Grannt fylgst með Slóvakíu og upplýsingaóreiðu Samúel Karl Ólason skrifar 28. september 2023 08:34 Formenn stjórnmálaflokka í Slóvakíu í kappræðum í síðustu viku. EPA/JAKUB GAVLAK Ráðamenn Evrópusambandsins samþykktu í síðasta mánuði ný lög sem sporna eiga gegn upplýsingaóreiðu á samfélagsmiðlum. Nú reynir almennilega á lögin í fyrsta sinn vegna kosninganna í Slóvakíu en forsvarsmönnum samfélagsmiðla hefur verið sagt að taka betur á upplýsingaóreiðu þar. Lögin kallast á ensku „Digital Services Act“ og er þeim ætlað að þvinga samfélagsmiðlafyrirtæki til að grípa til aðgerða gegn upplýsingaóreiðu, sem fyrirtækin hafa lengi verið sökum um að dreifa og gera lygar vinsælar með algóriþmum sínum. DSA nær yfir nítján samfélagsmiðla og vefsvæði. Þar á við samfélagsmiðla Meta, X og TikTok, leitarvél Google, Wikipedia og verslunarsíður eins og Alibaba, Aliexpress og Amazon. Google Maps er einnig á lista ESB, samkvæmt frétt DW frá því í síðasta mánuði, þegar lögin tóku gildi. Lögin eiga að tryggja að forsvarsmenn þessara fyrirtækja beiti sér gegn upplýsingaóreiðu og lygum á samfélagsmiðlum og vefsvæðum. Þeim er einnig ætlað að auka gagnsæi varðandi auglýsingar. Brjóti fyrirtækin reglurnar geta þau verið sektuð um allt sex prósent af veltu sinni á heimsvísu. Séu brotin ítrekuð gæti þeim verið bannað að starfa í Evrópu. Þó lögin eigi einungis við innan Evrópusambandsins vonast stuðningsmenn þeirra og sérfræðingar til þess að þau hafi áhrif út á við og leiði til breytinga í Bandaríkjunum og víðar. Nú reiðir almennilega á lögin í fyrsta sinn, þegar kemur að kosningum í Slóvakíu en það eru fyrstu kosningarnar innan ESB frá því lögin tóku gildi. Eins og fram kemur í frétt New York Times er mikið um upplýsingaóreiðu í kringum þær kosningar en embættismenn í ESB og víðar óttast að þessi óreiða, sem á að miklu leyti rætur í Rússlandi og öðrum alræðisríkjum, grafi undan lýðræðislegum gildum í Evrópu. Meðal þeirra lyga sem hafa verið í dreifingu á samfélagsmiðlum í Slóvakíu í aðdraganda kosninganna eru færslur um að Vólódímír Selenskí, forseti Úkraínu, hafi keypt sér hús í Egyptalandi í nafni móður sinnar og að þingframbjóðandi hafi dáið vegna bóluefnis gegn Covid. Leiðtogi eins fjar-hægri flokks í Slóvakíu birti einnig mynd á Facebook sem sýndi flóttafólk en búið var að breyta henni svo einn maður á myndinni hélt á sveðju. Í næsta mánuði verða svo kosningar í Lúxemborg og Póllandi og svo verða kosningar til Evrópuþingsins á næsta ári. Embættismenn í ESB segja Rússa og aðra hafa staðið í miklum áróðursherferðum í tengslum við þessar kosningar. Umdeildur maður líklegur til sigurs Kannanir gefa til kynna að popúlistaflokkurinn SMER gæti borið sigur úr býtum í þingkosningunum. Flokkurinn er leiddur af Robert Fico en hann hefur lýst yfir aðdáun á Viktor Orbán, leiðtoga Ungverjalands. Fico var eitt sinn kommúnisti og er fyrrverandi forsætisráðherra en hann sagði af sér árið 2018 eftir að rannsóknarblaðamaður og unnusta hans voru myrt. Í frétt Guardian segir að Fico hafi verið ákærður í fyrra fyrir að stofna glæpasamtök en ákæran hafi verið látin falla niður af ríkissaksóknara landsins, sem þykir hliðhollur Rússlandi. Robert Fico á kosningafundi með stuðningsmönnum sínum fyrr í mánuðinum.AP/Petr David Josek Hann hefur gengið hart fram gegn andstæðingum sínum og hefur einnig haldið því fram að svindlað gæti verið á honum í kosningunum. Fico hefur þar að auki haldið því fram að stuðningur við Úkraínu gegn innrás Rússa eigi ekki rétt á sér og gert málefni hinsegin fólks að bitbeini í kosningunum, ásamt fjar-hægri flokkum sem hann þykir líklegur til að starfa með eftir kosningarnar. Sögðu forsvarsmönnum samfélagsmiðla að gera betur Reikningi Lubos Blaha, sem er einn af frambjóðendum SMER, á Facebook var lokað vegna rangfærlsna um Covid. hann er þó áfram virkur á Telegram og færslum hans þar er dreift á Facebooksíðu Smer. Talsmenn Meta segja það ekki brjóta gegn reglum fyrirtækisins. Politico sagði frá því í vikunni að ráðamenn innan ESB hefðu sagt forsvarsmönnum Alphabet, Meta og TikTok að taka betur á upplýsingaóreiðu frá Rússlandi. Annars ættu fyrirtækin von á sektum á grunni DSA. Þetta var gert á fundum í Bratislava með framkvæmdastjórn Evrópusambandsins og embættismönnum í Slóvakíu. Miðillinn segir áróðri frá Rússum dreift á samfélagsmiðlum í Slóvakíu og er vísað til nýlegrar skýrslu sem gerð var af hópi á vegum framkvæmdastjórnar ESB. Thierry Breton, sem heldur utan um DSA, sagði Politico að heillindi kosninga væru í forgangi hjá honum. Farið yrði yfir hvernig lögin virkuðu varðandi Slóvakíku og kannað hvort þau virkuðu sem skyldi eða hvort herða þyrfti þau. Slóvakía Evrópusambandið Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Samfélagsmiðlar Mest lesið Læknir í Kópavogi blekkti fjölskyldu sína með lygasögu um krabbamein Innlent Segir herforingjum að búa sig undir átök gegn innlendum „óvinum“ Erlent Fjöldauppsagnir á Keflavíkurflugvelli Innlent Tillögum Trumps lýst sem uppgjöf Erlent Kallar þjóðaröryggisráð saman Innlent Fyrrum meðferðarheimili sett á sölu Innlent Sultuslakir strandaglópar eftir heilsuferð til Split Innlent Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Erlent Hættir sem þingflokksformaður Innlent Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Erlent Fleiri fréttir Tillögum Trumps lýst sem uppgjöf Segir herforingjum að búa sig undir átök gegn innlendum „óvinum“ Aðstoðarmaður AfD-leiðtoga í fangelsi fyrir njósnir Stefnir í fyrstu ríkisstöðvunina í sjö ár Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Vilja Diddy í ellefu ára fangelsi „Við erum ekki í stríði en við búum ekki við frið“ Um þúsund manns teknir af lífi í Íran það sem af er ári Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Leiðtogar fagna áætluninni en bíða svara frá Hamas Misstu allt samband við Internetið Erlendir miðlar fjalla um gjaldþrot Play Ísraelar samþykkja friðaráætlun Trumps Mafíósar dæmdir til dauða Öruggur um að brátt ríki friður á Gasa Freista þess að koma aðildarumsókn Úkraínu fram hjá Orbán Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Evrópusinnar héldu meirihluta í Moldóvu Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Fjöldi fórnarlamba eftir skothríð og íkveikju í kirkju mormóna Æðsti leiðtogi mormóna látinn Banna dróna yfir Danmörku Óttast úrbræðslu vegna rafmagnsleysis í kjarnorkuveri Sjálft lýðræðið undir er Moldóvar ganga til kosninga Vill fá Trump til að gefa Taívan upp á bátinn Segist hafa hafnað boði til einkaeyju Epsteins Árásir stóðu yfir í rúma tólf tíma Dróna- og skuggastríð í Evrópu: Hvað gengur Rússum til og hvað getur NATO gert? Sigar hernum á „hryðjuverkamenn“ í Portland Sjá meira
