginn (sýnilegur) gerandi, hverjum er þá um að kenna? Hver ber ábyrgð á ofbeldinu“ ? Spurði Galtung. Svarið er: Við gerum það öll. Að skora nýlenduhugarfar á hólm og að afnýlenduvæða rýmin í samfélaginu okkar er samfélagsleg ábyrgð. En spurningin er alltaf hver á að byrja? Hvaðan á breytingin að koma? Það virðist vera að vestrænir fjölmiðlar geti ómögulega komið sér saman um það hvernig eigi að framsetja og tala um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs, en þá verða fræðafólk að gera það afþví að fræðasamfélagið er traustur þekkingar – og hugmyndabanki sem skapar þekkingu og aðrir aðilar samfélagsins leita. Breytingin verður að koma þaðan og ábyrgðin liggur þar. (Af)nýlenduvæddrými (e. Decolinising space): Ábyrgð fræðimanna? Bandaríski fræðimaðurinn Noam Chomsky hefur talað um háskólasamfélagið sem geranda sem viðheldur valdastúktúrum byggðan á misrétti, á sama tíma og það á það vera rými fyrir gagnrýna hugsun sem ögrar slíku valdi. Í ritgerðinni sinni um ábyrgð fræðimanna gagrýnir Chomsky áratuga meðvirkni fræðasamfélagsins, sérstaklega þegar kemur að stríðsbrölti Bandaríkjanna. Hann hvetur fræðafólk til að gagnrýna hina ríkjandi orðræðu og samþykkt viðhorf sem almannahagsmuni; Að hlutverk fræðafólks sé að þjóna almenningi, réttlætinu og „sannleikanum“, en ekki nýlendu- og heimsvaldastefnu. Bókin: „Decolonising University Spaces“: https://www.plutobooks.com/9780745338200/decolonising-the-university/ Afnýlenduvæðum (háskóla) rýmin okkar; kennslustofuna, námskrána, bókasöfnin, háskólayfirvöld. Þrátt fyrir að það geti verið óþægilegt og „ógni“ okkar eigin normii. Útgangan úr þægindarammanum er mikilvægt skref til að samþykkja ekki áframhaldandi nýlendustefnu og þjóðarmorð í Miðausturlöndum. Ég vil hvetja fræðafólk og kennara til að mæta með stúdentum á verkfall stúdenta kl 12:00 í dag. Sýna þeim samstöðu og gefa þeim vitneskju um að háskólarýmið okkar sé réttur vettvangur til að mótmæla þjóðarmorði og nýlenduhyggju: https://www.facebook.com/events/1472644946728172 Örstutt samantekt: - Að orsök hins sýnilegs ofbeldis (eins og þjóðarmorðs) er í nýlenduhugarfari (sem felur í sér nýlenduvædd rými, evrópuhverfingu ofl – kerfisbundið ofbeldi) -Að fræðasamfélaginu beri skylda til (sem það hefur ekki uppfyllt nógu vel) að upplýsa um og vinna gegn nýlenduhugarfari, sem birtist m.a. í (nýlenduvæddu) námsefni og skorti á öðru námsefni (svo sem skrifum fólks frá hnattræna Suðrinu). Höfundur er mannfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Sjá meira
Ísraelsríki heldur áfram að stunda nýlenduhyggju (e. Colonialism) í Palestínu, meðal annars með þjóðarmorði á Gaza og nú með sprengjuregni og innrás í Líbanon. Háskólar á Vesturlöndum hafa fordæmt innrás Rússlands í Úkraínu. Við sjáum einnig hvernig háskólarými eru örugg rými (e. spaces) fyrir allt tal og gagnrýni á innrásina í Úkraínu. Meðal annars er lesefni um Úkraínustríðið mjög sýnilegt þegar labbað er um í bóksölu sem er partur af rými Háskóla Íslands. Þar hefur verið gnægð af gagnrýnum bókum um Rússland Vladímir Pútins. Einnig hafa háskólayfirvöld og fræðasamfélagið á Vesturlöndum fordæmt stríðsrekstur Rússlands, og allt samstarf við stofnanir og háskóla í Rússlandi hafa verið sett á ís í Háskóla Íslands. Nú hafa viðbrögð HÍ og þá sérstaklega háskólayfirvalda ekki verið þau sömu. Í samfélaginu okkar grundvallast þekking, listir og fjölmiðlar af ríkjandi Evrópuhverfu og nýlenduhugafari (e. colonial mentality). Slíkt umhverfi samþykkir ekki jafn mikla gagnrýni á nýlenduhyggju og þjóðarmorð þegar Ísrael á í hlut og það sem ég á hér við með nýlenduvæddum rýmum. Nýlenduvædd rými og hugarfar Nýlenduvædd rými (e. Colonial spaces) eru rými og umhverfi í samfélögum okkar þar sem að ríkjandi og viðunandi viðhorf einkennast af nýlenduhugarfari; rými þar sem að orðræða, þekking „sannleikur“ samþykkir vestrænan raunveruleika . Eins og umræða í kennslustofu þar sem að „átök“ og „innrás“ eru notuð til að tala um nýlenduhyggju og þjóðarmorð í Palestínu. Þannig er raunveruleikinn „okkar“ innrás eða átök en „þeirra“ (e. the other) nýlenduhyggja og þjóðarmorð. Það er útilokun á „annarra“ upplifun og rauveruleika. Nýlenduvædd rými geta líka verið námskrár og bókasöfn þar sem að sjónarhorn, orðræða og „sannleikur“ ríkjandi lesefnis er evrócentrískt og „hvítt“ eða háskólayfirvöld sem kalla þjóðarmorð og nýlendustefnu „pólítískt álitamál“. Afnýlenduvædd rými (e. decolonising spaces) eru þá rými sem skora slíkt hugarfar á hólm, gera sér grein fyrir og samþykkja aðra raunveruleika og upplifanir umfram hina vestrænu; skoðanir viðhorf, þekkingar (e. epistemologies) og „sannleika“. Hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ hefur verið mjög sýnilegur og mikilvægur í sinni baráttu fyrir frjálsri Palestínu. Fjöldi mótmæla hafa einnig átt sér stað vegna aðgerða– og afstöðuleysis íslenskra stjórnvalda vegna þjóðarmorðs í Palestínu. Ísland viðurkenndi sjálfstæði og fullveldi Palestínu árið 2011, og var fyrsta vestræna ríkið til að gera slíkt. Þótt það sé frelsi í samfélaginu til að gagnrýna þjóðarmorðið í Palestínu, hvort sem það er í formi mótmæla eða skrifa, velti ég því fyrir mér hvernig þessir hlutir fléttast saman við hið samþykkta norm samfélagsins almennt. Samfélagsnormið Þá á ég við hvernig viðurkenning sjálfstæðis og fullveldis Palestínu, eða yfirlýsing háskólastarfsmanna, verður þegar öllu er á botninn hvolft ekkert annað en táknrænn þáttur þar sem hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist af nýlenduvæddum rýmum og hugarfari. Þetta birtist okkur bersýnilega í aðgerðar– og afstöðuleysi íslenskra stjórnvalda gagnvart nýlendustefnu og þjóðarmorði, samtímis og þau vitna samt oft í þann „sögulega“ atburð að Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði Palestínu – á meðan er verið að þurrka þessa sömu þjóð út af landakortinu. Í grein sem birtist á Vísí í maí á þessu ári „Siðferðisleg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs“ gagnrýnir hópurinn „Háskólafólk fyrir Palestínu“ málflutning og stefnu stjórnenda við Háskóla Íslands þar sem að Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands hefur kallað þjóðarmorðið „pólítískt álitamál“. Slík afstaða er dæmi um að Háskóli Íslands og rými þess einkennist af nýlenduvæddu umhverfi og hugarfari. Nýlenduvædd rými og hugafar birtast einnig í svari Bjarna Benediktssonar þáverandi utanríkisráðherra, að áras á Jabalia-flóttamannabúðirnar hafi verið „stríð gegn hryðjuverkamönnum“ og ætti að nálgast atburðinn þannig. Við sáum það líka skýrt hversu erfitt það var fyrir forsetaframbjóðendur síðastliðið vor að nefna orðið þjóðarmorð eða nýlenduhyggju í samhengi við Palestínu, og hvort og hvernig slík afstaða og hugtakanotkun myndi hafa áhrif á þeirra kjör eða jafnvel hagsmuni Íslands almennt. Ég velti því auk þess fyrir mér hvort að akademískir starfsmenn sem starfa við Háskóla Íslands sem hafa skrifað undir yfirlýsingu til stuðnings Palestínu átti sig á því að þeir geta gert meira fyrir málefni Palestinu, eins t.d með því að við myndum öll auka meðvitund okkar um það hvernig bókasöfn, kennslustofur og námskrár geta verið nýlenduvædd rými. Þekking og veruháttur sem nýlenduhyggja Lengi var það til dæmis talið „vísindalegur sannleikur“ að kynþættir væru staðreynd. Þessar hugmyndir hafa síðan verið notaðar til að réttlæta yfirráð „hvíta mannsins“ á öðrum menningarhópum, bæði í fortíð og í nútíð. Kynþáttaflokkanir voru í gruninn byggðar á hugmyndinni um „okkur“ og „hina“ til að réttlæta nýlendustefnu, rétt eins og áframhaldandi nýlendustefna og útþensla Ísraels í Palestínu. Ég tel það vera gríðarlega í mikilvægt í allri umræðunni um Palestínu og háskóla, ekki einungis háskólayfirvalda heldur líka að fræðasamfélagið átti sig á sínu hlutverki. Fræðafólk býr yfir ákveðnu yfirvaldi (e. authority) til að skapa þekkingu sem samfélagið í heild sinni ber traust til - ekki bara fjölmiðlar heldur almenningur