Sjálfsákvarðanatökuréttur og borgararéttindi Hákon E. Júlíusson skrifar 9. apríl 2013 00:01 Það sem hefur ábyggilega hreyft við taugum mínum sem mest á vettvangi þeirra stjórnmála sem maður hefur fengið að fylgjast með á síðustu árum, er hversu sjálfsagt það virðist vera fyrir fólki sem þar starfar að fikta í sjálfsákvarðanatökurétti einstaklinga. Inni á þinginu er almenningur meðhöndlaður eins og börn og endalaus lagafrumvörp eru afgreidd á færibandi, flest öll þeirra hönnuð til þess að þrengja að almenningi vegna margvíslegra ástæðna. Þetta kemur fram í endalausum birtingarmyndum forsjárhyggjunnar sem því miður svo margir eru farnir að aðhyllast. Við höfum horft upp á hluti eins og bann við sölu á heimaelduðu bakkelsi, reykingafrumvarp þar sem banna átti tóbaksreykingar á almannafæri, bann við klámi (hvernig sem það er skilgreint), bann við „hatursræðum", bann við notkun á kannabisefnum sem svo margir eru farnir að vilja lögleiða og skattleggja, hér eitt sinn var líka allsherjarbann við bjórnum og eins og staðan er í dag horfum við upp á bann við sölu á léttvíni og bjór í matvöruverslunum – annað en það sem gengur og gerist í nágrannalöndum okkar. Lengi mætti telja upp öll þau boð og bönn sem hafa sprottið upp eins og gorkúlur í gegnum árin, sérstaklega eftir efnahagshrunið 2008. Allt virðist eiga að banna undir því yfirskyni að passa upp á okkur. Það er varla neitt annað eftir að banna nema ákveðinn þankagang almennings sem gæti mögulega orðið honum skaðlegur, forsjárhyggjan er orðin það mikil finnst manni stundum. Veröldin er dag frá degi farin að minna mann skuggalega mikið á martraðarframtíðarsýn George Orwell (öðru nafni Eric Blair) sem hann skrifaði um í bókinni 1984, þar sem sjálfsákvarðanatökurétturinn var nánast enginn og almenningur var undir stanslausu eftirliti. Slíka veröld þurfum við að forðast af öllu alefli og verður það erfiðara og erfiðara látum við þessa aðför að okkur viðgangast mikið lengur. Hafa skal í huga að sjálfsákvarðanatökuréttur á sér mörg andlit, við gætum jafnvel skipt honum niður í nokkra flokka: Málfrelsisrétt eða tjáningarfrelsi, eignarrétt eða réttinn til þess að nærast, eiga heimili o.s.frv., líkamsrétt eða sjálfsákvarðanatökufrelsi, ferðarétt eða ferðafrelsi eins og það er oft kallað og skoðanarétt eða trúfrelsi. Þrátt fyrir þessa krufningu er mikilvægt að skilja að sjálfsákvarðanatökuréttur er mjög einfaldur í eðli sínu, við gætum kallað þessa einföldun frelsi, en maður er samt farinn að forðast þetta orð þar sem þetta hugtak hefur meira og meira verið bendlað við einhvers konar einokunarkapítalisma sem hefur ekkert með frelsi að gera. Þessi flokkun sem ég útlistaði hérna að framan var aðeins til þess að gefa hugmynd um það hvað við erum að tala um hérna. En af hverju nefni ég eignarrétt? Svarið er einfalt: Við erum lífrænar, efnafræðilegar og rafsegulmagnaðar verur. Við höfum ákveðnar grunnþarfir í þeim veruleika sem við búum í núna. Við þurfum lífsnauðsynlega húsaskjól, vatn og mat. Þetta er grundvallaröryggið sem er fólgið í því að geta sagt: „Þetta er mitt, ég á þetta og enginn getur tekið þetta af mér vegna þess að ég þarf á þessu að halda lífsnauðsynlega." Það er ástæða fyrir því að eignarréttur er varinn í stjórnarskrá, ekki bara hérlendis heldur í nánast öllum stjórnarskrám þjóða víðs vegar um heiminn. Auðvitað þarf eignarréttur að eiga sér takmörk svo að menn geti ekki sölsað undir sig allt í þessari veröld eins og gerst hefur, en þetta er að minnsta kosti grundvöllurinn sem hann er byggður á. Eftir efnahagshrunið höfum við horft á einu stærstu aðför að eignarréttinum sem Íslendingar hafa þurft að sitja undir, fyrir utan arðrán kvótagreifanna að sjálfsögðu, þar sem eignum hefur verið rakað í þúsundavís til banka og fjármálastofnana. Bifreiðar og annað sem hefur verið tínt til hefur verið hrifsað af almenningi með kolólöglegum hætti og fjölmargir hafa átt gríðarlega erfitt með að ná endum saman þar sem verðmæti vinnuframlags þeirra hefur verið fórnað á efnahagslegum forsendum. Þetta er klassískt dæmi um hvernig fjármagnseigendur grafa undan eignarrétti þeirra sem eiga minna. Svo er það líkamsrétturinn, þetta er kjarnarétturinn til þess að ráða yfir því hvað fer inn og út um líkama þinn, s.s. hvað maður borðar, hvaða lyf maður notar o.s.frv. Þetta frelsi má aldrei skerða, sérstaklega ekki í ljósi þess að matvæli og lyf eru meira og meira farin að verða vafasöm í ljósi erfðabreytingarstefnu voldugra stofnana eins og t.d. Monsanto í Bandaríkjunum. Meira og meira hefur verið lagt til að lögfesta sumar lyfjatökur og að sama skapi hefur lyfjanotkun ungra barna farið stigvaxandi. Nú svo er það málfrelsisrétturinn, valdhafar hafa ávallt haft það að markmiði að takmarka upplýsingar svo viðhalda megi ákveðnu hugsanamynstri almennings. Upplýsingar hafa áhrif á þetta hugsanamynstur. Með auknu aðgengi að upplýsingum sem internetið hefur boðið upp á hafa gömul pólitísk trúarkerfi farið að hrynja og fólk er farið að kalla eftir einhverju öðru. Píratar eru eina pólitíska aflið í komandi kosningum sem hefur það að meginmarkmiði að tryggja og verja þessi borgaralegu réttindi og þann sjálfsákvarðanatökurétt sem ég hef verið að útlista. Sú alræðisátt sem veröldin hefur verið að stefna að, þá sérstaklega eftir hryðjuverkaárásirnar 11. september 2001 í New York á alþjóðavísu, hefur ekki fært okkur meira öryggi. Það er ekki hægt að fórna frelsi fyrir öryggi, þessir tveir þættir eru órjúfanlegir. Án frelsis höfum við ekkert öryggi, og án öryggis höfum við ekkert frelsi. Almenningi stafar ógn af alræðiseftirliti og sviptingu borgararéttinda á 21. öldinni. Þessi réttindi þurfum við að vernda, hér á Íslandi líka ef við viljum tryggja sjálfstæði okkar til framtíðar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kosningar 2013 Skoðun Mest lesið Við erum ekki eign annarra! Anna Lizzy Wichmann Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Til hamingju með 24. október Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson Skoðun Sameinuðu þjóðirnar 80 ára: Framtíðin er okkar Eva Harðardóttir Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvað er sköpun í skólastarfi? Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor skrifar Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu skrifar Skoðun Við erum ekki eign annarra! Anna Lizzy Wichmann skrifar Skoðun Sameinuðu þjóðirnar 80 ára: Framtíðin er okkar Eva Harðardóttir skrifar Skoðun Til hamingju með 24. október Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Einu sinni enn Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Jöfn skipting skulda og eigna í sambúð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ólögleg veðmálastarfsemi á Íslandi Hákon Skúlason skrifar Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Sjá meira
Það sem hefur ábyggilega hreyft við taugum mínum sem mest á vettvangi þeirra stjórnmála sem maður hefur fengið að fylgjast með á síðustu árum, er hversu sjálfsagt það virðist vera fyrir fólki sem þar starfar að fikta í sjálfsákvarðanatökurétti einstaklinga. Inni á þinginu er almenningur meðhöndlaður eins og börn og endalaus lagafrumvörp eru afgreidd á færibandi, flest öll þeirra hönnuð til þess að þrengja að almenningi vegna margvíslegra ástæðna. Þetta kemur fram í endalausum birtingarmyndum forsjárhyggjunnar sem því miður svo margir eru farnir að aðhyllast. Við höfum horft upp á hluti eins og bann við sölu á heimaelduðu bakkelsi, reykingafrumvarp þar sem banna átti tóbaksreykingar á almannafæri, bann við klámi (hvernig sem það er skilgreint), bann við „hatursræðum", bann við notkun á kannabisefnum sem svo margir eru farnir að vilja lögleiða og skattleggja, hér eitt sinn var líka allsherjarbann við bjórnum og eins og staðan er í dag horfum við upp á bann við sölu á léttvíni og bjór í matvöruverslunum – annað en það sem gengur og gerist í nágrannalöndum okkar. Lengi mætti telja upp öll þau boð og bönn sem hafa sprottið upp eins og gorkúlur í gegnum árin, sérstaklega eftir efnahagshrunið 2008. Allt virðist eiga að banna undir því yfirskyni að passa upp á okkur. Það er varla neitt annað eftir að banna nema ákveðinn þankagang almennings sem gæti mögulega orðið honum skaðlegur, forsjárhyggjan er orðin það mikil finnst manni stundum. Veröldin er dag frá degi farin að minna mann skuggalega mikið á martraðarframtíðarsýn George Orwell (öðru