Að segja mikið, en svara engu Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar 9. júlí 2021 17:30 Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra var spurð að því í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi 6. júlí s.l., hvernig stæði á því að enn hefði ekki verið breytt í samræmi við álit umboðsmanns Alþingis, um ólöglegar búsetuskerðingar. Halldóra Mogensen rifjaði í fyrispurn sinni upp ummæli Katrínar frá því skömmu áður en núverandi ríkisstjórn var mynduð, um að fátækt fólk ætti ekki að bíða eftir réttlætinu, og sagði það enn bíða. Halldóra spurði hvort það væri vegna þess að Katrín hefði ekki viljað beita sér, eða hvort hún hefði einfaldlega ekki getað beitt sér, með hendur bundnar í ríkisstjórn þar sem Sjálfstæðisflokkurinn haldi um pyngjuna. Katrín sagðist ekki geta svarað til um ólöglegar búsetuskerðingar, eða hvenær þeim leiðréttingum myndi ljúka. Það væri félagsmálaráðherra að svara fyrir það, en að þetta snérist ekki um viljaleysi stjórnvalda „heldur að þær verði gerðar upp með réttmætum hætti...“ hvað sem það þýðir. Þá tók við kunnuglegt stef hjá forsætisráðherra, sem því miður ber vitni um að ráðherrann skilur ekki almannatryggingakerfið. Lái það henni hver sem vill, en það má samt gera þá kröfu til forsætisráðherra að sá skilningur sé fyrir hendi. Hún segir að dregið hafi verið úr skerðingum vegna atvinnutekna, og á þar við það sem hefur verið nefnt „króna á móti krónu“. Nú er það svo að þessi hundrað prósent skerðing, er nú orðin 65%, og vissulega hefur hún lækkað á kjörtímabilinu, ekki síst vegna baráttu Öryrkjabandalagsins. Þessi skerðing nær hins vegar ekki eingöngu til atvinnutekna, heldur verða allar tekjur öryrkja fyrir henni. Ef ráðherrann hefði sérstaklega viljað minnka skerðingar vegna atvinnutekna, hefði t.d. verið í lófa lagið að hækka frítekjumörk. Þau hafa ekki hækkað síðan árið 2009. Ráðherran sagði líka að „illu heilli“ hafi ekki verið lokið við heildarendurskoðun á almannatryggingakerfinu 2016. Þar er Katrín að lýsa yfir stuðningi sínum við starfsgetumat. Engar sönnur hafa verið færðar að því að nýtt matskerfi auki atvinnuþátttöku þeirra öryrkja sem einhverja starfsgetu hafa, auk þess sem forsenda fyrir starfsgetumati hlýtur að vera að til sé atvinnumarkaður sem inniber líka fatlað fólk. Í dag vega þó þyngst þær háu girðingar sem reistar hafa verið um atvinnuþátttöku fatlaðs fólks, með skerðingum fyrst og fremst. Þar á eftir kemur svo átakanlegur skortur á hlutastörfum, og illu heilli hefur Forsætisráðuneytið ekki gengið þar á undan með góðu fordæmi. Í svari við fyrirspurn Oddnýjar Harðardóttur frá því í september 2020 segir að í Forsætisráðuneyti starfi einn starfsmaður með skerta starfsgetu. Einn. Hann var ráðinn í gegnum úrræði Vinnumálastofnunar sem ætluð eru einstaklingum með skerta starfsgetu. Af svörum annara ráðuneyta verður heldur ekki ráðið að þessi ríkisstjórn ætli sér að ganga á undan með góðu fordæmi og skapa störf fyrir fólk með skerta starfsgetu. Það eru einmitt þessi atriði sem réðu fyrst og fremst afstöðu Öryrkjabandalagsins til starfsgetumats. Að færa ríkisvaldinu það í hendurnar að fyrst einstaklingur væri metin fær til að sinna starfi að einhverju marki, skyldi hann bara finna sér það starf. Ef ekki, þá er viðhorfið, ja það er ekki okkar vandamál. Síðastliðið laugardagskvöld sýndi RÚV okkur svart á hvítu hvernig sú ómannúðlega stefna sem starfsgetumat getur boðið upp á, birtist í raun, í kvikmyndinni „I, Daniel Blake“. Stjórnvöldum er vandi á höndum að endurskoða almanntryggingakerfið og einfalda það án þess að lenda í sömu ógöngum og Bretar gerðu. ÖBÍ hefur lagt til við stjórnvöld að byrja á að draga verulega úr skerðingum og sjá hvert sú aðgerð leiðir. Ég er þeirrar skoðunar að það sé a.m.k. tilraunarinnar virði. Núverandi kerfi er ranglátt og kemur niður á fötluðu fólki, útilokar það og hindrar samfélagsþátttöku þess. Starfsgetumat mun ekki breyta því að hér fæðist fatlað fólk og að fólk fatlast á lífsleiðinni, það er stjórnvalda að sjá til þess að réttlæti nái líka yfir fatlað fólk. Stjórnvalda að breyta viðhorfi til hóps sem hefur verið og er útilokaður og jaðarsettur, ranglega. Réttlæti er það sem fatlað fólk hélt að Katrín Jakobsdóttir myndi færa því, þar er fyrst og fremst sú sjálfsagða krafa að geta lifað af örorkulífeyri. Það að örorkulífeyrir sé langt undir lágmarkslaunum og beri samt allskonar skerðingar að auki er vitnisburður um mikinn órétt. Það, að skerðingar séu yfir höfuð á örorkulífeyri upp á kr. 258.000, er ómennskt. Þið skuldið okkur ekki bara réttlæti, heldur mennsku. Höfundur er formaður Öryrkjabandalags Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þuríður Harpa Sigurðardóttir Húsnæðismál Félagsmál Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Skoðun Skoðun Einu sinni enn Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Jöfn skipting skulda og eigna í sambúð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ólögleg veðmálastarfsemi á Íslandi Hákon Skúlason skrifar Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Sjá meira
Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra var spurð að því í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi 6. júlí s.l., hvernig stæði á því að enn hefði ekki verið breytt í samræmi við álit umboðsmanns Alþingis, um ólöglegar búsetuskerðingar. Halldóra Mogensen rifjaði í fyrispurn sinni upp ummæli Katrínar frá því skömmu áður en núverandi ríkisstjórn var mynduð, um að fátækt fólk ætti ekki að bíða eftir réttlætinu, og sagði það enn bíða. Halldóra spurði hvort það væri vegna þess að Katrín hefði ekki viljað beita sér, eða hvort hún hefði einfaldlega ekki getað beitt sér, með hendur bundnar í ríkisstjórn þar sem Sjálfstæðisflokkurinn haldi um pyngjuna. Katrín sagðist ekki geta svarað til um ólöglegar búsetuskerðingar, eða hvenær þeim leiðréttingum myndi ljúka. Það væri félagsmálaráðherra að svara fyrir það, en að þetta snérist ekki um viljaleysi stjórnvalda „heldur að þær verði gerðar upp með réttmætum hætti...“ hvað sem það þýðir. Þá tók við kunnuglegt stef hjá forsætisráðherra, sem því miður ber vitni um að ráðherrann skilur ekki almannatryggingakerfið. Lái það henni hver sem vill, en það má samt gera þá kröfu til forsætisráðherra að sá skilningur sé fyrir hendi. Hún segir að dregið hafi verið úr skerðingum vegna atvinnutekna, og á þar við það sem hefur verið nefnt „króna á móti krónu“. Nú er það svo að þessi hundrað prósent skerðing, er nú orðin 65%, og vissulega hefur hún lækkað á kjörtímabilinu, ekki síst vegna baráttu Öryrkjabandalagsins. Þessi skerðing nær hins vegar ekki eingöngu til atvinnutekna, heldur verða allar tekjur öryrkja fyrir henni. Ef ráðherrann hefði sérstaklega viljað minnka skerðingar vegna atvinnutekna, hefði t.d. verið í lófa lagið að hækka frítekjumörk. Þau hafa ekki hækkað síðan árið 2009. Ráðherran sagði líka að „illu heilli“ hafi ekki verið lokið við heildarendurskoðun á almannatryggingakerfinu 2016. Þar er Katrín að lýsa yfir stuðningi sínum við starfsgetumat. Engar sönnur hafa verið færðar að því að nýtt matskerfi auki atvinnuþátttöku þeirra öryrkja sem einhverja starfsgetu hafa, auk þess sem forsenda fyrir starfsgetumati hlýtur að vera að til sé atvinnumarkaður sem inniber líka fatlað fólk. Í dag vega þó þyngst þær háu girðingar sem reistar hafa verið um atvinnuþátttöku fatlaðs fólks, með skerðingum fyrst og fremst. Þar á eftir kemur svo átakanlegur skortur á hlutastörfum, og illu heilli hefur Forsætisráðuneytið ekki gengið þar á undan með góðu fordæmi. Í svari við fyrirspurn Oddnýjar Harðardóttur frá því í september 2020 segir að í Forsætisráðuneyti starfi einn starfsmaður með skerta starfsgetu. Einn. Hann var ráðinn í gegnum úrræði Vinnumálastofnunar sem ætluð eru einstaklingum með skerta starfsgetu. Af svörum annara ráðuneyta verður heldur ekki ráðið að þessi ríkisstjórn ætli sér að ganga á undan með góðu fordæmi og skapa störf fyrir fólk með skerta starfsgetu. Það eru einmitt þessi atriði sem réðu fyrst og fremst afstöðu Öryrkjabandalagsins til starfsgetumats. Að færa ríkisvaldinu það í hendurnar að fyrst einstaklingur væri metin fær til að sinna starfi að einhverju marki, skyldi hann bara finna sér það starf. Ef ekki, þá er viðhorfið, ja það er ekki okkar vandamál. Síðastliðið laugardagskvöld sýndi RÚV okkur svart á hvítu hvernig sú ómannúðlega stefna sem starfsgetumat getur boðið upp á, birtist í raun, í kvikmyndinni „I, Daniel Blake“. Stjórnvöldum er vandi á höndum að endurskoða almanntryggingakerfið og einfalda það án þess að lenda í sömu ógöngum og Bretar gerðu. ÖBÍ hefur lagt til við stjórnvöld að byrja á að draga verulega úr skerðingum og sjá hvert sú aðgerð leiðir. Ég er þeirrar skoðunar að það sé a.m.k. tilraunarinnar virði. Núverandi kerfi er ranglátt og kemur niður á fötluðu fólki, útilokar það og hindrar samfélagsþátttöku þess. Starfsgetumat mun ekki breyta því að hér fæðist fatlað fólk og að fólk fatlast á lífsleiðinni, það er stjórnvalda að sjá til þess að réttlæti nái líka yfir fatlað fólk. Stjórnvalda að breyta viðhorfi til hóps sem hefur verið og er útilokaður og jaðarsettur, ranglega. Réttlæti er það sem fatlað fólk hélt að Katrín Jakobsdóttir myndi færa því, þar er fyrst og fremst sú sjálfsagða krafa að geta lifað af örorkulífeyri. Það að örorkulífeyrir sé langt undir lágmarkslaunum og beri samt allskonar skerðingar að auki er vitnisburður um mikinn órétt. Það, að skerðingar séu yfir höfuð á örorkulífeyri upp á kr. 258.000, er ómennskt. Þið skuldið okkur ekki bara réttlæti, heldur mennsku. Höfundur er formaður Öryrkjabandalags Íslands.
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun