Lögðu grunninn að „sterkara, sanngjarnara og banvænna“ NATO Kjartan Kjartansson skrifar 25. júní 2025 14:50 „Fjölskyldumynd“ af leiðtogum Atlantshafsbandalagsríkjanna á fundinum í Haag. AP/Sean Kilpatrick/The Canadian Press Leiðtogar Atlantshafsbandalagsríkjanna samþykktu að stórauka hernaðarútgjöld sín næsta áratuginn og ítrekuðu samstöðu sína gagnvart vaxandi ógn úr austri á fundi þeirra í Haag í dag. Framkvæmdastjóri bandalagsins segir það leggja grunn að „sterkara, sanngjarnara og banvænna“ NATO. Lokayfirlýsing aðildarríkjanna 32 kveður á um að bandalagsríkin verji fimm prósent af vergri landsframleiðslu sinni á ári í varnar- og öryggismál fyrir árið 2035. Bandaríkjastjórn hefur um áratugaskeið þrýst á Evrópuríki að verja meira fé til eigin varna. „Saman hafa bandamennirnir lagt grunninn að sterkara, sanngjarnara og banvænna NATO. Þetta mun verða risastökk áfram í sameiginlegum vörnum okkar,“ sagði Mark Rutte, framkvæmdastjóri NATO, þegar yfirlýsing fundarins var samþykkt. Þá væru aðildarríkin „óhagganleg“ í samstöðu sinni um gagnkvæmar öryggistryggingar sem kveðið er á um í stofnsáttmála bandalagsins. Bandaríkjaforseti hefur ítrekað skapað vafa um hvort að undir stjórn hans muni Bandaríkin standa við sínar skuldbindingar í þeim efnum. Fara aftur til varnarútgjalda kaldastríðsáranna Samstaðan um útgjaldaaukninguna var þó ekki alger. Spænsk stjórnvöld höfðu þegar lýst því yfir að þau gætu ekki náð fimm prósenta markmiðinu, Belgar eru hikandi og Slóvakar sömuleiðis. Íslensk stjórnvöld segjast stefna á að verja 1,5 prósent af landsframleiðslu á ári í öryggis- og varnarmál og segja almennan skilning á því á meðal bandalagsríkjanna. Innspýtingin í öryggis- og varnarmál er ekki síst knúin áfram af ótta Evrópuríkja við það að stjórnvöld í Kreml snúi stríðsvél sinni lengra til vesturs eftir að hún hefur lokið sér af í Úkraínu. Eftir að innrás Rússa í Úkraínu hófst árið 2022 samþykkti NATO-ríkin að verja tveimur prósentum af landsframleiðslu sinni á ári til hernaðarmála. Í fyrra stefndi í að 22 ríki næðu því markmiði en til samanburðar voru ríkin aðeins þrjú fyrir tíu árum. Alexander Stubb, forseti Finnlands.AP/Matthias Schrader Alexander Stubb, forseti Finnlands, sagði að með ákvörðun leiðtogafundarins í dag yrðu útgjöld Evrópuríkja til varnarmála sambærileg við þau sem tíðkuðust í kalda stríðinu. Það væri sigur fyrir bæði Bandaríkjaforseta og Evrópuríki. „Við verðum nú vitni að fæðingu nýs NATO, sem þýðir NATO í betra jafnvægi,“ sagði Stubb. Leggja meiri áherslu á eigin varnir vegna Rússlands og Bandaríkjanna Óháð kröfum Bandaríkjastjórnar um að Evrópuríki verji meira fé til eigin varna hafa þau stigið stór skref að undanförnu í að endurnýja vopnabúr sín og varnargetu. Evrópusambandið stefnir þannig að því að aðildarríkin leggi um 800 milljarða evra í að styrkja varnarinnviði sína fyrir árið 2030. Það samþykkti einnig nýlega að stofna 150 milljarða evra sjóð til þess að lána aðildarríkjum fyrir sameiginlegum varnarverkefnum. Þó að ógnin af Rússum sé meginástæða þessarar auknu áherslu á varnir Evrópu spilar óttinn við að Bandaríkin undir stjórn núverandi forseta annað hvort dragi sig út úr NATO eða standi ekki við skuldbindingar sínar gagnvart því. Sá ótti stigmagnaðist