sem kýs fyrst og fremst að sækja sér þekkingu í háskólum. Grein: „Decolonizing Higher Education“: https://academic.oup.com/jope/article/58/2-3/227/7250434 Í skrifum sínum notar norski fræðimaðurinn Johan Galtung hugtakið „kerfisbundið ofbeldi“ til að lýsa valdastrúkturum byggða á miklu misrétti. Með kerfisbundnu ofbeldi á ég hér hvernig hið ríkjandi samfélagsnorm einkennist evrópuhverfu; nýlenduhugarfari og nýlenduvæddum rými. Ég á við þekkingar- og verufræðilega útilokun (e. epistemic and ontological exclusion) sem birtist t.d í því að reynsluheimar og upplifanir ákveðinna hópa sem ógna norminu eru kerfisbundið útilokaðir, og þegar hin ríkjandi orðræða skapar hóp sem „fjarlægan“ á grundvelli afmennskuvæðingar. Fræðafólk sem og fjölmiðlar eða háskólayfirvöld í okkar heimshluta verða að átta sig á því að orðræða, hugtakanotkun, afstaða og framsetning gerir okkur samsek á áframhaldandi þjóðarmorði. Það skiptir því miklu máli að við gerum okkur öll grein fyrir því að nýlenduhyggja er ekki bara landnámnýlendustefna eða þjóðarmorð, heldur líka orðræða - þekking. Ísraelsríki er kannski sýnilegur gerandi sem stundar ofbeldi, en valdastrúktúr samfélagsins okkar sem grundvallast af ríkjandi evrópuhverfu og nýlenduhugarfari er ósýnilegur gerandi í að viðhalda kerfi og þekkingu (kerfisbundið ofbeldi) sem veldur og normalíserar landránsnýlendustefnu og þjóðarmorð. „En þegar að kerfisbundið ofbeldi á í hlut að þá er enginn (sýnilegur) gerandi, hverjum er þá um að kenna? Hver ber ábyrgð á ofbeldinu“ ? Spurði Galtung. Svarið er: Við gerum það öll. Að skora nýlenduhugarfar á hólm og að afnýlenduvæða rýmin í samfélaginu okkar er samfélagsleg ábyrgð. En spurningin er alltaf hver á að byrja? Hvaðan á breytingin að koma? Það virðist vera að vestrænir fjölmiðlar geti ómögulega komið sér saman um það hvernig eigi að framsetja og tala um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs, en þá verða fræðafólk að gera það afþví að fræðasamfélagið er traustur þekkingar – og hugmyndabanki sem skapar þekkingu og aðrir aðilar samfélagsins leita. Breytingin verður að koma þaðan og ábyrgðin liggur þar. (Af)nýlenduvæddrými (e. Decolinising space): Ábyrgð fræðimanna? Bandaríski fræðimaðurinn Noam Chomsky hefur talað um háskólasamfélagið sem geranda sem viðheldur valdastúktúrum byggðan á misrétti, á sama tíma og það á það vera rými fyrir gagnrýna hugsun sem ögrar slíku valdi. Í ritgerðinni sinni um ábyrgð fræðimanna gagrýnir Chomsky áratuga meðvirkni fræðasamfélagsins, sérstaklega þegar kemur að stríðsbrölti Bandaríkjanna. Hann hvetur fræðafólk til að gagnrýna hina ríkjandi orðræðu og samþykkt viðhorf sem almannahagsmuni; Að hlutverk fræðafólks sé að þjóna almenningi, réttlætinu og „sannleikanum“, en ekki nýlendu- og heimsvaldastefnu. Bókin: „Decolonising University Spaces“: https://www.plutobooks.com/9780745338200/decolonising-the-university/ Afnýlenduvæðum (háskóla) rýmin okkar; kennslustofuna, námskrána, bókasöfnin, háskólayfirvöld. Þrátt fyrir að það geti verið óþægilegt og „ógni“ okkar eigin normii. Útgangan úr þægindarammanum er mikilvægt skref til að samþykkja ekki áframhaldandi nýlendustefnu og þjóðarmorð í Miðausturlöndum. Ég vil hvetja fræðafólk og kennara til að mæta með stúdentum á verkfall stúdenta kl 12:00 í dag. Sýna þeim samstöðu og gefa þeim vitneskju um að háskólarýmið okkar sé réttur vettvangur til að mótmæla þjóðarmorði og nýlenduhyggju: https://www.facebook.com/events/1472644946728172 Örstutt samantekt: - Að orsök hins sýnilegs ofbeldis (eins og þjóðarmorðs) er í nýlenduhugarfari (sem felur í sér nýlenduvædd rými, evrópuhverfingu ofl – kerfisbundið ofbeldi) -Að fræðasamfélaginu beri skylda til (sem það hefur ekki uppfyllt nógu vel) að upplýsa um og vinna gegn nýlenduhugarfari, sem birtist m.a. í (nýlenduvæddu) námsefni og skorti á öðru námsefni (svo sem skrifum fólks frá hnattræna Suðrinu). Höfundur er mannfræðingur.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun