Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar 22. nóvember 2024 13:16 Vistkreppa heimsins blasir við og harðnar óðfluga en fæstir stjórnmálamenn minnast á það sem António Guterres, aðalritari Sameinuðu þjóðanna, kallaði sjálfsmorðshernað manna gegn náttúrunni, náttúruspjöll síðustu tveggja alda gagnvart lífhvolfinu: Við erum komin vel áleiðis inn í útrýmingu mannaldar. Hlutfall aldauða tegunda er tugum til hundruðum sinnum hærra en meðaltal síðustu 10 milljón ára, og eykst. Yfir milljón tegundir plantna, spendýra, fugla, skriðdýra, froskdýra, fiska og hryggleysingja eru í hættu, sumar á næstu áratugum.Frumbyggjar og aðrir viðkvæmir hópar eru meðal þeirra sem verst verða úti. Skemmdir á hinum flókna lífsvef sem heldur okkur uppi hafa þegar haft áhrif á líf og lífsskilyrði milljóna og valdið hungri, veikindum og atvinnuleysi. Hrun vistkerfa gæti kostað nærri þrjár trilljónir dollara á ári um 2030. Mestu áhrifin verða á sum af fátækustu og skuldugustu löndunum. (https://press.un.org/en/2021/sgsm20959.doc.htm). Umhverfismál eru ekki í brennidepli í þessari hraðsoðnu kosningabaráttu. Flestir flokkar loka augum misfast gagnvart því að velferð og lífshættir mannkyns eru í hættu. Aðrir tala í hálfkveðnum vísum um loftslagsmál en fara ákafir með orkuskorts- og orkuskiptamöntruna, flaggandi virkjanadraumum og grænþvegnum fánum Raunin er sú að margvíslegar hamfarir eru þegar hafnar og enn verri í augsýn. Þær geta orðið svo miklar að fótum verði kippt undan heilu samfélögunum og heimshlutum. Ísland gæti orðið nær óbyggilegt og engin „orkuskipti“ hrökkva þar til. Þorri stjórnmálafólks virðist ófær um að skoða heildarmyndina og setur umhverfismál neðarlega á forgangslista baráttumála. Þó ættu þau að vera efst á þeim lista því líf okkar og framtíð afkomendanna er bókstaflega allt komið undir sambúð okkar við umhverfi og náttúru. Það er frumkrafa til allra stjórnmálaflokka að kynna sér vistkreppuna í víðu samhengi og styðja af alefli við lífsnauðsynlega leit að lausnum. Þær eru þekktar en leiðirnar eru ekki auðveldar. Ekki er eingöngu um að ræða loftslagsvá, sem réttara er að kalla loftslagshamfarir. Vistkreppan er víðtækari en svo og fjölmargir þættir verka þar saman því allt tengist og jörðin er í senn eitt vistkerfi og mörg. Til viðbótar við hækkun hitastigs á jörðinni og loftslagshamfarirnar sem bræða jökla, hækka sjávarborð og valda stærri fellibyljum og meira úrhelli (síðasta dæmið er á Spáni) má nefna nokkur samtengd atriði: Hrun vistkerfa, vegna mengunar, umhverfisspjalla og rányrkju svokallaðra auðlinda af ýmsu tagi allt frá fiskistofnum til regnskóga. Líffræðileg fjölbreytni er lykilatriði fyrir viðgang vistkerfa, smárra og stórra og henni hnignar hröðum skrefum víða um heim. Aldauða tegunda, þar sem geirfuglinn er orðinn táknmynd, en útrýming eða aldauði tegunda er mörg hundruð eða -þúsundfaldur miðað við það sem mætti teja eðlilegt og víða er hætta á að keðjuverkun hefjist svo heilu vistkerfin hrynji með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Súrnun sjávar með tilheyrandi hruni vistkerfa. Auðlindaþurrð, ýmsar þær auðlindir sem standa undir neyslu fólks geta hæglega gengið til þurrðar. Þetta er ekki bara spurning um að draga úr eða hætta notkun jarðefnaeldsneytis, heldur er lífsnauðsyn að draga stórlega úr allri orkunotkun heimsins því það er hún sem heldur uppi gengdarlausri ofneyslu sem gengur nærri vistkerfum og auðlindum jarðar. Kolefnissporið sem sprettur af neyslu landsmanna er „12 tonn CO₂ ígilda á ári en þyrfti nú þegar að vera um 4 tonn CO₂ ígilda til að halda hnattrænni hlýnun innan 1,5°C markmiðs Parísarsamkomulagsins“ (https://www.kolefnisreiknir.is/). Önnur viðmiðun er þurrðardagur, sá dagur ársins þegar búið er að neyta þeirrar framleiðslu sem jörðin þolir. Sá dagur er í lok mars hér á landi og í sambærilegum löndum. Það þýðir að níu mánuði ársins erum við að ganga á lífskjör og velferð afkomenda okkar. Það er himinhrópandi hneisa að þetta sést varla í kosningabaráttunni. Sérfræðingar um allan heim leita leiða án afláts. Tvennt skiptir höfuðmáli í baráttunni og gerir það einmitt að verkum að á brattann er að sækja. Annars vegar þarf að koma á miklu meiri jöfnuði, innan landa og alþjóðlega, draga verulega úr tröllaukinni auðsöfnun hinna ríku og gera hinum fátækari kleift að lifa mannsæmandi lífi með heilbrigðu vinnuálagi. Hins vegar þarf efnahagskerfi heimsins að hjaðna. Það þarf að draga úr neyslubruðlinu með því að minnka strauminn af efni og orku sem fer í gegnum hagkerfið. Neysla og orkunotkun þurfa að vera í jafnvægi við lífheiminn og stórt skref er stigið í þá átt þegar og tekjum og auðlindum er dreift með réttlátari og markvissari hætti. Í raun þarf að koma á vistvænni siðmenningu, það er brýnt markmið sem varla örlar á í pólitískri umræðu, nema helst hjá þeim flokkum sem nú eiga mest undir högg að sækja. Hjöðnun er torsótt því hún ógnar hinum heilaga hagvexti, sem er sögulega séð tiltölulega nýleg hugmynd og ofurskaðlegur mælikvarði á lífskjör fólks. Því fer fjarri að hagvöxtur sé samfélagsleg nauðsyn þó að hann sé ein af grunnstoðum ríkjandi efnahagskerfis. Það kerfi er ekki náttúrulögmál heldur hreinlega eyðingarafl og meginorsök vistkreppunnar. Þess vegna allt tal um meiri orkuframleiðslu í nafni orkuskipta hrein vitfirring sem gengur gegn þeim umbótum í átt til vistvænnar siðmeningar sem er óhjákvæmileg. Orkuskiptin verða að vera hluti af þeirri hjöðnun sem nauðsynleg er. Hjöðnun er ekki ógnvekjandi þegar hún er meðvituð og skipuleg. Með hjaðnandi neyslu og stórauknum jöfnuði fylgja hægari lífshættir, nægjusemi, jafnvægi, sem að öllum líkindum getur aukið vellíðan og dregið úr þeirri spennu og firringu í lífsháttum sem er ein af rótum þeirrar vanlíðanar sem er svo áberandi í samfélagsumræðunni þessa dagana. Það er knýjandi þörf fyrir nýjar hugmyndir, nýjar hugsanir sem allir marktækir stjórnmálamenn ættu að leita að með logandi ljósi, í stað þeirrar kappgöngu um eyðimerkur útjaskaðra hugmynda sem nú fer fram. Heilbrigðismál, húsnæðismál og okurvextir eru vissulega brýn málefni en þau þarf að skoða í víðara samhengi í þágu afkomenda okkar. Höfundur er bókmenntafræðingur og sérfræðingur í umhverfishugvísindum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Viðar Hreinsson Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Tengdar fréttir Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkerfi 5 Í fyrri greinum fjalla ég um þrjú nýleg rit um samfélagsmál: gagnrýni Jon D. Erickson á hagfræði frjálshyggjunnar, hugmyndir Michael Sandel um verðleikahyggju og bók Jason Hickel um hjöðnun. Þessar bækur eiga það sameiginlegt að gagnrýna harðlega það drottnunarvald hagvaxtarhyggju sem enn er við lýði í vestrænum samfélögum. 16. desember 2023 08:00 Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkerfi 4 Gagnrýni Jons D. Ericksons og Michaels Sandels sem fjallað er um í fyrri greinum er um margt af svipuðum toga. Sökudólgurinn er frjálshyggja og takmarkalaus smættun í hagstærðir sem er nánast sjálfvirk hugsun þeirrar vélhyggju sem fyrr er lýst. Rætur smættunar ná til 17. aldar þegar fór að bera á þeirri hugsun að heimurinn virkaði eins og vél sem öðlast mætti fullkominn skilning á til hagnýtingar í þágu manna. 9. desember 2023 08:00 Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkerfi 3 Frjálshyggjuhugsun hefur verið ríkjandi á Vesturlöndum í hartnær hálfa öld. Velta má fyrir sér hvort þróunin hefði orðið önnur ef Robert Kennedy hefði orðið forseti árið 1968 og hagvaxtarræða hans, sem vitnað var til í upphafi fyrstu greinar, haft meiri áhrif. 6. desember 2023 11:00 Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkerfi 2 Hvorki hagvöxtur né gegndarlaus uppsöfnun fjármagns og auðæva er neitt náttúrulögmál frekar en að græðgi og yfirgangur séu sérstakt mannlegt eðli eða grunnþættir í mannlegri hegðun. Græðgi og valdafíkn eru að sönnu til en einfaldlega lestir sem flest fólk beitir skynsemi sinni til að halda í skefjum. 2. desember 2023 08:00 Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkreppa 1 Átjánda mars árið 1968 hélt Robert F. Kennedy fræga ræðu í Kansasháskóla. Hann stefndi hraðbyri að útnefningu Demókrata í komandi kosningum. Þetta var á róstutímum stúdentauppreisna, upplausnar gamalla gilda og mótmæla gegn Víetnamstríðinu. 29. nóvember 2023 12:31 Mest lesið Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Vistkreppa heimsins blasir við og harðnar óðfluga en fæstir stjórnmálamenn minnast á það sem António Guterres, aðalritari Sameinuðu þjóðanna, kallaði sjálfsmorðshernað manna gegn náttúrunni, náttúruspjöll síðustu tveggja alda gagnvart lífhvolfinu: Við erum komin vel áleiðis inn í útrýmingu mannaldar. Hlutfall aldauða tegunda er tugum til hundruðum sinnum hærra en meðaltal síðustu 10 milljón ára, og eykst. Yfir milljón tegundir plantna, spendýra, fugla, skriðdýra, froskdýra, fiska og hryggleysingja eru í hættu, sumar á næstu áratugum.Frumbyggjar og aðrir viðkvæmir hópar eru meðal þeirra sem verst verða úti. Skemmdir á hinum flókna lífsvef sem heldur okkur uppi hafa þegar haft áhrif á líf og lífsskilyrði milljóna og valdið hungri, veikindum og atvinnuleysi. Hrun vistkerfa gæti kostað nærri þrjár trilljónir dollara á ári um 2030. Mestu áhrifin verða á sum af fátækustu og skuldugustu löndunum. (https://press.un.org/en/2021/sgsm20959.doc.htm). Umhverfismál eru ekki í brennidepli í þessari hraðsoðnu kosningabaráttu. Flestir flokkar loka augum misfast gagnvart því að velferð og lífshættir mannkyns eru í hættu. Aðrir tala í hálfkveðnum vísum um loftslagsmál en fara ákafir með orkuskorts- og orkuskiptamöntruna, flaggandi virkjanadraumum og grænþvegnum fánum Raunin er sú að margvíslegar hamfarir eru þegar hafnar og enn verri í augsýn. Þær geta orðið svo miklar að fótum verði kippt undan heilu samfélögunum og heimshlutum. Ísland gæti orðið nær óbyggilegt og engin „orkuskipti“ hrökkva þar til. Þorri stjórnmálafólks virðist ófær um að skoða heildarmyndina og setur umhverfismál neðarlega á forgangslista baráttumála. Þó ættu þau að vera efst á þeim lista því líf okkar og framtíð afkomendanna er bókstaflega allt komið undir sambúð okkar við umhverfi og náttúru. Það er frumkrafa til allra stjórnmálaflokka að kynna sér vistkreppuna í víðu samhengi og styðja af alefli við lífsnauðsynlega leit að lausnum. Þær eru þekktar en leiðirnar eru ekki auðveldar. Ekki er eingöngu um að ræða loftslagsvá, sem réttara er að kalla loftslagshamfarir. Vistkreppan er víðtækari en svo og fjölmargir þættir verka þar saman því allt tengist og jörðin er í senn eitt vistkerfi og mörg. Til viðbótar við hækkun hitastigs á jörðinni og loftslagshamfarirnar sem bræða jökla, hækka sjávarborð og valda stærri fellibyljum og meira úrhelli (síðasta dæmið er á Spáni) má nefna nokkur samtengd atriði: Hrun vistkerfa, vegna mengunar, umhverfisspjalla og rányrkju svokallaðra auðlinda af ýmsu tagi allt frá fiskistofnum til regnskóga. Líffræðileg fjölbreytni er lykilatriði fyrir viðgang vistkerfa, smárra og stórra og henni hnignar hröðum skrefum víða um heim. Aldauða tegunda, þar sem geirfuglinn er orðinn táknmynd, en útrýming eða aldauði tegunda er mörg hundruð eða -þúsundfaldur miðað við það sem mætti teja eðlilegt og víða er hætta á að keðjuverkun hefjist svo heilu vistkerfin hrynji með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Súrnun sjávar með tilheyrandi hruni vistkerfa. Auðlindaþurrð, ýmsar þær auðlindir sem standa undir neyslu fólks geta hæglega gengið til þurrðar. Þetta er ekki bara spurning um að draga úr eða hætta notkun jarðefnaeldsneytis, heldur er lífsnauðsyn að draga stórlega úr allri orkunotkun heimsins því það er hún sem heldur uppi gengdarlausri ofneyslu sem gengur nærri vistkerfum og auðlindum jarðar. Kolefnissporið sem sprettur af neyslu landsmanna er „12 tonn CO₂ ígilda á ári en þyrfti nú þegar að vera um 4 tonn CO₂ ígilda til að halda hnattrænni hlýnun innan 1,5°C markmiðs Parísarsamkomulagsins“ (https://www.kolefnisreiknir.is/). Önnur viðmiðun er þurrðardagur, sá dagur ársins þegar búið er að neyta þeirrar framleiðslu sem jörðin þolir. Sá dagur er í lok mars hér á landi og í sambærilegum löndum. Það þýðir að níu mánuði ársins erum við að ganga á lífskjör og velferð afkomenda okkar. Það er himinhrópandi hneisa að þetta sést varla í kosningabaráttunni. Sérfræðingar um allan heim leita leiða án afláts. Tvennt skiptir höfuðmáli í baráttunni og gerir það einmitt að verkum að á brattann er að sækja. Annars vegar þarf að koma á miklu meiri jöfnuði, innan landa og alþjóðlega, draga verulega úr tröllaukinni auðsöfnun hinna ríku og gera hinum fátækari kleift að lifa mannsæmandi lífi með heilbrigðu vinnuálagi. Hins vegar þarf efnahagskerfi heimsins að hjaðna. Það þarf að draga úr neyslubruðlinu með því að minnka strauminn af efni og orku sem fer í gegnum hagkerfið. Neysla og orkunotkun þurfa að vera í jafnvægi við lífheiminn og stórt skref er stigið í þá átt þegar og tekjum og auðlindum er dreift með réttlátari og markvissari hætti. Í raun þarf að koma á vistvænni siðmenningu, það er brýnt markmið sem varla örlar á í pólitískri umræðu, nema helst hjá þeim flokkum sem nú eiga mest undir högg að sækja. Hjöðnun er torsótt því hún ógnar hinum heilaga hagvexti, sem er sögulega séð tiltölulega nýleg hugmynd og ofurskaðlegur mælikvarði á lífskjör fólks. Því fer fjarri að hagvöxtur sé samfélagsleg nauðsyn þó að hann sé ein af grunnstoðum ríkjandi efnahagskerfis. Það kerfi er ekki náttúrulögmál heldur hreinlega eyðingarafl og meginorsök vistkreppunnar. Þess vegna allt tal um meiri orkuframleiðslu í nafni orkuskipta hrein vitfirring sem gengur gegn þeim umbótum í átt til vistvænnar siðmeningar sem er óhjákvæmileg. Orkuskiptin verða að vera hluti af þeirri hjöðnun sem nauðsynleg er. Hjöðnun er ekki ógnvekjandi þegar hún er meðvituð og skipuleg. Með hjaðnandi neyslu og stórauknum jöfnuði fylgja hægari lífshættir, nægjusemi, jafnvægi, sem að öllum líkindum getur aukið vellíðan og dregið úr þeirri spennu og firringu í lífsháttum sem er ein af rótum þeirrar vanlíðanar sem er svo áberandi í samfélagsumræðunni þessa dagana. Það er knýjandi þörf fyrir nýjar hugmyndir, nýjar hugsanir sem allir marktækir stjórnmálamenn ættu að leita að með logandi ljósi, í stað þeirrar kappgöngu um eyðimerkur útjaskaðra hugmynda sem nú fer fram. Heilbrigðismál, húsnæðismál og okurvextir eru vissulega brýn málefni en þau þarf að skoða í víðara samhengi í þágu afkomenda okkar. Höfundur er bókmenntafræðingur og sérfræðingur í umhverfishugvísindum.
Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkerfi 5 Í fyrri greinum fjalla ég um þrjú nýleg rit um samfélagsmál: gagnrýni Jon D. Erickson á hagfræði frjálshyggjunnar, hugmyndir Michael Sandel um verðleikahyggju og bók Jason Hickel um hjöðnun. Þessar bækur eiga það sameiginlegt að gagnrýna harðlega það drottnunarvald hagvaxtarhyggju sem enn er við lýði í vestrænum samfélögum. 16. desember 2023 08:00
Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkerfi 4 Gagnrýni Jons D. Ericksons og Michaels Sandels sem fjallað er um í fyrri greinum er um margt af svipuðum toga. Sökudólgurinn er frjálshyggja og takmarkalaus smættun í hagstærðir sem er nánast sjálfvirk hugsun þeirrar vélhyggju sem fyrr er lýst. Rætur smættunar ná til 17. aldar þegar fór að bera á þeirri hugsun að heimurinn virkaði eins og vél sem öðlast mætti fullkominn skilning á til hagnýtingar í þágu manna. 9. desember 2023 08:00
Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkerfi 3 Frjálshyggjuhugsun hefur verið ríkjandi á Vesturlöndum í hartnær hálfa öld. Velta má fyrir sér hvort þróunin hefði orðið önnur ef Robert Kennedy hefði orðið forseti árið 1968 og hagvaxtarræða hans, sem vitnað var til í upphafi fyrstu greinar, haft meiri áhrif. 6. desember 2023 11:00
Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkerfi 2 Hvorki hagvöxtur né gegndarlaus uppsöfnun fjármagns og auðæva er neitt náttúrulögmál frekar en að græðgi og yfirgangur séu sérstakt mannlegt eðli eða grunnþættir í mannlegri hegðun. Græðgi og valdafíkn eru að sönnu til en einfaldlega lestir sem flest fólk beitir skynsemi sinni til að halda í skefjum. 2. desember 2023 08:00
Hagfræði, þekking, verðleikar og vistkreppa 1 Átjánda mars árið 1968 hélt Robert F. Kennedy fræga ræðu í Kansasháskóla. Hann stefndi hraðbyri að útnefningu Demókrata í komandi kosningum. Þetta var á róstutímum stúdentauppreisna, upplausnar gamalla gilda og mótmæla gegn Víetnamstríðinu. 29. nóvember 2023 12:31
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun