Nú þarf Versló að bregðast við Pétur Orri Pétursson skrifar 11. mars 2025 07:02 Árið 1905 komu reykvískir kaupmenn Verzlunarskólanum á fót til að sinna aðkallandi þörf á sérmenntuðu starfsfólki í ört vaxandi viðskiptalífi. Skólinn óx með tíð og tíma og naut þar öflugs stuðnings Verzlunarráðs Íslands (sem nú heitir Viðskiptaráð). Námið lengdist, skólinn fékk leyfi til að brautskrá stúdenta, kom á fót stærðfræðideild og varð á níunda áratugnum leiðandi í forritunar- og tölvukennslu, en innan skólans var komið á laggirnar Tölvuháskólanum sem varð grunnurinn að Háskólanum í Reykjavík. Skólinn er enn í hópi fremstu framhaldsskóla hérlendis og fylgir ströngum viðmiðum sem tryggja að námið sé ekki bara til undirbúnings háskólanámi heldur fylgi einnig kröfum atvinnulífsins hverju sinni. Augljósar lausnir krefjast hugrekkis Augljós fylgni er milli afnáms samræmdra prófa annarsvegar og hnignandi námsárangurs og einkunnaverðbólgu hins vegar. Þetta hefur legið fyrir lengi en ánægjulegt að loks hafi verið dregið fram í dagsljósið hvers konar ójafnræði nemendur grunnskóla búa við og hversu lítill árangur er af starfi íslenskra grunnskóla. Bent hefur verið á leiðir til úrbóta. Þar er efst á blaði upptaka samræmdra prófa líkt og tíðkast á hinum Norðurlöndunum en fátt bendir til þess að nýskipaður menntamálaráðherra muni rétta kúrsinn í þessum efnum. Viðskiptaráð Íslands hefur í nýlegum úttektum sínum og álitsgerðum dregið fram alvarlegan vanda skólakerfisins en ráðið er enn bakhjarl Verzlunarskólans. Tillögur Viðskiptaráðs hafa sætt harðri andstöðu kennaraforystunnar og stjórnvalda menntamála. Fátt bendir til þess að samræmd próf verði innleidd á nýjan leik og því hvet ég fulltrúaráð Verzlunarskólans, skólanefnd og stjórnendur skólans að taka upp inntökupróf. Með því að stíga þetta skref yrði tryggt að allir umsækjendur um skólavist yrðu metnir á jafnræðisgrundvelli, óháð mismunandi einkunnagjöf grunnskólanna. Inntökupróf myndu ekki eingöngu skapa sanngjarnt val við innritun í skólann heldur einnig senda skýr skilaboð þess efnis að raunveruleg þekking skipti mestu máli en ekki geðþótti einstakra kennara grunnskólanna eins og oft vill verða við það óljósa námsmat sem nú er við lýði. Með inntökuprófi yrðu grunnskólarnir hvattir til að stuðla að góðri og innihaldsríkri menntun. Inntökupróf ykju líkurnar á raunverulegum námsárangri nemenda og tryggðu að Verzlunarskólinn gæti tekið inn nemendur á grundvelli jafnræðis og kunnáttu. Samræmdur mælikvarði án samræmis? Nú er til umræðu svokallaður „nýr matsferill“ á námi í grunnskóla en mesta athygli hefur vakið skortur á gagnsæi en ekki stendur til að birta niðurstöður hans opinberlega. Skólar eiga að hafa val um hvort þeir nýti sér „matsferilinn“ eða ekki, og afar lítill hluti hans verður skylda. Í „matsferlinum“ er talað um samræmingu. Það er bara upp á punt því þarna er ekki að finna neina samræmingu eins hún er almennt skilgreind. Nemendum verður ekki gert skylt að þreyta umrædd próf og óheimilt verður að nota niðurstöðurnar við innritun nemenda í framhaldsskóla. Til hvers er námsmatið eiginlega ef óheimilt verður að nota það? Er staða grunnskólans ef til vill orðin svo slæm að stjórnvöldum er lífsins ómögulegt að horfast í augu við það og ætla því að fela vandann enn frekar? Er þetta ekki algjör uppgjöf kerfisins? Það skýtur skökku við að Ásthildur Lóa Þórsdóttir menntamálaráðherra hefur í ræðu og riti lagt mikla áherslu á sanngirni og jafnræði í skólakerfinu. En ef ekki á að vera til staðar eiginlegur mælikvarði á árangur námsins er nemendum mismunað. Áfram eiga framtíðarmöguleikar nemendanna því ekki að ráðast af þeirra eigin getu og vinnusemi heldur því hvernig þeirra skóli veitir einkunnir, sem í ofanálag eru á óskiljanlegum kvarða (í bókstöfum og litum) í stað þess að vera gefnar á skalanum 0 og upp í 10, sem er eitthvað sem allir skilja. Við erum skylduð til 10 ára grunnskólanáms og þegar meta á hvernig til hefur tekist er jafnræðisreglan þverbrotin, ekkert samræmi er í neinu mati. Tími kominn til aðgerða Verzlunarskólinn hefur í áranna rás sýnt sjálfstæði í stefnumótun og jafnvel virt að vettugi heimskulegar hugmyndir yfirvalda. Dæmi um það má nefna þegar skólinn neitaði að verða hverfisskóli á þeim tíma þegar nemendum var gert skylt að sækja eingöngu skóla í sínu hverfi. Ég myndi vilja að Verzlunarskólinn tæki enn á ný af skarið, sýndi sjálfstæði og djörfung og tæki upp inntökupróf. Það myndi staðfesta að skólinn ætlaði sér áfram að vera í fararbroddi íslenskra skóla, verða hreyfiafl til umbóta. Mér koma til hugar í þessu sambandi orð indversku sjálfstæðishetjunnar Mahatma Ghandi: „Vertu breytingin sem þú vilt sjá í heiminum.“ Þau minna okkur á að ekki er nóg að benda á vandamálin, það verður að taka af skarið og leita lausna, með eða án stuðnings stjórnvalda. Þrátt fyrir frábæra umfjöllun um hnignun menntakerfis hérlendis undanfarna mánuði er það ekki nóg, það verður að framkvæma. Fulltrúaráð Verzlunarskólans, skólanefnd og stjórnendur skólans: Boltinn er hjá ykkur! Höfundur er nemandi við Verslunarskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Framhaldsskólar Skóla- og menntamál Mest lesið Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann Skoðun Á uppgjör frá TR að koma eldri borgurum á óvart? Björn Snæbjörnsson Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Stormurinn gegn stóðhryssunni Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Kallið þið þetta fjölbreytni? Hermann Borgar Jakobsson skrifar Skoðun Til varnar Eyjafjöllum - og Íslandi öllu Pétur Jónasson skrifar Skoðun Réttlætið sem refsar Jóni Hjálmar Vilhjálmsson skrifar Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár Katrín Matthíasdóttir skrifar Sjá meira
Árið 1905 komu reykvískir kaupmenn Verzlunarskólanum á fót til að sinna aðkallandi þörf á sérmenntuðu starfsfólki í ört vaxandi viðskiptalífi. Skólinn óx með tíð og tíma og naut þar öflugs stuðnings Verzlunarráðs Íslands (sem nú heitir Viðskiptaráð). Námið lengdist, skólinn fékk leyfi til að brautskrá stúdenta, kom á fót stærðfræðideild og varð á níunda áratugnum leiðandi í forritunar- og tölvukennslu, en innan skólans var komið á laggirnar Tölvuháskólanum sem varð grunnurinn að Háskólanum í Reykjavík. Skólinn er enn í hópi fremstu framhaldsskóla hérlendis og fylgir ströngum viðmiðum sem tryggja að námið sé ekki bara til undirbúnings háskólanámi heldur fylgi einnig kröfum atvinnulífsins hverju sinni. Augljósar lausnir krefjast hugrekkis Augljós fylgni er milli afnáms samræmdra prófa annarsvegar og hnignandi námsárangurs og einkunnaverðbólgu hins vegar. Þetta hefur legið fyrir lengi en ánægjulegt að loks hafi verið dregið fram í dagsljósið hvers konar ójafnræði nemendur grunnskóla búa við og hversu lítill árangur er af starfi íslenskra grunnskóla. Bent hefur verið á leiðir til úrbóta. Þar er efst á blaði upptaka samræmdra prófa líkt og tíðkast á hinum Norðurlöndunum en fátt bendir til þess að nýskipaður menntamálaráðherra muni rétta kúrsinn í þessum efnum. Viðskiptaráð Íslands hefur í nýlegum úttektum sínum og álitsgerðum dregið fram alvarlegan vanda skólakerfisins en ráðið er enn bakhjarl Verzlunarskólans. Tillögur Viðskiptaráðs hafa sætt harðri andstöðu kennaraforystunnar og stjórnvalda menntamála. Fátt bendir til þess að samræmd próf verði innleidd á nýjan leik og því hvet ég fulltrúaráð Verzlunarskólans, skólanefnd og stjórnendur skólans að taka upp inntökupróf. Með því að stíga þetta skref yrði tryggt að allir umsækjendur um skólavist yrðu metnir á jafnræðisgrundvelli, óháð mismunandi einkunnagjöf grunnskólanna. Inntökupróf myndu ekki eingöngu skapa sanngjarnt val við innritun í skólann heldur einnig senda skýr skilaboð þess efnis að raunveruleg þekking skipti mestu máli en ekki geðþótti einstakra kennara grunnskólanna eins og oft vill verða við það óljósa námsmat sem nú er við lýði. Með inntökuprófi yrðu grunnskólarnir hvattir til að stuðla að góðri og innihaldsríkri menntun. Inntökupróf ykju líkurnar á raunverulegum námsárangri nemenda og tryggðu að Verzlunarskólinn gæti tekið inn nemendur á grundvelli jafnræðis og kunnáttu. Samræmdur mælikvarði án samræmis? Nú er til umræðu svokallaður „nýr matsferill“ á námi í grunnskóla en mesta athygli hefur vakið skortur á gagnsæi en ekki stendur til að birta niðurstöður hans opinberlega. Skólar eiga að hafa val um hvort þeir nýti sér „matsferilinn“ eða ekki, og afar lítill hluti hans verður skylda. Í „matsferlinum“ er talað um samræmingu. Það er bara upp á punt því þarna er ekki að finna neina samræmingu eins hún er almennt skilgreind. Nemendum verður ekki gert skylt að þreyta umrædd próf og óheimilt verður að nota niðurstöðurnar við innritun nemenda í framhaldsskóla. Til hvers er námsmatið eiginlega ef óheimilt verður að nota það? Er staða grunnskólans ef til vill orðin svo slæm að stjórnvöldum er lífsins ómögulegt að horfast í augu við það og ætla því að fela vandann enn frekar? Er þetta ekki algjör uppgjöf kerfisins? Það skýtur skökku við að Ásthildur Lóa Þórsdóttir menntamálaráðherra hefur í ræðu og riti lagt mikla áherslu á sanngirni og jafnræði í skólakerfinu. En ef ekki á að vera til staðar eiginlegur mælikvarði á árangur námsins er nemendum mismunað. Áfram eiga framtíðarmöguleikar nemendanna því ekki að ráðast af þeirra eigin getu og vinnusemi heldur því hvernig þeirra skóli veitir einkunnir, sem í ofanálag eru á óskiljanlegum kvarða (í bókstöfum og litum) í stað þess að vera gefnar á skalanum 0 og upp í 10, sem er eitthvað sem allir skilja. Við erum skylduð til 10 ára grunnskólanáms og þegar meta á hvernig til hefur tekist er jafnræðisreglan þverbrotin, ekkert samræmi er í neinu mati. Tími kominn til aðgerða Verzlunarskólinn hefur í áranna rás sýnt sjálfstæði í stefnumótun og jafnvel virt að vettugi heimskulegar hugmyndir yfirvalda. Dæmi um það má nefna þegar skólinn neitaði að verða hverfisskóli á þeim tíma þegar nemendum var gert skylt að sækja eingöngu skóla í sínu hverfi. Ég myndi vilja að Verzlunarskólinn tæki enn á ný af skarið, sýndi sjálfstæði og djörfung og tæki upp inntökupróf. Það myndi staðfesta að skólinn ætlaði sér áfram að vera í fararbroddi íslenskra skóla, verða hreyfiafl til umbóta. Mér koma til hugar í þessu sambandi orð indversku sjálfstæðishetjunnar Mahatma Ghandi: „Vertu breytingin sem þú vilt sjá í heiminum.“ Þau minna okkur á að ekki er nóg að benda á vandamálin, það verður að taka af skarið og leita lausna, með eða án stuðnings stjórnvalda. Þrátt fyrir frábæra umfjöllun um hnignun menntakerfis hérlendis undanfarna mánuði er það ekki nóg, það verður að framkvæma. Fulltrúaráð Verzlunarskólans, skólanefnd og stjórnendur skólans: Boltinn er hjá ykkur! Höfundur er nemandi við Verslunarskóla Íslands.
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Skoðun Áskorun til Alþingis: Tryggið almannahagsmuni - afnemið samkeppnisundanþágu afurðastöðvanna Benedikt S. Benediktsson,Breki Karlsson,Halla Gunnarsdóttir,Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Guðmundur Hrafn Arngrímsson er maður sem hefur aldrei rúllað sexum Kristján Blöndal skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun