Námsefnisgerð fyrir grunnskóla 24. september 2006 05:00 Viðbrögð við grein Illuga Gunnarssonar Illugi Gunnarsson ritaði grein í Fréttablaðið sunnudaginn 17.9. þar sem hann fjallaði um grunnskólann og hvernig megi gera hann betri. Það er alltaf gleðiefni þegar einhver tekur sig til og skrifar um mikilvægi góðrar menntunar, bæði fyrir börnin og fyrir samfélagið í heild. Það er sérstaklega mikilvægt að einstaka sinnum heyrist raddir annarra en þeirra sem starfa innan skólakerfisins eða í nánum tengslum við það. Illugi fjallar m.a. um mikilvægi góðs námsefnis og það er sá þáttur í grein hans sem mig langar að bregðast við með nokkrum orðum. Hann segir mér til mikillar ánægju „námsgögn eru augljóslega lykilþáttur alls skólastarfs". Um það erum við vissulega sammála og því er að mínu mati afar mikilvægt að vandað sé til námsefnisútgáfu fyrir börn í skyldunámi. Námsefni þarf að gefa út hjá bókaforlagi sem vandar til verka og leggur metnað sinn í að efnið sé í samræmi við námskrár, málfar sé vandað og stafsetning rétt, efnið gefi réttar upplýsingar, sé fordómalaust, fallegt og áhugavekjandi. Það er langt ferli að breyta handriti að kennslubók í útgefið efni. Það þarf styrka ritstjórn þar sem séð er til þess að öll ofangreind atriði séu eins og best verður á kosið. Til þess að tryggja þetta eru fengnir sérfræðingar á viðkomandi sviði til að lesa yfir textann og sannreyna að allt sé þar satt og rétt. Síðan fara sérfræðingar í íslensku yfir málfar og stafsetningu, þá eru það reyndir kennarar sem skoða hvort framsetning og kennslufræði séu við hæfi barna á þessu aldursstigi. Loks þarf myndlistarfólk til að myndskreyta eða teikna skýringarmyndir, nú eða ljósmyndara til að útvega nauðsynlegar myndir í efnið. Svo þarf auðvitað útlitshönnuð og umbrotsfólk áður en kemur að prentun eða birtingu á neti. Heldur finnst mér Illugi gera lítið úr öllu þessu starfi þegar hann talar um að kennarar geti sjálfir búið til námsgögn og selt þau til annarra skóla. Það hljómar eins og þeir geti setið við tölvuna sína og samið texta, náð sér í myndir, prentað út, heft saman og selt til hinna skólanna. Hann stingur upp á því að hugvit kennara sé virkjað í námsefnisgerð. Það er að sjálfsögðu gert og það í stórum stíl. Ég vona að Illugi haldi ekki að starfsfólk Námsgagnastofnunar sitji á skrifstofum sínum og semji námsefni. Svo er ekki. Nánast allir höfundar námsefnis hjá Námsgagnastofnun eru kennarar og þannig hefur það alltaf verið. Á hverju ári eru ráðnir yfir hundrað verktakar til að vinna að námsefnisgerð fyrir skyldunámið, þar á meðal eru tugir kennara. Illugi segir í grein sinni að ef skóli er ekki ánægður með það efni sem Námsgagnastofnun hefur á boðstólum eigi hann ekki annarra kosta völ en að taka af rekstrarfé til að kaupa annað námsefni. Í raun er það svo að hluta af fjárveitingu Námsgagnastofnunar er varið til kaupa á námsefni sem stofnunin gefur ekki út sjálf. Skólarnir hafa svokallaðan sérkvóta sem þeir geta ráðstafað til kaupa á efni sem þeir velja sjálfir að fá annars staðar frá. Það getur verið frá öðrum útgefendum, kennurum, skólum eða öðrum sem hafa námsefni í boði. Námsgagnastofnun veitir skólunum þá þjónustu að panta efnið, borga fyrir það og senda síðan endurgjaldslaust til skólanna. Þessi upphæð mætti vissulega vera hærri, en hún er ákveðið hlutfall af fjárveitingu stofnunarinnar og fylgir því hækkunum og lækkunum sem verða á fjárveitingum til námsefnisgerðar. Staðreyndin er þó sú að margir skólar fullnýta ekki þennan sérkvóta sinn og bendir það til þess að ekki hafi þeir allir þörf fyrir þetta aukna svigrúm. Þeir eru til sem eins og Illugi trúa því að hér á Íslandi gæti orðið samkeppni á námsefnismarkaði sem telur rúmlega fjögur þúsund nemendur í árgangi. Úrvalið yrði meira og samkeppnin myndi tryggja lágt verð á námsbókum. En hér eru miklu stærri svið, eins og t.d. matvælamarkaðurinn þar sem verð er mun hærra en í nágrannalöndunum og ekki er um neina raunverulega samkeppni að ræða. Af hverju halda menn þá að samkeppni sem tryggði lágt vöruverð og mikil gæði yrði á ofurlitlum námsefnismarkaði? Ég tek að lokum heilshugar undir það sjónarmið að ríkið þurfi að auka það fé sem rennur til námsefnis fyrir grunnskóla og að hækka þurfi laun kennara. Hvort tveggja er mikilvægur liður í því að bæta skólana svo þeir verði meðal þeirra bestu í heimi.Höfundur er forstjóri Námsgagnastofnunar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Skoðun Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Sjá meira
Viðbrögð við grein Illuga Gunnarssonar Illugi Gunnarsson ritaði grein í Fréttablaðið sunnudaginn 17.9. þar sem hann fjallaði um grunnskólann og hvernig megi gera hann betri. Það er alltaf gleðiefni þegar einhver tekur sig til og skrifar um mikilvægi góðrar menntunar, bæði fyrir börnin og fyrir samfélagið í heild. Það er sérstaklega mikilvægt að einstaka sinnum heyrist raddir annarra en þeirra sem starfa innan skólakerfisins eða í nánum tengslum við það. Illugi fjallar m.a. um mikilvægi góðs námsefnis og það er sá þáttur í grein hans sem mig langar að bregðast við með nokkrum orðum. Hann segir mér til mikillar ánægju „námsgögn eru augljóslega lykilþáttur alls skólastarfs". Um það erum við vissulega sammála og því er að mínu mati afar mikilvægt að vandað sé til námsefnisútgáfu fyrir börn í skyldunámi. Námsefni þarf að gefa út hjá bókaforlagi sem vandar til verka og leggur metnað sinn í að efnið sé í samræmi við námskrár, málfar sé vandað og stafsetning rétt, efnið gefi réttar upplýsingar, sé fordómalaust, fallegt og áhugavekjandi. Það er langt ferli að breyta handriti að kennslubók í útgefið efni. Það þarf styrka ritstjórn þar sem séð er til þess að öll ofangreind atriði séu eins og best verður á kosið. Til þess að tryggja þetta eru fengnir sérfræðingar á viðkomandi sviði til að lesa yfir textann og sannreyna að allt sé þar satt og rétt. Síðan fara sérfræðingar í íslensku yfir málfar og stafsetningu, þá eru það reyndir kennarar sem skoða hvort framsetning og kennslufræði séu við hæfi barna á þessu aldursstigi. Loks þarf myndlistarfólk til að myndskreyta eða teikna skýringarmyndir, nú eða ljósmyndara til að útvega nauðsynlegar myndir í efnið. Svo þarf auðvitað útlitshönnuð og umbrotsfólk áður en kemur að prentun eða birtingu á neti. Heldur finnst mér Illugi gera lítið úr öllu þessu starfi þegar hann talar um að kennarar geti sjálfir búið til námsgögn og selt þau til annarra skóla. Það hljómar eins og þeir geti setið við tölvuna sína og samið texta, náð sér í myndir, prentað út, heft saman og selt til hinna skólanna. Hann stingur upp á því að hugvit kennara sé virkjað í námsefnisgerð. Það er að sjálfsögðu gert og það í stórum stíl. Ég vona að Illugi haldi ekki að starfsfólk Námsgagnastofnunar sitji á skrifstofum sínum og semji námsefni. Svo er ekki. Nánast allir höfundar námsefnis hjá Námsgagnastofnun eru kennarar og þannig hefur það alltaf verið. Á hverju ári eru ráðnir yfir hundrað verktakar til að vinna að námsefnisgerð fyrir skyldunámið, þar á meðal eru tugir kennara. Illugi segir í grein sinni að ef skóli er ekki ánægður með það efni sem Námsgagnastofnun hefur á boðstólum eigi hann ekki annarra kosta völ en að taka af rekstrarfé til að kaupa annað námsefni. Í raun er það svo að hluta af fjárveitingu Námsgagnastofnunar er varið til kaupa á námsefni sem stofnunin gefur ekki út sjálf. Skólarnir hafa svokallaðan sérkvóta sem þeir geta ráðstafað til kaupa á efni sem þeir velja sjálfir að fá annars staðar frá. Það getur verið frá öðrum útgefendum, kennurum, skólum eða öðrum sem hafa námsefni í boði. Námsgagnastofnun veitir skólunum þá þjónustu að panta efnið, borga fyrir það og senda síðan endurgjaldslaust til skólanna. Þessi upphæð mætti vissulega vera hærri, en hún er ákveðið hlutfall af fjárveitingu stofnunarinnar og fylgir því hækkunum og lækkunum sem verða á fjárveitingum til námsefnisgerðar. Staðreyndin er þó sú að margir skólar fullnýta ekki þennan sérkvóta sinn og bendir það til þess að ekki hafi þeir allir þörf fyrir þetta aukna svigrúm. Þeir eru til sem eins og Illugi trúa því að hér á Íslandi gæti orðið samkeppni á námsefnismarkaði sem telur rúmlega fjögur þúsund nemendur í árgangi. Úrvalið yrði meira og samkeppnin myndi tryggja lágt verð á námsbókum. En hér eru miklu stærri svið, eins og t.d. matvælamarkaðurinn þar sem verð er mun hærra en í nágrannalöndunum og ekki er um neina raunverulega samkeppni að ræða. Af hverju halda menn þá að samkeppni sem tryggði lágt vöruverð og mikil gæði yrði á ofurlitlum námsefnismarkaði? Ég tek að lokum heilshugar undir það sjónarmið að ríkið þurfi að auka það fé sem rennur til námsefnis fyrir grunnskóla og að hækka þurfi laun kennara. Hvort tveggja er mikilvægur liður í því að bæta skólana svo þeir verði meðal þeirra bestu í heimi.Höfundur er forstjóri Námsgagnastofnunar.
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun