Verðbólga síðustu tólf mánaða mælist nú 9,9 prósent og hefur hún því náð fyrri toppi frá því í sumar, þvert á spár um að verðbólga myndi fara hjaðnandi. Ríkistjórn hefur verið gagnrýnd að undanförnu fyrir að hafa kynt undir verðbólguna með ýmsum hækkunum um áramótin. Sá þráður var tekinn upp á Alþingi í dag.
Hafi gefið sveitarfélögum og fyrirtækjum fjarvistarsönnun fyrir hækkunum
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttur, formaður Viðreisnar, sagði þar að ákvarðanir ríkisins um ýmsar hækkanir á gjöldum um áramótin hafi verið fordæmisgefandi. Vísaði hún í frétt Vísis frá því í gær þar sem formaður Neytendasamtakanna sagði hið opinbera vera leiðandi í hækkunum.
„Hún kynti undir með því að ríða á vaðið í hækkunum og veitti þar með talið sveitarfélögunum og fyrirtækjunum ákveðna fjarvistarsönnun í sínum hækkunum eins og við sjáum nú,“ sagði Þorgerður Katrín.
Bent hefur verið á að hið opinbera hafi ákveðið að hækka krónutölugjöld um 7,7 prósent, leggja fimm prósenta vörugjald á allar nýjar fólksbifreiðar og hækka almennt allar gjaldskrár um fimm til sjö prósent. Þetta skýrir að mati sérfræðinga megnið af hækkun vísitölu neysluverðs, verðbólgunnar, í janúar.
„En hverjir eru það sem borga? Það eru auðvitað fyrst og fremst heimilin í landinu sem borga brúsann. Við þessum hækkunum var hins vegar ítrekað varða. Af hálfu launþegahreyfinginna, Samtökum atvinnulífsins og Neytendasamtakanna. En á þau var ekkert hlustað hér fyrir jól,“ sagði Þorgerður Katrín. Breiðu bökunum væri hlíft en heimilunum ekki.
Ekki réttlætanlegt að tekjustofnarnir rýrni meira
Spurði Þorgerður Katrín hvað ríkisstjórnin ætlaði sér að gera til þess að spyrna við verðbólgunni.
Katrín Jakobsdóttur, forsætisráðherra, var til andsvara og sagði hún að verðbólgan hafi einmitt verið á dagskrá ríkisstjórnarinnar á fundi hennar í morgun. Svaraði hún fyrir þá hækkun opinbera gjalda sem Þorgerður Katrín minntist þá.
„Þá getum við ekkert litið fram hjá því, og allar þessar staðreyndir lágu fyrir þegar við gengum frá fjárlögum og tekjubandormi hér fyrir áramót, þá gerðum við okkur algjörlega grein fyrir því að þetta hefði áhrif á verðbólgu. En það breytir því ekki að þessir tekjustofnar hafa rýrnað að raunvirði á undanförnum árum, vegna þess að við höfum verið að halda hækkunum á þeim í algjöru lágmarki,“ sagði Katrín.
Sagði hún hið opinbera hafa verið mjög hófstillt í hækkunum á þessum gjöldum.
„Ég tel ekki að það sé réttlætanlegt að þeir rýrni meira við þessar aðstæður sem eru uppi,“ sagði Katrín.
Logi breytti um kúrs
Logi Einarsson, þingmaður Samfylkingarinnar, greip þessi svör Katrínar á lofti en ráða mátti af fyrirspurn hans að hann hafi ætlað sér að spyrja um eitthvað annað en verðbólguna, áður en Katrín svaraði Þorgerði Katrínu.
„Ég held að ég þurfi að breyta aðeins um kúrs frá því sem ég ætlaði vegna þess að þetta eru ekki fullnægjandi svör hjá hæstvirtum forsætisráðherra. Það er auðvitað bara augljós vöntun á pólitískri stefnu til að takast á við verðbólguna og þó að einhverjir tekjustofnar hafi mögulega rýrnað að raungildi þá breytir það því ekki að ríkisstjórnin ber ábyrgð á að halda verðbólgunni í skefjum,“ sagði Logi.
Sagði hann að enginn væri að tala um að hækkun á áfengi og tóbaki væru eini verðbólguþrýstingurinn.
„En það sem einkennir aðgerðir ríkisstjórnarinnar gegn verðbólgunni eru gjaldahækkanir, frestun á mikilvægum fjárfestingum sem allar eru bornar uppi af almenningi á meðan ríkisstjórnin þorir ekki að sýna aðhald með því að breyta auðlindagjaldi eða fjármagnstekjum,“ sagði Logi.
Samhengið mikilvægt
Hvatti Logi Katrínu til að taka upp stefnu Samfylkingarinnar í þessum málum, hinn svokallaða kjarapakka. Sagðist Katrín skoða allt frá Samfylkingunni með opnum hug.
Bað Katrín þingmenn um að setja gjaldskrárhækkanir í samhengi við aðrar aðgerðir ríkisstjórnarinnar.
„Þegar við setjum það í samhengi við stóru myndina þar sem við erum einmitt að horfa á tekjuskattslækkanir sem koma best þeim sem eru tekjulægstir, sem er miklu öflugri jöfnunaraðgerð en að horfa á þessi gjöld, þegar við horfum á þær aðgerðir sem við gripum til til að verja kjör þeirra sem eru með greiðslur frá almannatryggingum, þegar við horfum til þess að við hækkuðum húsnæðisstuðning og jukum barnastuðning, þá erum við í raun og sann að beita ríkissjóði til að verja tekjulægstu hópana fyrir áhrifum verðbólgunnar á sama tíma og við tryggjum það að þessi gjöld, sem voru hvað mest rædd hérna fyrir áramót, rýrni ekki að raungildi,“ sagði Katrín.
