Sjálfbærni íslenskra fyrirtækja er ekki lengur valkostur Ísabella Ósk Másdóttir, Guðni Þór Þórsson og Arent Orri J. Claessen skrifa 6. febrúar 2025 08:32 Það er ekkert nýtt af nálinni að ungt fólk vilji breyta heiminum og ætlist til þess að stjórnvöld og atvinnulíf taki ábyrgð með því að takast á við framtíðaráskoranir í tengslum við umhverfis og samfélagsmál fyrir núverandi og komandi kynslóðir. Um árabil hefur ungt fólk á alþjóðavísu verið spurt út í þessar áherslur í könnun Deloitte og þar hefur komið í ljós að þessi mál skipta þau miklu máli. Nú, í fyrsta sinn, höfum við gögn og upplýsingar sem gefa í skyn að þessi hugsunarháttur eigi svo sannarlega einnig við um ungt fólk á Íslandi. Afgerandi niðurstöður könnunar á meðal íslensku Z- og aldamótakynslóðarinnar Meirihluti Z-kynslóðarinnar og aldamótakynslóðarinnar á Íslandi kallar eftir því að fyrirtæki axli ábyrgð í umhverfis- og samfélagsmálum. Í nýrri kynslóðakönnun um sjálfbærni kemur í ljós að heil 80% þátttakenda telja stefnu fyrirtækja í þessum málum vera mikilvægt þegar þau velja sér vinnustað. Þetta er skýrt merki um breytta forgangsröðun þar sem ungt fólk vill starfa hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni í öndvegi. Niðurstöðurnar sýna jafnframt að meirihluti þátttakenda telur að bæði atvinnulífið og stjórnvöld geri ekki nóg til að bregðast við loftslagsbreytingum. Auk þess sögðust 73% þátttakenda forðast að versla hraðtísku, sem undirstrikar vaxandi vitund ungu kynslóðanna um áhrif neysluhegðunar á umhverfið. Þessi niðurstaða er skýr áminning til fyrirtækja: sjálfbærni er ekki bara góð markaðsstefna – hún er orðin æ mikilvægara atriði hjá þessum hópi. Tæplega 90% þátttakenda í kynslóðakönnuninni, sem Deloitte, Festa - miðstöð um sjálfbærni og Stúdentaráð Háskóla Íslands létu gera, reyna eftir fremsta megni að lágmarka neikvæð áhrif sín á umhverfið og samfélagið. Það ætti að vekja stjórnendur fyrirtækja til vitundar að 70% ungs fólks er tilbúið að greiða meira fyrir sjálfbærar vörur og þjónustu. Íslensk ungmenni vilja vinna hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni ofarlega í stefnu sinni og mörg hver eru tilbúin að beita þrýstingi til að tryggja að fyrirtæki taki þennan málaflokk alvarlega. Þrýstingur á atvinnulífið að breyta um stefnu Í könnuninni var spurt hversu mikilvægt þessum hópum finnist að það sem þau vinna við skipti máli og hafi tilgang. Svörin koma ekki á óvart. Ungu fólki á Íslandi finnst nánast öllu mikilvægt að þau finni fyrir tilgangi í vinnunni. Þau vilja mörg hver hafa áhrif og beina kröftum sínum að betri vinnustöðum sem láta sig sjálfbærni varða. Könnunin leiðir til að mynda í ljós að 22% Z-kynslóðarinnar og 29% aldamótakynslóðarinnar á Íslandi hafa þegar þrýst á vinnuveitanda sinn að grípa til aðgerða í loftslagsmálum. Þá horfir stór hluti unga fólksins til umhverfisáhrifa fyrirtækja þegar kemur að starfstengdum ákvörðunum, þar á meðal við val á framtíðarvinnustað. Fyrirtæki sem ekki aðlaga sig að viðhorfum stórs hluta Z- og aldamótakynslóðarinnar til sjálfbærni, eiga jafnvel á hættu að missa verðmæta starfskrafta sem vilja vinna hjá ábyrgum og framsýnum vinnustöðum. Tækifæri til aðgerða Unga fólkið telur að fyrirtæki geti gert betur í loftslagsmálum, meðal annars með því að fræða starfsfólk um sjálfbærni, styðja sjálfbæra valkosti með hvatakerfum, skuldbinda sig til að ná nettólosun gróðurhúsalofttegunda og gera sjálfbærni að að lykilþætti í viðskiptamódelinu. Þetta sýnir að ungt fólk væntir þess að fyrirtæki og stjórnvöld taki raunveruleg skref í