Fjallað var um skaðsemi haftanna, sem Seðlabankinn setti á innflæði fjármagns í júní 2016, á fundi nefndarinnar á þriðjudag.
Agnar Tómas Möller, framkvæmdastjóri sjóða hjá GAMMA Capital Management, og Steingrímur Arnar Finnsson, framkvæmdastjóri markaðsviðskipta hjá Fossum mörkuðum, voru gestir fundarins en þeir ræddu meðal annars leiðir til þess að slaka á höftunum þannig að þau myndu ekki bitna eins harkalega á langtímafjárfestingu erlendra fjárfesta í íslensku atvinnulífi og raun ber vitni.
Sjá einnig: Gagnrýna tregðu til að slaka á höftum
Óli Björn Kárason, formaður efnahags- og viðskiptanefndar, segir að nefndin muni halda áfram að fjalla um innflæðishöftin og áhrif þeirra og kalla til sín hina ýmsu sérfræðinga. Hann hefur auk þess óskað eftir sérstakri umræðu um málið á þingi við Bjarna Benediktsson fjármálaráðherra. „Það hefur lítið verið rætt um áhrif haftanna í almennri umræðu en ég held að fleiri og fleiri séu að átta sig á því að þetta er gríðarlegt hagsmunamál fyrir heimili og fyrirtæki,“ segir hann.
Umrædd innflæðishöft virka þannig að 40 prósent af innflæði fjármagns vegna fjárfestinga í skráðum skuldabréfum og innlánum þarf að binda í eitt ár á núll prósent vöxtum. Höftunum var meðal annars ætlað að sporna við vaxtamunarviðskiptum með íslensk ríkisskuldabréf, þar sem aðdráttaraflið er einkum að hagnast á miklum vaxtamun Íslands við útlönd, en gagnrýnt hefur verið að höftin standi jafnframt í vegi fyrir kaupum erlendra fjárfesta á skráðum langtímaskuldabréfum íslenskra fyrirtækja.
Fram kom í máli Agnars Tómasar og Steingríms Arnars á fundinum á þriðjudag að höftin hefðu hækkað vexti og vaxtakostnað í landinu verulega.
Þeir bentu meðal annars á að þrátt fyrir að Seðlabankinn hefði lækkað stýrivexti sína hefðu fastir vextir til fyrirtækja á skuldabréfamarkaði og fastir verðtryggðir útlánavexti í bankakerfinu staðið nokkurn veginn í stað. Þá hefði vaxtaálag á skuldabréfaútgáfur fyrirtækja snarhækkað. Vaxtalækkanir Seðlabankans hefðu þannig ljóslega ekki skilað sér til heimila og fyrirtækja.
Þorsteinn Víglundsson, fulltrúi Viðreisnar í efnahags- og viðskiptanefnd, bendir á að á sama tíma og erlendum fjárfestum sé haldið frá innlendum fjármagnsmarkaði séu lífeyrissjóðir að auka fjárfestingar sínar erlendis.
„Það er í sjálfu sér æskilegt að sjóðirnir horfi meira til útlanda, enda eru erlendar eignir þeirra orðnar sögulega litlar eftir áratug í höftum. Margir þeirra eru farnir að nálgast hámörk í fjárfestingum sínum í skuldabréfum einstakra útgefenda sem þrengir stakk þeirra verulega til frekari fjárfestinga hér á landi.
Það væri því æskilegt að taka innflæðishöftin til endurskoðunar og stuðla þannig að auknu fjármagnsinnflæði til landsins á sama tíma og lífeyrissjóðirnir nýta sér svigrúm til þess að fjárfesta erlendis,“ nefnir hann.
Þorsteinn tekur þó fram að allir ættu að geta sammælst um að skynsamlegt sé að verja „örsmáa mynt, líkt og krónuna, fyrir vaxtamunarviðskiptum. Það er ljóst að innflæðishöftin verða ekki afnumin nema samhliða endurskoðun peningastefnunnar. Útflutningsgreinarnar okkar mega ekki við stjórnlausri styrkingu krónunnar á grundvelli vaxtamunarviðskipta.“
Ólafur Ísleifsson, áheyrnarfulltrúi Flokks fólksins í efnahags- og viðskiptanefnd og doktor í hagfræði, segir að á fundinum hafi komið fram margar gagnlegar ábendingar um nauðsyn þess að gerður sé greinarmunur á innflæði fjármagns vegna annars vegar vaxtamunarviðskipta og hins vegar langtímafjárfestingar. Vaxtamunarviðskipti væru vitaskuld skaðleg en langtímafjárfesting væri hins vegar í eðli sínu jákvæð.
