Vill að hag­kvæmni olíu­leitar á Drekasvæðinu verði metin

„Breytt heimsmynd kallar á endurskoðun fyrri ákvarðana með tilliti til orku- og þjóðaröryggis. Birtist þetta ekki síst í því meðal annars að Noregur er að auka olíu- og gasvinnslu og horfa til nýrra vinnslusvæða.

Áframhaldandi rannsóknir gætu skilað miklum efnahagslegum ávinningi fyrir Austurland, sem og landið allt, en ekki síst er hér um að ræða mjög mikilvægt skref í að tryggja orkuöryggi landsins til framtíðar meðan lokið verður við orkuskipti meðal annars með rafeldsneyti sem mun koma inn sem nýr orkugjafi sem getur gert Ísland óháð öðrum ríkjum um eldsneytisframleiðslu,“ segir í samþykktinni.

Fulltrúi Fjarðalistans, Stefán Þór Eysteinsson, sat hjá við afgreiðslu málsins og var með sérbókun:

„Mikilvægt er að Ísland tryggi orkuöryggi til framtíðar með stefnumótun sem tekur mið af sjálfbærum lausnum, orkuskiptum og langtímahagsmunum samfélagsins.“

Það var árið 2009, í tíð Össurar Skarphéðinssonar iðnaðarráðherra sem íslenskt stjórnvöld kynntu fyrst áform um að bjóða út olíuleit á Drekasvæðinu. Það var svo í ráðherratíð Steingríms J. Sigfússonar sem fyrstu olíuvinnsluleyfunum var úthlutað árið 2013 og í framhaldinu sendu tveir sérleyfishafar rannsóknarskip á Drekasvæðið.

Hafinn var undirbúningur þess að senda borskip á svæðið þegar erlendir sérleyfishafar tilkynntu óvænt í ársbyrjun 2018 að þeir væru hættir við. Þeir gáfu þá skýringu að þeir teldu ekki fýsilegt að fara áfram með leitina á næsta stig með litlar líkur á arðbærum olíu- og gaslindum. Í framhaldinu afturkallaði Orkustofnun síðasta íslenska sérleyfið.

Eykon Energy var mest áberandi íslensku sérleyfishafanna. Heiðar Guðjónsson, stjórnarformaður Eykons Energy, sagði um niðurstöðuna að fyrir sér lyktaði hún fremur af pólitík heldur en að hún hefði verið tekin á viðskiptalegum forsendum.

Rannsóknargögnin af Drekasvæðinu þóttu það jákvæð að á fjárlögum norska ríkisins fyrir árið 2018 var gert ráð fyrir því að fjárveitingar til ríkisolíufélagsins Petoro til olíuleitar á svæðinu yrðu fjórfaldaðar. Viðbótinni var ætlað að standa straum af kostnaði við rannsóknarborun með borskipi.

Orkustofnun áætlaði þegar sérleyfunum var skilað árið 2018 að kostnaður við olíuleit á Drekasvæðinu væri kominn yfir fimm milljarða króna, þar af væru um fimmhundruð milljónir króna leyfisgjöld til ríkisins. Hlutur íslenskra fyrirtækja í leyfunum var á bilinu 7,5 til 18,75 prósent.

Upphaf olíuleitar í lögsögu Íslands má rekja til ársins 1971 þegar olíufélagið Shell fékk leyfi til rannsókna á hafsbotninum við landið. Fyrsta borunin var hins vegar við vitann í Flatey á Skjálfanda árið 1982. Það var iðnaðarráðherrann Hjörleifur Guttormsson í ríkisstjórn Gunnars Thoroddsen sem beitti sér fyrir þessari fyrstu olíuborun í sögu landsins. Tveimur árum áður hafði Hjörleifur skipað ráðgjafanefnd til að undirbúa olíuleit við Ísland.