nafni Eric Blair) sem hann skrifaði um í bókinni 1984, þar sem sjálfsákvarðanatökurétturinn var nánast enginn og almenningur var undir stanslausu eftirliti. Slíka veröld þurfum við að forðast af öllu alefli og verður það erfiðara og erfiðara látum við þessa aðför að okkur viðgangast mikið lengur. Hafa skal í huga að sjálfsákvarðanatökuréttur á sér mörg andlit, við gætum jafnvel skipt honum niður í nokkra flokka: Málfrelsisrétt eða tjáningarfrelsi, eignarrétt eða réttinn til þess að nærast, eiga heimili o.s.frv., líkamsrétt eða sjálfsákvarðanatökufrelsi, ferðarétt eða ferðafrelsi eins og það er oft kallað og skoðanarétt eða trúfrelsi. Þrátt fyrir þessa krufningu er mikilvægt að skilja að sjálfsákvarðanatökuréttur er mjög einfaldur í eðli sínu, við gætum kallað þessa einföldun frelsi, en maður er samt farinn að forðast þetta orð þar sem þetta hugtak hefur meira og meira verið bendlað við einhvers konar einokunarkapítalisma sem hefur ekkert með frelsi að gera. Þessi flokkun sem ég útlistaði hérna að framan var aðeins til þess að gefa hugmynd um það hvað við erum að tala um hérna. En af hverju nefni ég eignarrétt? Svarið er einfalt: Við erum lífrænar, efnafræðilegar og rafsegulmagnaðar verur. Við höfum ákveðnar grunnþarfir í þeim veruleika sem við búum í núna. Við þurfum lífsnauðsynlega húsaskjól, vatn og mat. Þetta er grundvallaröryggið sem er fólgið í því að geta sagt: „Þetta er mitt, ég á þetta og enginn getur tekið þetta af mér vegna þess að ég þarf á þessu að halda lífsnauðsynlega." Það er ástæða fyrir því að eignarréttur er varinn í stjórnarskrá, ekki bara hérlendis heldur í nánast öllum stjórnarskrám þjóða víðs vegar um heiminn. Auðvitað þarf eignarréttur að eiga sér takmörk svo að menn geti ekki sölsað undir sig allt í þessari veröld eins og gerst hefur, en þetta er að minnsta kosti grundvöllurinn sem hann er byggður á. Eftir efnahagshrunið höfum við horft á einu stærstu aðför að eignarréttinum sem Íslendingar hafa þurft að sitja undir, fyrir utan arðrán kvótagreifanna að sjálfsögðu, þar sem eignum hefur verið rakað í þúsundavís til banka og fjármálastofnana. Bifreiðar og annað sem hefur verið tínt til hefur verið hrifsað af almenningi með kolólöglegum hætti og fjölmargir hafa átt gríðarlega erfitt með að ná endum saman þar sem verðmæti vinnuframlags þeirra hefur verið fórnað á efnahagslegum forsendum. Þetta er klassískt dæmi um hvernig fjármagnseigendur grafa undan eignarrétti þeirra sem eiga minna. Svo er það líkamsrétturinn, þetta er kjarnarétturinn til þess að ráða yfir því hvað fer inn og út um líkama þinn, s.s. hvað maður borðar, hvaða lyf maður notar o.s.frv. Þetta frelsi má aldrei skerða, sérstaklega ekki í ljósi þess að matvæli og lyf eru meira og meira farin að verða vafasöm í ljósi erfðabreytingarstefnu voldugra stofnana eins og t.d. Monsanto í Bandaríkjunum. Meira og meira hefur verið lagt til að lögfesta sumar lyfjatökur og að sama skapi hefur lyfjanotkun ungra barna farið stigvaxandi. Nú svo er það málfrelsisrétturinn, valdhafar hafa ávallt haft það að markmiði að takmarka upplýsingar svo viðhalda megi ákveðnu hugsanamynstri almennings. Upplýsingar hafa áhrif á þetta hugsanamynstur. Með auknu aðgengi að upplýsingum sem internetið hefur boðið upp á hafa gömul pólitísk trúarkerfi farið að hrynja og fólk er farið að kalla eftir einhverju öðru. Píratar eru eina pólitíska aflið í komandi kosningum sem hefur það að meginmarkmiði að tryggja og verja þessi borgaralegu réttindi og þann sjálfsákvarðanatökurétt sem ég hef verið að útlista. Sú alræðisátt sem veröldin hefur verið að stefna að, þá sérstaklega eftir hryðjuverkaárásirnar 11. september 2001 í New York á alþjóðavísu, hefur ekki fært okkur meira öryggi. Það er ekki hægt að fórna frelsi fyrir öryggi, þessir tveir þættir eru órjúfanlegir. Án frelsis höfum við ekkert öryggi, og án öryggis höfum við ekkert frelsi. Almenningi stafar ógn af alræðiseftirliti og sviptingu borgararéttinda á 21. öldinni. Þessi réttindi þurfum við að vernda, hér á Íslandi líka ef við viljum tryggja sjálfstæði okkar til framtíðar.
Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun
Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun