Bein útsending: Alþjóðasamvinna á krossgötum - Hvert stefnir Ísland? Atli Ísleifsson skrifar 11. apríl 2025 09:32 Ráðstefnan stendur milli klukkan 10 og 17 í dag. „Alþjóðasamvinna á krossgötum – Hvert stefnir Ísland?“ er yfirskrift árlegrar ráðstefnu Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands, utanríkisráðuneytisins og Norræna hússins sem fram fer milli 10 og 17 í dag. Ráðstefnan fer fram í Norræna húsinu en hægt verður að fylgjast með í beinu streymi. Í tilkynningu segir að ráðstefnan sé haldin í samstarfi við Félag stjórnmálafræðinga og Stofnun stjórnsýslufræða og stjórnmála og er boðið til samtals þar sem alþjóðamálin eru krufin og þær áskoranir sem blasa við í alþjóðasamfélaginu í dag. Hægt er að fylgjast með ráðstefnunni í spilaranum að neðan. Dagskrá 10:00 – 10:10 Setning ráðstefnu Sabina Westerholm, forstjóri Norræna hússins Pia Hansson, forstöðumaður Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands 10:10 – 10:30 Opnunarávarp Guðni Th. Jóhannesson, prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands og stjórnarformaður Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands, forseti Íslands, 2016-2024 10:30 – 11:50 Uppbrot alþjóðakerfisins: Utanríkisstefna Íslands á baráttuvettvangi stórveldanna (Íslenska) Pallborðsumræður: Bergdís Ellertsdóttir, sendiherra norðurslóða, Bjarni Már Magnússon, prófessor og deildarforseti Lagadeildar við Háskólann á Bifröst, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrrverandi utanríkisráðherra og fyrrverandi forstjóri lýðræðis- og mannréttindastofnunar ÖSE, Pawel Bartoszek, formaður utanríkismálanefndar Alþingis, Silja Bára Ómarsdóttir, prófessor í alþjóðasamskiptum við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands Stutt erindi: Baldur Þórhallsson, prófessor við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands og rannsóknastjóri Rannsóknaseturs um smáríki, Marc Lanteigne, prófessor í stjórnmálafræði við UiT, Arctic University of Norway í Tromsø Málstofustjóri: Pia Hansson, forstöðumaður Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands 11:50 -12:30 Léttur hádegisverður 12:30 – 13:00 Grafið undan mannréttindum: Er bakslagið tilviljun? Hólmfríður Anna Baldursdóttir, sérfræðingur hjá Þróunarsamvinnuskrifstofu utanríkisráðuneytisins ræðir við Neil Datta, framkvæmdastjóra European Parliamentary Forum for Sexual and Reproductive Rights 13:00 – 14:00 Pallborðsumræður Bjarndís Helga Tómasdóttir, formaður Samtakanna ‘78, Gyða Margrét Pétursdóttir, prófessor í kynjafræði við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands, Helen Inga Von Ernst, sérfræðingur á skrifstofu alþjóðapólitískra málefna hjá utanríkisráðuneytinu, Stella Samúelsdóttir, framkvæmdastýra UN Women á Íslandi, Neil Datta, framkvæmdastjóri European Parliamentary Forum for Sexual and Reproductive Rights Málstofustjóri: Svanhildur Þorvaldsdóttir, dósent við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands og formaður Félags stjórnmálafræðinga 14:00 – 14:20 Kaffihlé 14:20 – 15:30 Öryggi Norðurlanda og Eystrasaltsríkja í skugga fjölþáttaógna Erindi: Margarita Šešelgytė, forstöðumaður Institute of International Relations and Political Science við Háskólann í Vilnius, Elżbieta Drążkiewicz, sérfræðingur í mann- og þjóðfræði við Háskólann í Lundi og verkefnastjóri samnorræns netverks um viðnámsþrótt gegn upplýsingaóreiðu Pallborðsumræður: Auðunn Arnórsson, stjórnmálafræðingur við ReykjavíkurAkademíuna, Elżbieta Drążkiewicz, sérfræðingur í mann- og þjóðfræði við Háskólann í Lundi og verkefnastjóri samnorræns netverks um viðnámsþrótt gegn upplýsingaóreiðu, Erlingur Erlingsson, hernaðarsagnfræðingur, Finnbogi Jónasson, lögreglufulltrúi hjá Ríkislögreglustjóra, Hulda Þórisdóttir, prófessor við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands Málstofustjóri: Ingólfur Bjarni Sigfússon, ritstjóri Kveiks, RÚV 15:30 – 15:45 Kaffihlé 15:45 – 16:45 Hvert stefnum við? Fulltrúar stjórnmálaflokka ræða utanríkisstefnu Íslands (Íslenska) Pallborðsumræður: Eyjólfur Ármannsson, innviðaráðherra og þingmaður Flokks fólksins, Njáll Trausti Friðbertsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, Sigmar Guðmundsson, þingmaður Viðreisnar, Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknarflokksins, Snorri Másson, þingmaður Miðflokksins, Víðir Reynisson, þingmaður Samfylkingarinnar Málstofustjóri: Elín Margrét Böðvarsdóttir, fréttamaður á Stöð 2, Vísi og Bylgjunni 16:45 – 17:00 Lokaorð Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir, dómsmálaráðherra 17:00 - 18:30 Móttaka og uppistand með Vigdísi Hafliðadóttur Um málstofurnar Uppbrot alþjóðakerfisins: Utanríkisstefna Íslands á baráttuvettvangi stórveldanna Alþjóðastjórnmál samtímans einkennast af hröðum breytingum þar sem stríð og kapphlaup stórveldanna hafa víðtæk áhrif á öryggis - og varnarmál Íslands. Í þessari málstofu verður rætt um áhrif landvinningastefnu og einangrunarhyggju Bandaríkjanna á öryggisumhverfi Evrópu og aukið sjálfstæði í varnarmálum. Hvernig getum við aukið viðnámsþrótt Íslands í öryggis og varnarmálum og viðbúnað til að takast á við þær ógnir sem að okkur steðja? Hverjar eru líkurnar á friði í Úkraínu og fyrir botni Miðjarðarhafs, á hvaða forsendum verður sá friður byggður og hver mun bera ábyrgð á áframhaldandi öryggi á þessum svæðum? Hvert verður hlutverk Kína og Rússlands á alþjóðasviðinu ef fram fer sem horfir með einangrunarstefnu Bandaríkjanna? Grafið undan mannréttindum: Hver borgar brúsann? Í þessari málstofu verður fjallað um hvernig þrengt hefur verið að þróunarsamvinnu á síðustu misserum og sjónum beint að því bakslagi sem á sér stað um þessar mundir í mannréttindabaráttu á heimsvísu. Hvernig getum við tekist á við þá mótstöðu sem hefur myndast við mannréttindi, jafnrétti kynjanna og réttindi hinsegin fólks á undanförnum árum? Hvernig getur Ísland nýtt setu sína í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna til þess að bregðast við þessu bakslagi? Hvernig er hægt að koma í veg fyrir að þróunaraðstoð verði notuð sem tæki til að grafa undan mannréttindum? Hvernig ógnar afturhvarf í réttindamálum stoðum alþjóðlegs mannréttindakerfis í heild? Öryggi Norðurlanda og Eystrasaltsríkja í skugga fjölþáttaógna Fjölþáttaógnir í norðanverðri