Bjó til starf sem hún sótti um og fékk

Tveir fyrrverandi þingmenn segja að ráðning Ástu Ragnheiðar Jóhannesdóttur, fyrrverandi forseta Alþingis, í starf framkvæmdastjóra afmælishátíðar kosningaréttar kvenna hafi verið hluti af samkomulagi á þingi. Ásta Ragnheiður var ráðin í starfið úr hópi rúmlega 80 umsækjenda en hún var ein af sex sem hæfastir þóttu í starfið en einn umsækjenda dró umsókn sína til baka. Nefndin var stofnuð að frumkvæði Ástu sjálfrar en hún hafnar ásökunum um samkomulag.

Orðið á göngunum

„Maður fann greinilega fyrir því að Ásta Ragnheiður fengi þetta djobb,“ segir Þór Saari, fyrrverandi þingmaður Hreyfingarinnar. Hann var áheyrnafulltrúi í forsætisnefnd og sat þingflokksformannafundi þegar málið var til umfjöllunar.

Margrét Tryggvadóttir, sem einnig var þingmaður Hreyfingarinnar á síðasta kjörtímabili, segir sömu sögu. Í bókinni Útistöður, þar sem Margrét fjallar um þingferil sinn, fjallar hún stuttlega um málið. Þar segir hún frá því að „orðið á göngum þingsins var að Ástu Ragnheiði, forseta þingsins, hefði verið lofað góðu starfi að loknum kosningum og biðlaunatímanum sínum“. 

Í samtali við Vísi segist hún ekki geta fullyrt að samkomulag hafi verið gert. „Ég get ekki sagt þetta með vissu en þetta er það sem var orðið á göngunum og svo varð það. En ég get ekkert fullyrt það en þetta var það sem fólk talaði um,“ segir Margrét. Hún segist ekki hafa verið tilbúin að trúa því að samkomulag hefði verið gert við Ástu um að hún fengi starfið en svo hafi það gengið eftir.

Hafnar ásökunum

Ásta Ragnheiður segir aðspurð ásakanirnar vera tilhæfulausar. „Það er algjör vitleysa,“ segir hún. „Ég sótti bara um þetta starf þegar það var auglýst hjá Capacent. Fór í gegnum ferlið hjá þeim. Það var aldrei talað um þetta neitt og enda var alllangt liðið frá því að ég var forseti þingsins þegar ég sótti um þetta starf.“

Hún vill lítið tjá sig um ásakanirnar að öðru leyti en hún hafnar því einnig að hafa búið starfið til þegar hún var forseti þingsins. „Ég bjó það ekki til heldur voru mjög margir sem fluttu þetta þingmál vegna þessara tímamóta og þetta er málefni sem ég hef áhuga á og þekki vel. Kannski hefur það líka verið ástæðan fyrir því að Capacent mælti með því að ég væri allavega ein af þeim sem væri hæfust í starfið. Það voru fimm sem voru hæfastir,“ segir hún.

Ásta Ragnheiður var fyrsti flutningsmaður þingsályktunartillögu þess efnis að setja Framkvæmdanefnd um 100 ára afmæli kosningaréttar kvenna á fótinn en í ályktuninni var forsætisnefnd, sem Ásta Ragnheiður stýrði á þeim tíma, falið að vinna verkefnið. Hún var svo ráðin í starfið af forsætisnefnd eftir að hún sjálf lét af þingmennsku.



Nýtt fólk ákvað að auglýsa

Einar K. Guðfinnsson, núverandi forseti þingsins, segist ekki hafa séð ásakanirnar en tekur í sama streng og Ásta og segir þær vera fráleitar. „Þetta eru fráleitar ásakanir sem þú ert að greina mér frá. Ég hef ekki lesið þetta sjálfur. En þetta var einfaldlega þannig að ný forsætisnefnd, sem skipuð var fólki sem ekkert hafði setið áður í forsætisnefnd alþingis, ákvað að auglýsa starf framkvæmdastjóra þessarar framkvæmdanefndar,“ segir hann og bætir við að málið hafi verið unnið faglega. 

Fréttablaðið greindi frá því í febrúar á síðasta ári að ekki hafi verið einhugur um ráðningu Ástu Ragnheiðar í forsætisnefnd. Heimildir fréttastofu hermdu að tveir fulltrúar hefðu setið hjá þegar greidd voru atkvæði um ráðninguna. Einar segir ekki hafa túlkað hjásetuna sem mótmæli. „Ég lít nú ekki svo á að hjáseta feli í sér mótmæli. Það var þarna um að ræða fleiri einstaklinga sem að voru hæfir og sannarlega hefðu vel geta gegnt þessu starfi, miðað við þessar upplýsingar sem fyrir framan okkur lágu, en þetta var niðurstaða forsætisnefndar engu að síður.“

Ferill málsins hófst 31. mars 2012 með því að Ásta Ragnheiður, þá forseti þingsins, kallaði til fundar þar sem hugmyndir um afmælið voru ræddar. Ekkert gerðist svo í tíu mánuði en 29. janúar lagði hún fram þingsályktunartillögu um afmælið. Sú tillaga var ekki afgreidd fyrr en um miðjan mars 2013, nokkrum vikum fyrir kosningar. 

Eftir kosningar, þegar nýr forseti þings var tekinn við, var aftur boðað til fundar með sömu aðilum og Ásta hafði hitt í mars árið 2012. Sá fundur fór fram 4. september 2013. Á honum var framkvæmdanefnd kjörin. Forsætisnefnd setti málið svo í hendur Capacent sem auglýsti starfið, tók fólk í viðtöl og skilaði áliti sínu til nefndarinnar þar sem fimm voru metnir hæfastir til að gegna starfinu. Þeirra á meðal var Ásta Ragnheiður.

Heldur þingmannalaunum

Samkvæmt svari frá skrifstofu alþingis um laun framkvæmdastjóra Framkvæmdanefndar um 100 ára kosningarétt kvenna eru kjörin jöfn þingfararkaupi; um 630 þúsund krónur. Ásta Ragnheiður fær ekki aðrar greiðslur fyrir störf sín en þingmenn eiga rétt á ýmsum öðrum greiðslum meðal annars fyrir nefndarsetu. Ásta Ragnheiður lækkaði því í launum sem nemur mismuni launa forseta alþingis og venjulegs þingmanns. 

Í svarinu kemur einnig fram að Capacent hafi verið fengið til að halda utan um umsóknir og meta hverjir væru hæfastir til starfsins. Ásta var í hópi fimm einstaklinga sem Capacent taldi hæfasta til að gegna stöðunni en það var svo í höndum forseta þingsins, Einar K. Guðfinnssonar, að ráða í starfið. Málið var rætt í forsætisnefnd þar sem meirihluti nefndarinnar samþykkti ráðninguna.

Vísir óskaði eftir fundargerðum nefndarinnar til að kanna hvort rætt hafi verið um ráðninguna eða fyrirhugað samráð við forseta þingsins um ráðninguna. Beiðni Vísis var hafnað. Var vísað til þess að nefndin sé ekki stjórnvald og því ekki skylt að halda fundargerðir og að þær fundargerðir sem hafi verið skráðar séu því vinnugögn fyrir nefndarmenn.

Sagði sig úr nefndinni

Kolbrún Halldórsdóttir, fyrrverandi þingkona, sagði sig úr stjórn afmælishátíðarinnar eftir að Ásta Ragnheiður var ráðin. Hún segir að ráðningin og ferlið sem á bakvið hana var hafi verið ástæðan. „Það var beinlínis vegna þess að það var ekki farið að eðlilegum vinnureglum að því er mér fannst,“ segir hún um ástæður afsagnar sinnar.

„Nefndin hafði óskað eftir því formlega við forsætisnefnd Alþingis að fá að vera með í ráðum þegar lokaúrtakið yrði ljóst. Svo var það nú ekki. Við þurftum að ganga á eftir því og að lokum kallaði Einar Guðfinnsson nefndina á sinn fund þegar það var orðið frekar pínlegt hvað það hafði langur tími frá því að umsóknarferlinu lauk,“ segir hún.

Á fundinum tilkynnti hann að Ásta yrði ráðin. „Einar kallaði nefndina á sinn fund og tilkynnti okkur það að nefndin yrði ekki höfð með í ráðum og að hann hefði ákveðið að ráða Ástu Ragnheiði,“ segir hún og bætir við: „Mér þótti þetta miður, að hann skildi ekki treysta sér til þess að heimila nefndinni að taka þátt í endanlegri niðurstöðu ráðningarinnar.“

Allar reglur virtar

Einar segir að forsætisnefnd hafi fylgt öllum reglum sem fyrir voru lagðar við ráðningu framkvæmdastjórans. „Við fylgdum öllum reglum sem fyrir okkur voru lagðar varðandi ráðningu framkvæmdastjórans. Við byggðum auðvitað fyrst og fremst á þeirri þingsályktun sem samþykkt var og það var einfaldlega okkar hlutverk að ganga frá ráðningunni. Ef að hefði verið gert ráð fyrir því að framkvæmdanefndin sjálf réði framkvæmdastjóra þá hefði verið kveðið á um það í samþykkt alþingis en það var ekki svo,“ segir hann.

Hann segir ekki óheppilegt að Ásta Ragnheiður hafi verið ráðin í starf sem hún tók þátt í að búa til; hún hafi ekki haft meiri aðkomu en aðrir þingmenn sem töluðu fyrir málinu.„Þetta var þverpólitísk ákvörðun sem Alþingi tók. Hún var samþykkt með öllum greiddum atkvæðum þannig að Ásta Ragnheiður kom ekkert frekar að því máli eftir að málið hafði verið lagt fram á alþingi heldur en allir aðrir þingmenn sem að málinu stóðu.“

Einar segir að Ásta Ragnheiður eigi ekki að líða fyrir pólitískan feril. „Ég geri ráð fyrir því að þetta kunni að vekja tortryggni af því að Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir var stjórnmálamaður en að mínu mati ætti hún ekki að gjalda fyrir það þegar hún sækir um störf af þessu taginu,“ segir hann.