Stórfelldur laxadauði í Berufirði Jakob Bjarnar skrifar 12. mars 2025 08:01 Laxar með vetrarsár svamla í sjókvíum í Berufirði. Mikill fjöldi sveimara voru í kvíunum þegar starfsfólk MAST, sem tók þessar myndir, var þar á ferð fyrir skemmstu. Stórfelldur laxadauði var í nóvember, desember og janúar í sjókvíum í Berufirði en þar er fiskeldisfyrirtækið Kaldvík með aðstöðu. Fyrirtækið þurfti að farga tugþúsundum eldislaxa sem voru ýmist dauðir vegna vetrarsára eða áttu sér enga lífsvon vegna þess hversu illa leiknir þeir voru. Hjá Kaldvík drápust í nóvember 470 þúsund fiskar, í desember 758 þúsund og í janúar 381 þúsund fiskar. MAST sendi Kaldvík skýrslu eftir ástandsskoðun 20. febrúar í Beruvík á þessu ári. Viðstaddur var Ísak Örn Guðmundsson stöðvarstjóri en eftirlitsmennirnir voru Karl Steinar Óskarsson deildarstjóri fiskeldisdeildar og Wija Ariany sérgreinadýralæknir fisksjúkdóma. Í skýrslunni kemur meðal annars fram að mikið hafi verið um sveimara og særða fiska í öllum kvíum í Svarthamarsvík en svokallaðir sveimarar eru hálfdauðir fiskar sem líða um og bíða dauða síns. „Þegar eftirlitsmenn voru á staðnum var engin alvöru tilraun gerð til að fjarlægja sveimara. Einungis 3 – 4 sveimarar voru teknir úr hverri kví, en að jafnaði voru 1.000 – 3.000 illa farnir sveimarar í hverri kví. Ástandið var sérstaklega slæmt í kvíum 2 og 4.“ „Mjög mikill fjöldi sveimara í hverri kví“ Þá segir í skýrslunni að ef engar úrbætur verði gerðar rati málið fyrir fund með lögfræðingi, sérgreinadýralækni og deildarstjóra fiskeldisdeildar hjá Matvælastofnun til frekari ákvörðunar um hugsanlegar þvingunaraðgerðir. Fall hitastigs sjávar, úr tveimur gráðum í núll, er einkum talið hafa orsakað það að laxinn drapst í stórum stíl.vísir/vilhelm Andmælaréttur rann út á föstudag fyrir helgi. Í athugasemdum sem gerðar eru við skýrslu segir meðal annars að þar komi ýmislegt á óvart. En MAST afskrifar flestar mótbárur nema hvað stofnunin breytir einu atriði í skýrslunni: „Fellst Matvælastofnun á breyta orðalagi á skráningu fráviksins þannig að í stað þess að segja „að jafnaði voru 1.000 – 3.000 illa farnir sveimarar í hverri kví“ verði það að mjög mikill fjöldi sveimara hafi verði í hverri kví.“ Snögg lækkun hitastigs sjávar helsti orsakavaldur Vandséð er að þetta bæti mjög úr skák. Eins og sjá má af myndunum sem starfsfólk MAST tók voru áverkanir á eldislöxunum ljótir. Svar við andmælum er afdráttarlaust og segir þar meðal annars: „Með vísan til framangreindrar umfjöllunar Matvælastofnunar við alla liði andmæla eftirlitsþega er ljóst að stofnunin tekur andmæli Kaldvíkur vegna eftirlitsskýrslu dags. 26. febrúar 2025 ekki til greina.“ En undir ritar Jónína Guðmundsdóttir lögfræðingur. Í samtali við Vísi segir Karl Steinar MAST vera að rannsaka þessi afföll í Berufirði og líka afföll í Ísafjarðardjúpi í janúar. Að sögn Karls Steinars hefur stofnunin boðað dagsektir ef ekki verður brugðist við. Kaldvík hefur andmælt því og er MAST að svara því núna. Þau hjá MAST kalla nú eftir alvöru lagabreytingum; það verði að vera skýrari rammi um þessa starfsemi.vísir/vilhelm Karl Steinar segir meginorsökina vera snögga lækkun hitastigs sjávar úr tveimur gráðum niður í núll gráður. En undirliggjandi bakteríur gera fiskinn veikan fyrir. „Þegar sjórinn kólnar svona bratt getur ástandið versnað mjög hratt. Nokkrir þættir sem valda því að þeir eru að særast og deyja. Við erum enn að vinna þetta mál og meta stöðuna.“ Karl segir MAST líta þetta frávik alvarlegum augum. „Klárlega. Við lítum öll velferðarmál alvarlegum augum. Núna viljum við fá alvöru lagabreytingu og treystum því að það gangi eftir. Að það verði skýrari rammmi utan um þetta.“ Óásættanleg meðferð á eldisdýrum Jón Kaldal hjá Íslenska náttúruverndarsjóðnum fylgist grannt með gangi mála og honum er brugðið. Hann segir verst farið með eldislaxana af hálfu Kaldvíkur á Austfjörðum undanfarna mánuði en ástandið fyrir vestan hjá Arnarlaxi, Háafelli og Arctic Fish hafi einnig verið hrikalegt í janúar. „Alls létu fyrirtæki í sjókvíaeldi á Íslandi um 815 þúsund eldislaxa drepast í sjókvíunum í janúar. Það er á við rúmlega tífaldur allur íslenski villti laxastofninn, svo fólk átti sig á hversu svakalegar hamfarir þetta eru.“ Jón Kaldal segir þessa meðferð á eldisdýrum algerlega óásættanlega.vísir/vilhelm Jón segist ekki trúa öðru en að stjórnvöld grípi nú í taumana: „Þessi meðferð sjókvíaeldisfyrirtækjanna á eldisdýrunum er algjörlega óásættanleg. Það kemur ekki annað til greina en að taka af þeim leyfin og draga stjórnendur þeirra til ábyrgðar.“ Kjartan Lindbøl, sem er COO hjá Kaldvík eða yfir öllum aðgerðum hjá Kaldvík, segir að þó sum atriði í skýrslu MAST hafi komið flatt uppá þau hljóti þau engu að síður að vera sammála um meginatriðin. „Staðan í Svarthamarsvík hefur verið krefjandi í nokkurn tíma núna vegna erfiðra umhverfisáhrifa. Hins vegar teljum við okkur hafa tekist á við vandann af ábyrgð með góðri aðstoð bæði innan sem utan fyrirtækisins.“ Segir alla hafa lagst á eitt Spurður hvað honum sýnist um það að MAST taki ekki mikið mark á mótbárum þeirra hjá Kalvík segist Kjartan vissulega fyrirliggjandi ólík sýn á suma þætti. „Sumar reglurnar eru óljósar en á til þess ber þó að líta að við höfum átt í uppbyggilegu samtali við MAST frá upphafi. Kjartan Lindbøl segir reglurnar óljósar en þeir hjá Kaldvík hafi hlýtt öllum tilmælum MAST og nú horfi ástandið til betri vegar.aðsend Kjartan segir starfsfólk Kaldvíkur hafi lagt sig fram um að huga að velferð fiskanna, og þar standi ekkert í vegi. „Við höfum einnig leitað utanaðkomandi aðstoðar, dýralækna og annarra fiskvelferðarsérfræðinga.“ Spurður um tjónið segir Kjartan þær tölur fyrirliggjandi í skýrslu MAST. „Við erum nú að sjá snöggar breytingar til batnaðar. Hækkandi hiti sjávar hjálpar þar til. Við erum í góðu samstarfi við starfsfólk MAST sem er einmitt hér hjá okkur núna, til að aðstoðar.“ Sjókvíaeldi Matvælaframleiðsla Umhverfismál Múlaþing Fiskeldi Mest lesið Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi Innlent Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Innlent Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Innlent Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Innlent Kærir Costner fyrir „ofbeldisfulla óundirbúna“ nauðgunarsenu Erlent „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Innlent Gert að finna aðra staðsetningu fyrir hjólhýsabyggðina Innlent „Okkur langar að börnin okkar fái öruggan stað til að vera á“ Innlent Gömul strætóskýli verði nýtt sem „byttebox“ Innlent Vestræn ríki niðurgreiða stríðsrekstur Rússa í Úkraínu Erlent Fleiri fréttir „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Eldur kviknaði í vörubíl á Reykjanesbraut Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Leit hefst á ný eftir hádegi Klúðursleg rannsókn lögreglu leiddi til sýknu skipstjóra Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Færa boðuð gagnmótmæli gegn rasisma vegna ofbeldisógnar Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Gömul strætóskýli verði nýtt sem „byttebox“ Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Gert að finna aðra staðsetningu fyrir hjólhýsabyggðina Sofandi á byggingarsvæðinu og „í vandræðum með vin sinn“ „Okkur langar að börnin okkar fái öruggan stað til að vera á“ Utanríkisráðherra Breta á Íslandi: „Gleður mig að Ísland vill vera með í bandalagi viljugra þjóða“ Biblíur og Kjarval sameinast í Vestmannaeyjum Tapaði 20 milljónum á svipstundu við að samþykkja beiðni Sjaldséð heimsókn utanríkisráðherra og háar upphæðir sem hverfa Ætla ekki að minnka leyfilegan dagsafla Leitinni að sundmanninum lokið að sinni „Arfavitlaus lausn“ að minnka aflann í hverri veiðiferð Barn fórst í Hvítá í gær Drengurinn er kominn í leitirnar Gróf slagsmál foreldra á fótboltamóti barna reyndust plat Ómetanlegt að koma skilaboðum sinnar kynslóðar á framfæri á svo stórum viðburði Segir ráðgjöf Hafró kippt úr sambandi og „gúmmítékki“ sendur á næstu ríkisstjórn Svæðið sem Veitur vilja girða „óþarflega stórt“ Enn unnið að því að ná dráttarvélinni upp eftir alvarlegt slys í Hvítá Strandveiðifrumvarp „með ólíkindum“ og drama í borðtennisheiminum Sjá meira
Hjá Kaldvík drápust í nóvember 470 þúsund fiskar, í desember 758 þúsund og í janúar 381 þúsund fiskar. MAST sendi Kaldvík skýrslu eftir ástandsskoðun 20. febrúar í Beruvík á þessu ári. Viðstaddur var Ísak Örn Guðmundsson stöðvarstjóri en eftirlitsmennirnir voru Karl Steinar Óskarsson deildarstjóri fiskeldisdeildar og Wija Ariany sérgreinadýralæknir fisksjúkdóma. Í skýrslunni kemur meðal annars fram að mikið hafi verið um sveimara og særða fiska í öllum kvíum í Svarthamarsvík en svokallaðir sveimarar eru hálfdauðir fiskar sem líða um og bíða dauða síns. „Þegar eftirlitsmenn voru á staðnum var engin alvöru tilraun gerð til að fjarlægja sveimara. Einungis 3 – 4 sveimarar voru teknir úr hverri kví, en að jafnaði voru 1.000 – 3.000 illa farnir sveimarar í hverri kví. Ástandið var sérstaklega slæmt í kvíum 2 og 4.“ „Mjög mikill fjöldi sveimara í hverri kví“ Þá segir í skýrslunni að ef engar úrbætur verði gerðar rati málið fyrir fund með lögfræðingi, sérgreinadýralækni og deildarstjóra fiskeldisdeildar hjá Matvælastofnun til frekari ákvörðunar um hugsanlegar þvingunaraðgerðir. Fall hitastigs sjávar, úr tveimur gráðum í núll, er einkum talið hafa orsakað það að laxinn drapst í stórum stíl.vísir/vilhelm Andmælaréttur rann út á föstudag fyrir helgi. Í athugasemdum sem gerðar eru við skýrslu segir meðal annars að þar komi ýmislegt á óvart. En MAST afskrifar flestar mótbárur nema hvað stofnunin breytir einu atriði í skýrslunni: „Fellst Matvælastofnun á breyta orðalagi á skráningu fráviksins þannig að í stað þess að segja „að jafnaði voru 1.000 – 3.000 illa farnir sveimarar í hverri kví“ verði það að mjög mikill fjöldi sveimara hafi verði í hverri kví.“ Snögg lækkun hitastigs sjávar helsti orsakavaldur Vandséð er að þetta bæti mjög úr skák. Eins og sjá má af myndunum sem starfsfólk MAST tók voru áverkanir á eldislöxunum ljótir. Svar við andmælum er afdráttarlaust og segir þar meðal annars: „Með vísan til framangreindrar umfjöllunar Matvælastofnunar við alla liði andmæla eftirlitsþega er ljóst að stofnunin tekur andmæli Kaldvíkur vegna eftirlitsskýrslu dags. 26. febrúar 2025 ekki til greina.“ En undir ritar Jónína Guðmundsdóttir lögfræðingur. Í samtali við Vísi segir Karl Steinar MAST vera að rannsaka þessi afföll í Berufirði og líka afföll í Ísafjarðardjúpi í janúar. Að sögn Karls Steinars hefur stofnunin boðað dagsektir ef ekki verður brugðist við. Kaldvík hefur andmælt því og er MAST að svara því núna. Þau hjá MAST kalla nú eftir alvöru lagabreytingum; það verði að vera skýrari rammi um þessa starfsemi.vísir/vilhelm Karl Steinar segir meginorsökina vera snögga lækkun hitastigs sjávar úr tveimur gráðum niður í núll gráður. En undirliggjandi bakteríur gera fiskinn veikan fyrir. „Þegar sjórinn kólnar svona bratt getur ástandið versnað mjög hratt. Nokkrir þættir sem valda því að þeir eru að særast og deyja. Við erum enn að vinna þetta mál og meta stöðuna.“ Karl segir MAST líta þetta frávik alvarlegum augum. „Klárlega. Við lítum öll velferðarmál alvarlegum augum. Núna viljum við fá alvöru lagabreytingu og treystum því að það gangi eftir. Að það verði skýrari rammmi utan um þetta.“ Óásættanleg meðferð á eldisdýrum Jón Kaldal hjá Íslenska náttúruverndarsjóðnum fylgist grannt með gangi mála og honum er brugðið. Hann segir verst farið með eldislaxana af hálfu Kaldvíkur á Austfjörðum undanfarna mánuði en ástandið fyrir vestan hjá Arnarlaxi, Háafelli og Arctic Fish hafi einnig verið hrikalegt í janúar. „Alls létu fyrirtæki í sjókvíaeldi á Íslandi um 815 þúsund eldislaxa drepast í sjókvíunum í janúar. Það er á við rúmlega tífaldur allur íslenski villti laxastofninn, svo fólk átti sig á hversu svakalegar hamfarir þetta eru.“ Jón Kaldal segir þessa meðferð á eldisdýrum algerlega óásættanlega.vísir/vilhelm Jón segist ekki trúa öðru en að stjórnvöld grípi nú í taumana: „Þessi meðferð sjókvíaeldisfyrirtækjanna á eldisdýrunum er algjörlega óásættanleg. Það kemur ekki annað til greina en að taka af þeim leyfin og draga stjórnendur þeirra til ábyrgðar.“ Kjartan Lindbøl, sem er COO hjá Kaldvík eða yfir öllum aðgerðum hjá Kaldvík, segir að þó sum atriði í skýrslu MAST hafi komið flatt uppá þau hljóti þau engu að síður að vera sammála um meginatriðin. „Staðan í Svarthamarsvík hefur verið krefjandi í nokkurn tíma núna vegna erfiðra umhverfisáhrifa. Hins vegar teljum við okkur hafa tekist á við vandann af ábyrgð með góðri aðstoð bæði innan sem utan fyrirtækisins.“ Segir alla hafa lagst á eitt Spurður hvað honum sýnist um það að MAST taki ekki mikið mark á mótbárum þeirra hjá Kalvík segist Kjartan vissulega fyrirliggjandi ólík sýn á suma þætti. „Sumar reglurnar eru óljósar en á til þess ber þó að líta að við höfum átt í uppbyggilegu samtali við MAST frá upphafi. Kjartan Lindbøl segir reglurnar óljósar en þeir hjá Kaldvík hafi hlýtt öllum tilmælum MAST og nú horfi ástandið til betri vegar.aðsend Kjartan segir starfsfólk Kaldvíkur hafi lagt sig fram um að huga að velferð fiskanna, og þar standi ekkert í vegi. „Við höfum einnig leitað utanaðkomandi aðstoðar, dýralækna og annarra fiskvelferðarsérfræðinga.“ Spurður um tjónið segir Kjartan þær tölur fyrirliggjandi í skýrslu MAST. „Við erum nú að sjá snöggar breytingar til batnaðar. Hækkandi hiti sjávar hjálpar þar til. Við erum í góðu samstarfi við starfsfólk MAST sem er einmitt hér hjá okkur núna, til að aðstoðar.“
Sjókvíaeldi Matvælaframleiðsla Umhverfismál Múlaþing Fiskeldi Mest lesið Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi Innlent Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Innlent Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Innlent Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Innlent Kærir Costner fyrir „ofbeldisfulla óundirbúna“ nauðgunarsenu Erlent „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Innlent Gert að finna aðra staðsetningu fyrir hjólhýsabyggðina Innlent „Okkur langar að börnin okkar fái öruggan stað til að vera á“ Innlent Gömul strætóskýli verði nýtt sem „byttebox“ Innlent Vestræn ríki niðurgreiða stríðsrekstur Rússa í Úkraínu Erlent Fleiri fréttir „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Eldur kviknaði í vörubíl á Reykjanesbraut Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Leit hefst á ný eftir hádegi Klúðursleg rannsókn lögreglu leiddi til sýknu skipstjóra Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Færa boðuð gagnmótmæli gegn rasisma vegna ofbeldisógnar Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Gömul strætóskýli verði nýtt sem „byttebox“ Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Gert að finna aðra staðsetningu fyrir hjólhýsabyggðina Sofandi á byggingarsvæðinu og „í vandræðum með vin sinn“ „Okkur langar að börnin okkar fái öruggan stað til að vera á“ Utanríkisráðherra Breta á Íslandi: „Gleður mig að Ísland vill vera með í bandalagi viljugra þjóða“ Biblíur og Kjarval sameinast í Vestmannaeyjum Tapaði 20 milljónum á svipstundu við að samþykkja beiðni Sjaldséð heimsókn utanríkisráðherra og háar upphæðir sem hverfa Ætla ekki að minnka leyfilegan dagsafla Leitinni að sundmanninum lokið að sinni „Arfavitlaus lausn“ að minnka aflann í hverri veiðiferð Barn fórst í Hvítá í gær Drengurinn er kominn í leitirnar Gróf slagsmál foreldra á fótboltamóti barna reyndust plat Ómetanlegt að koma skilaboðum sinnar kynslóðar á framfæri á svo stórum viðburði Segir ráðgjöf Hafró kippt úr sambandi og „gúmmítékki“ sendur á næstu ríkisstjórn Svæðið sem Veitur vilja girða „óþarflega stórt“ Enn unnið að því að ná dráttarvélinni upp eftir alvarlegt slys í Hvítá Strandveiðifrumvarp „með ólíkindum“ og drama í borðtennisheiminum Sjá meira
Utanríkisráðherra Breta á Íslandi: „Gleður mig að Ísland vill vera með í bandalagi viljugra þjóða“