Þorgerður María Þorbjarnardóttir, formaður Landverndar, segir mikilvægt að taka sér smá tíma og hugsa sig vel um áður en maður kaupir sér nýtt. Landvernd stendur í þessum mánuði fyrir átakinu Nægjusömum nóvember sem nær einskonar hámarki í vikunni samhliða Svörtum föstudegi og Stafrænum mánudegi.
„Það eru margir viðburðir í þessari og næstu viku til að marka þetta,“ segir Þorgerður María og nefnir sem dæmi viðburð með Neytendasamtökunum á mánudag þar sem sálfræðingur fer yfir áhrifin af tilboðum á fólk. Á morgun er viðburður sem skipulagður er af 66°Norður og Festu – miðstöð um sjálfbærni þar sem á að ræða það hvort að við séum að kaupa til henda.
Þar verða auk Þorgerðar Maríu, Vigdís Fríða Þorvaldsdóttir, einnig frá Landvernd, Hrefna Sigurðardóttir, hönnuður hjá Studio Fléttu, hönnuðirnir Valdís Steinarsdóttir og Arnar Ingi Viðarsson, Kristín Vala Ragnarsdóttir, umhverfisverkfræðingur og prófessor hjá Háskóla Íslands, Bjarney Harðardóttir eigandi 66°Norður og Elva Rakel Jónsdóttir framkvæmdastjóri Festu. Freyr Eyjólfsson stýrir fundi og pallborðsumræðum í kjölfar erinda.
„Þetta átak nær hámarki í vikunni með öllum þessum viðburðum. Við höfum í mánuðinum reynt að vekja fólk til umhugsunar um neyslumynstur og hverju við raunverulega þurfum á að halda,“ segir Þorgerður María en hún hefur skrifað nokkrar greinar um málið sem má lesa hér.
„Við getum ekki haldið áfram með þetta neyslumynstur til framtíðar. Það er ósjálfbært og gengur of hratt á náttúrulegar auðlindir.“
Þorgerður María segir að henni finnist eins og fleiri séu að reyna að breyta sinni neysluhegðun, það séu fleiri að tala um þetta en breytingin nái kannski ekki til nógu margra. Hún segir að almennt sé neysluhegðun á Vesturlöndum að aukast og það sé mikið áhyggjuefni.
„Fólk í kringum mig er mjög meðvitað en ég lifi kannski í ákveðinni búbblu. Og þótt svo að fólk sé meðvitað þá er alltaf þessi púki innan í manni sem vill gera vel við sig. Kaupa hluti, græjur eða föt. Það er prógrammerað í mann að kaupa hluti til að gera vel við sig.“
Ekki til að fá samviskubit
Hún segir það þó alls ekki þannig að fólk þurfi alltaf að hundsa tilboðsdagana sem nú ganga yfir okkur einn af öðrum.
„Átakið er ekki hugsað þannig að fólk fái samviskubit yfir því að nýta sér tilboðsdaga. Tilboð eru þannig að þau láta manni líða eins og ef maður notar þau ekki missir maður af. Að maður fer að leita að einhverju sem manni vantar. En kannski vantar manni ekkert. En það er um að gera að nýta tilboð, það hafa ekkert allir efni á því að sleppa því og eiga misjafnlega erfitt með að ná endum saman,“ segir Þorgerður María sem mælir frekar með því að vera með lista skrifaðan niður þar sem kemur fram hvað manni vantar. Svo reglulega sé farið yfir miðann.
„Ég er með lista hvað vantar í íbúðina mína. Þegar ég sé eitthvað á listanum sem ég var búin að gleyma að er á honum, þá stroka ég það bara út án þess að kaupa það. En ef það er eitthvað sem tilfinnanlega vantar aftur og aftur þá getur maður til dæmis nýtt svona tilboðsdaga,“ segir hún og hlær.
Hún segir annað sem skipta máli sé tíminn sem fólk hefur. Neyslan létti okkur lífið en ef við gefum okkur betri tíma þá oft megi leysa málin með öðrum hætti og ekki leita eins mikið í skyndilausnir.
Hún segir að auk þess verði seinnipartinn í dag viðburður um COP28 þar sem fjallað verður um málið í stærra samhengi við loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna sem hefst seinna í þessum mánuði.
„Við sendum fulltrúa á ráðstefnuna í ár og erum með Ungum umhverfisverndarsinnum og Náttúruverndarsamtökum Íslands búin að koma okkur saman um lykilskilaboð sem við viljum fara með á ráðstefnuna,“ segir Þorgerður María og að þessi skilaboð verði til umræðu á fundinum í kvöld.