Evrópu hafa aukist á undanförnum árum, ekki síst í kjölfar árásarstríðs Rússlands í Úkraínu. Varað hefur verið við því að stjórnvöld í Rússlandi, Kína, Norður-Kóreu og Íran beiti fjölbreyttum aðferðum til að grafa undan öryggi og viðnámsþrótti ríkja á svæðinu, meðal annars með netárásum, skipulögðum skemmdarverkum og tilburðum til pólitískrar og efnahagslegrar kúgunar. Í ljósi þessara áskorana vakna áleitnar spurningar um möguleika á aukinni samhæfingu Norðurlandanna og Eystrasaltsríkjanna í aðgerðum gegn fjölþáttaógnum. Hvernig eflum við varnir gegn netógnum, upplýsingaóreiðu, undirróðri og beinum árásum á mikilvæga innviði? Hver er viðbúnaður Íslands gagnvart fjölþáttaógnum samanborið við önnur Norðurlönd og Eystrasaltsríkin? Hvert stefnum við? Fulltrúar stjórnmálaflokka ræða utanríkisstefnu Íslands Líkt og undanfarin ár leiðum við saman fulltrúa stjórnmálaflokka á Alþingi til að ræða um framtíð utanríkisstefnu Íslands og þær áskoranir sem blasa við í öryggis- og varnarmálum. Utanríkismál Öryggis- og varnarmál Mest lesið Hafi verið rangkynjuð oftar en hún geti talið og segir transfóbíu bitna á öllum Innlent Bein útsending: Páfakjör í Páfagarði Erlent Hafdís hafi bara umlað „hann reyndi að drepa mig“ Innlent „Rotnir starfshættir og ríkisrekið ofbeldi gegn borgurunum“ Innlent Reyndi til hins síðasta að koma skikki á fjármál Vatíkansins Erlent Samþykktu Trump-samninginn einróma Erlent Miklum meirihluta finnst auglýsingar SFS slæmar Innlent Svik við almenning, kerfið og samstarfsfólk Innlent Annar snarpur skjálfti í Ljósufjallakerfi Innlent Rúmir níu milljarðar runnið úr ríkissjóði til flokkanna Innlent Fleiri fréttir Viðsnúningur í rekstri sveitarfélaga Vantraust á framkvæmdastjóra Félagsbústaða talið alvarlegt Rúmir níu milljarðar runnið úr ríkissjóði til flokkanna Ólafur Þór undrandi og dómsmálaráðherra talar um svik við þjóðina Heilsa, vellíðan, friður, réttlæti og jöfnuður mikilvægustu markmiðin Svik við almenning, kerfið og samstarfsfólk Ein breyting á stjórn sem leggja á niður „Rotnir starfshættir og ríkisrekið ofbeldi gegn borgurunum“ Miklum meirihluta finnst auglýsingar SFS slæmar Hafdís hafi bara umlað „hann reyndi að drepa mig“ Annar snarpur skjálfti í Ljósufjallakerfi Hafi verið rangkynjuð oftar en hún geti talið og segir transfóbíu bitna á öllum „Þetta er mál sem varðar ekki einungis kaþólsku kirkjuna“ „Íslenskir bankar eru með belti, axlabönd, sikrisnælur og hjálma“ „Þetta er svona eitraður kokteill” Til skoðunar hvort hægt sé að innheimta leigu beint af tekjum Hefur áhyggjur af því að Amgen „gleypi Íslenska erfðagreiningu og spýti því út“ Efla eftirlit með áfengissölu á íþróttaleikjum Páfaspenna, drykkjulæti og umdeildur útburður „Hann var með háðslegt glott, þetta var svo lítið mál“ Skora á stjórnvöld að skoða áhrifin af hærra veiðigjaldi á Vestfirði Konan í gæsluvarðhaldi í mánuð til viðbótar Sagðir hafa stolið viðkvæmum rannsóknargögnum frá lögreglu og saksóknara Bein útsending: Staða ungs fatlaðs fólks á húsnæðis- og leigumarkaði Segist hafa tryllst þegar Hafdís hótaði forræðissviptingu Ekkert sem bendi til málþófs um veiðigjöld Þeir sem gangi inn sem páfaefni gangi út sem kardinálar Skorað á Ísraela og átök hafin milli Indlands og Pakistans Ekki hægt að renna sér í Lágafellslaug næstu vikuna Rekstur Reykjanesbæjar fram úr vonum vegna hærri útsvarstekna Sjá meira
Í tilkynningu segir að ráðstefnan sé haldin í samstarfi við Félag stjórnmálafræðinga og Stofnun stjórnsýslufræða og stjórnmála og er boðið til samtals þar sem alþjóðamálin eru krufin og þær áskoranir sem blasa við í alþjóðasamfélaginu í dag. Hægt er að fylgjast með ráðstefnunni í spilaranum að neðan. Dagskrá 10:00 – 10:10 Setning ráðstefnu Sabina Westerholm, forstjóri Norræna hússins Pia Hansson, forstöðumaður Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands 10:10 – 10:30 Opnunarávarp Guðni Th. Jóhannesson, prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands og stjórnarformaður Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands, forseti Íslands, 2016-2024 10:30 – 11:50 Uppbrot alþjóðakerfisins: Utanríkisstefna Íslands á baráttuvettvangi stórveldanna (Íslenska) Pallborðsumræður: Bergdís Ellertsdóttir, sendiherra norðurslóða, Bjarni Már Magnússon, prófessor og deildarforseti Lagadeildar við Háskólann á Bifröst, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrrverandi utanríkisráðherra og fyrrverandi forstjóri lýðræðis- og mannréttindastofnunar ÖSE, Pawel Bartoszek, formaður utanríkismálanefndar Alþingis, Silja Bára Ómarsdóttir, prófessor í alþjóðasamskiptum við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands Stutt erindi: Baldur Þórhallsson, prófessor við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands og rannsóknastjóri Rannsóknaseturs um smáríki, Marc Lanteigne, prófessor í stjórnmálafræði við UiT, Arctic University of Norway í Tromsø Málstofustjóri: Pia Hansson, forstöðumaður Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands 11:50 -12:30 Léttur hádegisverður 12:30 – 13:00 Grafið undan mannréttindum: Er bakslagið tilviljun? Hólmfríður Anna Baldursdóttir, sérfræðingur hjá Þróunarsamvinnuskrifstofu utanríkisráðuneytisins ræðir við Neil Datta, framkvæmdastjóra European Parliamentary Forum for Sexual and Reproductive Rights 13:00 – 14:00 Pallborðsumræður Bjarndís Helga Tómasdóttir, formaður Samtakanna ‘78, Gyða Margrét Pétursdóttir, prófessor í kynjafræði við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands, Helen Inga Von Ernst, sérfræðingur á skrifstofu alþjóðapólitískra málefna hjá utanríkisráðuneytinu, Stella Samúelsdóttir, framkvæmdastýra UN Women á Íslandi, Neil Datta, framkvæmdastjóri European Parliamentary Forum for Sexual and Reproductive Rights Málstofustjóri: Svanhildur Þorvaldsdóttir, dósent við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands og formaður Félags stjórnmálafræðinga 14:00 – 14:20 Kaffihlé 14:20 – 15:30 Öryggi Norðurlanda og Eystrasaltsríkja í skugga fjölþáttaógna Erindi: Margarita Šešelgytė, forstöðumaður Institute of International Relations and Political Science við Háskólann í Vilnius, Elżbieta Drążkiewicz, sérfræðingur í mann- og þjóðfræði við Háskólann í Lundi og verkefnastjóri samnorræns netverks um viðnámsþrótt gegn upplýsingaóreiðu Pallborðsumræður: Auðunn Arnórsson, stjórnmálafræðingur við ReykjavíkurAkademíuna, Elżbieta Drążkiewicz, sérfræðingur í mann- og þjóðfræði við Háskólann í Lundi og verkefnastjóri samnorræns netverks um viðnámsþrótt gegn upplýsingaóreiðu, Erlingur Erlingsson, hernaðarsagnfræðingur, Finnbogi Jónasson, lögreglufulltrúi hjá Ríkislögreglustjóra, Hulda Þórisdóttir, prófessor við Stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands Málstofustjóri: Ingólfur Bjarni Sigfússon, ritstjóri Kveiks, RÚV 15:30 – 15:45 Kaffihlé 15:45 – 16:45 Hvert stefnum við? Fulltrúar stjórnmálaflokka ræða utanríkisstefnu Íslands (Íslenska) Pallborðsumræður: Eyjólfur Ármannsson, innviðaráðherra og þingmaður Flokks fólksins, Njáll Trausti Friðbertsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, Sigmar Guðmundsson, þingmaður Viðreisnar, Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknarflokksins, Snorri Másson, þingmaður Miðflokksins, Víðir Reynisson, þingmaður Samfylkingarinnar Málstofustjóri: Elín Margrét Böðvarsdóttir, fréttamaður á Stöð 2, Vísi og Bylgjunni 16:45 – 17:00 Lokaorð Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir, dómsmálaráðherra 17:00 - 18:30 Móttaka og uppistand með Vigdísi Hafliðadóttur Um málstofurnar Uppbrot alþjóðakerfisins: Utanríkisstefna Íslands á baráttuvettvangi stórveldanna Alþjóðastjórnmál samtímans einkennast af hröðum breytingum þar sem stríð og kapphlaup stórveldanna hafa víðtæk áhrif á öryggis - og varnarmál Íslands. Í þessari málstofu verður rætt um áhrif landvinningastefnu og einangrunarhyggju Bandaríkjanna á öryggisumhverfi Evrópu og aukið sjálfstæði í varnarmálum. Hvernig getum við aukið viðnámsþrótt Íslands í öryggis og varnarmálum og viðbúnað til að takast á við þær ógnir sem að okkur steðja? Hverjar eru líkurnar á friði í Úkraínu og fyrir botni Miðjarðarhafs, á hvaða forsendum verður sá friður byggður og hver mun bera ábyrgð á áframhaldandi öryggi á þessum svæðum? Hvert verður hlutverk Kína og Rússlands á alþjóðasviðinu ef fram fer sem horfir með einangrunarstefnu Bandaríkjanna? Grafið undan mannréttindum: Hver borgar brúsann? Í þessari málstofu verður fjallað um hvernig þrengt hefur verið að þróunarsamvinnu á síðustu misserum og sjónum beint að því bakslagi sem á sér stað um þessar mundir í mannréttindabaráttu á heimsvísu. Hvernig getum við tekist á við þá mótstöðu sem hefur myndast við mannréttindi, jafnrétti kynjanna og réttindi hinsegin fólks á undanförnum árum? Hvernig getur Ísland nýtt setu sína í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna til þess að bregðast við þessu bakslagi? Hvernig er hægt að koma í veg fyrir að þróunaraðstoð verði notuð sem tæki til að grafa undan mannréttindum? Hvernig ógnar afturhvarf í réttindamálum stoðum alþjóðlegs mannréttindakerfis í heild? Öryggi Norðurlanda og Eystrasaltsríkja í skugga fjölþáttaógna Fjölþáttaógnir í norðanverðri Evrópu hafa aukist á undanförnum árum, ekki síst í kjölfar árásarstríðs Rússlands í Úkraínu. Varað hefur verið við því að stjórnvöld í Rússlandi, Kína, Norður-Kóreu og Íran beiti fjölbreyttum aðferðum til að grafa undan öryggi og viðnámsþrótti ríkja á svæðinu, meðal annars með netárásum, skipulögðum skemmdarverkum og tilburðum til pólitískrar og efnahagslegrar kúgunar. Í ljósi þessara áskorana vakna áleitnar spurningar um möguleika á aukinni samhæfingu Norðurlandanna og Eystrasaltsríkjanna í aðgerðum gegn fjölþáttaógnum. Hvernig eflum við varnir gegn netógnum, upplýsingaóreiðu, undirróðri og beinum árásum á mikilvæga innviði? Hver er viðbúnaður Íslands gagnvart fjölþáttaógnum samanborið við önnur Norðurlönd og Eystrasaltsríkin? Hvert stefnum við? Fulltrúar stjórnmálaflokka ræða utanríkisstefnu Íslands Líkt og undanfarin ár leiðum við saman fulltrúa stjórnmálaflokka á Alþingi til að ræða um framtíð utanríkisstefnu Íslands og þær áskoranir sem blasa við í öryggis- og varnarmálum.
Utanríkismál Öryggis- og varnarmál Mest lesið Hafi verið rangkynjuð oftar en hún geti talið og segir transfóbíu bitna á öllum Innlent Bein útsending: Páfakjör í Páfagarði Erlent Hafdís hafi bara umlað „hann reyndi að drepa mig“ Innlent „Rotnir starfshættir og ríkisrekið ofbeldi gegn borgurunum“ Innlent Reyndi til hins síðasta að koma skikki á fjármál Vatíkansins Erlent Samþykktu Trump-samninginn einróma Erlent Miklum meirihluta finnst auglýsingar SFS slæmar Innlent Svik við almenning, kerfið og samstarfsfólk Innlent Annar snarpur skjálfti í Ljósufjallakerfi Innlent Rúmir níu milljarðar runnið úr ríkissjóði til flokkanna Innlent Fleiri fréttir Viðsnúningur í rekstri sveitarfélaga Vantraust á framkvæmdastjóra Félagsbústaða talið alvarlegt Rúmir níu milljarðar runnið úr ríkissjóði til flokkanna Ólafur Þór undrandi og dómsmálaráðherra talar um svik við þjóðina Heilsa, vellíðan, friður, réttlæti og jöfnuður mikilvægustu markmiðin Svik við almenning, kerfið og samstarfsfólk Ein breyting á stjórn sem leggja á niður „Rotnir starfshættir og ríkisrekið ofbeldi gegn borgurunum“ Miklum meirihluta finnst auglýsingar SFS slæmar Hafdís hafi bara umlað „hann reyndi að drepa mig“ Annar snarpur skjálfti í Ljósufjallakerfi Hafi verið rangkynjuð oftar en hún geti talið og segir transfóbíu bitna á öllum „Þetta er mál sem varðar ekki einungis kaþólsku kirkjuna“ „Íslenskir bankar eru með belti, axlabönd, sikrisnælur og hjálma“ „Þetta er svona eitraður kokteill” Til skoðunar hvort hægt sé að innheimta leigu beint af tekjum Hefur áhyggjur af því að Amgen „gleypi Íslenska erfðagreiningu og spýti því út“ Efla eftirlit með áfengissölu á íþróttaleikjum Páfaspenna, drykkjulæti og umdeildur útburður „Hann var með háðslegt glott, þetta var svo lítið mál“ Skora á stjórnvöld að skoða áhrifin af hærra veiðigjaldi á Vestfirði Konan í gæsluvarðhaldi í mánuð til viðbótar Sagðir hafa stolið viðkvæmum rannsóknargögnum frá lögreglu og saksóknara Bein útsending: Staða ungs fatlaðs fólks á húsnæðis- og leigumarkaði Segist hafa tryllst þegar Hafdís hótaði forræðissviptingu Ekkert sem bendi til málþófs um veiðigjöld Þeir sem gangi inn sem páfaefni gangi út sem kardinálar Skorað á Ísraela og átök hafin milli Indlands og Pakistans Ekki hægt að renna sér í Lágafellslaug næstu vikuna Rekstur Reykjanesbæjar fram úr vonum vegna hærri útsvarstekna Sjá meira