„Fyrsta skrefið er að gera byrlun að refsiverðu broti“ Smári Jökull Jónsson skrifar 24. mars 2022 18:25 Þingfundur á Alþingi Foto: Vilhelm Gunnarsson/Vilhelm Gunnarsson Lenya Rún Taha Karim, varaþingmaður Pírata, var gestur Reykjavík síðdegis á Bylgjunni í dag þar sem hún ræddi byrlanir en hún lagði fram fyrirspurn varðandi byrlanir til heilbrigðis- og dómsmálaráðherra á Alþingi í desember. Lenya Rún lagði fram fyrirspurn um byrlanir til heilbrigðis- og dómsmálaráðherra fyrir áramótin þar sem hún óskaði eftir upplýsingum tengdar byrlunum. Töluvert af sögum um byrlanir hafa komið fram að undanförnu og umræðan að miklu leyti snúist um viðbrögð þegar grunur leikur á að byrlað hafi verið fyrir einstaklingi. Fyrirspurn Lenyu sneri að tölfræði varðandi byrlanir, hvaða heilbrigðisþjónustu fólk fær sem grunur leikur á að hafi orðið fyrir byrlun og hvernig aðgengi almennra borgara væri að lyfjum sem hægt væri að nota til byrlana. „Ég lagði fram fyrirspurn þegar ég fór fyrst inn á þing í desember, til dómsmálaráðherra og heilbrigðisráðherra. Fyrirspurnin til dómsmálaráðherra snerist aðallega um tölulegar upplýsingar, sérstaklega frá lögreglu, og það komst í ljóst að þær voru ekki til,“ sagði Lenya Rún í Reykjavík síðdegis í dag. „Nú var ég að fá svar frá heilbrigðisráðherra sem ég spurði einnig um tölulegar upplýsingar hjá heilbrigðisþjónustunni, aðallega hjá Landspítala og um meðferð þegar grunur er um byrlun. Það kom í ljós að spítalinn og heilbrigðiskerfið eru almennt ekki með neinar tölulegar upplýsingar.“ Lenya Rún segir að miðað við þær frásagnir sem hún hafi heyrt frá aðilum sem byrlað hefur verið fyrir þá sé ósamræmi á milli þeirra og svara sem hún fékk frá heilbrigðisráðherra. „Meðferðin sem fólk fær, þegar grunur leikur á um byrlun, er rosalega góð samkvæmt svörunum. En miðað við reynslusögur þeirra kvenna sem ég hef heyrt og lesið þá eru þær oft sendar heim án frekari rannsókna. Þær láta einhvern sjá um þær eða ef þær hringja þá er þeim sagt að sofa þetta úr sér. Þetta hef ég heyrt frá fólki nánu mér. Þetta er auðvitað ekki boðlegt.“ „Í svörunum er notað orðlagið þegar grunur leikur um byrlun en ég veit ekki hvað skilgreinir það. Ef einhver kemur inn á spítala og segist halda að sér hafi verið byrlað, ætti sú manneskja ekki sjálfkrafa að fara í rannsóknir og afeitrunarmeðferð?“ spyr Lenya Rún. „Hefur verið faraldur síðan fyrir aldamót“ Lenya segir að svör heilbrigðisráðherra hafi ekki verið nógu góð og frekar loðin. Hún segir að samkvæmt svörunum sé meðferðin að veita stuðning, hefja meðferð við lyfjaeitrun og tryggja eðlilega líkamsstarfsemi. Hún segist þó ekki vita hvað staðfestir þennan grun fyrir heilbrigðisstarfsfólki. „Ef grunur er um byrlun þá er þetta meðhöndlað eins og aðrar meðvitundarskerðingar, með mælingu og vöktun lífsmarka, saga viðkomandi fengin og stundum blóðrannsókn eða þvagprufu. Þetta er miðað við svörin sem ég fæ en þetta eru ekki sögurnar sem ég hef heyrt, bara engan veginn,“ bætir Lenya Rún við. Hún segir að ekki sé til nein tölfræði sem endurspeglar raunveruleikann. „Mér finnst rosalega skrýtið að hvorki spítalinn né lögreglan séu með einhverjar upplýsingar. Ég sat í hópi fólks rétt áður en ég kom hingað, við vorum þrjár stelpur í þessum hópi og restin var strákar. Ég spurði út í loftið hvort þeim hafi verið byrlað. Við vorum þrjár og okkur hafði öllum verið byrlað. Þetta er sturluð tölfræði og ég skil ekki af hverju er ekki haldið utan um þetta. Við sáum það í sumar þegar reynslusögurnar fóru á flug. Þetta hefur verið faraldur síðan fyrir aldamót.“ Lenya Rún segir að herferð Jóns Gunnarssonar dómsmálaráðherra, þar sem fólk er hvatt til að hafa augun opin fyrir því að fólk sé öruggt á djamminu, sé góð en ganga þurfi lengra.Vísir/Vilhelm Lenya Rún hefur sjálf lent í því að vera byrlað og segist ekkert muna eftir því kvöldi. „Ég var ekki að drekka nógu mikið, ekki nógu mikið vatn og var heldur ekki að fá mér of marga drykki. Ég man ekkert eftir kvöldinu og vakna svo heima hjá mér með einhvers konar fráhvörf. Þetta var rosalega skrýtið, ég gat ekki hætt að æla og mér var rosalega óglatt. Ég gat ekki hætt að skjálfa.“ „Ég man ekki hvernig ég kom heim. Ég man að ég var búinn með einn bjór og svo bara datt ég út. Þó ég segi sjálf frá þá drekk ég frekar hóflega,“ bætir Lenya Rún við og þvertekur fyrir að eitthvað annað hafi átt sér stað en byrlun. Dómsmálaráðherra, Ríkislögreglustjóri og Neyðarlínan hrundu af stað vitundarvakningu gegn kynferðisofbeldi í byrjun mánaðarins þar sem almenningur er hvattur til að vera vakandi og láta vita. „Við erum ekki að biðja fólk um að fara í einhvern lögguleik. Við erum að biðja fólk um að vera vakandi fyrir umhverfi sínu. Ef fólk sér eitthvað óeðlilegt í gangi, að það spyrji hvort ekki sé í lagi. Við erum öll á vaktinni, við látum hlutina ekki fara framhjá okkur, við horfum ekki í hina áttina,“ sagði Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra þegar herferðin var kynnt. Lenya Rún segir herferðina vera mjög góða en að verið sé að færa ábyrgðina yfir á fólk í kringum þá sem hefur verið byrlað. „Það mætti taka þetta skrefinu lengra og færa ábyrgðina yfir á gerendur. Fyrsta skrefið væri að gera byrlun að refsiverðu broti í almennum hegningarlögum. Það er ekki í dag. Ég kem inn á þetta í þingsályktunartillögu sem ég lagði fyrir Alþingi og þetta er fyrsta skrefið.“ Hún segir svörin sem hún fékk frá ráðherrunum sýna að nú þurfi að byrja að skrá málin niður og byrja að taka þessum tilkynningum alvarlega. „Lögreglan þarf að byrja að skrá þetta niður sem og heilbrigðisstarfsfólk og veita þessu fólki viðeigandi meðferð þegar það mætir upp á spítala.“ Lenya Rún segir rétt sem kemur fram í svörum ráðherra að málið sé flókið á fjölmörgum sviðum. Hún segir hins vegar að búið sé að vera að vekja fólk til vitundar í nokkur ár. „Fyrsta MeToo bylgjan var fyrir nokkrum árum. Mér finnst skrýtið að það sé ekki verið að taka þetta föstum tökum fyrr en núna og það með vitundarherferð frekar en að lögfesta. Þetta er mjög flott herferð og ég fagna því að við séum að gera eitthvað til að vekja fólk til vitundar en það þarf að taka þetta lengra.“ Alþingi MeToo Kynferðisofbeldi Heilbrigðismál Næturlíf Píratar Tengdar fréttir Kannast ekkert við byrlunarfaraldur í Reykjavík Yfirmaður kynferðisbrotadeildar lögreglu og eigendur skemmtistaða og pöbba í miðbæ Reykjavíkur kannast ekki við það að byrlunarfaraldur geysi í miðbæ Reykjavíkur. Eigandi Bankastræti Club í Reykjavík segist vita um nokkur tilvik sem upp hafi komið á staðnum undanfarnar vikur og fleiri stöðum. 22. október 2021 14:57 Taka þurfi byrlanir alvarlega en sönnun sé helsta hindrunin Dómsmálaráðherra segir mikilvægt að réttarvörslukerfið taki vel á byrlunarmálum og að frásagnir af slíku séu teknar alvarlega. Fyrst og fremst þurfi að horfa til ábyrgðar gerenda. 25. október 2021 17:40 Mest lesið Bylgja Dís er látin Innlent Gestur Guðmundsson er látinn Innlent Fjárlög 2026: Ríkisstjórnin sýnir á spilin fyrir næsta ár Innlent Vill hækka skráningargjöldin í 100 þúsund krónur Innlent Fjórar ungar vinkonur fórust í eldsvoða í Noregi Erlent Bera kennsl á mann fimmtíu árum eftir að hann lét sig hverfa Erlent Breski sundkappinn kominn í land og lofsyngur Íslendinga Innlent Fjórir af hverjum fimm vilja setja árlegt hámark á hælisleitendur Innlent Daður við drengi sem verður kynferðislegt og endar með hótun Innlent „Mjög miður að við séum komin á þennan stað“ Innlent Fleiri fréttir „Sultaról rithöfunda enn hert“ í fjárlögum Óásættanlegt að almennir starfsmenn séu beittir óeðlilegum þrýstingi Vill hækka skráningargjöldin í 100 þúsund krónur Skjálfti upp á 3,3 í Vatnafjöllum Afnemur æviskipanir varasaksóknara eftir mál Helga Magnúsar Gul úrkomuviðvörun á Austfjörðum og á Suðausturlandi Gestur Guðmundsson er látinn Breski sundkappinn kominn í land og lofsyngur Íslendinga Háskólinn hafi ekki breytt stefnu sinni um inntöku alþjóðlegra nema Hallar á karla í fjárlagafrumvarpi Féll af baki íslensks hests og fær engar skaðabætur Óttast verðhækkanir sem bitni á konum og barnafjölskyldum Ósáttur við skattana og hefði viljað loka fjárlagagatinu Fjórir af hverjum fimm vilja setja árlegt hámark á hælisleitendur Ólík sýn á nýja fjárlagafrumvarpið Bylgja Dís er látin Fundu villuráfandi ferðamenn nærri skálanum í Landmannalaugum „Allir vilja alltaf meira“ Reikna með fimmtán milljarða halla á næsta ári Daður við drengi sem verður kynferðislegt og endar með hótun Fjárlög 2026: Ríkisstjórnin sýnir á spilin fyrir næsta ár Bjargað af efri hæð eftir að eldur kom upp á jarðhæð í íbúðarhúsi Leitað að manni með öxi „Mjög miður að við séum komin á þennan stað“ Syrgja fallið kornabarn: „Það er ekkert plan, engin lausn“ Engin slys á fólki þegar hjólhýsi valt Syrgja fallið kornabarn og fyrsti þúsaldardýrlingurinn Einn fluttur á Landspítalann frá Fjallabaki Kröftug mótmæli brjóti ekki gegn málfrelsi Hringveginum lokað vegna umferðarslyss Sjá meira
Lenya Rún lagði fram fyrirspurn um byrlanir til heilbrigðis- og dómsmálaráðherra fyrir áramótin þar sem hún óskaði eftir upplýsingum tengdar byrlunum. Töluvert af sögum um byrlanir hafa komið fram að undanförnu og umræðan að miklu leyti snúist um viðbrögð þegar grunur leikur á að byrlað hafi verið fyrir einstaklingi. Fyrirspurn Lenyu sneri að tölfræði varðandi byrlanir, hvaða heilbrigðisþjónustu fólk fær sem grunur leikur á að hafi orðið fyrir byrlun og hvernig aðgengi almennra borgara væri að lyfjum sem hægt væri að nota til byrlana. „Ég lagði fram fyrirspurn þegar ég fór fyrst inn á þing í desember, til dómsmálaráðherra og heilbrigðisráðherra. Fyrirspurnin til dómsmálaráðherra snerist aðallega um tölulegar upplýsingar, sérstaklega frá lögreglu, og það komst í ljóst að þær voru ekki til,“ sagði Lenya Rún í Reykjavík síðdegis í dag. „Nú var ég að fá svar frá heilbrigðisráðherra sem ég spurði einnig um tölulegar upplýsingar hjá heilbrigðisþjónustunni, aðallega hjá Landspítala og um meðferð þegar grunur er um byrlun. Það kom í ljós að spítalinn og heilbrigðiskerfið eru almennt ekki með neinar tölulegar upplýsingar.“ Lenya Rún segir að miðað við þær frásagnir sem hún hafi heyrt frá aðilum sem byrlað hefur verið fyrir þá sé ósamræmi á milli þeirra og svara sem hún fékk frá heilbrigðisráðherra. „Meðferðin sem fólk fær, þegar grunur leikur á um byrlun, er rosalega góð samkvæmt svörunum. En miðað við reynslusögur þeirra kvenna sem ég hef heyrt og lesið þá eru þær oft sendar heim án frekari rannsókna. Þær láta einhvern sjá um þær eða ef þær hringja þá er þeim sagt að sofa þetta úr sér. Þetta hef ég heyrt frá fólki nánu mér. Þetta er auðvitað ekki boðlegt.“ „Í svörunum er notað orðlagið þegar grunur leikur um byrlun en ég veit ekki hvað skilgreinir það. Ef einhver kemur inn á spítala og segist halda að sér hafi verið byrlað, ætti sú manneskja ekki sjálfkrafa að fara í rannsóknir og afeitrunarmeðferð?“ spyr Lenya Rún. „Hefur verið faraldur síðan fyrir aldamót“ Lenya segir að svör heilbrigðisráðherra hafi ekki verið nógu góð og frekar loðin. Hún segir að samkvæmt svörunum sé meðferðin að veita stuðning, hefja meðferð við lyfjaeitrun og tryggja eðlilega líkamsstarfsemi. Hún segist þó ekki vita hvað staðfestir þennan grun fyrir heilbrigðisstarfsfólki. „Ef grunur er um byrlun þá er þetta meðhöndlað eins og aðrar meðvitundarskerðingar, með mælingu og vöktun lífsmarka, saga viðkomandi fengin og stundum blóðrannsókn eða þvagprufu. Þetta er miðað við svörin sem ég fæ en þetta eru ekki sögurnar sem ég hef heyrt, bara engan veginn,“ bætir Lenya Rún við. Hún segir að ekki sé til nein tölfræði sem endurspeglar raunveruleikann. „Mér finnst rosalega skrýtið að hvorki spítalinn né lögreglan séu með einhverjar upplýsingar. Ég sat í hópi fólks rétt áður en ég kom hingað, við vorum þrjár stelpur í þessum hópi og restin var strákar. Ég spurði út í loftið hvort þeim hafi verið byrlað. Við vorum þrjár og okkur hafði öllum verið byrlað. Þetta er sturluð tölfræði og ég skil ekki af hverju er ekki haldið utan um þetta. Við sáum það í sumar þegar reynslusögurnar fóru á flug. Þetta hefur verið faraldur síðan fyrir aldamót.