átt að sjálfbærri framtíð – og það ætlar sér ekki að vera þögull áhorfandi á þeirri vegferð. Viðhorf ungu kynslóðanna um mikilvægi umhverfis- og samfélagsmála eru skýr. Fyrirtæki þurfa að aðlaga sig að breyttum áherslum ungs fólks og leggja áherslu á mikilvægi þessara þátta í rekstri sínum. Ungar kynslóðir eru tilbúnar að bregðast við með neysluhegðun sinni, starfstengdum ákvörðunum og þrýstingi innan vinnustaða. Fyrirtæki sem ekki tileinka sér skýra stefnu, markmið og aðgerðir á sviði sjálfbærni eiga á hættu að missa ekki aðeins traust neytenda, heldur einnig mikilvægan mannauð. _________________________ Til hliðsjónar og samanburðar í úrvinnslu könnunarinnar voru hafðar niðurstöður sambærilegrar alþjóðlegrar könnunar frá árinu 2024 sem framkvæmd var af Deloitte og náði til 44 landa. Á Íslandi var könnunin send út rafrænt tímabilið október til nóvember 2024 á alla nemendur Háskóla Íslands, Háskólans í Reykjavík, Háskólans á Bifröst, Listaháskóla Íslands, Háskólans á Akureyri, Landbúnaðarháskóla Íslands og SÍNE, samtök íslenskra námsmanna erlendis. Þátttakendur voru 240 talsins og var hlutfall Z-kynslóðarinnar 65% á móti 35% hlutfalli aldamótakynslóðarinnar Linkur á íslensku könnunina. Þar má einnig finna link á alþjóðlegu könnunina. Höfundar greinarinnar eru allt ungt fólk: Ísabella Ósk Másdóttir, samskiptastjóri hjá Festu Guðni Þór Þórsson, sérfræðingur Deloitte ehf. Arent Orri J. Claessen, forseti Stúdentaráðs Háskóla Íslands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjálfbærni Mest lesið Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir skrifar Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir skrifar Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason skrifar Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Gegn áætluðu kílómetragjaldi stjórnvalda á bifhjól Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon skrifar Skoðun Hvernig hugsar þú um hreint vatn? Lovísa Árnadóttir skrifar Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Blóðmerar - skeytingarleysi hinna þriggja valda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson skrifar Skoðun Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Það er ekkert nýtt af nálinni að ungt fólk vilji breyta heiminum og ætlist til þess að stjórnvöld og atvinnulíf taki ábyrgð með því að takast á við framtíðaráskoranir í tengslum við umhverfis og samfélagsmál fyrir núverandi og komandi kynslóðir. Um árabil hefur ungt fólk á alþjóðavísu verið spurt út í þessar áherslur í könnun Deloitte og þar hefur komið í ljós að þessi mál skipta þau miklu máli. Nú, í fyrsta sinn, höfum við gögn og upplýsingar sem gefa í skyn að þessi hugsunarháttur eigi svo sannarlega einnig við um ungt fólk á Íslandi. Afgerandi niðurstöður könnunar á meðal íslensku Z- og aldamótakynslóðarinnar Meirihluti Z-kynslóðarinnar og aldamótakynslóðarinnar á Íslandi kallar eftir því að fyrirtæki axli ábyrgð í umhverfis- og samfélagsmálum. Í nýrri kynslóðakönnun um sjálfbærni kemur í ljós að heil 80% þátttakenda telja stefnu fyrirtækja í þessum málum vera mikilvægt þegar þau velja sér vinnustað. Þetta er skýrt merki um breytta forgangsröðun þar sem ungt fólk vill starfa hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni í öndvegi. Niðurstöðurnar sýna jafnframt að meirihluti þátttakenda telur að bæði atvinnulífið og stjórnvöld geri ekki nóg til að bregðast við loftslagsbreytingum. Auk þess sögðust 73% þátttakenda forðast að versla hraðtísku, sem undirstrikar vaxandi vitund ungu kynslóðanna um áhrif neysluhegðunar á umhverfið. Þessi niðurstaða er skýr áminning til fyrirtækja: sjálfbærni er ekki bara góð markaðsstefna – hún er orðin æ mikilvægara atriði hjá þessum hópi. Tæplega 90% þátttakenda í kynslóðakönnuninni, sem Deloitte, Festa - miðstöð um sjálfbærni og Stúdentaráð Háskóla Íslands létu gera, reyna eftir fremsta megni að lágmarka neikvæð áhrif sín á umhverfið og samfélagið. Það ætti að vekja stjórnendur fyrirtækja til vitundar að 70% ungs fólks er tilbúið að greiða meira fyrir sjálfbærar vörur og þjónustu. Íslensk ungmenni vilja vinna hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni ofarlega í stefnu sinni og mörg hver eru tilbúin að beita þrýstingi til að tryggja að fyrirtæki taki þennan málaflokk alvarlega. Þrýstingur á atvinnulífið að breyta um stefnu Í könnuninni var spurt hversu mikilvægt þessum hópum finnist að það sem þau vinna við skipti máli og hafi tilgang. Svörin koma ekki á óvart. Ungu fólki á Íslandi finnst nánast öllu mikilvægt að þau finni fyrir tilgangi í vinnunni. Þau vilja mörg hver hafa áhrif og beina kröftum sínum að betri vinnustöðum sem láta sig sjálfbærni varða. Könnunin leiðir til að mynda í ljós að 22% Z-kynslóðarinnar og 29% aldamótakynslóðarinnar á Íslandi hafa þegar þrýst á vinnuveitanda sinn að grípa til aðgerða í loftslagsmálum. Þá horfir stór hluti unga fólksins til umhverfisáhrifa fyrirtækja þegar kemur að starfstengdum ákvörðunum, þar á meðal við val á framtíðarvinnustað. Fyrirtæki sem ekki aðlaga sig að viðhorfum stórs hluta Z- og aldamótakynslóðarinnar til sjálfbærni, eiga jafnvel á hættu að missa verðmæta starfskrafta sem vilja vinna hjá ábyrgum og framsýnum vinnustöðum. Tækifæri til aðgerða Unga fólkið telur að fyrirtæki geti gert betur í loftslagsmálum, meðal annars með því að fræða starfsfólk um sjálfbærni, styðja sjálfbæra valkosti með hvatakerfum, skuldbinda sig til að ná nettólosun gróðurhúsalofttegunda og gera sjálfbærni að að lykilþætti í viðskiptamódelinu. Þetta sýnir að ungt fólk væntir þess að fyrirtæki og stjórnvöld taki raunveruleg skref í átt að sjálfbærri framtíð – og það ætlar sér ekki að vera þögull áhorfandi á þeirri vegferð. Viðhorf ungu kynslóðanna um mikilvægi umhverfis- og samfélagsmála eru skýr. Fyrirtæki þurfa að aðlaga sig að breyttum áherslum ungs fólks og leggja áherslu á mikilvægi þessara þátta í rekstri sínum. Ungar kynslóðir eru tilbúnar að bregðast við með neysluhegðun sinni, starfstengdum ákvörðunum og þrýstingi innan vinnustaða. Fyrirtæki sem ekki tileinka sér skýra stefnu, markmið og aðgerðir á sviði sjálfbærni eiga á hættu að missa ekki aðeins traust neytenda, heldur einnig mikilvægan mannauð. _________________________ Til hliðsjónar og samanburðar í úrvinnslu könnunarinnar voru hafðar niðurstöður sambærilegrar alþjóðlegrar könnunar frá árinu 2024 sem framkvæmd var af Deloitte og náði til 44 landa. Á Íslandi var könnunin send út rafrænt tímabilið október til nóvember 2024 á alla nemendur Háskóla Íslands, Háskólans í Reykjavík, Háskólans á Bifröst, Listaháskóla Íslands, Háskólans á Akureyri, Landbúnaðarháskóla Íslands og SÍNE, samtök íslenskra námsmanna erlendis. Þátttakendur voru 240 talsins og var hlutfall Z-kynslóðarinnar 65% á móti 35% hlutfalli aldamótakynslóðarinnar Linkur á íslensku könnunina. Þar má einnig finna link á alþjóðlegu könnunina. Höfundar greinarinnar eru allt ungt fólk: Ísabella Ósk Másdóttir, samskiptastjóri hjá Festu Guðni Þór Þórsson, sérfræðingur Deloitte ehf. Arent Orri J. Claessen, forseti Stúdentaráðs Háskóla Íslands
Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun