Þolendum mansals refsað Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar 21. nóvember 2022 11:30 Vel á annan tug erlendra kvenna hafa dvalið í gæsluvarðhaldsklefum fangelsisins á Hólmsheiði undanfarnar vikur og mánuði. Það sem þær eiga flestar sameiginlegt er að neyðin bankaði á dyr og fyrir vikið enduðu þær sem fórnarlömb mansals. Þetta eru tveggja til fjögurra barna mæður sem gengu að því „tilboði“ að flytja vímuefni til Íslands. Fyrir viðvikið áttu þær að fá um 2.000 evrur en hvort sem þeim tekst ætlunarverkið eða þær enda í fangelsi þá fá þær að sjálfsögðu aldrei greitt. Þetta eru konur í hrikalegri stöðu sem saman deila sorgum sínum á Hólmsheiði þar sem þær reyna eftir fremsta megni að halda reglubundnum samskiptum við fjölskyldur sínar heima fyrir Íslendingar eru þröngsýn þjóð þegar litið er yfir fjöldann og ég veit að flest hugsa með sér að konurnar eigi allt slæmt skilið þar sem þær reyndu að eitra fyrir íslenskum ungmennum og létu sér í léttu rúmi liggja hverjar afleiðingarnar voru af gjörðum sínum. En auðvitað höfðu þær ekkert val og fáir Íslendingar sem geta sett í spor þessara kvenna eða annarra sem þvinguð eru til þess að fara í ferðir sem slíkar. Oftar en ekki eru konur í þessari stöðu að fara á algjörlega ókunnar slóðir og skilja fjölskylduna eftir. Þær óttast um líf sitt á ferðalaginu og ekki síður um líf fjölskyldu sinnar heima, hvað muni gerast ef þær verði handteknar og hvort einhver í heimalandinu muni bíða skaða þess vegna. Ótti þeirra er ekki ástæðulaus og heimurinn sem þær lifa í er langtum verri en flestir geta ímyndað sér. Við Íslendingar tölum gjarnan mikið og um þessar mundir eru hugtök á borð við þolendur, mansal og heimilisofbeldi ofarlega á baugi. Ofbeldi gagnvart konum skal réttilega ekki liðið og þolendur skal byggja upp og leyfa þeim að vera virkir þátttakendur í málum sem höfðuð eru gegn gerendum. Ekki skuli refsa þolendum. Þetta er allt saman jákvætt, nema auðvitað að þetta gildir bara fyrir íslenskar konur. Ef þær koma frá útlöndum skulu þær sæta gæsluvarðhaldi, einangrun um tíma, og svo afplánun áður en þeim er vísað úr landi eða þær settar út á gangstéttina, peninga- og símalausar og án nokkurra leiðbeininga um það hvernig þær geti bjargað sér í ókunnu landi. Í langflestum tilfellum aðstoða ekki einu sinni lögmenn þeirra því þeir fá ekki lengur greitt frá ríkinu eftir að máli líkur fyrir dómi. Segja má að íslenskt samfélag taki þátt í ofbeldinu á þessum viðkvæma hópi sem oftar en ekki þjáist af áfallastreituröskun, kvíða, þunglyndi og gríðarlegu varnarleysi. Enga hjálp er að fá og við hjá Afstöðu sjáum sjaldan tættara fólk en þessar konur. Í nánast öllum málum sem þessum er magn og styrkleiki vímuefna sambærilegur. Vitað er að þær fá 12 til 15 mánaða dóm sem ætti að hafa í för með sér að þær gætu greitt skuld sína samfélaginu með svonefndri samfélagsþjónustu. Það er hins vegar ekki möguleiki því að þær sæta gæsluvarðhaldi. Ef um væri að ræða íslenskar konur þá yrði þeim aldrei haldið í gæsluvarðhaldi nema í mesta lagi viku eða tvær. Og hvers vegna mótmæla lögmenn þeirra ekki og reyna að fá þeim til handa vægari úrræði á borð við farbann. Það skýrist af því að í langflestum tilfellum eru þetta lögmenn sem lögreglan hefur handvalið og kallaðir eru löggulögmenn. Þeir hafa öruggar tekjur af þessum erlendu konum á meðan óbreytt ástand er við lýði. Á meðan er brotið gegn réttaröryggi þessara kvenna og varpa má upp spurningum um það hvort það sé ekki eitthvað óeðlilegt í samskiptum lögreglu og umræddra lögmanna. Að mati okkar hjá Afstöðu er eitt í stöðunni. Setja þarf á staðlaða dóma fyrir mál sem þessi og miðað við magn vímuefna. Þá er hægt að flýta öllu ferlinu og dæma í málum burðardýra sem jafnframt eru fórnarlömb mansals strax í þeirri viku sem þau koma til landsins. Burðardýrin geta tekið út dóminn í samfélagsþjónustu en sætt farbanni á sama tíma og þannig munu þau ekki þurfa að taka út tvöfalda refsingu, skattgreiðendur þurfa að greiða mun minna, biðlistar í fangelsi styttast og bæði er hægt að veita umræddum burðardýrum meiri aðstoð og styðja við þau áður en þau snúa aftur heim til barna sinna, með endurkomubann til Íslands. Reynum í alvöru að gera kerfið skilvirkara og þolendavænna á allan hátt, ekki eingöngu fyrir Íslendinga. Höfundur er formaður Afstöðu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Ingi Þóroddsson Fangelsismál Mest lesið Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon skrifar Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Átta atriði sem sýna fram á vanda hávaxtastefnunnar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Vel á annan tug erlendra kvenna hafa dvalið í gæsluvarðhaldsklefum fangelsisins á Hólmsheiði undanfarnar vikur og mánuði. Það sem þær eiga flestar sameiginlegt er að neyðin bankaði á dyr og fyrir vikið enduðu þær sem fórnarlömb mansals. Þetta eru tveggja til fjögurra barna mæður sem gengu að því „tilboði“ að flytja vímuefni til Íslands. Fyrir viðvikið áttu þær að fá um 2.000 evrur en hvort sem þeim tekst ætlunarverkið eða þær enda í fangelsi þá fá þær að sjálfsögðu aldrei greitt. Þetta eru konur í hrikalegri stöðu sem saman deila sorgum sínum á Hólmsheiði þar sem þær reyna eftir fremsta megni að halda reglubundnum samskiptum við fjölskyldur sínar heima fyrir Íslendingar eru þröngsýn þjóð þegar litið er yfir fjöldann og ég veit að flest hugsa með sér að konurnar eigi allt slæmt skilið þar sem þær reyndu að eitra fyrir íslenskum ungmennum og létu sér í léttu rúmi liggja hverjar afleiðingarnar voru af gjörðum sínum. En auðvitað höfðu þær ekkert val og fáir Íslendingar sem geta sett í spor þessara kvenna eða annarra sem þvinguð eru til þess að fara í ferðir sem slíkar. Oftar en ekki eru konur í þessari stöðu að fara á algjörlega ókunnar slóðir og skilja fjölskylduna eftir. Þær óttast um líf sitt á ferðalaginu og ekki síður um líf fjölskyldu sinnar heima, hvað muni gerast ef þær verði handteknar og hvort einhver í heimalandinu muni bíða skaða þess vegna. Ótti þeirra er ekki ástæðulaus og heimurinn sem þær lifa í er langtum verri en flestir geta ímyndað sér. Við Íslendingar tölum gjarnan mikið og um þessar mundir eru hugtök á borð við þolendur, mansal og heimilisofbeldi ofarlega á baugi. Ofbeldi gagnvart konum skal réttilega ekki liðið og þolendur skal byggja upp og leyfa þeim að vera virkir þátttakendur í málum sem höfðuð eru gegn gerendum. Ekki skuli refsa þolendum. Þetta er allt saman jákvætt, nema auðvitað að þetta gildir bara fyrir íslenskar konur. Ef þær koma frá útlöndum skulu þær sæta gæsluvarðhaldi, einangrun um tíma, og svo afplánun áður en þeim er vísað úr landi eða þær settar út á gangstéttina, peninga- og símalausar og án nokkurra leiðbeininga um það hvernig þær geti bjargað sér í ókunnu landi. Í langflestum tilfellum aðstoða ekki einu sinni lögmenn þeirra því þeir fá ekki lengur greitt frá ríkinu eftir að máli líkur fyrir dómi. Segja má að íslenskt samfélag taki þátt í ofbeldinu á þessum viðkvæma hópi sem oftar en ekki þjáist af áfallastreituröskun, kvíða, þunglyndi og gríðarlegu varnarleysi. Enga hjálp er að fá og við hjá Afstöðu sjáum sjaldan tættara fólk en þessar konur. Í nánast öllum málum sem þessum er magn og styrkleiki vímuefna sambærilegur. Vitað er að þær fá 12 til 15 mánaða dóm sem ætti að hafa í för með sér að þær gætu greitt skuld sína samfélaginu með svonefndri samfélagsþjónustu. Það er hins vegar ekki möguleiki því að þær sæta gæsluvarðhaldi. Ef um væri að ræða íslenskar konur þá yrði þeim aldrei haldið í gæsluvarðhaldi nema í mesta lagi viku eða tvær. Og hvers vegna mótmæla lögmenn þeirra ekki og reyna að fá þeim til handa vægari úrræði á borð við farbann. Það skýrist af því að í langflestum tilfellum eru þetta lögmenn sem lögreglan hefur handvalið og kallaðir eru löggulögmenn. Þeir hafa öruggar tekjur af þessum erlendu konum á meðan óbreytt ástand er við lýði. Á meðan er brotið gegn réttaröryggi þessara kvenna og varpa má upp spurningum um það hvort það sé ekki eitthvað óeðlilegt í samskiptum lögreglu og umræddra lögmanna. Að mati okkar hjá Afstöðu er eitt í stöðunni. Setja þarf á staðlaða dóma fyrir mál sem þessi og miðað við magn vímuefna. Þá er hægt að flýta öllu ferlinu og dæma í málum burðardýra sem jafnframt eru fórnarlömb mansals strax í þeirri viku sem þau koma til landsins. Burðardýrin geta tekið út dóminn í samfélagsþjónustu en sætt farbanni á sama tíma og þannig munu þau ekki þurfa að taka út tvöfalda refsingu, skattgreiðendur þurfa að greiða mun minna, biðlistar í fangelsi styttast og bæði er hægt að veita umræddum burðardýrum meiri aðstoð og styðja við þau áður en þau snúa aftur heim til barna sinna, með endurkomubann til Íslands. Reynum í alvöru að gera kerfið skilvirkara og þolendavænna á allan hátt, ekki eingöngu fyrir Íslendinga. Höfundur er formaður Afstöðu.
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun