Líf í skugga flugvallar – upplifun íbúa Haukur Magnússon, Margrét Manda Jónsdóttir og Martin Swift skrifa 18. nóvember 2024 14:45 Í hjarta Reykjavíkur, þar sem ævintýri borgarlífsins og náttúrunnar mætast, búa íbúar við lífsgæðaskerðingu vegna stóraukinnar starfsemi Reykjavíkurflugvallar. Þetta á sérstaklega við um íbúa í hverfum sem liggja í nágrenni flugvallarins, svo sem við Hlíðar, Miðbæ, Vesturbæ og Kópavog en einnig þau hverfi sem liggja undir fluglínum. Hverfi höfuðborgarsvæðisins hafa hvert um sig sína kosti og galla og jákvætt að þau hafi hvert sitt sérkenni svo íbúar geti valið sér bústað eftir því hvort þau meti lífsgæði sem nálægð við miðborgina og helstu stofnanir eða nálægð við stærri útivistarsvæði í jaðri þéttbýlisins. Eins er eðlilegt að borgin taki breytingum og þróist eftir því sem íbúum fjölgar og innviðir þróast. Við eigum þó að gera þá sjálfsögðu kröfu að byggðin þróist á forsendum aukinna lífsgæða. Aukin umsvif í flugi kemur niður á lífsgæðum íbúa í nágrenni flugvallarins og mikilvægt að vega ábata við umferðina í samhengi við skerðingu í lífsgæðum og heilsu íbúa. Hávaðamengun skerðir lífsgæði Flugumferðin skapar samfelldan hávaða sem truflar daglegt líf íbúa. Það er eðlilegt en óheppilegt að umferðin er mest á góðviðrisdögum og um helgar þegar fólk flykkist í útiveru heimavið eða á nálægum útivistarsvæðum. Nærri flugvellinum eru miklar náttúruperlur á við Ægissíðuna, Fossvogsdalinn, Nauthólsvík og Öskjuhlíðina en linnulítil umferð óþarfa flugumferðar skerðir gæði þeirra verulega. Drunur frá flugvélum og þyrlum við flugtak og lendingu — eða bara í útsýnisflugi yfir borginni eins og dæmi eru um — brjóta upp gæðastundir íbúa eins og að vera úti í fjöru, á róló, á fótboltaæfingu, í göngutúr með hundinn eða að ditta að húsinu. Hávaðinn er truflandi og stundum ærandi. Áhrifin eru ekki síst á börn sem eiga sum erfitt með að einbeita sér eða leika í friði á útileiksvæðum og ekki má gleyma að neikvæð áhrif hávaðamengunar hverfa ekki þótt börn taki ekki eftir áreitinu. Sumstaðar er vart hægt að láta börn sofa úti við vegna þess að þau eru reglulega vakin af dynjandi hávaða frá flugumferð, með neikvæðum áhrifum á heilsu og vellíðan bæði barna og fullorðinna. Loftmengun – ósýnilegur skaðvaldur Hávaðamengunin er þó ekki eina vandamálið. Flugumferð veldur loftmengun sem hefur áhrif á heilsu íbúa. Þessi mengun safnast saman yfir hverfin og dregur úr loftgæðum í borgarlandslaginu. Þetta er sérstaklega slæmt fyrir viðkvæma hópa eins og börn, aldraða, og þá sem eiga við heilsufarsvanda að stríða. Íbúar hafa áhyggjur af áhrifum loftmengunar á heilsu sína og umhverfi, en einnig á umhverfisáhrifin almennt þar sem flugið er stórtækur losunarvaldur gróðurhúsalofttegunda. Aðventan undir fluglínum Núna er aðventan handan við hornið þar sem íbúar vilja njóta gæðastunda með fjölskyldum og vinum. Samkvæmt nýjustu mælingum jarðfræðinga má einnig vænta nýs eldgos á Reykjanesskaganum. Í fyrri gosum hafa þyrlufyrirtæki keppst við að selja þyrluferðir að gosunum, þetta hefur verið hálfgerð vertíð og eftirspurnin svo mikil að Reykjavíkurflugvöllur hefur varla ráðið við þessa starfsemisaukningu. Íbúar hafa kvartað sáran og sést það vel á aðsendum kvörtunum til Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur. Jólasveinaskemmtanir og ýmsar uppákomur eins og tendrun ljósa á Oslóartrénu eru mikilvæg augnablik í lífi margra fjölskyldna. Íbúar eiga að geta haldið aðventuna hátíðlega án þess að þurfa að búast við viðvarandi slætti þyrluspaða. Þörf fyrir lausnir Það er ljóst að ástandið kallar á breyttar áherslur. Íbúar sem velja að búa í þessum hverfum gera það með þeim tilgangi að njóta borgarlífsins í sátt við umhverfi sitt. Þeir vilja ganga eða hjóla í stað þess að vera háðir bílum, en flugumferðin undirstrikar skort á samhæfðum lausnum sem stuðla að betri borgarumhverfi og lífsgæðum. Stjórnmálafólk og stjórn(endur) flugvallarins verða að taka tillit til þarfa og áhyggja íbúanna í stað þess að sniðganga þær í þágu annarra hagsmunahópa. Starfsemi flugvallarins verður að þróast í takt við daglegt líf íbúa, með það að markmiði að draga úr neikvæðum áhrifum á lífsgæði og lýðheilsu. Ráðafólk þarf að hlusta á raddir íbúa og íhuga hvernig höfuðborgarsvæðið getur orðið að mannvænna borgarumhverfi. Það krefst umræðu um að aðlaga starfsemi flugvallarins í samtali við íbúa. Reykjavíkurflugvöllur er sannarlega mikilvægur hluti innviða borgarinnar, en það má ekki koma niður á heilsu og lífsgæðum þeirra sem búa í nágrenni hans. Til að skapa betri framtíð fyrir alla þarf að tryggja opið samráð við íbúa sem búa í grennd við flugvöllinn. Höfundar eru meðlimir í samtökunum Hjóðmörk. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reykjavíkurflugvöllur Kópavogur Reykjavík Umhverfismál Fréttir af flugi Mest lesið Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna Anna Linda Sigurðardóttir skrifar Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar Skoðun RÚV - ljósritunarstofa ríkisins? Birgir Finnsson skrifar Sjá meira
Í hjarta Reykjavíkur, þar sem ævintýri borgarlífsins og náttúrunnar mætast, búa íbúar við lífsgæðaskerðingu vegna stóraukinnar starfsemi Reykjavíkurflugvallar. Þetta á sérstaklega við um íbúa í hverfum sem liggja í nágrenni flugvallarins, svo sem við Hlíðar, Miðbæ, Vesturbæ og Kópavog en einnig þau hverfi sem liggja undir fluglínum. Hverfi höfuðborgarsvæðisins hafa hvert um sig sína kosti og galla og jákvætt að þau hafi hvert sitt sérkenni svo íbúar geti valið sér bústað eftir því hvort þau meti lífsgæði sem nálægð við miðborgina og helstu stofnanir eða nálægð við stærri útivistarsvæði í jaðri þéttbýlisins. Eins er eðlilegt að borgin taki breytingum og þróist eftir því sem íbúum fjölgar og innviðir þróast. Við eigum þó að gera þá sjálfsögðu kröfu að byggðin þróist á forsendum aukinna lífsgæða. Aukin umsvif í flugi kemur niður á lífsgæðum íbúa í nágrenni flugvallarins og mikilvægt að vega ábata við umferðina í samhengi við skerðingu í lífsgæðum og heilsu íbúa. Hávaðamengun skerðir lífsgæði Flugumferðin skapar samfelldan hávaða sem truflar daglegt líf íbúa. Það er eðlilegt en óheppilegt að umferðin er mest á góðviðrisdögum og um helgar þegar fólk flykkist í útiveru heimavið eða á nálægum útivistarsvæðum. Nærri flugvellinum eru miklar náttúruperlur á við Ægissíðuna, Fossvogsdalinn, Nauthólsvík og Öskjuhlíðina en linnulítil umferð óþarfa flugumferðar skerðir gæði þeirra verulega. Drunur frá flugvélum og þyrlum við flugtak og lendingu — eða bara í útsýnisflugi yfir borginni eins og dæmi eru um — brjóta upp gæðastundir íbúa eins og að vera úti í fjöru, á róló, á fótboltaæfingu, í göngutúr með hundinn eða að ditta að húsinu. Hávaðinn er truflandi og stundum ærandi. Áhrifin eru ekki síst á börn sem eiga sum erfitt með að einbeita sér eða leika í friði á útileiksvæðum og ekki má gleyma að neikvæð áhrif hávaðamengunar hverfa ekki þótt börn taki ekki eftir áreitinu. Sumstaðar er vart hægt að láta börn sofa úti við vegna þess að þau eru reglulega vakin af dynjandi hávaða frá flugumferð, með neikvæðum áhrifum á heilsu og vellíðan bæði barna og fullorðinna. Loftmengun – ósýnilegur skaðvaldur Hávaðamengunin er þó ekki eina vandamálið. Flugumferð veldur loftmengun sem hefur áhrif á heilsu íbúa. Þessi mengun safnast saman yfir hverfin og dregur úr loftgæðum í borgarlandslaginu. Þetta er sérstaklega slæmt fyrir viðkvæma hópa eins og börn, aldraða, og þá sem eiga við heilsufarsvanda að stríða. Íbúar hafa áhyggjur af áhrifum loftmengunar á heilsu sína og umhverfi, en einnig á umhverfisáhrifin almennt þar sem flugið er stórtækur losunarvaldur gróðurhúsalofttegunda. Aðventan undir fluglínum Núna er aðventan handan við hornið þar sem íbúar vilja njóta gæðastunda með fjölskyldum og vinum. Samkvæmt nýjustu mælingum jarðfræðinga má einnig vænta nýs eldgos á Reykjanesskaganum. Í fyrri gosum hafa þyrlufyrirtæki keppst við að selja þyrluferðir að gosunum, þetta hefur verið hálfgerð vertíð og eftirspurnin svo mikil að Reykjavíkurflugvöllur hefur varla ráðið við þessa starfsemisaukningu. Íbúar hafa kvartað sáran og sést það vel á aðsendum kvörtunum til Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur. Jólasveinaskemmtanir og ýmsar uppákomur eins og tendrun ljósa á Oslóartrénu eru mikilvæg augnablik í lífi margra fjölskyldna. Íbúar eiga að geta haldið aðventuna hátíðlega án þess að þurfa að búast við viðvarandi slætti þyrluspaða. Þörf fyrir lausnir Það er ljóst að ástandið kallar á breyttar áherslur. Íbúar sem velja að búa í þessum hverfum gera það með þeim tilgangi að njóta borgarlífsins í sátt við umhverfi sitt. Þeir vilja ganga eða hjóla í stað þess að vera háðir bílum, en flugumferðin undirstrikar skort á samhæfðum lausnum sem stuðla að betri borgarumhverfi og lífsgæðum. Stjórnmálafólk og stjórn(endur) flugvallarins verða að taka tillit til þarfa og áhyggja íbúanna í stað þess að sniðganga þær í þágu annarra hagsmunahópa. Starfsemi flugvallarins verður að þróast í takt við daglegt líf íbúa, með það að markmiði að draga úr neikvæðum áhrifum á lífsgæði og lýðheilsu. Ráðafólk þarf að hlusta á raddir íbúa og íhuga hvernig höfuðborgarsvæðið getur orðið að mannvænna borgarumhverfi. Það krefst umræðu um að aðlaga starfsemi flugvallarins í samtali við íbúa. Reykjavíkurflugvöllur er sannarlega mikilvægur hluti innviða borgarinnar, en það má ekki koma niður á heilsu og lífsgæðum þeirra sem búa í nágrenni hans. Til að skapa betri framtíð fyrir alla þarf að tryggja opið samráð við íbúa sem búa í grennd við flugvöllinn. Höfundar eru meðlimir í samtökunum Hjóðmörk.
Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson Skoðun
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar
Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson Skoðun
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun