María Lilja Þrastardóttir skrifaði pistil hér sem hún beindi til mín og bar heitið Hræsni Diljár og fjallar um viðtal við mig í hlaðvarpsþættinum Einni pælingu. Einhverjum kann að þykja það skondið að María beri hræsni upp á aðra en látum það liggja milli hluta.
María fer um víðan völl í skrifum sínum en inngangurinn er sá að ég hafi ,,skaðlegar hugmyndir” um ,,málefni innflytjenda, menningu og heimilisofbeldi”. Fyrsta rauða flaggið var því ekki lengi að birtast: að stimpla orðræðu sem maður er ósammála ,,skaðlega” (gagnvart hverju??). Ég ætla síðan ekki að eyða löngum tíma í að fara yfir ferilskrá mína og áhugamál en mér þykir ljóst að María hafi ekki hlustað á umrætt viðtal og þekki mjög takmörkuð deili á mér. Í umræddu viðtali beindi ég talinu að tvenns konar alvarlegu ofbeldi sem viðgengst á ákveðnum landsvæðum og menningarheimum, eins og m.a. má lesa um á heimasíðu UN Women á Íslandi. Annars vegar kynfæralimlestingu kvenna (FGM) og hins vegar heiðurstengdu ofbeldi. Ég fór yfir ferðir mínar á vettvang og fundi mína með fórnarlömbum þessa grimmilega ofbeldis því að áður en ég varð þingmaður var ég aðstoðarmaður utanríkisráðherra. Ég var reyndar líka lögmaður og starfaði við réttindagæslu, m.a. þolenda heimilisofbeldis. Það veitti mér góða innsýn.
María segir mig ala á fordómum gegn múslimum. Það er skrítið því ég nefndi þau trúarbrögð ekki sérstaklega. Hins vegar benti ég á að kynfæralimlesting í Sierra Leóne, samstarfslandi okkar í þróunarsamvinnu, hefði skaðað allt að yfir 90% kvenna þar. Trúarbragðaskiptingin þar er ca. 3/4 islam og 1/4 kristni. Þarna afhjúpar María eins og víðar mikla vanþekkingu á viðfangsefninu (og að hún hlustaði ekki). Nú eða að hún dregur sjálf þessa ályktun þar sem umskurður kvenna er jú margfalt algengari í þeim trúarbrögðum en öðrum, en einskorðast ekki við þau. Ég talaði því um heimshluta, landsvæði og (ó)menningu. Er ekki lágmarks krafa að hlusta á viðtal sem maður ræðst með offorsi gegn í ræðu og riti?
María segir mig einnig fullyrða að ,,innflytjendum fylgi aukið heimilisofbeldi”. Það sagði ég ekki heldur, en trumpisminn fer víða. Ég hef ekki kynnt mér þá tengingu sérstaklega og læt því vera að tjá mig um hana. Vinnubrögð sem María ætti e.t.v. að tileinka sér.
Við María erum svo sammála um að kynbundið ofbeldi er mikið vandamál hérlendis eins og alls staðar í heiminum. Eins og ég segi einmitt orðrétt í umræddu viðtali. Tölfræði Maríu og fullyrðingar um fjölda erlendra kvenna með erlenda maka sem leita aðstoðar vegna ofbeldis rifjaði þó upp sögu fyrir mér. Á einum fundi sem ég sat með utanríkisráðherra Íslands með ráðherra frá samstarfsríki okkar í Miðausturlöndum, baunaði sá síðarnefndi yfir hinn fyrir að taka upp stöðu og mannréttindi kvenna. Hvort það væri ekki rètt að við værum með yfirfull kvennaathvörf á Vesturlöndum, stöðu sem ekki þekktist hjá þeim. Hvern hefði grunað að hann ætti skoðanasystur á Íslandi, í sjálfskipaðri framvarðasveit kvenréttinda?
Áhyggjur Maríu af því að ég hafi ekki rætt við femínískar kynsystur mínar af öðrum uppruna eða múslima almennt segja aftur mikið um hversu lítið hún þekkir til mín. Það kemur þó auðvitað ekki í veg fyrir sleggjudóma hennar og upphrópanir frekar en fyrri daginn. Ég fullyrði að samtöl mín við þær konur leiði mig að þeirri skoðun að þær eigi mun meira sameiginlegt með mínum viðhorfum en viðhorfum Maríu.
En af hverju fæ ég neikvæð viðbrögð við því að ræða viðfangsefni Íslands í þróunarsamvinnu? Og mikilvægi þess að við lærum af nágrannaþjóðum okkar varðandi umgjörð og utanumhald tengt tegund ofbeldis sem berst hingað frá fjarlægari heimshlutum? Við höfum jú þegar brugðist við því, m.a. með lagabreytingum. Kvennaathvarfið og Reykjavíkurborg stóðu fyrir ráðstefnu um heiðurstengt ofbeldi og kynfæralimlestingu og uppskáru lof fyrir. Beindu kastljósinu að fjölskyldum hér af erlendum uppruna og flóttafólki. Af hverju þessi ólíku viðbrögð? Er þá ekki sama hvaðan gott kemur? Má hægri kona ekki taka upp þessi mál? Það eru ekki margir íslenskir stjórnmálamenn sem taka þessi málefni eins oft upp og ég, ekki síst þróunarsamvinnu.
Í upphafi viðtalsins talaði ég um að mikið hefði verið lagt upp úr því í mínu uppeldi að hlusta á fólk, reyna að skilja það. Og Guð veit að við komumst varla hjá því að heyra sjónarmið Maríu og skoðanasystkina hennar. Ég vil ekki hvetja Maríu til samtals við fólk af ákveðnum húðlit eins og hún gerir svo ósmekklega í sínum skrifum. En María ætti e.t.v. að eiga samtöl við fleiri en vinahópa í útvöldum hverfum í Reykjavík. Umfram allt held ég þó að María ætti að temja sér að hlusta meira.
Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins og formaður utanríkismálanefndar Alþingis.