“ Lenya Rún segir að herferð Jóns Gunnarssonar dómsmálaráðherra, þar sem fólk er hvatt til að hafa augun opin fyrir því að fólk sé öruggt á djamminu, sé góð en ganga þurfi lengra.Vísir/Vilhelm Lenya Rún hefur sjálf lent í því að vera byrlað og segist ekkert muna eftir því kvöldi. „Ég var ekki að drekka nógu mikið, ekki nógu mikið vatn og var heldur ekki að fá mér of marga drykki. Ég man ekkert eftir kvöldinu og vakna svo heima hjá mér með einhvers konar fráhvörf. Þetta var rosalega skrýtið, ég gat ekki hætt að æla og mér var rosalega óglatt. Ég gat ekki hætt að skjálfa.“ „Ég man ekki hvernig ég kom heim. Ég man að ég var búinn með einn bjór og svo bara datt ég út. Þó ég segi sjálf frá þá drekk ég frekar hóflega,“ bætir Lenya Rún við og þvertekur fyrir að eitthvað annað hafi átt sér stað en byrlun. Dómsmálaráðherra, Ríkislögreglustjóri og Neyðarlínan hrundu af stað vitundarvakningu gegn kynferðisofbeldi í byrjun mánaðarins þar sem almenningur er hvattur til að vera vakandi og láta vita. „Við erum ekki að biðja fólk um að fara í einhvern lögguleik. Við erum að biðja fólk um að vera vakandi fyrir umhverfi sínu. Ef fólk sér eitthvað óeðlilegt í gangi, að það spyrji hvort ekki sé í lagi. Við erum öll á vaktinni, við látum hlutina ekki fara framhjá okkur, við horfum ekki í hina áttina,“ sagði Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra þegar herferðin var kynnt. Lenya Rún segir herferðina vera mjög góða en að verið sé að færa ábyrgðina yfir á fólk í kringum þá sem hefur verið byrlað. „Það mætti taka þetta skrefinu lengra og færa ábyrgðina yfir á gerendur. Fyrsta skrefið væri að gera byrlun að refsiverðu broti í almennum hegningarlögum. Það er ekki í dag. Ég kem inn á þetta í þingsályktunartillögu sem ég lagði fyrir Alþingi og þetta er fyrsta skrefið.“ Hún segir svörin sem hún fékk frá ráðherrunum sýna að nú þurfi að byrja að skrá málin niður og byrja að taka þessum tilkynningum alvarlega. „Lögreglan þarf að byrja að skrá þetta niður sem og heilbrigðisstarfsfólk og veita þessu fólki viðeigandi meðferð þegar það mætir upp á spítala.“ Lenya Rún segir rétt sem kemur fram í svörum ráðherra að málið sé flókið á fjölmörgum sviðum. Hún segir hins vegar að búið sé að vera að vekja fólk til vitundar í nokkur ár. „Fyrsta MeToo bylgjan var fyrir nokkrum árum. Mér finnst skrýtið að það sé ekki verið að taka þetta föstum tökum fyrr en núna og það með vitundarherferð frekar en að lögfesta. Þetta er mjög flott herferð og ég fagna því að við séum að gera eitthvað til að vekja fólk til vitundar en það þarf að taka þetta lengra.“
Alþingi MeToo Kynferðisofbeldi Heilbrigðismál Næturlíf Píratar Tengdar fréttir Kannast ekkert við byrlunarfaraldur í Reykjavík Yfirmaður kynferðisbrotadeildar lögreglu og eigendur skemmtistaða og pöbba í miðbæ Reykjavíkur kannast ekki við það að byrlunarfaraldur geysi í miðbæ Reykjavíkur. Eigandi Bankastræti Club í Reykjavík segist vita um nokkur tilvik sem upp hafi komið á staðnum undanfarnar vikur og fleiri stöðum. 22. október 2021 14:57 Taka þurfi byrlanir alvarlega en sönnun sé helsta hindrunin Dómsmálaráðherra segir mikilvægt að réttarvörslukerfið taki vel á byrlunarmálum og að frásagnir af slíku séu teknar alvarlega. Fyrst og fremst þurfi að horfa til ábyrgðar gerenda. 25. október 2021 17:40 Mest lesið Bylgja Dís er látin Innlent Gestur Guðmundsson er látinn Innlent Fjárlög 2026: Ríkisstjórnin sýnir á spilin fyrir næsta ár Innlent Vill hækka skráningargjöldin í 100 þúsund krónur Innlent Fjórar ungar vinkonur fórust í eldsvoða í Noregi Erlent Bera kennsl á mann fimmtíu árum eftir að hann lét sig hverfa Erlent Breski sundkappinn kominn í land og lofsyngur Íslendinga Innlent Fjórir af hverjum fimm vilja setja árlegt hámark á hælisleitendur Innlent Daður við drengi sem verður kynferðislegt og endar með hótun Innlent „Mjög miður að við séum komin á þennan stað“ Innlent Fleiri fréttir „Sultaról rithöfunda enn hert“ í fjárlögum Óásættanlegt að almennir starfsmenn séu beittir óeðlilegum þrýstingi Vill hækka skráningargjöldin í 100 þúsund krónur Skjálfti upp á 3,3 í Vatnafjöllum Afnemur æviskipanir varasaksóknara eftir mál Helga Magnúsar Gul úrkomuviðvörun á Austfjörðum og á Suðausturlandi Gestur Guðmundsson er látinn Breski sundkappinn kominn í land og lofsyngur Íslendinga Háskólinn hafi ekki breytt stefnu sinni um inntöku alþjóðlegra nema Hallar á karla í fjárlagafrumvarpi Féll af baki íslensks hests og fær engar skaðabætur Óttast verðhækkanir sem bitni á konum og barnafjölskyldum Ósáttur við skattana og hefði viljað loka fjárlagagatinu Fjórir af hverjum fimm vilja setja árlegt hámark á hælisleitendur Ólík sýn á nýja fjárlagafrumvarpið Bylgja Dís er látin Fundu villuráfandi ferðamenn nærri skálanum í Landmannalaugum „Allir vilja alltaf meira“ Reikna með fimmtán milljarða halla á næsta ári Daður við drengi sem verður kynferðislegt og endar með hótun Fjárlög 2026: Ríkisstjórnin sýnir á spilin fyrir næsta ár Bjargað af efri hæð eftir að eldur kom upp á jarðhæð í íbúðarhúsi Leitað að manni með öxi „Mjög miður að við séum komin á þennan stað“ Syrgja fallið kornabarn: „Það er ekkert plan, engin lausn“ Engin slys á fólki þegar hjólhýsi valt Syrgja fallið kornabarn og fyrsti þúsaldardýrlingurinn Einn fluttur á Landspítalann frá Fjallabaki Kröftug mótmæli brjóti ekki gegn málfrelsi Hringveginum lokað vegna umferðarslyss Sjá meira
Kannast ekkert við byrlunarfaraldur í Reykjavík Yfirmaður kynferðisbrotadeildar lögreglu og eigendur skemmtistaða og pöbba í miðbæ Reykjavíkur kannast ekki við það að byrlunarfaraldur geysi í miðbæ Reykjavíkur. Eigandi Bankastræti Club í Reykjavík segist vita um nokkur tilvik sem upp hafi komið á staðnum undanfarnar vikur og fleiri stöðum. 22. október 2021 14:57
Taka þurfi byrlanir alvarlega en sönnun sé helsta hindrunin Dómsmálaráðherra segir mikilvægt að réttarvörslukerfið taki vel á byrlunarmálum og að frásagnir af slíku séu teknar alvarlega. Fyrst og fremst þurfi að horfa til ábyrgðar gerenda. 25. október 2021 17:40