Lögin kallast á ensku „Digital Services Act“ og er þeim ætlað að þvinga samfélagsmiðlafyrirtæki til að grípa til aðgerða gegn upplýsingaóreiðu, sem fyrirtækin hafa lengi verið sökum um að dreifa og gera lygar vinsælar með algóriþmum sínum. DSA nær yfir nítján samfélagsmiðla og vefsvæði. Þar á við samfélagsmiðla Meta, X og TikTok, leitarvél Google, Wikipedia og verslunarsíður eins og Alibaba, Aliexpress og Amazon. Google Maps er einnig á lista ESB, samkvæmt frétt DW frá því í síðasta mánuði, þegar lögin tóku gildi. Lögin eiga að tryggja að forsvarsmenn þessara fyrirtækja beiti sér gegn upplýsingaóreiðu og lygum á samfélagsmiðlum og vefsvæðum. Þeim er einnig ætlað að auka gagnsæi varðandi auglýsingar. Brjóti fyrirtækin reglurnar geta þau verið sektuð um allt sex prósent af veltu sinni á heimsvísu. Séu brotin ítrekuð gæti þeim verið bannað að starfa í Evrópu. Þó lögin eigi einungis við innan Evrópusambandsins vonast stuðningsmenn þeirra og sérfræðingar til þess að þau hafi áhrif út á við og leiði til breytinga í Bandaríkjunum og víðar. Nú reiðir almennilega á lögin í fyrsta sinn, þegar kemur að kosningum í Slóvakíu en það eru fyrstu kosningarnar innan ESB frá því lögin tóku gildi. Eins og fram kemur í frétt New York Times er mikið um upplýsingaóreiðu í kringum þær kosningar en embættismenn í ESB og víðar óttast að þessi óreiða, sem á að miklu leyti rætur í Rússlandi og öðrum alræðisríkjum, grafi undan lýðræðislegum gildum í Evrópu. Meðal þeirra lyga sem hafa verið í dreifingu á samfélagsmiðlum í Slóvakíu í aðdraganda kosninganna eru færslur um að Vólódímír Selenskí, forseti Úkraínu, hafi keypt sér hús í Egyptalandi í nafni móður sinnar og að þingframbjóðandi hafi dáið vegna bóluefnis gegn Covid. Leiðtogi eins fjar-hægri flokks í Slóvakíu birti einnig mynd á Facebook sem sýndi flóttafólk en búið var að breyta henni svo einn maður á myndinni hélt á sveðju. Í næsta mánuði verða svo kosningar í Lúxemborg og Póllandi og svo verða kosningar til Evrópuþingsins á næsta ári. Embættismenn í ESB segja Rússa og aðra hafa staðið í miklum áróðursherferðum í tengslum við þessar kosningar. Umdeildur maður líklegur til sigurs Kannanir gefa til kynna að popúlistaflokkurinn SMER gæti borið sigur úr býtum í þingkosningunum. Flokkurinn er leiddur af Robert Fico en hann hefur lýst yfir aðdáun á Viktor Orbán, leiðtoga Ungverjalands. Fico var eitt sinn kommúnisti og er fyrrverandi forsætisráðherra en hann sagði af sér árið 2018 eftir að rannsóknarblaðamaður og unnusta hans voru myrt. Í frétt Guardian segir að Fico hafi verið ákærður í fyrra fyrir að stofna glæpasamtök en ákæran hafi verið látin falla niður af ríkissaksóknara landsins, sem þykir hliðhollur Rússlandi. Robert Fico á kosningafundi með stuðningsmönnum sínum fyrr í mánuðinum.AP/Petr David Josek Hann hefur gengið hart fram gegn andstæðingum sínum og hefur einnig haldið því fram að svindlað gæti verið á honum í kosningunum. Fico hefur þar að auki haldið því fram að stuðningur við Úkraínu gegn innrás Rússa eigi ekki rétt á sér og gert málefni hinsegin fólks að bitbeini í kosningunum, ásamt fjar-hægri flokkum sem hann þykir líklegur til að starfa með eftir kosningarnar. Sögðu forsvarsmönnum samfélagsmiðla að gera betur Reikningi Lubos Blaha, sem er einn af frambjóðendum SMER, á Facebook var lokað vegna rangfærlsna um Covid. hann er þó áfram virkur á Telegram og færslum hans þar er dreift á Facebooksíðu Smer. Talsmenn Meta segja það ekki brjóta gegn reglum fyrirtækisins. Politico sagði frá því í vikunni að ráðamenn innan ESB hefðu sagt forsvarsmönnum Alphabet, Meta og TikTok að taka betur á upplýsingaóreiðu frá Rússlandi. Annars ættu fyrirtækin von á sektum á grunni DSA. Þetta var gert á fundum í Bratislava með framkvæmdastjórn Evrópusambandsins og embættismönnum í Slóvakíu. Miðillinn segir áróðri frá Rússum dreift á samfélagsmiðlum í Slóvakíu og er vísað til nýlegrar skýrslu sem gerð var af hópi á vegum framkvæmdastjórnar ESB. Thierry Breton, sem heldur utan um DSA, sagði Politico að heillindi kosninga væru í forgangi hjá honum. Farið yrði yfir hvernig lögin virkuðu varðandi Slóvakíku og kannað hvort þau virkuðu sem skyldi eða hvort herða þyrfti þau.
Slóvakía Evrópusambandið Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Samfélagsmiðlar Mest lesið Læknir í Kópavogi blekkti fjölskyldu sína með lygasögu um krabbamein Innlent Segir herforingjum að búa sig undir átök gegn innlendum „óvinum“ Erlent Fjöldauppsagnir á Keflavíkurflugvelli Innlent Tillögum Trumps lýst sem uppgjöf Erlent Kallar þjóðaröryggisráð saman Innlent Fyrrum meðferðarheimili sett á sölu Innlent Sultuslakir strandaglópar eftir heilsuferð til Split Innlent Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Erlent Hættir sem þingflokksformaður Innlent Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Erlent Fleiri fréttir Tillögum Trumps lýst sem uppgjöf Segir herforingjum að búa sig undir átök gegn innlendum „óvinum“ Aðstoðarmaður AfD-leiðtoga í fangelsi fyrir njósnir Stefnir í fyrstu ríkisstöðvunina í sjö ár Ná ekki að leika árangur Wagner eftir Vilja Diddy í ellefu ára fangelsi „Við erum ekki í stríði en við búum ekki við frið“ Um þúsund manns teknir af lífi í Íran það sem af er ári Tugir drengja fastir í rústum skóla sem hrundi til grunna Leiðtogar fagna áætluninni en bíða svara frá Hamas Misstu allt samband við Internetið Erlendir miðlar fjalla um gjaldþrot Play Ísraelar samþykkja friðaráætlun Trumps Mafíósar dæmdir til dauða Öruggur um að brátt ríki friður á Gasa Freista þess að koma aðildarumsókn Úkraínu fram hjá Orbán Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Evrópusinnar héldu meirihluta í Moldóvu Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Fjöldi fórnarlamba eftir skothríð og íkveikju í kirkju mormóna Æðsti leiðtogi mormóna látinn Banna dróna yfir Danmörku Óttast úrbræðslu vegna rafmagnsleysis í kjarnorkuveri Sjálft lýðræðið undir er Moldóvar ganga til kosninga Vill fá Trump til að gefa Taívan upp á bátinn Segist hafa hafnað boði til einkaeyju Epsteins Árásir stóðu yfir í rúma tólf tíma Dróna- og skuggastríð í Evrópu: Hvað gengur Rússum til og hvað getur NATO gert? Sigar hernum á „hryðjuverkamenn“ í Portland Sjá meira