Íslenskt, já takk? Einar Freyr Elínarson skrifar 13. janúar 2016 07:00 Eins og margir vita eru væntanlegir nýir búvörusamningar milli ríkis og bænda. Þessir samningar munu ákvarða starfsskilyrði landbúnaðarins og bændur hafa beðið þeirra með nokkurri eftirvæntingu. Það hefur verið mörgum bændum erfitt að vita ekki hvað tekur við þegar skrifað verður undir nýja samninga. Margir hafa haldið að sér höndum við framkvæmdir og sérstaklega við kaup á kvóta. Óvissan gerir áætlanagerð til langs tíma í búrekstrinum erfiða og ómarkvissa. Það ríkir því mikil spenna hjá okkur bændum um þessar mundir.Er forstjóri Haga nýr talsmaður neytenda? Forstjóri Haga, Finnur Árnason, hljóp nokkuð harkalega á sig í grein í áramótablaði Viðskiptablaðsins. Þar skrifar hann um nýja búvörusamninga milli ríkis og bænda. Við lok lestursins þarf maður að minna sig á að þarna skrifar forstjóri stórrar verslunar því þar virtist frekar fara sjálfskipaður talsmaður neytenda. Þau hlutverk fara ekkert sérstaklega vel saman. Forstjórinn gerist þar meira að segja svo djarfur að líkja búvörusamningum við Icesave-samningana sem þjóðin felldi. Það er í besta falli barnalegt og í versta falli rætin tilraun til að slá ryki í augun á fólki. Forstjórinn lætur sem hann skilji ekki muninn á samningi sem heldur fjármunum innan íslenska hagkerfisins eða samningi sem felur í sér að hundruð milljarða flæði út úr hagkerfinu. Svona skrifar nífaldur meðalmaður þegar kemur að launum. Maður vonar að menn séu skyldaðir til þess að vera heiðarlegir í skrifum sínum þegar þeir þiggja ofurlaun. Þetta er ekki beinlínis til að ýta undir þá von. Forstjórinn fullyrðir líka að með samningnum sé verið að viðhalda úreltu landbúnaðarkerfi. Staðreynd málsins er hins vegar sú að allar líkur eru á því að nýr samningur umbylti landbúnaðarkerfinu. Enda ekki vanþörf á. Það þarf að reyna að vinda ofan af kerfi sem fylgir hár fjármagnskostnaður og stendur í vegi fyrir aukinni nýliðun. Um þetta eru flestir bændur sammála, þó við getum deilt um leiðirnar. Samningaviðræðunum er hins vegar ekki lokið og engar tölur ennþá á hreinu. Það er því erfitt að gefa sér hvort samningurinn verði góður eða slæmur, þó margt bendi til þess fyrrnefnda.Framtíðarhagsmunir eða skammtímagróði Íslenskir bændur eru stoltir af vörunum sem við bjóðum neytendum. Við höldum því ekki fram að við séum endilega mikið betri bændur en erlendir kollegar okkar. Við erum hins vegar vel í sveit settir, þó að við leyfum okkur að bölva veðrinu með reglulegu millibili. Dýrin okkar eru heilbrigð og landið okkar er ómengað, eins og tölur um notkun lyfja og illgresiseyða sýna. Víða stefnir í óefni vegna ótæpilegrar notkunar sýklalyfja og víða er jarðvegur illa farinn vegna mikils álags. Áherslan á okkar sérkenni mun því að öllum líkum aukast þegar fram líða stundir. Það er þó ekki svo að okkar landbúnaður sé fullkominn. Víða má gera betur þegar kemur að aðbúnaði skepna. Samtök ungra bænda hafa lagt sérstaka áherslu á að endurskoða þurfi nálgun og eftirfylgni þegar kemur að málum er varða dýravelferð. Þessu umhverfi getum við viðhaldið og betrumbætt vegna þess að íslenska ríkið styður við landbúnað, eins og flest ríki heims. Við getum viðhaldið bústofnunum og landinu okkar með góðum starfsháttum. Hvoru tveggja væri hins vegar hægt að fórna ef sjónarmið verslunarinnar um að hámarka gróða til skemmri tíma yrðu ofan á. Ótakmarkaður innflutningur gæti á stuttum tíma gengið frá ákveðnum greinum landbúnaðarins. Ef við hins vegar hugsum til framtíðar er ekki óhugsandi að við munum græða á því að eiga hér heilbrigðar skepnur og ómengað land. Eftirspurn eftir matvælum sem framleidd eru án sýklalyfja mun að öllum líkindum aukast. Þegar sá veruleiki blasir við okkur getum við meira að segja rætt hvort ríkisstuðningur sé nauðsynlegur. En þangað til eru það allra hagsmunir að tryggja innlenda framleiðslu.Vonum hið besta Nýir samningar verða vonandi til þess að ungt fólk getur látið drauminn um að hefja búskap rætast. Það er nefnilega heilmikill áhugi fyrir búskap hjá ungu fólki. Ásókn í búfræðinám er mikil og þaðan er útskrifað fólk sem hefur metnað til þess að framleiða góðan mat á sem hagkvæmastan hátt. Vonandi verða nýir búvörusamningar til þess að starfsumhverfi bænda verði þannig að búskapur standi undir mannsæmandi launum. Vonandi verður samhliða þessu farið í að bæta búsetuskilyrði á landsbyggðinni, t.a.m. með ljósleiðaravæðingu og bættum samgöngum. Vonandi skilja sem flestir að stuðningur við landbúnað er kerfi sem flestar þjóðir heims velja sér til þess að tryggja innlenda matvælaframleiðslu, ekki séríslenskt fyrirbrigði. Vonandi voru allir ánægðir með afurðir okkar bænda á seinasta ári. Við munum að sjálfsögðu reyna að gera enn betur á því nýja. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar Freyr Elínarson Mest lesið Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði Ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson skrifar Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Veimiltítustjórn og tugþúsundir dáinna barna Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr skrifar Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar Skoðun Þetta er allt hinum að kenna! Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Sleppir ekki takinu svo auðveldlega aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar Sjá meira
Eins og margir vita eru væntanlegir nýir búvörusamningar milli ríkis og bænda. Þessir samningar munu ákvarða starfsskilyrði landbúnaðarins og bændur hafa beðið þeirra með nokkurri eftirvæntingu. Það hefur verið mörgum bændum erfitt að vita ekki hvað tekur við þegar skrifað verður undir nýja samninga. Margir hafa haldið að sér höndum við framkvæmdir og sérstaklega við kaup á kvóta. Óvissan gerir áætlanagerð til langs tíma í búrekstrinum erfiða og ómarkvissa. Það ríkir því mikil spenna hjá okkur bændum um þessar mundir.Er forstjóri Haga nýr talsmaður neytenda? Forstjóri Haga, Finnur Árnason, hljóp nokkuð harkalega á sig í grein í áramótablaði Viðskiptablaðsins. Þar skrifar hann um nýja búvörusamninga milli ríkis og bænda. Við lok lestursins þarf maður að minna sig á að þarna skrifar forstjóri stórrar verslunar því þar virtist frekar fara sjálfskipaður talsmaður neytenda. Þau hlutverk fara ekkert sérstaklega vel saman. Forstjórinn gerist þar meira að segja svo djarfur að líkja búvörusamningum við Icesave-samningana sem þjóðin felldi. Það er í besta falli barnalegt og í versta falli rætin tilraun til að slá ryki í augun á fólki. Forstjórinn lætur sem hann skilji ekki muninn á samningi sem heldur fjármunum innan íslenska hagkerfisins eða samningi sem felur í sér að hundruð milljarða flæði út úr hagkerfinu. Svona skrifar nífaldur meðalmaður þegar kemur að launum. Maður vonar að menn séu skyldaðir til þess að vera heiðarlegir í skrifum sínum þegar þeir þiggja ofurlaun. Þetta er ekki beinlínis til að ýta undir þá von. Forstjórinn fullyrðir líka að með samningnum sé verið að viðhalda úreltu landbúnaðarkerfi. Staðreynd málsins er hins vegar sú að allar líkur eru á því að nýr samningur umbylti landbúnaðarkerfinu. Enda ekki vanþörf á. Það þarf að reyna að vinda ofan af kerfi sem fylgir hár fjármagnskostnaður og stendur í vegi fyrir aukinni nýliðun. Um þetta eru flestir bændur sammála, þó við getum deilt um leiðirnar. Samningaviðræðunum er hins vegar ekki lokið og engar tölur ennþá á hreinu. Það er því erfitt að gefa sér hvort samningurinn verði góður eða slæmur, þó margt bendi til þess fyrrnefnda.Framtíðarhagsmunir eða skammtímagróði Íslenskir bændur eru stoltir af vörunum sem við bjóðum neytendum. Við höldum því ekki fram að við séum endilega mikið betri bændur en erlendir kollegar okkar. Við erum hins vegar vel í sveit settir, þó að við leyfum okkur að bölva veðrinu með reglulegu millibili. Dýrin okkar eru heilbrigð og landið okkar er ómengað, eins og tölur um notkun lyfja og illgresiseyða sýna. Víða stefnir í óefni vegna ótæpilegrar notkunar sýklalyfja og víða er jarðvegur illa farinn vegna mikils álags. Áherslan á okkar sérkenni mun því að öllum líkum aukast þegar fram líða stundir. Það er þó ekki svo að okkar landbúnaður sé fullkominn. Víða má gera betur þegar kemur að aðbúnaði skepna. Samtök ungra bænda hafa lagt sérstaka áherslu á að endurskoða þurfi nálgun og eftirfylgni þegar kemur að málum er varða dýravelferð. Þessu umhverfi getum við viðhaldið og betrumbætt vegna þess að íslenska ríkið styður við landbúnað, eins og flest ríki heims. Við getum viðhaldið bústofnunum og landinu okkar með góðum starfsháttum. Hvoru tveggja væri hins vegar hægt að fórna ef sjónarmið verslunarinnar um að hámarka gróða til skemmri tíma yrðu ofan á. Ótakmarkaður innflutningur gæti á stuttum tíma gengið frá ákveðnum greinum landbúnaðarins. Ef við hins vegar hugsum til framtíðar er ekki óhugsandi að við munum græða á því að eiga hér heilbrigðar skepnur og ómengað land. Eftirspurn eftir matvælum sem framleidd eru án sýklalyfja mun að öllum líkindum aukast. Þegar sá veruleiki blasir við okkur getum við meira að segja rætt hvort ríkisstuðningur sé nauðsynlegur. En þangað til eru það allra hagsmunir að tryggja innlenda framleiðslu.Vonum hið besta Nýir samningar verða vonandi til þess að ungt fólk getur látið drauminn um að hefja búskap rætast. Það er nefnilega heilmikill áhugi fyrir búskap hjá ungu fólki. Ásókn í búfræðinám er mikil og þaðan er útskrifað fólk sem hefur metnað til þess að framleiða góðan mat á sem hagkvæmastan hátt. Vonandi verða nýir búvörusamningar til þess að starfsumhverfi bænda verði þannig að búskapur standi undir mannsæmandi launum. Vonandi verður samhliða þessu farið í að bæta búsetuskilyrði á landsbyggðinni, t.a.m. með ljósleiðaravæðingu og bættum samgöngum. Vonandi skilja sem flestir að stuðningur við landbúnað er kerfi sem flestar þjóðir heims velja sér til þess að tryggja innlenda matvælaframleiðslu, ekki séríslenskt fyrirbrigði. Vonandi voru allir ánægðir með afurðir okkar bænda á seinasta ári. Við munum að sjálfsögðu reyna að gera enn betur á því nýja.
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar
Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar
Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar