Lögregla muni reyna að vera orðvarari í samræðum á vettvangi Lovísa Arnardóttir skrifar 25. mars 2025 13:02 Ásgeir segir lögregluna verða orðvarari héðan í frá. Samsett Aðstoðarlögreglustjóri segir niðurstöðu héraðsdóms í máli níu mótmælenda ramma vel inn það sem má og má ekki á mótmælum. Lögregla hafi í kjölfarið tekið orðfæri lögreglumanna til skoðunar og ekki sé líklegt að álíka mál komi aftur upp. Miklu máli skipti þó að valdbeiting lögreglunnar hafi verið dæmd lögmæt. Níu mótmælendur sem voru beittir piparúða á mótmælum við fund ríkisstjórnar þann 31. maí í fyrra höfðuðu mál gegn ríkinu vegna framgöngu lögreglunnar. Í aðalmeðferð var farið yfir myndefni úr öryggismyndavélum, farsímum og búkmyndavélum og farið vel yfir samtöl lögreglumanna sem stefnendum þóttu óviðeigandi og til marks um ákveðin viðhorf gagnvart þeim. Niðurstaða héraðsdóms í málinu var að valdbeiting lögreglunnar á mótmælum hafi ekki verið saknæm eða ólögmæt. Dómurinn komst einnig að því að mótmælin hafi ekki verið friðsamleg. Valdbeiting lögreglu hafi þannig verið nauðsynleg og að ekki hafi verið brotin regla um meðalhóf. Hvað varðar samtöl lögreglumannanna á vettvangi sagði í dómi héraðsdóms að lögreglumenn megi tala af alvöruleysi sín á milli eins og aðrir, og að ekki á að túlka slík orðaskipti bókstaflega. Dómurinn afdráttarlaus Ásgeir Þór Ásgeirsson aðstoðarlögreglustjóri segir niðurstöðu héraðsdóms ekki koma á óvart. „Það er gott að þetta liggi fyrir, bæði fyrir okkur og almenningi. Þessi dómur er algjörlega afdráttarlaus. Hann er mjög vel rökstuddur og það er vert fyrir fólk sem hefur áhuga á þessum málum að kynna sér hann.“ Ekki sé víst að slík mál komi aftur upp. „Það er mjög gott að dómarinn sé búinn að taka á þessum ummælum og mjög gott að lögreglumenn geti talað sín á milli en það er ekkert víst að eitthvað svona komi upp aftur. Við reynum kannski að vera orðvarari í þessum samræðum hér eftir.“ Hefur þetta þá verið rætt? „Þessi hluti málsins er eitthvað sem við getum auðveldlega brugðist við, skoðað og breytt.“ Hann segir skipta mestu að aðgerðir lögreglunnar hafi verið dæmdar lögmætar. Að ráðherrarnir hafi komist til og frá fundi. Hann bendir einnig á að af um 70 mótmælum í fyrra hafi aðeins ein mótmæli endað með átökum. „Þarna keyrði alveg fram úr hófi að okkar mati.“ Unnið eftir valdbeitingarstiga Hann segir lögregluna vinna eftir valdbeitingarstiga og það hafi heyrst í búkmyndavélum að þeir sem stjórnuðu aðgerðum fetuðu stigann eftir reglugerð. Fram kom í aðalmeðferð að lögreglumenn á vettvangi beittu piparúða í stað til dæmis handtaka vegna þess hve fáir lögreglumenn voru á vettvangi. „Við hefðum þurft að vera miklu, miklu fleiri. Það hefði þurft að margfalda mannskapinn sem var þarna. Það hefði ekki þýtt að vera með fimm í viðbót eða tíu.“ Fjöldi lögreglumanna á höfuðborgarsvæðinu sé ekki þannig að það sé hægt. Hlutfallslega séu fæstir lögreglumenn á höfuðborgarsvæðinu starfandi á hverja þúsund íbúa. Hér starfi 1,2 lögreglumenn á hverja þúsund en það embætti sem kemur á eftir þeim sé með tvo á hverja þúsund. Mannekla vandamál „Til að setja það í samhengi ef við fengjum tvo á hverja þúsund væri ég með 300 lögreglumenn til viðbótar við störf og það litar okkar viðbragð í þessu.“ Hann segir enga sérstaka mannfjöldastjórnunarsveit eins og í öðrum borgum. Lögreglumenn séu teknir úr öðrum störfum til að sinna þessum störfum. Hann segir dóminn ramma vel inn það sem má og það sem má ekki við slíkar aðstæður. „Ef dómurinn stendur óhaggaður, ef honum verður ekki áfrýjað og það kemur önnur niðurstaða hjá æðra dómstigi, er búið að ramma þetta dálítið inn.“ Hann bendir þó á í þessu samhengi að nánast hvergi í heiminum hafi almenningur sem mótmælir jafn gott aðgengi að ráðamönnum eða þeim húsum þar sem fundirnir fara fram. „Þetta eru kannski tíu til tuttugu metrar og í Skuggasundi gat fólk snert húsið á tveimur hliðum. Það er því ekki hægt að halda því fram að fólki sé haldið það langt frá að það geti ekki komið sínum skilaboðum áleiðis. Það er ekki hægt.“ Aðgengi að ráðamönnum gott Hann segir lögreglu alltaf reyna að finna leið til að láta mótmæli fara friðsamlega fram, með því að hafa samband við skipuleggjendur til dæmis. Undanfarið hafa sem dæmi mótmæli við ríkisstjórn farið fram við skrifstofu forsætisráðuneytisins við Hverfisgötu. Mótmælin krefjast þess að lögregla loki Hverfisgötunni neðst. Hér ræðir ráðherra við mótmælendur fyrir fund ríkisstjórnar síðasta föstudag. Vísir/Anton Brink „Við höfum náð ágætis sambandi við fólkið undanfarið. Hverfisgatan er auðvitað ein aðalleið almenningssamgangna en við höfum fundið leiðir til að láta þetta ganga. Strætó kemst götuna eins lengi og hægt er til klukkan níu en svo hefur götunni verið lokað. Svo mótmælendur geti verið öruggir og í friði, og komið sínum skilaboðum á framfæri eins vel og hægt er. Við erum þarna til að gæta öryggis þeirra líka og þjónusta þau.“ Samvinnan sé lykilatriði. „Við viljum vinna með fólkinu en þetta verður að vera friðsamlegt og lögreglan á aldrei að vera eitthvað issue í þessu eða aðili.“ Ekki enn tekin ákvörðun um áfrýjun Oddur Ástráðsson, lögmaður mótmælendanna sem eru stefnendur, segir ekki hafa verið tekna ákvörðun um hvort málinu verði áfrýjað. Oddur Ástráðsson lögmaður þegar niðurstaða héraðsdóms lá fyrir. Vísir/Anton Brink Nefnd um eftirlit með lögreglu tók málið fyrir í fyrra en formaður nefndarinnar tilkynnti nýlega að málið yrði skoðað aftur með tilliti til samræðna lögreglumanna á vettvangi. Nýr formaður var stuttu seinna skipaður og hann segir ekki ákveðið hvort málið verði tekið aftur fyrir. Nefndin skoðaði aðeins notkun piparúða í fyrri ákvörðun sinni, ekki orðfæri lögreglumanna. Lögreglan Dómsmál Mannréttindi Átök í Ísrael og Palestínu Lögreglumál Reykjavík Mest lesið Veðurvaktin: Snjókoman rétt að byrja og víða erfið færð Veður Karlmaður lést í Bláa lóninu Innlent Ungur Miðflokksmaður gengst við rasisma og segir af sér Innlent Flugmaðurinn sem fórst millilenti oft í Reykjavík Innlent Snjókoman rétt að byrja Innlent Eldur í blokk við Ljósheima Innlent Bílar út af veginum á Reykjanesbraut Innlent Hvatt til varúðar vegna snjóflóðahættu á suðvesturhorninu Innlent Biðu í fjóra tíma úti á braut og aðra fjóra við farangursbeltin Innlent Ráðgjafinn ráðinn í tímabundið starf eftir dýra skreppitúra Innlent Fleiri fréttir Vesturbæjarlaug opnuð enn eina ferðina eftir viðgerðir Verklag ábótavant og krefur ríkislögreglustjóra skýringa Mæla með því að farþegar reiði sig ekki á tímaáætlanir Snjókoman mikla, ábótavant verklag ríkislögreglustjóra og jólasveinamót Karlmaður lést í Bláa lóninu Biðu í fjóra tíma úti á braut og aðra fjóra við farangursbeltin Kærðu umdeildar framkvæmdir allt of seint Skellt í lás í sundlaugum borgarinnar vegna veðurs Reglur brotnar og þjónusta sem bjóða ætti út Þarf að borga bætur þrátt fyrir breytingar á hlaupahjólinu Hvatt til varúðar vegna snjóflóðahættu á suðvesturhorninu Meiri kvika en í síðasta gosi Eldur í blokk við Ljósheima Flugmaðurinn sem fórst millilenti oft í Reykjavík Halla leiðir krabbameinsráð ráðherra Snjókomumet og umferðaröngþveiti Segir sameiginlegum gildum Norðurlanda ógnað Fjölmargir farþegar fastir í flugvélum á Keflavíkurflugvelli Ungur Miðflokksmaður gengst við rasisma og segir af sér Sturlað ástand og United vettlingar prjónaðir í bílnum Mesta snjódýpt í Reykjavík sem mælst hefur í október Viðbragðsaðilar í mikilli hættu vegna bíla á sumardekkjum Bílar út af veginum á Reykjanesbraut Vill heimila Samkeppniseftirlitinu að ráðast í húsleitir Snjókoman rétt að byrja Píratar berjist gegn „rísandi bylgju lýðskrums og fasisma“ Skvísur geti virkað sem hálfgerðir þroskaþjófar Ráðgjafinn ráðinn í tímabundið starf eftir dýra skreppitúra Misvægi atkvæða bitnar mest á Kraganum Heitavatnslaust á Suðurnesjum og rafmagnslaust víða um land Sjá meira
Níu mótmælendur sem voru beittir piparúða á mótmælum við fund ríkisstjórnar þann 31. maí í fyrra höfðuðu mál gegn ríkinu vegna framgöngu lögreglunnar. Í aðalmeðferð var farið yfir myndefni úr öryggismyndavélum, farsímum og búkmyndavélum og farið vel yfir samtöl lögreglumanna sem stefnendum þóttu óviðeigandi og til marks um ákveðin viðhorf gagnvart þeim. Niðurstaða héraðsdóms í málinu var að valdbeiting lögreglunnar á mótmælum hafi ekki verið saknæm eða ólögmæt. Dómurinn komst einnig að því að mótmælin hafi ekki verið friðsamleg. Valdbeiting lögreglu hafi þannig verið nauðsynleg og að ekki hafi verið brotin regla um meðalhóf. Hvað varðar samtöl lögreglumannanna á vettvangi sagði í dómi héraðsdóms að lögreglumenn megi tala af alvöruleysi sín á milli eins og aðrir, og að ekki á að túlka slík orðaskipti bókstaflega. Dómurinn afdráttarlaus Ásgeir Þór Ásgeirsson aðstoðarlögreglustjóri segir niðurstöðu héraðsdóms ekki koma á óvart. „Það er gott að þetta liggi fyrir, bæði fyrir okkur og almenningi. Þessi dómur er algjörlega afdráttarlaus. Hann er mjög vel rökstuddur og það er vert fyrir fólk sem hefur áhuga á þessum málum að kynna sér hann.“ Ekki sé víst að slík mál komi aftur upp. „Það er mjög gott að dómarinn sé búinn að taka á þessum ummælum og mjög gott að lögreglumenn geti talað sín á milli en það er ekkert víst að eitthvað svona komi upp aftur. Við reynum kannski að vera orðvarari í þessum samræðum hér eftir.“ Hefur þetta þá verið rætt? „Þessi hluti málsins er eitthvað sem við getum auðveldlega brugðist við, skoðað og breytt.“ Hann segir skipta mestu að aðgerðir lögreglunnar hafi verið dæmdar lögmætar. Að ráðherrarnir hafi komist til og frá fundi. Hann bendir einnig á að af um 70 mótmælum í fyrra hafi aðeins ein mótmæli endað með átökum. „Þarna keyrði alveg fram úr hófi að okkar mati.“ Unnið eftir valdbeitingarstiga Hann segir lögregluna vinna eftir valdbeitingarstiga og það hafi heyrst í búkmyndavélum að þeir sem stjórnuðu aðgerðum fetuðu stigann eftir reglugerð. Fram kom í aðalmeðferð að lögreglumenn á vettvangi beittu piparúða í stað til dæmis handtaka vegna þess hve fáir lögreglumenn voru á vettvangi. „Við hefðum þurft að vera miklu, miklu fleiri. Það hefði þurft að margfalda mannskapinn sem var þarna. Það hefði ekki þýtt að vera með fimm í viðbót eða tíu.“ Fjöldi lögreglumanna á höfuðborgarsvæðinu sé ekki þannig að það sé hægt. Hlutfallslega séu fæstir lögreglumenn á höfuðborgarsvæðinu starfandi á hverja þúsund íbúa. Hér starfi 1,2 lögreglumenn á hverja þúsund en það embætti sem kemur á eftir þeim sé með tvo á hverja þúsund. Mannekla vandamál „Til að setja það í samhengi ef við fengjum tvo á hverja þúsund væri ég með 300 lögreglumenn til viðbótar við störf og það litar okkar viðbragð í þessu.“ Hann segir enga sérstaka mannfjöldastjórnunarsveit eins og í öðrum borgum. Lögreglumenn séu teknir úr öðrum störfum til að sinna þessum störfum. Hann segir dóminn ramma vel inn það sem má og það sem má ekki við slíkar aðstæður. „Ef dómurinn stendur óhaggaður, ef honum verður ekki áfrýjað og það kemur önnur niðurstaða hjá æðra dómstigi, er búið að ramma þetta dálítið inn.“ Hann bendir þó á í þessu samhengi að nánast hvergi í heiminum hafi almenningur sem mótmælir jafn gott aðgengi að ráðamönnum eða þeim húsum þar sem fundirnir fara fram. „Þetta eru kannski tíu til tuttugu metrar og í Skuggasundi gat fólk snert húsið á tveimur hliðum. Það er því ekki hægt að halda því fram að fólki sé haldið það langt frá að það geti ekki komið sínum skilaboðum áleiðis. Það er ekki hægt.“ Aðgengi að ráðamönnum gott Hann segir lögreglu alltaf reyna að finna leið til að láta mótmæli fara friðsamlega fram, með því að hafa samband við skipuleggjendur til dæmis. Undanfarið hafa sem dæmi mótmæli við ríkisstjórn farið fram við skrifstofu forsætisráðuneytisins við Hverfisgötu. Mótmælin krefjast þess að lögregla loki Hverfisgötunni neðst. Hér ræðir ráðherra við mótmælendur fyrir fund ríkisstjórnar síðasta föstudag. Vísir/Anton Brink „Við höfum náð ágætis sambandi við fólkið undanfarið. Hverfisgatan er auðvitað ein aðalleið almenningssamgangna en við höfum fundið leiðir til að láta þetta ganga. Strætó kemst götuna eins lengi og hægt er til klukkan níu en svo hefur götunni verið lokað. Svo mótmælendur geti verið öruggir og í friði, og komið sínum skilaboðum á framfæri eins vel og hægt er. Við erum þarna til að gæta öryggis þeirra líka og þjónusta þau.“ Samvinnan sé lykilatriði. „Við viljum vinna með fólkinu en þetta verður að vera friðsamlegt og lögreglan á aldrei að vera eitthvað issue í þessu eða aðili.“ Ekki enn tekin ákvörðun um áfrýjun Oddur Ástráðsson, lögmaður mótmælendanna sem eru stefnendur, segir ekki hafa verið tekna ákvörðun um hvort málinu verði áfrýjað. Oddur Ástráðsson lögmaður þegar niðurstaða héraðsdóms lá fyrir. Vísir/Anton Brink Nefnd um eftirlit með lögreglu tók málið fyrir í fyrra en formaður nefndarinnar tilkynnti nýlega að málið yrði skoðað aftur með tilliti til samræðna lögreglumanna á vettvangi. Nýr formaður var stuttu seinna skipaður og hann segir ekki ákveðið hvort málið verði tekið aftur fyrir. Nefndin skoðaði aðeins notkun piparúða í fyrri ákvörðun sinni, ekki orðfæri lögreglumanna.
Lögreglan Dómsmál Mannréttindi Átök í Ísrael og Palestínu Lögreglumál Reykjavík Mest lesið Veðurvaktin: Snjókoman rétt að byrja og víða erfið færð Veður Karlmaður lést í Bláa lóninu Innlent Ungur Miðflokksmaður gengst við rasisma og segir af sér Innlent Flugmaðurinn sem fórst millilenti oft í Reykjavík Innlent Snjókoman rétt að byrja Innlent Eldur í blokk við Ljósheima Innlent Bílar út af veginum á Reykjanesbraut Innlent Hvatt til varúðar vegna snjóflóðahættu á suðvesturhorninu Innlent Biðu í fjóra tíma úti á braut og aðra fjóra við farangursbeltin Innlent Ráðgjafinn ráðinn í tímabundið starf eftir dýra skreppitúra Innlent Fleiri fréttir Vesturbæjarlaug opnuð enn eina ferðina eftir viðgerðir Verklag ábótavant og krefur ríkislögreglustjóra skýringa Mæla með því að farþegar reiði sig ekki á tímaáætlanir Snjókoman mikla, ábótavant verklag ríkislögreglustjóra og jólasveinamót Karlmaður lést í Bláa lóninu Biðu í fjóra tíma úti á braut og aðra fjóra við farangursbeltin Kærðu umdeildar framkvæmdir allt of seint Skellt í lás í sundlaugum borgarinnar vegna veðurs Reglur brotnar og þjónusta sem bjóða ætti út Þarf að borga bætur þrátt fyrir breytingar á hlaupahjólinu Hvatt til varúðar vegna snjóflóðahættu á suðvesturhorninu Meiri kvika en í síðasta gosi Eldur í blokk við Ljósheima Flugmaðurinn sem fórst millilenti oft í Reykjavík Halla leiðir krabbameinsráð ráðherra Snjókomumet og umferðaröngþveiti Segir sameiginlegum gildum Norðurlanda ógnað Fjölmargir farþegar fastir í flugvélum á Keflavíkurflugvelli Ungur Miðflokksmaður gengst við rasisma og segir af sér Sturlað ástand og United vettlingar prjónaðir í bílnum Mesta snjódýpt í Reykjavík sem mælst hefur í október Viðbragðsaðilar í mikilli hættu vegna bíla á sumardekkjum Bílar út af veginum á Reykjanesbraut Vill heimila Samkeppniseftirlitinu að ráðast í húsleitir Snjókoman rétt að byrja Píratar berjist gegn „rísandi bylgju lýðskrums og fasisma“ Skvísur geti virkað sem hálfgerðir þroskaþjófar Ráðgjafinn ráðinn í tímabundið starf eftir dýra skreppitúra Misvægi atkvæða bitnar mest á Kraganum Heitavatnslaust á Suðurnesjum og rafmagnslaust víða um land Sjá meira