Íslenskur útgerðarmaður, evrópsk verkakona Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar 11. desember 2024 08:03 Vandinn að segja satt Þorsteinn Pálsson, framámaður í Viðreisn var álitsgjafi í þætti á Stöð 2 fyrir stuttu. Þar sagði hann meðal annars: „Verkakona í frystihúsi þarf að borga þrefalt hærri vexti af íbúðinni sinni en eigandi frystihússins þegar hann fjárfestir“. Til þessara ummæla hefur víða verið vitnað. En hvert skyldi nú sannleiksgildi þessara orða vera? Um það get ég upplýst Þorstein og þá sem hafa áhuga á að kynna sér sannleikann. Í fyrsta lagi verða vextir Vinnslustöðvarinnar á yfirstandandi ári af erlendum lánum (aðallega evrum) ríflega 8%. Í öðru lagi verða vextir erlendra lána (aðallega dollara) í fiskvinnslu í Eyjum sem ég þekki til um 11%. Í þriðja lagi verða vextir dótturfélags Vinnslustöðvarinnar í Portúgal af lánum þess í ár um 6%, en lánin eru öll í evrum. Í fjórða lagi eru óverðtryggðir vextir nákomins ættingja míns liðlega 8% af húsnæðisláni í íslenskum krónum. Dæmi nú hver fyrir sig um sannleiksgildi orða Þorsteins Pálssonar. Þess ber að geta að erlend lán Vinnslustöðvarinnar og fiskvinnslunnar í Eyjum eru tekin hjá íslenskum bönkum. Skýring hærri vaxta Þorsteinn Pálsson er fyrrverandi fjármálaráðherra. Við verðum að gera meiri kröfu til hans af þeim ástæðum. Þorsteinn þekkir nægjanlega marga í Eyjum eða innan sjávarútvegsins til að taka eitt eða fleiri símtöl til að átta sig á aðstæðum dagsins í dag. Hann þekkir áreiðanlega einnig vel til innan bankakerfisins og hefði hæglega getað aflað sér upplýsinga. Í ágætri grein Benedikts Gíslasonar, bankastjóra Arion banka, sem hann birti nýverið lýsir hann hvernig regluverk og skattlagning hefur áhrif á vaxtakjör íslenskra fyrirtækja og heimila. Þar lýsir hann því af hvaða ástæðu dótturfélag Vinnslustöðvarinnar í Portúgal greiðir lægri vexti í evrum en móðurfélagið á Íslandi sem er þó í ábyrgð fyrir megninu að lánum dótturfélagsins en þessar eru þær helstar: Vegna hærri eiginfjárkröfur til bankakerfisins. Vegna hærri skatta á íslenska banka. Vegna hærri óvaxtaberandi bindiskyldu. Vegna annarra álaga og íþyngjandi reglna íslenskra stjórnvalda sem rakin eru í greininni. Ein ástæðan er lakara lánshæfismat bankanna sem er afleiðing neikvæðrar umræða stjórnmálamanna um bankakerfið, auk annarra atriða. Með milliliðalausum viðskiptum við erlenda banka má komast hjá íslenska álaginu sem Benedikt nefnir í grein sinni. Afleiðingar þess eru að veikjum íslenska bankakerfið (samkeppnishæfni þess minnkar), tekjur verða minni, bankamönnum fækkar, skattar til ríkis og sveitarfélaga lækka og við búum til spíral sem aftur leiðir til þess að vaxtaálög hækka (vegna óhagkvæmni) og lífskjör okkar versna. Af þessu leiðir svo að verðmæti bankanna lækkar og hluthafar þeirra tapa, þar á meðal íslenska ríkið sem á stóran hlut í bankakerfinu! Vandinn að segja satt Þorsteinn Pálsson var þingmaður Suðurkjördæmis á árunum 1983 - 1999. Við upphaf þingferilsins árið 1983 geysaði óðaverðbólga en í lok þingmannsferils hans voru íslensk efnahagsmál komin í þokkalegt jafnvægi. Á þessum tíma kom hann oft til Eyja og hitti þar bæði fiskverkafólk