Gagnrýni á fegurðarsamkeppnir sé ekki niðurlæging í garð kvenna Agnar Már Másson skrifar 13. ágúst 2025 19:03 Faðir fyrrverandi sigurvegara Miss Universe Iceland, krafðist þess í skoðanagrein á Vísi í gær að forsvarsmenn Gleðigöngunnar bæðust afsökunar á gjörningi sem hann taldi hafa niðurlægt keppendur fegurðarsamkeppna. Samsett Mynd Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir, kynjafræðingur og trans aðgerðarsinni, svarar ósáttum föður fegurðardrottningar sem blöskraði gjörningur Kvenréttindafélagsins í Gleðigöngunni. Hún segir að ef skipuleggjendur göngunnar bæðust afsökunar hvert sinn sem eitthvað færi fyrir brjóstið á fólki þá myndu þeir varla gera mikið annað. Fegurðarsamkeppnir séu ekki hafðar yfir gagnrýni. Haraldur Hrafn Guðmundsson, faðir fyrrverandi sigurvegara Miss Universe Iceland, krafðist þess í skoðanagrein á Vísi í gær að forsvarsmenn Gleðigöngunnar bæðust afsökunar á gjörningi sem hann taldi hafa niðurlægt keppendur fegurðarsamkeppna. Vísaði hann þar til lukkudýrs sem líktist nauti og var merkt „Miss young Iceland“ og var sjáanlegt í Gleðigöngunni. Gjörningurinn var vísun gjörning Rauðsokkuhreyfingarinnar í fegurðarsamkeppni á Akranesi árið 1972. „Forsvarsmenn gleðigöngunnar skulda forsvarsfólki Ungfrú Íslands og Miss Teen Iceland og sérstaklega stúlkunum sem taka þátt í þessum keppnum afdráttarlausa afsökunarbeiðni fyrir að hafa leyft þennan gjörning,“ sagði hann. Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir, trans aðgerðarsinni, svarar grein Haralds í færslu á Facebook en þar bendir hún á að Samtökin 78, sem Haraldur hafði álasað vegna gjörningsins, hafi ekki haft nokkra aðkomu að skipulagi Gleðigöngunar. Gjörningurinn hafi verið til þess að benda á fáranleika þess að konur kepptu í fegurð. „Það er því ekki svo að atriðið hafi verið til þess gert að gera lítið úr einhverri sérstakri konu eða þeim sem keppa í slíkum keppnum - heldur einfaldlega vísun í sögu kvenréttindahreyfingarinnar, sem hefur ætíð gagnrýnt slíkar keppnir - og réttilega að mínu mati,“ skrifar Ugla, sem segir fegurðarsamkeppnir ekki hafðar yfir gagnrýni, sérstaklega keppnir eins og Miss Teen Iceland þar sem táningsstúlkur keppa í fegurð. Ugla segir erfitt að sjá hvernig keppnirnar stuðli ekki að kynlífsvæðingu stelpna og að slíkt viðhaldi óraunhæfum kröfum og væntingum um útlit. Ekki sé hægt að neita sögu keppnanna eða að þær byggi á því að fegurð kvenna sé söluvara og eitthvað sem sé hægt að keppa í. „Þeir staðlar sem eru dæmdir eftir eru líka óneitanlega bundnir vestrænum fegurðarstöðlum, kynjuðum normum og kynlífsvæðingu kvenna og stelpna,“ skrifar Ugla. „Einnig er það þekkt að konur sem keppa verða fyrir kynferðisofbeldi af hálfu skipuleggjenda, dómara eða starfsmanna sem halda slíkar keppnir.“ Gagnrýni á fegurðarsamkeppnir ekki niðurlæging í garð kvenna En vissulega leggi keppendur mikið á sig enda ekki auðvelt að uppfylla „mjög þrönga staðla um fegurð“ en margar fegurðardrottningar hafi af sökum þeirra glímt við líkamsímynd, átraskanir eða andlega vanlíðan. Ugla kemur þó fegurðarsamkeppninni til einhverrar varnar og segir að þær hafi vissulega breyst á undanförnum áratugum þar sem konur keppi nú í alls kyns íþróttum, sýni aðra hæfileika eða getu, og getur það því seint talist auðvelt að vera fegurðardrottning. Margar sem keppa upplifa þess vegna líka ákveðna valdeflingu, og finna til stolts þegar þær ná árangri á þessu sviði. „Það er því mikilvægt að fólk átti sig á því að gagnrýni á fegurðarsamkeppnir eru [svo] ekki niðurlæging í garð kvenna - heldur fyrirkomulaginu, tilgangnum og skilaboðunum sem keppnirnar senda. Tilgangur atriðsins, allavega eins og ég skil, var að vísa í þennan gjörning og hversu fáranlegt það er að stúlkur séu látnar keppa í fegurð.“ Aðgerðarsinninn bendir enn fremur á að gangan sjálf hafi alltaf ögrað ríkjandi gildum og væri fyrst og fremst gerð til að fagna fjölbreytileikanum, baráttunni og til að vekja athygli á ýmsum málefnum sem fólk sé ekkert alltaf endilega sammála um. Hinsegin fólk hafi alltaf ögrað ríkjandi normum samfélagsins og því alls ekki skrítið að þau gagnrýni hluti eins og hefðbundnar fegurðarsamkeppnir. Gangan ekki haldin til að þóknast meirihlutasamfélaginu „Samstaða hinsegin samfélagsins og kvennahreyfingarinnar er dýrmæt, og hana ber að varðveita,“ skrifar Ugla sem segir að ef Hinsegin dagar ættu að gefa út afsökunarbeðnir í hvert skipti og eitthvað atriði í göngunni fer fyrir brjóstið á fólki þá héldi hún að Hinsegin dagar myndu varla gera mikið annað. „[Gleðigangan] hefur aldrei verið haldin til þess að þóknast meirihlutasamfélaginu, heldur haldin á okkar forsendum,“ skrifar hún. „Ég veit ekki með ykkur en ég tel nú alveg að þær áskoranir sem hinsegin samfélagið standi frammi fyrir séu stærri en þessi gjörningur. Við þurfum svo sannarlega að spara kraftana fyrir baráttuna sem er framundan, og vona ég að hann Haraldur geti lagt þetta til hliðar, horft á stóru myndina, og staðið með okkur í henni. Ekki er vanþörf á.“ Hinsegin Gleðigangan Ungfrú Ísland Mest lesið Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Erlent Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Innlent Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Innlent „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Innlent Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Erlent Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Innlent Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína Innlent Fleiri fréttir „Kópavogsmódelið er ekkert annað en þjónustuskerðing“ Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Fresta framkvæmdum vegna veðurs Sýnist komið að seinni hluta í eldsumbrotum í Sundhnúksgígaröðinni Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Varaformannsslagur í Miðflokknum: Öll vinir og „peppuð“ fyrir landsþingi Stöðfirðingum enn ráðlagt að sjóða vatn vegna mengunar Tillögurnar í leikskólamálum séu vonbrigði og uppgjöf Jörð skelfur í Krýsuvík og Þjóðaröryggisráð fundaði í morgun Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Snorri etur kappi við Bergþór og Ingibjörgu Hafnaði kæru Sameindar vegna Konukots í Ármúla Ingibjörg tekur slaginn við Bergþór Skjálftahrina við Krýsuvík og Kleifarvatn Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Bergþór vill verða varaformaður Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Rauk upp úr flugvél Jet2 Loka leikskóladeild á Stöðvarfirði vegna manneklu Nýjar tillögur falli á herðar vinnandi foreldra Eðlilegt að Ísland skoði að taka þátt Til umræðu að setja upp lokunarpósta við Fossvogsbrú Ragnhildur tekur við Kveik Blæs á sögusagnir um úthugsaða fléttu og ótti við að enda rúmliggjandi Vilja að fallið verði frá hækkun áfengisskatta „Þetta er auðvitað allt of lítið úrtak til að vera marktækt“ Refsing fyrir að reyna að myrða lækni þyngd Miklar breytingar á gjaldskrá leikskóla borgarinnar Sjá meira
Haraldur Hrafn Guðmundsson, faðir fyrrverandi sigurvegara Miss Universe Iceland, krafðist þess í skoðanagrein á Vísi í gær að forsvarsmenn Gleðigöngunnar bæðust afsökunar á gjörningi sem hann taldi hafa niðurlægt keppendur fegurðarsamkeppna. Vísaði hann þar til lukkudýrs sem líktist nauti og var merkt „Miss young Iceland“ og var sjáanlegt í Gleðigöngunni. Gjörningurinn var vísun gjörning Rauðsokkuhreyfingarinnar í fegurðarsamkeppni á Akranesi árið 1972. „Forsvarsmenn gleðigöngunnar skulda forsvarsfólki Ungfrú Íslands og Miss Teen Iceland og sérstaklega stúlkunum sem taka þátt í þessum keppnum afdráttarlausa afsökunarbeiðni fyrir að hafa leyft þennan gjörning,“ sagði hann. Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir, trans aðgerðarsinni, svarar grein Haralds í færslu á Facebook en þar bendir hún á að Samtökin 78, sem Haraldur hafði álasað vegna gjörningsins, hafi ekki haft nokkra aðkomu að skipulagi Gleðigöngunar. Gjörningurinn hafi verið til þess að benda á fáranleika þess að konur kepptu í fegurð. „Það er því ekki svo að atriðið hafi verið til þess gert að gera lítið úr einhverri sérstakri konu eða þeim sem keppa í slíkum keppnum - heldur einfaldlega vísun í sögu kvenréttindahreyfingarinnar, sem hefur ætíð gagnrýnt slíkar keppnir - og réttilega að mínu mati,“ skrifar Ugla, sem segir fegurðarsamkeppnir ekki hafðar yfir gagnrýni, sérstaklega keppnir eins og Miss Teen Iceland þar sem táningsstúlkur keppa í fegurð. Ugla segir erfitt að sjá hvernig keppnirnar stuðli ekki að kynlífsvæðingu stelpna og að slíkt viðhaldi óraunhæfum kröfum og væntingum um útlit. Ekki sé hægt að neita sögu keppnanna eða að þær byggi á því að fegurð kvenna sé söluvara og eitthvað sem sé hægt að keppa í. „Þeir staðlar sem eru dæmdir eftir eru líka óneitanlega bundnir vestrænum fegurðarstöðlum, kynjuðum normum og kynlífsvæðingu kvenna og stelpna,“ skrifar Ugla. „Einnig er það þekkt að konur sem keppa verða fyrir kynferðisofbeldi af hálfu skipuleggjenda, dómara eða starfsmanna sem halda slíkar keppnir.“ Gagnrýni á fegurðarsamkeppnir ekki niðurlæging í garð kvenna En vissulega leggi keppendur mikið á sig enda ekki auðvelt að uppfylla „mjög þrönga staðla um fegurð“ en margar fegurðardrottningar hafi af sökum þeirra glímt við líkamsímynd, átraskanir eða andlega vanlíðan. Ugla kemur þó fegurðarsamkeppninni til einhverrar varnar og segir að þær hafi vissulega breyst á undanförnum áratugum þar sem konur keppi nú í alls kyns íþróttum, sýni aðra hæfileika eða getu, og getur það því seint talist auðvelt að vera fegurðardrottning. Margar sem keppa upplifa þess vegna líka ákveðna valdeflingu, og finna til stolts þegar þær ná árangri á þessu sviði. „Það er því mikilvægt að fólk átti sig á því að gagnrýni á fegurðarsamkeppnir eru [svo] ekki niðurlæging í garð kvenna - heldur fyrirkomulaginu, tilgangnum og skilaboðunum sem keppnirnar senda. Tilgangur atriðsins, allavega eins og ég skil, var að vísa í þennan gjörning og hversu fáranlegt það er að stúlkur séu látnar keppa í fegurð.“ Aðgerðarsinninn bendir enn fremur á að gangan sjálf hafi alltaf ögrað ríkjandi gildum og væri fyrst og fremst gerð til að fagna fjölbreytileikanum, baráttunni og til að vekja athygli á ýmsum málefnum sem fólk sé ekkert alltaf endilega sammála um. Hinsegin fólk hafi alltaf ögrað ríkjandi normum samfélagsins og því alls ekki skrítið að þau gagnrýni hluti eins og hefðbundnar fegurðarsamkeppnir. Gangan ekki haldin til að þóknast meirihlutasamfélaginu „Samstaða hinsegin samfélagsins og kvennahreyfingarinnar er dýrmæt, og hana ber að varðveita,“ skrifar Ugla sem segir að ef Hinsegin dagar ættu að gefa út afsökunarbeðnir í hvert skipti og eitthvað atriði í göngunni fer fyrir brjóstið á fólki þá héldi hún að Hinsegin dagar myndu varla gera mikið annað. „[Gleðigangan] hefur aldrei verið haldin til þess að þóknast meirihlutasamfélaginu, heldur haldin á okkar forsendum,“ skrifar hún. „Ég veit ekki með ykkur en ég tel nú alveg að þær áskoranir sem hinsegin samfélagið standi frammi fyrir séu stærri en þessi gjörningur. Við þurfum svo sannarlega að spara kraftana fyrir baráttuna sem er framundan, og vona ég að hann Haraldur geti lagt þetta til hliðar, horft á stóru myndina, og staðið með okkur í henni. Ekki er vanþörf á.“
Hinsegin Gleðigangan Ungfrú Ísland Mest lesið Vaktin: Dómari kveður upp um refsingu Diddy Erlent Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Innlent Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Innlent Látinn fara eftir að hafa neitað Trump um sverð í eigu Eisenhower Erlent Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Innlent Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Innlent „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Innlent Bein útsending: Siglt áleiðis til Gasa Erlent Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Innlent Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína Innlent Fleiri fréttir „Kópavogsmódelið er ekkert annað en þjónustuskerðing“ Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Fresta framkvæmdum vegna veðurs Sýnist komið að seinni hluta í eldsumbrotum í Sundhnúksgígaröðinni Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Varaformannsslagur í Miðflokknum: Öll vinir og „peppuð“ fyrir landsþingi Stöðfirðingum enn ráðlagt að sjóða vatn vegna mengunar Tillögurnar í leikskólamálum séu vonbrigði og uppgjöf Jörð skelfur í Krýsuvík og Þjóðaröryggisráð fundaði í morgun Fólk að bugast þar til hætt var að manna vaktir á föstudögum Snorri etur kappi við Bergþór og Ingibjörgu Hafnaði kæru Sameindar vegna Konukots í Ármúla Ingibjörg tekur slaginn við Bergþór Skjálftahrina við Krýsuvík og Kleifarvatn Sagt að njóta ótruflaðrar ástar í Venesúela Bergþór vill verða varaformaður Óljóst hvort Kínverjarnir geti sótt vélina sína „Mér finnst þeir vera að taka frá mér lífið“ Rauk upp úr flugvél Jet2 Loka leikskóladeild á Stöðvarfirði vegna manneklu Nýjar tillögur falli á herðar vinnandi foreldra Eðlilegt að Ísland skoði að taka þátt Til umræðu að setja upp lokunarpósta við Fossvogsbrú Ragnhildur tekur við Kveik Blæs á sögusagnir um úthugsaða fléttu og ótti við að enda rúmliggjandi Vilja að fallið verði frá hækkun áfengisskatta „Þetta er auðvitað allt of lítið úrtak til að vera marktækt“ Refsing fyrir að reyna að myrða lækni þyngd Miklar breytingar á gjaldskrá leikskóla borgarinnar Sjá meira