eftir uppákomu í vetur þar sem Bandaríkjastjórn stöðvaði tímabundið hernaðaraðstoð við Úkraínu í kjölfar hitafundar forsetans og varaforsetans með Volodýmýr Selenskíj, forseta Úkraínu, í Hvíta húsinu í lok febrúar. Evrópuríki hafa lagt mikla áherslu á að styðja Úkraínumenn í að hrinda innrás Rússa en Bandaríkjastjórn hefur sýnt takmarkaðan áhuga á því eftir stjórnarskipti vestanhafs í janúar. NATO Holland Öryggis- og varnarmál Tengdar fréttir Telur engan vafa um að Bandaríkin verji bandamenn sína Framkvæmdastjóri NATO segir það „algerlega ljóst“ að Bandaríkin standi við skuldbindingar sínar um að koma bandamönnum sínum til varnar þrátt fyrir að Bandaríkjaforseti hafi ekki viljað taka af tvímæli um það. Leiðtogafundur bandalagsins heldur áfram í dag þar sem aðildarríki ætla að samþykkja að stórauka varnarútgjöld sín. 25. júní 2025 10:55 Hafnar tillögu um að verja fimm prósentum í varnamál Pedro Sánchez, forsætisráðherra Spánar, hefur hafnað tillögu NATO um að framlög aðildarríkja til varnarmála verði hækkuð í fimm prósent af vergri landsframleiðslu. Hann segist vilja sveigjanlegri formúlu og að slík markmið séu ekki aðeins ósanngjörn heldur hafi þau einnig þveröfug áhrif. 20. júní 2025 08:15 Mest lesið Þrjátíu þúsund fengu hærri lífeyri í dag en síðustu mánaðamót Innlent Nágranni hafði betur og verkstæðið verður ekki endurbyggt Innlent Vill skipta út borgarstjórnarflokknum en halda Hildi inni Innlent Lögregla kölluð til vegna slagsmála og hnífaburðar Innlent Sólveig Anna sé sjálf sek um dyggðaskreytingar Innlent „Kynlífsdúkka“ af ungu barni meðal gagna máls gegn fyrrverandi ráðherra Erlent Tilkynnt um hljóð úr neyðarsendi á flugi yfir Akranes Innlent Biðjast ekki afsökunar Innlent Vara við því að Kennedy ógni heilsu landsmanna Erlent Hútar réðust inn til Sameinuðu þjóðanna og tóku ellefu starfsmenn í hald Innlent Fleiri fréttir Vara við því að Kennedy ógni heilsu landsmanna Baðst afsökunar áður en hann hlaut fangelsisdóm fyrir vörslu barnaníðsefnis Telja Rússa hafa truflað flugvél forseta framkvæmdastjórnar ESB „Kynlífsdúkka“ af ungu barni meðal gagna máls gegn fyrrverandi ráðherra Refsivert að leita að ævisögu Navalní á netinu í Rússlandi Dómari stöðvaði flutning fylgdarlausra barna til Gvatemala Rúmlega sex hundruð látnir eftir skjálfta í Afganistan Handtekinn vegna morðsins á þingforsetanum fyrrverandi Vilja reisa gervigreindarborgir á rústum Gasa Vilja losna við lífsýni sem tengt var Ásu Felldu talsmann hernaðararms Hamas Sár yfir Nóbelnum og rak Modi í faðm Xi Ísland enn friðsælast í sífellt versnandi heimi Ætla að hægja á eða stöðva flæði neyðaraðstoðar Skipagöng ólíklegri eftir að tilboð reyndust of há Maður talinn af eftir jarðfall Reynir að taka fleiri spil úr stokki þingsins Hleypa fulltrúum Palestínu ekki á allsherjarþingið Fyrrverandi þingforseti skotinn um hábjartan dag Finnar ætla að hætta að flagga hakakrossinum Úkraínumenn réðust á olíuvinnslu en Rússar á fjölbýlishús Flestir tollar Trumps eru ólöglegir, í bili Skutu hver annan fyrir orður og bætur Skoða að endurheimta votlendi til að stöðva loftslagsbreytingar og Rússa Sviptir Harris vernd Stærsta geimfyrirtæki Rússlands á vonarvöl Afhjúpaði eigin njósnara á X Shinawatra bolað úr embætti Slagsmál á mexíkóska þinginu yfir ræðutíma Ekki lengur fjarlægur möguleiki að hringrás í Atlantshafi stöðvist Sjá meira
Lokayfirlýsing aðildarríkjanna 32 kveður á um að bandalagsríkin verji fimm prósent af vergri landsframleiðslu sinni á ári í varnar- og öryggismál fyrir árið 2035. Bandaríkjastjórn hefur um áratugaskeið þrýst á Evrópuríki að verja meira fé til eigin varna. „Saman hafa bandamennirnir lagt grunninn að sterkara, sanngjarnara og banvænna NATO. Þetta mun verða risastökk áfram í sameiginlegum vörnum okkar,“ sagði Mark Rutte, framkvæmdastjóri NATO, þegar yfirlýsing fundarins var samþykkt. Þá væru aðildarríkin „óhagganleg“ í samstöðu sinni um gagnkvæmar öryggistryggingar sem kveðið er á um í stofnsáttmála bandalagsins. Bandaríkjaforseti hefur ítrekað skapað vafa um hvort að undir stjórn hans muni Bandaríkin standa við sínar skuldbindingar í þeim efnum. Fara aftur til varnarútgjalda kaldastríðsáranna Samstaðan um útgjaldaaukninguna var þó ekki alger. Spænsk stjórnvöld höfðu þegar lýst því yfir að þau gætu ekki náð fimm prósenta markmiðinu, Belgar eru hikandi og Slóvakar sömuleiðis. Íslensk stjórnvöld segjast stefna á að verja 1,5 prósent af landsframleiðslu á ári í öryggis- og varnarmál og segja almennan skilning á því á meðal bandalagsríkjanna. Innspýtingin í öryggis- og varnarmál er ekki síst knúin áfram af ótta Evrópuríkja við það að stjórnvöld í Kreml snúi stríðsvél sinni lengra til vesturs eftir að hún hefur lokið sér af í Úkraínu. Eftir að innrás Rússa í Úkraínu hófst árið 2022 samþykkti NATO-ríkin að verja tveimur prósentum af landsframleiðslu sinni á ári til hernaðarmála. Í fyrra stefndi í að 22 ríki næðu því markmiði en til samanburðar voru ríkin aðeins þrjú fyrir tíu árum. Alexander Stubb, forseti Finnlands.AP/Matthias Schrader Alexander Stubb, forseti Finnlands, sagði að með ákvörðun leiðtogafundarins í dag yrðu útgjöld Evrópuríkja til varnarmála sambærileg við þau sem tíðkuðust í kalda stríðinu. Það væri sigur fyrir bæði Bandaríkjaforseta og Evrópuríki. „Við verðum nú vitni að fæðingu nýs NATO, sem þýðir NATO í betra jafnvægi,“ sagði Stubb. Leggja meiri áherslu á eigin varnir vegna Rússlands og Bandaríkjanna Óháð kröfum Bandaríkjastjórnar um að Evrópuríki verji meira fé til eigin varna hafa þau stigið stór skref að undanförnu í að endurnýja vopnabúr sín og varnargetu. Evrópusambandið stefnir þannig að því að aðildarríkin leggi um 800 milljarða evra í að styrkja varnarinnviði sína fyrir árið 2030. Það samþykkti einnig nýlega að stofna 150 milljarða evra sjóð til þess að lána aðildarríkjum fyrir sameiginlegum varnarverkefnum. Þó að ógnin af Rússum sé meginástæða þessarar auknu áherslu á varnir Evrópu spilar óttinn við að Bandaríkin undir stjórn núverandi forseta annað hvort dragi sig út úr NATO eða standi ekki við skuldbindingar sínar gagnvart því. Sá ótti stigmagnaðist eftir uppákomu í vetur þar sem Bandaríkjastjórn stöðvaði tímabundið hernaðaraðstoð við Úkraínu í kjölfar hitafundar forsetans og varaforsetans með Volodýmýr Selenskíj, forseta Úkraínu, í Hvíta húsinu í lok febrúar. Evrópuríki hafa lagt mikla áherslu á að styðja Úkraínumenn í að hrinda innrás Rússa en Bandaríkjastjórn hefur sýnt takmarkaðan áhuga á því eftir stjórnarskipti vestanhafs í janúar.
NATO Holland Öryggis- og varnarmál Tengdar fréttir Telur engan vafa um að Bandaríkin verji bandamenn sína Framkvæmdastjóri NATO segir það „algerlega ljóst“ að Bandaríkin standi við skuldbindingar sínar um að koma bandamönnum sínum til varnar þrátt fyrir að Bandaríkjaforseti hafi ekki viljað taka af tvímæli um það. Leiðtogafundur bandalagsins heldur áfram í dag þar sem aðildarríki ætla að samþykkja að stórauka varnarútgjöld sín. 25. júní 2025 10:55 Hafnar tillögu um að verja fimm prósentum í varnamál Pedro Sánchez, forsætisráðherra Spánar, hefur hafnað tillögu NATO um að framlög aðildarríkja til varnarmála verði hækkuð í fimm prósent af vergri landsframleiðslu. Hann segist vilja sveigjanlegri formúlu og að slík markmið séu ekki aðeins ósanngjörn heldur hafi þau einnig þveröfug áhrif. 20. júní 2025 08:15 Mest lesið Þrjátíu þúsund fengu hærri lífeyri í dag en síðustu mánaðamót Innlent Nágranni hafði betur og verkstæðið verður ekki endurbyggt Innlent Vill skipta út borgarstjórnarflokknum en halda Hildi inni Innlent Lögregla kölluð til vegna slagsmála og hnífaburðar Innlent Sólveig Anna sé sjálf sek um dyggðaskreytingar Innlent „Kynlífsdúkka“ af ungu barni meðal gagna máls gegn fyrrverandi ráðherra Erlent Tilkynnt um hljóð úr neyðarsendi á flugi yfir Akranes Innlent Biðjast ekki afsökunar Innlent Vara við því að Kennedy ógni heilsu landsmanna Erlent Hútar réðust inn til Sameinuðu þjóðanna og tóku ellefu starfsmenn í hald Innlent Fleiri fréttir Vara við því að Kennedy ógni heilsu landsmanna Baðst afsökunar áður en hann hlaut fangelsisdóm fyrir vörslu barnaníðsefnis Telja Rússa hafa truflað flugvél forseta framkvæmdastjórnar ESB „Kynlífsdúkka“ af ungu barni meðal gagna máls gegn fyrrverandi ráðherra Refsivert að leita að ævisögu Navalní á netinu í Rússlandi Dómari stöðvaði flutning fylgdarlausra barna til Gvatemala Rúmlega sex hundruð látnir eftir skjálfta í Afganistan Handtekinn vegna morðsins á þingforsetanum fyrrverandi Vilja reisa gervigreindarborgir á rústum Gasa Vilja losna við lífsýni sem tengt var Ásu Felldu talsmann hernaðararms Hamas Sár yfir Nóbelnum og rak Modi í faðm Xi Ísland enn friðsælast í sífellt versnandi heimi Ætla að hægja á eða stöðva flæði neyðaraðstoðar Skipagöng ólíklegri eftir að tilboð reyndust of há Maður talinn af eftir jarðfall Reynir að taka fleiri spil úr stokki þingsins Hleypa fulltrúum Palestínu ekki á allsherjarþingið Fyrrverandi þingforseti skotinn um hábjartan dag Finnar ætla að hætta að flagga hakakrossinum Úkraínumenn réðust á olíuvinnslu en Rússar á fjölbýlishús Flestir tollar Trumps eru ólöglegir, í bili Skutu hver annan fyrir orður og bætur Skoða að endurheimta votlendi til að stöðva loftslagsbreytingar og Rússa Sviptir Harris vernd Stærsta geimfyrirtæki Rússlands á vonarvöl Afhjúpaði eigin njósnara á X Shinawatra bolað úr embætti Slagsmál á mexíkóska þinginu yfir ræðutíma Ekki lengur fjarlægur möguleiki að hringrás í Atlantshafi stöðvist Sjá meira
Telur engan vafa um að Bandaríkin verji bandamenn sína Framkvæmdastjóri NATO segir það „algerlega ljóst“ að Bandaríkin standi við skuldbindingar sínar um að koma bandamönnum sínum til varnar þrátt fyrir að Bandaríkjaforseti hafi ekki viljað taka af tvímæli um það. Leiðtogafundur bandalagsins heldur áfram í dag þar sem aðildarríki ætla að samþykkja að stórauka varnarútgjöld sín. 25. júní 2025 10:55
Hafnar tillögu um að verja fimm prósentum í varnamál Pedro Sánchez, forsætisráðherra Spánar, hefur hafnað tillögu NATO um að framlög aðildarríkja til varnarmála verði hækkuð í fimm prósent af vergri landsframleiðslu. Hann segist vilja sveigjanlegri formúlu og að slík markmið séu ekki aðeins ósanngjörn heldur hafi þau einnig þveröfug áhrif. 20. júní 2025 08:15