Er­lend gagna­ver sögð skila litlu í þjóðar­búið

Tæknirisinn Google er á meðal þeirra erlendu fyrirtækja sem ætla að reisa gagnaver víðsvegar um Finnland á næstunni. Fjallað er um gagnrýni Jukka Manner, prófessors í tölvunarfræði við Aalto-háskóla, á áformin í finnska ríkisútvarpinu. Manner hefur meðal annars rannsakað orkunotkun upplýsingatæknigeirans og segist hafa áhyggjur af því að orkunotkun eigi eftir að stóraukast með tilkomu veranna.

Vitnar Manner til Írlands sem víti til varnaðar. Þar hafi gagnaver byrjað að nota meiri raforku en heimili í landinu fyrir nokkrum árum. Stór hluti orkunnar sé framleiddur með bruna á jarðefnaeldsneyti. Spáð er enn örari vexti gagnaver

Gagnaverin séu ósveigjanleg þegar kemur að orkumálum. Ólíkt öðrum iðnaði séu þau keyrð allan sólarhringin. Þau geti þess vegna ekki reitt sig eingöngu á endurnýjanlega orkugjafa eins og vindorku sem er sveiflukennd í eðli sínu.

Þá er Manner fullur efasemda um að gagnaverin skapi mikil verðmæti fyrir aðra en erlenda eigendur sína. þvert á fullyrðingar finnsku ríkisstjórnarinnar. Þó að gagnaverin kunni að skapa störf fyrir öryggisverði, iðnaðarmenn, hugbúnaðarfræðinga og ræstitækna bæti þau ekki miklu virði við. Skatttekjur ríkisins verði heldur ekki sérlega miklar.

Erlend fyrirtæki hafa keypt nokkur af stærstu gagnaverunum sem rekin eru á Íslandi á undanförnum árum. Þau fjögur gagnaver sem Landsvirkjun selur rafmagn eru öll í eigu erlendra aðila. Orkufyrirtækið segist hafa dregið verulega úr sölu rafmagns til gagnavera. Við lok síðasta árs hafi sala til þeirra þannig verið þriðjungur af því sem hún var árið 2022.