Án nýrrar byggðalínu er tómt mál að tala um aukna orkuvinnslu, orkuskipti eða loftslagsmarkmið Jón Skafti Gestsson skrifar 16. mars 2022 11:31 Skýrsla ráðherra um stöðu og áskoranir í orkumálum með vísan til markmiða og áherslna í loftslagsmálum var kynnt nýlega. Það er ánægjulegt að þau sjónarmið sem við hjá Landsneti höfum talað fyrir fá undirtektir hjá höfundum skýrslunnar. Í kynningu ráðherra kom fram að auka þyrfti orkuvinnslu hér á landi um allt að 124% á næstu 18 árum en Landsnet hefur undanfarin ár varað við yfirvofandi orkuskorti. Tilefni skýrslunnar, að meta orkuþörf næstu áratuga, var sérstaklega aðkallandi í ljósi þeirra miklu skerðinga sem orðið hafa á afhendingu raforku nú undanfarna mánuði. Síðasta desember kom fram í yfirlýsingum Landsvirkjunar að takmarkanir í flutningskerfinu væru þess valdandi að 500 GWst færu forgörðum. Vísbendingar eru enn fremur um að önnur orkufyrirtæki séu í sambærilegri stöðu. Til að setja þá tölu í samhengi þá jafngilda 500 GWst 60 MW virkjun í fullri keyrslu allt árið, ígildi Kröfluvirkjunar eða Vatnsfellsstöðvar. Þetta er umfang þeirrar orku sem tapast af því að flutningskerfið ræður ekki við hlutverk sitt. Sé litið til aukinnar orkuþarfar upp á 124% er ljóst að viðbótaraflþörf er um og yfir 100 MW á ári, nálægt því tvöfalt það sem nú tapast vegna takmarkaðs flutningskerfis. Þar sem flutningskerfið ræður ekki að fullu við hlutverk sitt við núverandi aðstæður ætti að vera ljóst að flutningskerfi raforku þarfnast verulegrar styrkingar og það án tafar. Byggja þarf nýja kynslóð byggðalínu sem liggur hringinn í kringum landið og myndar hryggjarstykkið í raforkukerfinu enda er núverandi byggðalína að nálgast endalok 50 ára líftíma síns. Tækifæri að tapast Fyrsta mál á dagskrá ætti að vera styrking flutningskerfisins frá Austurlandi að Hvalfirði. Þá verður hægt að nýta þessar 500 GWst frá Landsvirkjun án þess að virkja og með minni tilkostnaði. Enn fremur fæst stóraukin afhendingargeta raforku og aukið afhendingaröryggi með sterkara flutningskerfi, sérstaklega á Vestur-, Norður- og Austurlandi. Undanfarin misseri hafa opinberast sögur af töpuðum tækifærum í atvinnuþróunarmálum um allt land. Sameiginlegur þráður í mörgum þeirra er að takmarkað aðgengi að raforku heftir bæði stór og smá fyrirtæki. Allt frá Kalkþörungavinnslu á Vestfjörðum yfir í líftæknifyrirtæki á Suðurnesjum. Þessari stöðu verður ekki breytt nema að flutningskerfi raforku verði styrkt. Þessi starfsemi er þó léttvæg í samanburði við það sem þarf til að ná markmiðum okkar í loftslagsmálum. Það er sérstaklega mikilvægt að auka afhendingaröryggi á Norðurlandi og Vestfjörðum en undanfarin ár hefur afhendingaröryggi verið umtalsvert minna þar en annars staðar á landinu en er þó einnig slæmt í öðrum landshlutum. Þjóðhagslegur kostnaður vegna truflana í kerfi Landsnets hefur að jafnaði verið um 600 milljónir árlega. Kostnaður sem leggst á fyrirtæki í gegnum verri rekstrarskilyrði og tapaða framleiðslu og minni lífsgæðum almennings. Sú staða verður ekki leyst með fleiri virkjunum, betri tengingar er nauðsynlegar. Áður hefur komið fram að Landsvirkjun taldi sig tapa 500 GWst árlega vegna takmarkana í flutningskerfinu. Kostnaður við virkjun sem gæti útvegað slíkt orkumagn væri að líkindum í kringum 30 milljarða króna án kostnaðar við að tengja hana við flutningskerfið. Betri tenging er ódýrari og hagkvæmari byrjun Landsnet gæti hins vegar klárað framangreinda styrkingu frá Austurlandi að Hvalfirði fyrir 25-28 milljarða króna og þannig sparað þjóðarbúinu í kringum 5 milljarða í kostnað ásamt því að skapa meiri ábata með bættu afhendingaröryggi og aukinni afhendingargetu um allt land. Með því fást aukin lífsgæði almennings og betri rekstur fyrirtækja. Það er því allt í senn hagkvæmara, ódýrara og umhverfisvænna að klára styrkingu frá Austurlandi að Hvalfirði sem fyrst. Raunar er það svo að öll markmið okkar Íslendinga í orku- og loftslagsmálum eru háð því að styrkja flutningskerfið án tafar. Höfundur er sérfræðingur á fjármálasviði Landsnets. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Skafti Gestsson Orkumál Orkuskipti Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Sjá meira
Skýrsla ráðherra um stöðu og áskoranir í orkumálum með vísan til markmiða og áherslna í loftslagsmálum var kynnt nýlega. Það er ánægjulegt að þau sjónarmið sem við hjá Landsneti höfum talað fyrir fá undirtektir hjá höfundum skýrslunnar. Í kynningu ráðherra kom fram að auka þyrfti orkuvinnslu hér á landi um allt að 124% á næstu 18 árum en Landsnet hefur undanfarin ár varað við yfirvofandi orkuskorti. Tilefni skýrslunnar, að meta orkuþörf næstu áratuga, var sérstaklega aðkallandi í ljósi þeirra miklu skerðinga sem orðið hafa á afhendingu raforku nú undanfarna mánuði. Síðasta desember kom fram í yfirlýsingum Landsvirkjunar að takmarkanir í flutningskerfinu væru þess valdandi að 500 GWst færu forgörðum. Vísbendingar eru enn fremur um að önnur orkufyrirtæki séu í sambærilegri stöðu. Til að setja þá tölu í samhengi þá jafngilda 500 GWst 60 MW virkjun í fullri keyrslu allt árið, ígildi Kröfluvirkjunar eða Vatnsfellsstöðvar. Þetta er umfang þeirrar orku sem tapast af því að flutningskerfið ræður ekki við hlutverk sitt. Sé litið til aukinnar orkuþarfar upp á 124% er ljóst að viðbótaraflþörf er um og yfir 100 MW á ári, nálægt því tvöfalt það sem nú tapast vegna takmarkaðs flutningskerfis. Þar sem flutningskerfið ræður ekki að fullu við hlutverk sitt við núverandi aðstæður ætti að vera ljóst að flutningskerfi raforku þarfnast verulegrar styrkingar og það án tafar. Byggja þarf nýja kynslóð byggðalínu sem liggur hringinn í kringum landið og myndar hryggjarstykkið í raforkukerfinu enda er núverandi byggðalína að nálgast endalok 50 ára líftíma síns. Tækifæri að tapast Fyrsta mál á dagskrá ætti að vera styrking flutningskerfisins frá Austurlandi að Hvalfirði. Þá verður hægt að nýta þessar 500 GWst frá Landsvirkjun án þess að virkja og með minni tilkostnaði. Enn fremur fæst stóraukin afhendingargeta raforku og aukið afhendingaröryggi með sterkara flutningskerfi, sérstaklega á Vestur-, Norður- og Austurlandi. Undanfarin misseri hafa opinberast sögur af töpuðum tækifærum í atvinnuþróunarmálum um allt land. Sameiginlegur þráður í mörgum þeirra er að takmarkað aðgengi að raforku heftir bæði stór og smá fyrirtæki. Allt frá Kalkþörungavinnslu á Vestfjörðum yfir í líftæknifyrirtæki á Suðurnesjum. Þessari stöðu verður ekki breytt nema að flutningskerfi raforku verði styrkt. Þessi starfsemi er þó léttvæg í samanburði við það sem þarf til að ná markmiðum okkar í loftslagsmálum. Það er sérstaklega mikilvægt að auka afhendingaröryggi á Norðurlandi og Vestfjörðum en undanfarin ár hefur afhendingaröryggi verið umtalsvert minna þar en annars staðar á landinu en er þó einnig slæmt í öðrum landshlutum. Þjóðhagslegur kostnaður vegna truflana í kerfi Landsnets hefur að jafnaði verið um 600 milljónir árlega. Kostnaður sem leggst á fyrirtæki í gegnum verri rekstrarskilyrði og tapaða framleiðslu og minni lífsgæðum almennings. Sú staða verður ekki leyst með fleiri virkjunum, betri tengingar er nauðsynlegar. Áður hefur komið fram að Landsvirkjun taldi sig tapa 500 GWst árlega vegna takmarkana í flutningskerfinu. Kostnaður við virkjun sem gæti útvegað slíkt orkumagn væri að líkindum í kringum 30 milljarða króna án kostnaðar við að tengja hana við flutningskerfið. Betri tenging er ódýrari og hagkvæmari byrjun Landsnet gæti hins vegar klárað framangreinda styrkingu frá Austurlandi að Hvalfirði fyrir 25-28 milljarða króna og þannig sparað þjóðarbúinu í kringum 5 milljarða í kostnað ásamt því að skapa meiri ábata með bættu afhendingaröryggi og aukinni afhendingargetu um allt land. Með því fást aukin lífsgæði almennings og betri rekstur fyrirtækja. Það er því allt í senn hagkvæmara, ódýrara og umhverfisvænna að klára styrkingu frá Austurlandi að Hvalfirði sem fyrst. Raunar er það svo að öll markmið okkar Íslendinga í orku- og loftslagsmálum eru háð því að styrkja flutningskerfið án tafar. Höfundur er sérfræðingur á fjármálasviði Landsnets.
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar