Ríkisstjórnin leyfir verðsamráð í Öskjuhlíð Sigmar Guðmundsson skrifar 12. apríl 2024 08:30 Er frelsi og heilbrigð samkeppni bara eitthvað skraut hjá Sjálfstæðisflokknum en ekki raunveruleg stefna? Er það orðið að sjálfstæðu markmiði hans að stuðla að hærra matarverði og þar með hærri verðbólgu og vöxtum? Flokknum þykir nú sjálfsagt að lemja í gegn með offorsi galin lög sem munu klárlega hækka matarkörfuna okkar. Og líka vextina sem hvergi eru hærri í Evrópu nema í stríðshrjáðri Úkraínu og Rússlandi. Kaupfélag Skagfirðinga, Matafjölskyldan, SS og fleiri milliliðir í landbúnaði eru núna undanþegnir samkeppnislögum. Sjálfstæðisflokkurinn og Framsókn hafa heimilað þessum fyrirtækjum að leggja stund á viðskiptahætti sem teljast lögbrot á öðrum mörkuðum. Þau mega núna gera það sem Eimskip, Samskip, Mjólkursamsalan og Olíufélögin máttu ekki gera af því það vinnur gegn hagsmunum okkar og hækkar vöruverð. Það þarf ekki lengur leynifundi í Öskjuhlíð um verðsamráð eins og áður tíðkaðist. Slíkir samráðsgöngutúrar eru núna leyfilegir þar, en einnig í Skagafirðinum og annars staðar á landinu. Fyrirtækin geta líka skipt á milli sín mörkuðum eða sameinast í einn einokunarrisa ef þeim sýnist. Í raun er boðið upp á hlaðborð löglegra samkeppnisbrota sem fyrirtækin geta nýtt sér að vild, án raunverulegs eftirlits. Sum þessara fyrirtækja hafa umgengist samkeppnislögin frjálslega hingað til, en þeim eigum við nú að treysta til að skila ávinningi af samráði, fákeppni og jafnvel einokun í vasa neytenda og til bænda. Fyrir því er engin trygging í lögunum. Það sorglega er að það er leikur einn að styrkja stöðu bænda og afurðarstöðva innan samkeppnislaga. Þá þarf að sýna fram á að neytendur fái sanngjarna hlutdeild í ávinningnum. Það virðist einhverra hluta vegna of íþyngjandi kvöð á þessum markið og þá grípa andstæðingar heilbrigðrar samkeppni til þess ráðs að afnema bara samkeppnislögin. Kunna menn mörg dæmi þess í sögunni að verðsamráð stórra fyrirtækja, fákeppni og jafnvel einokun á litlum markaði skili venjulegu fólki hagstæðari kjörum? Eða litlum framleiðendum eins og bændum? Nei, þetta leiðir alltaf til þess að verðsamráðsfurstar, fákeppnisfyrirtæki og einokunarrisar hagnast á kostnað almennings. Til að hindra svona aðför gegn almenningi setja siðaðar þjóðir samkeppnislög. Á Íslandi er þeim vikið til hliðar til að þóknast vildarvinum. Sérhagsmunir fárra ríkra fyrirtækja trompa almannahagsmuni okkar allra. Vinnubrögðin við lagasetninguna segja allt um hugarfarið sem lá að baki. Upphaflegu frumvarpi matvælaráðherra var umbylt af meirihluta atvinnuveganefndar án þess að helstu hagsmunaaðilar fengju að segja sína skoðun eða skila inn umsögn. Ekki einu sinni ráðuneytið var haft með í ráðum. Eðlilegri þinglegri meðferð var einfaldlega kippt úr sambandi. Þetta var svo sjúskað ferli að formaður nefndarinnar, Þórarinn Ingi Pétursson, hefur staðfest að lögmenn þeirra sem mest græða á fúskinu voru beinir þátttakendur í að skrifa lögin með meirihluta nefndarinnar. Það hefur hann sjálfur viðurkennt og virðist nánast líta á það sem fallega greiðvikni við þingið af hálfu hagsmunaaðilans. Á meðan kalla VR, Neytendasamtökin og Félag atvinnurekenda þetta hreinlega spillingu og tala um stjórnarskrárbrot. Fráfarandi formaður bændasamtakanna hefur líka gagnrýnt þetta harðlega. Meira að segja matvælaráðuneytið, þaðan sem frumvarpið kom upphaflega, hefur mótmælt þessum vinnubrögðum af krafti. Það telur breytingarnar mögulega ganga gegn EES samningnum. Kaldhæðnislega er einn þeirra þingmanna sem keyrðu þetta í gegn, Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir, nú orðin matvælaráðherra og byrjar því ráðherraferilinn með því að fá verðskuldaða yfirhalningu frá eigin ráðuneyti. Nýr forsætisráðherra réttlætir þetta með sannfæringarkrafti sem sérhver sósíalisti og framsóknarmaður væri stoltur af. Réttlætingin fyrir þessu er að verja íslenskan landbúnað fyrir samkeppni erlendis frá. Sem er áhugavert í ljósi þess að stóru fyrirtækin sem græða mest á þessari breytingu, eru sjálf meðal helstu innflytjenda landbúnaðarvara. Það er því í raun verið að vernda þau fyrir sjálfum sér, eins einkennilega og það nú hljómar. Forsætisráðherrann nýi bítur svo höfuðið af skömminni með að gagnrýna þá sem studdu niðurfellingu tolla á kjúklingabringum frá Úkraínu til að styðja við stríðshrjáða þjóð, rétt eins og Úkraína bað um. Sem er frekar kaldhæðnislegt því hverjir fluttu aftur inn úkraínska kjúklinginn? Jú, þessir sömu milliliðarisar og eru núna undanþegnir samkeppnislögum. Þeir fitna á kostnað almennings og bænda. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigmar Guðmundsson Landbúnaður Samkeppnismál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar Mest lesið Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson Skoðun Skoðun Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Er frelsi og heilbrigð samkeppni bara eitthvað skraut hjá Sjálfstæðisflokknum en ekki raunveruleg stefna? Er það orðið að sjálfstæðu markmiði hans að stuðla að hærra matarverði og þar með hærri verðbólgu og vöxtum? Flokknum þykir nú sjálfsagt að lemja í gegn með offorsi galin lög sem munu klárlega hækka matarkörfuna okkar. Og líka vextina sem hvergi eru hærri í Evrópu nema í stríðshrjáðri Úkraínu og Rússlandi. Kaupfélag Skagfirðinga, Matafjölskyldan, SS og fleiri milliliðir í landbúnaði eru núna undanþegnir samkeppnislögum. Sjálfstæðisflokkurinn og Framsókn hafa heimilað þessum fyrirtækjum að leggja stund á viðskiptahætti sem teljast lögbrot á öðrum mörkuðum. Þau mega núna gera það sem Eimskip, Samskip, Mjólkursamsalan og Olíufélögin máttu ekki gera af því það vinnur gegn hagsmunum okkar og hækkar vöruverð. Það þarf ekki lengur leynifundi í Öskjuhlíð um verðsamráð eins og áður tíðkaðist. Slíkir samráðsgöngutúrar eru núna leyfilegir þar, en einnig í Skagafirðinum og annars staðar á landinu. Fyrirtækin geta líka skipt á milli sín mörkuðum eða sameinast í einn einokunarrisa ef þeim sýnist. Í raun er boðið upp á hlaðborð löglegra samkeppnisbrota sem fyrirtækin geta nýtt sér að vild, án raunverulegs eftirlits. Sum þessara fyrirtækja hafa umgengist samkeppnislögin frjálslega hingað til, en þeim eigum við nú að treysta til að skila ávinningi af samráði, fákeppni og jafnvel einokun í vasa neytenda og til bænda. Fyrir því er engin trygging í lögunum. Það sorglega er að það er leikur einn að styrkja stöðu bænda og afurðarstöðva innan samkeppnislaga. Þá þarf að sýna fram á að neytendur fái sanngjarna hlutdeild í ávinningnum. Það virðist einhverra hluta vegna of íþyngjandi kvöð á þessum markið og þá grípa andstæðingar heilbrigðrar samkeppni til þess ráðs að afnema bara samkeppnislögin. Kunna menn mörg dæmi þess í sögunni að verðsamráð stórra fyrirtækja, fákeppni og jafnvel einokun á litlum markaði skili venjulegu fólki hagstæðari kjörum? Eða litlum framleiðendum eins og bændum? Nei, þetta leiðir alltaf til þess að verðsamráðsfurstar, fákeppnisfyrirtæki og einokunarrisar hagnast á kostnað almennings. Til að hindra svona aðför gegn almenningi setja siðaðar þjóðir samkeppnislög. Á Íslandi er þeim vikið til hliðar til að þóknast vildarvinum. Sérhagsmunir fárra ríkra fyrirtækja trompa almannahagsmuni okkar allra. Vinnubrögðin við lagasetninguna segja allt um hugarfarið sem lá að baki. Upphaflegu frumvarpi matvælaráðherra var umbylt af meirihluta atvinnuveganefndar án þess að helstu hagsmunaaðilar fengju að segja sína skoðun eða skila inn umsögn. Ekki einu sinni ráðuneytið var haft með í ráðum. Eðlilegri þinglegri meðferð var einfaldlega kippt úr sambandi. Þetta var svo sjúskað ferli að formaður nefndarinnar, Þórarinn Ingi Pétursson, hefur staðfest að lögmenn þeirra sem mest græða á fúskinu voru beinir þátttakendur í að skrifa lögin með meirihluta nefndarinnar. Það hefur hann sjálfur viðurkennt og virðist nánast líta á það sem fallega greiðvikni við þingið af hálfu hagsmunaaðilans. Á meðan kalla VR, Neytendasamtökin og Félag atvinnurekenda þetta hreinlega spillingu og tala um stjórnarskrárbrot. Fráfarandi formaður bændasamtakanna hefur líka gagnrýnt þetta harðlega. Meira að segja matvælaráðuneytið, þaðan sem frumvarpið kom upphaflega, hefur mótmælt þessum vinnubrögðum af krafti. Það telur breytingarnar mögulega ganga gegn EES samningnum. Kaldhæðnislega er einn þeirra þingmanna sem keyrðu þetta í gegn, Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir, nú orðin matvælaráðherra og byrjar því ráðherraferilinn með því að fá verðskuldaða yfirhalningu frá eigin ráðuneyti. Nýr forsætisráðherra réttlætir þetta með sannfæringarkrafti sem sérhver sósíalisti og framsóknarmaður væri stoltur af. Réttlætingin fyrir þessu er að verja íslenskan landbúnað fyrir samkeppni erlendis frá. Sem er áhugavert í ljósi þess að stóru fyrirtækin sem græða mest á þessari breytingu, eru sjálf meðal helstu innflytjenda landbúnaðarvara. Það er því í raun verið að vernda þau fyrir sjálfum sér, eins einkennilega og það nú hljómar. Forsætisráðherrann nýi bítur svo höfuðið af skömminni með að gagnrýna þá sem studdu niðurfellingu tolla á kjúklingabringum frá Úkraínu til að styðja við stríðshrjáða þjóð, rétt eins og Úkraína bað um. Sem er frekar kaldhæðnislegt því hverjir fluttu aftur inn úkraínska kjúklinginn? Jú, þessir sömu milliliðarisar og eru núna undanþegnir samkeppnislögum. Þeir fitna á kostnað almennings og bænda. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun