Ekkert sem bendi til þess að Víðir hafi stigið yfir strikið Tómas Arnar Þorláksson skrifar 5. júní 2025 12:30 Hafsteinn Dan Kristjánsson, prófessor við Lagadeild Háskólans í Reykjavík. HR Sérfræðingur í stjórnsýslurétti segir ekkert komið fram svo hægt sé að slá því föstu að formaður allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis hafi brotið gegn lögum eða reglum með pólitískum afskiptum sínum af störfum Útlendingastofnunar. Málefnaleg rök geti legið fyrir því að Oscar Bocanegra hafi verið einn tekinn út fyrir sviga af þeim nítján sem voru á framkvæmdarlista um brottvísun. Mikið hefur um gustað um Víði Reynisson, formann allsherjar og menntamálanefndar, í kjölfar afskipta hans af meðferð máls Oscars Bocanegra hjá Útlendingastofnun. Víðir tjáði Útlendingastofnun að yfirgnæfandi líkur væru á því að undirnefnd sem hann situr ekki í myndi veita Oscari ríkisborgararétt og yfirvofandi brottflutningur því stöðvaður. Stjórnarandstaðan sakar Víði um trúnaðarbrot og um að taka fyrir hendur stjórnsýslunnar og þingsins. Haukur Arnþórsson stjórnsýslufræðingur hefur sagt vinnubrögð Víðis skýrt brot gegn lögum og reglum. Ekki brotið gegn stjórnskipun ríkisins „Ég myndi segja að almennt séð þurfum við að passa mjög upp á það að pólitíkusar séu ekki að grípa inn í störf stjórnvalda eða reyna hafa áhrif á þau. Það má alltaf velta því fyrir sér hvort gengið hafi verið yfir strikið í einhverjum málum en ég hef allavega ekki séð neitt enn sem komið er sem bendir til þess að það hafi verið stigið yfir strikið gagnvart stjórnvöldum.“ Þetta segir Hafsteinn Dan Kristjánsson, prófessor við lagadeild og sérfræðingur í stjórnsýslurétti, sem segir reglur stjórnsýsluréttarins ekki hafa verið brotnar. „Formaður allsherjar- og menntamálanefndar er ekki handhafi stjórnsýsluvalds og gegnir ekki lögbundnu hlutverki í málsmeðferðinni. Reglur stjórnsýslulaga og stjórnsýsluréttar eiga ekki beint við um hann þegar hann kemur fram í því hlutverki. Hins vegar er það þannig að það gilda aðrar reglur um hann og það kann að vera hluti af því að virða þær leikreglur sem gilda um meðferð og úrlausn mála hjá öðrum handhöfum ríkisvalds. Þetta er svona spurning um hvort stjórnsýslulögin eigi beint við um formanninn og stutta svarið við því er nei.“ Þá bætir Hafsteinn við að ekki sé hægt að líta svo á að Víðir hafi brotið gegn stjórnskipun ríkisins með pólitískum afskiptum sínum. „Miðað við þær upplýsingar sem liggja fyrir núna þá ræð ég að með tölvubréfum hafi verið upplýst af hálfu þessa formanns, hvernig væri líklegast að Alþingi myndi nýta sínar eigin valdheimildir. Þeim upplýsingum komið á framfæri við stjórnvöld. Slík upplýsingagjöf ein og sér án þess að það komi eitthvað meira til eða reynt sé að hafa meiri áhrif hvernig útlendingastofnun nýtir sínar valdheimildir er almennt ekki nóg til að slá því föstu að valdgreiningarregla stjórnarskrárinnar hafi verið brotin.“ Hafsteinn setur þann varnagla á að almennt eigi allir leikendur í kerfinu að virða hlutverk hvers og eins og gæta stöðu sinni. Málefnaleg rök geti réttlæt mismunun Varðandi ásakanir um trúnaðarbrot segir Hafsteinn óljóst hvort þess konar brot hafi átt sér stað. Lögfræðingar Alþingis muni væntanlega taka afstöðu til þess. „í lögum um þingsköp Alþingis eru reglur um að hægt sé að hafa fundi opnaða og lokaða og á sumum stöðum er vísað í þagnarskyldarreglur. Ég er þó ekki búin að taka afstöðu til eða lagt mat á hvort þessar reglur eigi við um þetta tilvik.“ Varðandi meint brot gegn jafnræðisreglunni minnir Hafsteinn á að mál þurfi að vera sambærileg svo hægt sé að slá því föstu að hún hafi verið brotin. Málefnaleg rök og þungvægar ástæður geta réttlætt mismunun. „Það sem gæti vegið þyngst hérna er að eins og ég skil það er um að ræða barn skv. lögum og í okkar réttarkerfi okkar er það þannig að meginreglan er sú að hafa skuli hagsmuni barnsins í fyrirrúmi. Þá þarf einfaldlega bara að svara því hvort hin tilvikin séu eins eða nægilega sambærileg.“ Haukur sagði í gær Víði brjóta gegn stjórnsýslureglum og sakaði hann um að kaupa sér vinsældir með lögbrotum. „Í grunninn þurfum við að hugsa um okkar kerfi þannig að það geti fúnkerað og ekki allir bara það mikið í sínu horni að upplýsingar berist ekki á milli sem þurfa að berast á milli. Það eitt að upplýsingar berist á milli er ekki í ólagi og í mörgum tilvikum þarf það að gerast. Þegar gengið er of langt og brotið gegn lagareglum er það yfirleitt þegar það er verið að reyna hafa óeðlileg áhrif. Þá er gripið inn í hvernig stjórnvald nýtir sínar valdheimildir. Hér er kannski spurning nákvæmlega hvaða upplýsingar lágu fyrir þegar formaðurinn tekur þessa afstöðu,“ segir Hafsteinn. Mál Oscars frá Kólumbíu Flóttafólk á Íslandi Flóttamenn Kólumbía Hælisleitendur Réttindi barna Alþingi Stjórnsýsla Samfylkingin Mest lesið „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Innlent Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Innlent Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Innlent Bílvelta í Kömbunum Innlent Gríðarlegur fjöldi á mótmælunum Þjóð gegn þjóðarmorði Innlent Kennir íslensku en fær ekki ríkisborgararétt að óbreyttu Innlent Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Innlent Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Innlent Tæpir sextíu þúsund fermetrar í eigu ríkisins standa tómir Innlent Ákærðir fyrir hópnauðgun gegn ólögráða stúlku Innlent Fleiri fréttir Fjölmenn mótmæli og skortur á íslenskukunnáttu þrátt fyrir doktorsnám Ákærðir fyrir hópnauðgun gegn ólögráða stúlku Gullkistan opnuð á Vestfjörðum Sóttu slasaðan ökumann við Surtshelli Gríðarlegur fjöldi á mótmælunum Þjóð gegn þjóðarmorði Tæpir sextíu þúsund fermetrar í eigu ríkisins standa tómir Kennir íslensku en fær ekki ríkisborgararétt að óbreyttu Tvöföldun erlendra fanga á fimm árum: „Þetta er auðvitað gríðarlega hátt hlutfall“ Nöfn myrtra barna verða lesin upp í sjö klukkustundir Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Eygir vonarneista í fyrsta sinn og mótmæli um allt land Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Árborg girnist svæði Flóahrepps Sendu kæligáma til Úkraínu Langflestir lögreglumenn á Suðurnesjum Brunarústirnar fjarlægðar tveimur árum eftir brunann Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Reyndi að stinga lögreglu af á buggy Bílvelta í Kömbunum „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Skoða að efla geðheilbrigðisþjónustu á Austurlandi eftir röð áfalla Kjölur ekki á dagskrá Lögregla kölluð til eftir að bremsuvírar voru klipptir á reiðhjólum barna Fólk deili lyfseðlum og „míkródósi“: „Við getum ekki réttlætt þá meðferð“ Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Sjá meira
Mikið hefur um gustað um Víði Reynisson, formann allsherjar og menntamálanefndar, í kjölfar afskipta hans af meðferð máls Oscars Bocanegra hjá Útlendingastofnun. Víðir tjáði Útlendingastofnun að yfirgnæfandi líkur væru á því að undirnefnd sem hann situr ekki í myndi veita Oscari ríkisborgararétt og yfirvofandi brottflutningur því stöðvaður. Stjórnarandstaðan sakar Víði um trúnaðarbrot og um að taka fyrir hendur stjórnsýslunnar og þingsins. Haukur Arnþórsson stjórnsýslufræðingur hefur sagt vinnubrögð Víðis skýrt brot gegn lögum og reglum. Ekki brotið gegn stjórnskipun ríkisins „Ég myndi segja að almennt séð þurfum við að passa mjög upp á það að pólitíkusar séu ekki að grípa inn í störf stjórnvalda eða reyna hafa áhrif á þau. Það má alltaf velta því fyrir sér hvort gengið hafi verið yfir strikið í einhverjum málum en ég hef allavega ekki séð neitt enn sem komið er sem bendir til þess að það hafi verið stigið yfir strikið gagnvart stjórnvöldum.“ Þetta segir Hafsteinn Dan Kristjánsson, prófessor við lagadeild og sérfræðingur í stjórnsýslurétti, sem segir reglur stjórnsýsluréttarins ekki hafa verið brotnar. „Formaður allsherjar- og menntamálanefndar er ekki handhafi stjórnsýsluvalds og gegnir ekki lögbundnu hlutverki í málsmeðferðinni. Reglur stjórnsýslulaga og stjórnsýsluréttar eiga ekki beint við um hann þegar hann kemur fram í því hlutverki. Hins vegar er það þannig að það gilda aðrar reglur um hann og það kann að vera hluti af því að virða þær leikreglur sem gilda um meðferð og úrlausn mála hjá öðrum handhöfum ríkisvalds. Þetta er svona spurning um hvort stjórnsýslulögin eigi beint við um formanninn og stutta svarið við því er nei.“ Þá bætir Hafsteinn við að ekki sé hægt að líta svo á að Víðir hafi brotið gegn stjórnskipun ríkisins með pólitískum afskiptum sínum. „Miðað við þær upplýsingar sem liggja fyrir núna þá ræð ég að með tölvubréfum hafi verið upplýst af hálfu þessa formanns, hvernig væri líklegast að Alþingi myndi nýta sínar eigin valdheimildir. Þeim upplýsingum komið á framfæri við stjórnvöld. Slík upplýsingagjöf ein og sér án þess að það komi eitthvað meira til eða reynt sé að hafa meiri áhrif hvernig útlendingastofnun nýtir sínar valdheimildir er almennt ekki nóg til að slá því föstu að valdgreiningarregla stjórnarskrárinnar hafi verið brotin.“ Hafsteinn setur þann varnagla á að almennt eigi allir leikendur í kerfinu að virða hlutverk hvers og eins og gæta stöðu sinni. Málefnaleg rök geti réttlæt mismunun Varðandi ásakanir um trúnaðarbrot segir Hafsteinn óljóst hvort þess konar brot hafi átt sér stað. Lögfræðingar Alþingis muni væntanlega taka afstöðu til þess. „í lögum um þingsköp Alþingis eru reglur um að hægt sé að hafa fundi opnaða og lokaða og á sumum stöðum er vísað í þagnarskyldarreglur. Ég er þó ekki búin að taka afstöðu til eða lagt mat á hvort þessar reglur eigi við um þetta tilvik.“ Varðandi meint brot gegn jafnræðisreglunni minnir Hafsteinn á að mál þurfi að vera sambærileg svo hægt sé að slá því föstu að hún hafi verið brotin. Málefnaleg rök og þungvægar ástæður geta réttlætt mismunun. „Það sem gæti vegið þyngst hérna er að eins og ég skil það er um að ræða barn skv. lögum og í okkar réttarkerfi okkar er það þannig að meginreglan er sú að hafa skuli hagsmuni barnsins í fyrirrúmi. Þá þarf einfaldlega bara að svara því hvort hin tilvikin séu eins eða nægilega sambærileg.“ Haukur sagði í gær Víði brjóta gegn stjórnsýslureglum og sakaði hann um að kaupa sér vinsældir með lögbrotum. „Í grunninn þurfum við að hugsa um okkar kerfi þannig að það geti fúnkerað og ekki allir bara það mikið í sínu horni að upplýsingar berist ekki á milli sem þurfa að berast á milli. Það eitt að upplýsingar berist á milli er ekki í ólagi og í mörgum tilvikum þarf það að gerast. Þegar gengið er of langt og brotið gegn lagareglum er það yfirleitt þegar það er verið að reyna hafa óeðlileg áhrif. Þá er gripið inn í hvernig stjórnvald nýtir sínar valdheimildir. Hér er kannski spurning nákvæmlega hvaða upplýsingar lágu fyrir þegar formaðurinn tekur þessa afstöðu,“ segir Hafsteinn.
Mál Oscars frá Kólumbíu Flóttafólk á Íslandi Flóttamenn Kólumbía Hælisleitendur Réttindi barna Alþingi Stjórnsýsla Samfylkingin Mest lesið „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Innlent Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Innlent Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Innlent Bílvelta í Kömbunum Innlent Gríðarlegur fjöldi á mótmælunum Þjóð gegn þjóðarmorði Innlent Kennir íslensku en fær ekki ríkisborgararétt að óbreyttu Innlent Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Innlent Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Innlent Tæpir sextíu þúsund fermetrar í eigu ríkisins standa tómir Innlent Ákærðir fyrir hópnauðgun gegn ólögráða stúlku Innlent Fleiri fréttir Fjölmenn mótmæli og skortur á íslenskukunnáttu þrátt fyrir doktorsnám Ákærðir fyrir hópnauðgun gegn ólögráða stúlku Gullkistan opnuð á Vestfjörðum Sóttu slasaðan ökumann við Surtshelli Gríðarlegur fjöldi á mótmælunum Þjóð gegn þjóðarmorði Tæpir sextíu þúsund fermetrar í eigu ríkisins standa tómir Kennir íslensku en fær ekki ríkisborgararétt að óbreyttu Tvöföldun erlendra fanga á fimm árum: „Þetta er auðvitað gríðarlega hátt hlutfall“ Nöfn myrtra barna verða lesin upp í sjö klukkustundir Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Eygir vonarneista í fyrsta sinn og mótmæli um allt land Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Árborg girnist svæði Flóahrepps Sendu kæligáma til Úkraínu Langflestir lögreglumenn á Suðurnesjum Brunarústirnar fjarlægðar tveimur árum eftir brunann Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Reyndi að stinga lögreglu af á buggy Bílvelta í Kömbunum „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Skoða að efla geðheilbrigðisþjónustu á Austurlandi eftir röð áfalla Kjölur ekki á dagskrá Lögregla kölluð til eftir að bremsuvírar voru klipptir á reiðhjólum barna Fólk deili lyfseðlum og „míkródósi“: „Við getum ekki réttlætt þá meðferð“ Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi „Mér hefur aldrei verið sýnd jafn mikil vanvirðing“ Sjá meira