sem og útvegsbændur. Hann þekkti vel til stöðu sjávarútvegs enda var hann lengi sjávarútvegsráðherra. Árið 2011 skrifaði Þorsteinn grein sem bar heitið: „Vandinn að segja satt“ en þar segir meðal annars: „Óumdeilt er að aflahlutdeildarkerfið leiddi til samþjöppunar í rekstri. Fiskiskip eru færri, sjómenn eru færri og fiskvinnslustöðvar eru færri. Trúlega er þessi mikla hagræðing helsta undirrót óánægjunnar. Ekki er unnt að mæla á móti því að þessi hagræðing gekk gegn hagsmunum nokkurra byggða og útgerða sem hurfu úr rekstri og sjómanna sem misstu vinnu. Á móti kemur að ekki er lengur þörf á millifærslum og gengislækkunum á kostnað almennings. Með rökum er ekki unnt að staðhæfa að efnahagsáhrif kerfisins hafi verið öndverð almannahagsmunum eða stangist á við þjóðareignarsjónarmiðið. Vissulega má deila um hvort er mikilvægara: Fjöldi starfa eða hagræðing. Það er val. Að lofa hvoru tveggja er skrök.“ Hér er allt satt og rétt sem Þorsteinn skrifar eins og staðreyndir dagsins í dag leiða í ljós. Sannleikur dagsins í dag Viðreisnarmaðurinn, Þorsteinn Pálsson, hefur hvorki heimsótt fiskverkakonur né útvegsbændur í Eyjum í tæpan áratug, svo ég viti til, til að kynna sér stöðu þeirra. Þá hefði hann nefnilega áttað sig á að fiskverkakonurnar eru frá Evrópu, einkum Portúgal og Póllandi. (Í Póllandi er ekki evra. Grunnvextir í Póllandi hafa verið svipaðir og á evru, en þó ívið hærri.) Þær eru ekki heima hjá sér til að njóta lágra vaxta í þeim löndum eða eru í Eyjum vegna veðurblíðu, heldur vegna hárra launa og möguleika á atvinnu. Laun evrópsku kvennanna í Eyjum eru nú með þeim hæstu sem þær eiga kost á innan evrópska efnahagssvæðisins. Laun fiskvinnslufólks í nokkrum löndum Evrópusambandsins sem við þekkjum til eru á bilinu 7 – 15 evrur á tímann. Þar til viðbótar bætast launatengdir skattar og önnur gjöld. Kostnaður evrópsks fiskvinnslufyrirtækis á unnin tíma er þá á bilinu 10 – 20 evrur. Sambærilegur kostnaður Vinnslustöðvarinnar er rúmlega 30 evrur á klukkustundina. Eftir þessu sækist evrópska fiskvinnslufólkið og þess vegna er það á Íslandi en ekki heima hjá sér að njóta lágra vaxta. Hvers vegna greiðir sjávarútvegurinn svo há laun? Þorsteinn Pálsson á heiður af því að hafa stutt við þær breytingar sem hann sjálfur lýsti hér að ofan. Í sömu grein sagði Þorsteinn einnig: „Krafan um að hámarka arðinn af auðlindinni í þágu heildarinnar er eitt af mikilvægustu viðfangsefnum stjórnmálanna. Spurningin er bara: Hvernig? Hagræðingin styrkir krónuna sem aftur bætir kjör almennings. Þetta lögmál virkar líka í hina áttina. Vilja menn það?“ Hér er einmitt kjarni málsins. Hagræðing innan sjávarútvegsins hefur styrkt krónuna og bætt kjör almennings eða viljum við fara í hina áttina eins og Þorsteinn lýsir svo vel. Sjávarútvegurinn hefur getu til að til að greiða há laun eins og ég hef lýst, verið arðssamur og staðið undir byggð víðsvegar um landið eins og Þorsteinn lýsti í annarri grein sem hann birti árið 2009 undir fyrirsögninni: Markaðslausnir í sjávarútvegi: „Þetta kerfi hefur leitt til þess að við eigum nú færri en stærri og sterkari sjávarútvegsfyrirtæki en áður. Þau geta flest jafnað innbyrðis sveiflur í veiði og markaðsverði á ákveðnum tegundum. Við stöðug efnahagsskilyrði skila þau arði sem nýtist til fjárfestingar og atvinnusköpunar á öðrum sviðum. Að sama skapi eflast bæjarfélögin.“ Einmitt þetta hefur gerst í Eyjum þar sem fyrrum eigendur útgerðar hafa ráðist í stærstu einstöku fjárfestingu Eyjanna frá upphafi byggðar þar. Þorsteinn annar Þorsteinn Pálsson er ekki lengur í forsvari fyrir Sjálfstæðisflokkinn heldur Viðreisn en sá flokkur hefur einmitt talað fyrir uppboðum og fyrningu aflaheimilda. Það var mér einkar ánægjulegt að sjá svar hans við þeim hugmyndum og Samfylkingarinnar sem hann birti í grein sinni árið 2011: og heitir Aðgangsorð pólitískra vinsælda. Þar segir meðal annars: „Fyrirtæki sem missa veiðiheimildir [vegna fyrningar] standa uppi með óbreytta fjárfestingu og minni tekjur. Sá mikli fjöldi nýliða sem bætist við þarf að fjárfesta í skipum og fiskvinnsluhúsum án þess að fá nægjanlegar tekjur. Bæði ný og gömul fyrirtæki þurfa síðan að standa undir hærra auðlindagjaldi.“ Við skulum láta þessi orð sjálfstæðismannsins Þorsteins Pálssonar vera lokaorð við svargrein minni til viðreisnarmannsins Þorsteins Pálssonar. Eins og ég þekki manninn Þorstein Pálsson þá veit hann í hjarta sínu hvor maðurinn hefur rétt fyrir sér. Hann var áður þeim vanda vaxinn að segja satt. Höfundur er framkvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kjaramál Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Leiðtogi sem nær árangri Birkir Jón Jónsson Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Græðgin sem hlífir engum Snæbjörn Brynjarsson og Þórólfur Júlían Dagsson Skoðun Fjör á fjármálamarkaði Fastir pennar Kennitala á blaði Jón Viðar Pálsson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Skoðun Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Sjá meira
Vandinn að segja satt Þorsteinn Pálsson, framámaður í Viðreisn var álitsgjafi í þætti á Stöð 2 fyrir stuttu. Þar sagði hann meðal annars: „Verkakona í frystihúsi þarf að borga þrefalt hærri vexti af íbúðinni sinni en eigandi frystihússins þegar hann fjárfestir“. Til þessara ummæla hefur víða verið vitnað. En hvert skyldi nú sannleiksgildi þessara orða vera? Um það get ég upplýst Þorstein og þá sem hafa áhuga á að kynna sér sannleikann. Í fyrsta lagi verða vextir Vinnslustöðvarinnar á yfirstandandi ári af erlendum lánum (aðallega evrum) ríflega 8%. Í öðru lagi verða vextir erlendra lána (aðallega dollara) í fiskvinnslu í Eyjum sem ég þekki til um 11%. Í þriðja lagi verða vextir dótturfélags Vinnslustöðvarinnar í Portúgal af lánum þess í ár um 6%, en lánin eru öll í evrum. Í fjórða lagi eru óverðtryggðir vextir nákomins ættingja míns liðlega 8% af húsnæðisláni í íslenskum krónum. Dæmi nú hver fyrir sig um sannleiksgildi orða Þorsteins Pálssonar. Þess ber að geta að erlend lán Vinnslustöðvarinnar og fiskvinnslunnar í Eyjum eru tekin hjá íslenskum bönkum. Skýring hærri vaxta Þorsteinn Pálsson er fyrrverandi fjármálaráðherra. Við verðum að gera meiri kröfu til hans af þeim ástæðum. Þorsteinn þekkir nægjanlega marga í Eyjum eða innan sjávarútvegsins til að taka eitt eða fleiri símtöl til að átta sig á aðstæðum dagsins í dag. Hann þekkir áreiðanlega einnig vel til innan bankakerfisins og hefði hæglega getað aflað sér upplýsinga. Í ágætri grein Benedikts Gíslasonar, bankastjóra Arion banka, sem hann birti nýverið lýsir hann hvernig regluverk og skattlagning hefur áhrif á vaxtakjör íslenskra fyrirtækja og heimila. Þar lýsir hann því af hvaða ástæðu dótturfélag Vinnslustöðvarinnar í Portúgal greiðir lægri vexti í evrum en móðurfélagið á Íslandi sem er þó í ábyrgð fyrir megninu að lánum dótturfélagsins en þessar eru þær helstar: Vegna hærri eiginfjárkröfur til bankakerfisins. Vegna hærri skatta á íslenska banka. Vegna hærri óvaxtaberandi bindiskyldu. Vegna annarra álaga og íþyngjandi reglna íslenskra stjórnvalda sem rakin eru í greininni. Ein ástæðan er lakara lánshæfismat bankanna sem er afleiðing neikvæðrar umræða stjórnmálamanna um bankakerfið, auk annarra atriða. Með milliliðalausum viðskiptum við erlenda banka má komast hjá íslenska álaginu sem Benedikt nefnir í grein sinni. Afleiðingar þess eru að veikjum íslenska bankakerfið (samkeppnishæfni þess minnkar), tekjur verða minni, bankamönnum fækkar, skattar til ríkis og sveitarfélaga lækka og við búum til spíral sem aftur leiðir til þess að vaxtaálög hækka (vegna óhagkvæmni) og lífskjör okkar versna. Af þessu leiðir svo að verðmæti bankanna lækkar og hluthafar þeirra tapa, þar á meðal íslenska ríkið sem á stóran hlut í bankakerfinu! Vandinn að segja satt Þorsteinn Pálsson var þingmaður Suðurkjördæmis á árunum 1983 - 1999. Við upphaf þingferilsins árið 1983 geysaði óðaverðbólga en í lok þingmannsferils hans voru íslensk efnahagsmál komin í þokkalegt jafnvægi. Á þessum tíma kom hann oft til Eyja og hitti þar bæði fiskverkafólk sem og útvegsbændur. Hann þekkti vel til stöðu sjávarútvegs enda var hann lengi sjávarútvegsráðherra. Árið 2011 skrifaði Þorsteinn grein sem bar heitið: „Vandinn að segja satt“ en þar segir meðal annars: „Óumdeilt er að aflahlutdeildarkerfið leiddi til samþjöppunar í rekstri. Fiskiskip eru færri, sjómenn eru færri og fiskvinnslustöðvar eru færri. Trúlega er þessi mikla hagræðing helsta undirrót óánægjunnar. Ekki er unnt að mæla á móti því að þessi hagræðing gekk gegn hagsmunum nokkurra byggða og útgerða sem hurfu úr rekstri og sjómanna sem misstu vinnu. Á móti kemur að ekki er lengur þörf á millifærslum og gengislækkunum á kostnað almennings. Með rökum er ekki unnt að staðhæfa að efnahagsáhrif kerfisins hafi verið öndverð almannahagsmunum eða stangist á við þjóðareignarsjónarmiðið. Vissulega má deila um hvort er mikilvægara: Fjöldi starfa eða hagræðing. Það er val. Að lofa hvoru tveggja er skrök.“ Hér er allt satt og rétt sem Þorsteinn skrifar eins og staðreyndir dagsins í dag leiða í ljós. Sannleikur dagsins í dag Viðreisnarmaðurinn, Þorsteinn Pálsson, hefur hvorki heimsótt fiskverkakonur né útvegsbændur í Eyjum í tæpan áratug, svo ég viti til, til að kynna sér stöðu þeirra. Þá hefði hann nefnilega áttað sig á að fiskverkakonurnar eru frá Evrópu, einkum Portúgal og Póllandi. (Í Póllandi er ekki evra. Grunnvextir í Póllandi hafa verið svipaðir og á evru, en þó ívið hærri.) Þær eru ekki heima hjá sér til að njóta lágra vaxta í þeim löndum eða eru í Eyjum vegna veðurblíðu, heldur vegna hárra launa og möguleika á atvinnu. Laun evrópsku kvennanna í Eyjum eru nú með þeim hæstu sem þær eiga kost á innan evrópska efnahagssvæðisins. Laun fiskvinnslufólks í nokkrum löndum Evrópusambandsins sem við þekkjum til eru á bilinu 7 – 15 evrur á tímann. Þar til viðbótar bætast launatengdir skattar og önnur gjöld. Kostnaður evrópsks fiskvinnslufyrirtækis á unnin tíma er þá á bilinu 10 – 20 evrur. Sambærilegur kostnaður Vinnslustöðvarinnar er rúmlega 30 evrur á klukkustundina. Eftir þessu sækist evrópska fiskvinnslufólkið og þess vegna er það á Íslandi en ekki heima hjá sér að njóta lágra vaxta. Hvers vegna greiðir sjávarútvegurinn svo há laun? Þorsteinn Pálsson á heiður af því að hafa stutt við þær breytingar sem hann sjálfur lýsti hér að ofan. Í sömu grein sagði Þorsteinn einnig: „Krafan um að hámarka arðinn af auðlindinni í þágu heildarinnar er eitt af mikilvægustu viðfangsefnum stjórnmálanna. Spurningin er bara: Hvernig? Hagræðingin styrkir krónuna sem aftur bætir kjör almennings. Þetta lögmál virkar líka í hina áttina. Vilja menn það?“ Hér er einmitt kjarni málsins. Hagræðing innan sjávarútvegsins hefur styrkt krónuna og bætt kjör almennings eða viljum við fara í hina áttina eins og Þorsteinn lýsir svo vel. Sjávarútvegurinn hefur getu til að til að greiða há laun eins og ég hef lýst, verið arðssamur og staðið undir byggð víðsvegar um landið eins og Þorsteinn lýsti í annarri grein sem hann birti árið 2009 undir fyrirsögninni: Markaðslausnir í sjávarútvegi: „Þetta kerfi hefur leitt til þess að við eigum nú færri en stærri og sterkari sjávarútvegsfyrirtæki en áður. Þau geta flest jafnað innbyrðis sveiflur í veiði og markaðsverði á ákveðnum tegundum. Við stöðug efnahagsskilyrði skila þau arði sem nýtist til fjárfestingar og atvinnusköpunar á öðrum sviðum. Að sama skapi eflast bæjarfélögin.“ Einmitt þetta hefur gerst í Eyjum þar sem fyrrum eigendur útgerðar hafa ráðist í stærstu einstöku fjárfestingu Eyjanna frá upphafi byggðar þar. Þorsteinn annar Þorsteinn Pálsson er ekki lengur í forsvari fyrir Sjálfstæðisflokkinn heldur Viðreisn en sá flokkur hefur einmitt talað fyrir uppboðum og fyrningu aflaheimilda. Það var mér einkar ánægjulegt að sjá svar hans við þeim hugmyndum og Samfylkingarinnar sem hann birti í grein sinni árið 2011: og heitir Aðgangsorð pólitískra vinsælda. Þar segir meðal annars: „Fyrirtæki sem missa veiðiheimildir [vegna fyrningar] standa uppi með óbreytta fjárfestingu og minni tekjur. Sá mikli fjöldi nýliða sem bætist við þarf að fjárfesta í skipum og fiskvinnsluhúsum án þess að fá nægjanlegar tekjur. Bæði ný og gömul fyrirtæki þurfa síðan að standa undir hærra auðlindagjaldi.“ Við skulum láta þessi orð sjálfstæðismannsins Þorsteins Pálssonar vera lokaorð við svargrein minni til viðreisnarmannsins Þorsteins Pálssonar. Eins og ég þekki manninn Þorstein Pálsson þá veit hann í hjarta sínu hvor maðurinn hefur rétt fyrir sér. Hann var áður þeim vanda vaxinn að segja satt. Höfundur er framkvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar.
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar