Endanleg fjárlög 2025: Hallinn jókst um 18 milljarða vegna kólnunar Ólafur Björn Sverrisson skrifar 18. nóvember 2024 22:43 Fjárlagafrumvarp Sigurðar Inga, með breytingum fjárlaganefndar, var samþykkt í dag. vísir/vilhelm Fjárlagafrumvarps ársins 2025 var í dag samþykkt sem lög frá Alþingi. Í fjárlögum er gert ráð fyrir 59 milljarða króna halla á afkomu ríkissjóðs, sem er 18 milljörðum meira en Sigurður Ingi Jóhannesson fjármálaráðherra lagði upp með við framlagningu frumvarpsins í september. Það er vegna hárra stýrivaxta sem hafa leitt til kólnunar hagkerfisins. Breytingartillögur meirihluta fjárlaganefndar voru samþykktar í dag með 26 atkvæðum þingmanna Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks. Þingmenn Vinstri grænna, sem sögðu sig úr starfstjórninni, voru á meðal þeirra 24 þingmanna sem sátu hjá við atkvæðagreiðslu í dag. Deila um kílómetragjaldið svokallaða hefur staðið einna hæst frá því að Sigurður Ingi Jóhansson fjármálaráðherra lagði frumvarpið fram í september. Gjaldinu sem var á endanum hent úr fjárlagafrumvarpi næsta árs, en það átti að skila ríkissjóði um sjö milljörðum króna. „Við fjármögnuðum það með því að hækka kolefnisgjaldið um sextíu prósent af því sem átti upphaflega að gera með kílómetragjaldinu. Svo tókum við af framkvæmdafélagi Landspítalans um tvo og hálfan milljarð. Við settum um þremur milljörðum minna í varsjóði og þannig náum við að skila fjárlögunum, og fjármagna allar breytingar án þess að auka á hallann,“ segir Vilhjálmur Árnason nefndarmaður í fjárlaganefnd og þingmaður Sjálfstæðisflokksins. Hallinn hafi því ekki aukist við meðferð þingsins, heldur hafi ný þjóðhagsspá gert ráð fyrir töluvert minni tekjum á þessu ári vegna kólnunar hagkerfisins. Vilhjálmur segir afgreiðslu frumvarpsins hafa mikla þýðingu hvað vaxtalækkun Seðlabankans varðar.vísir/vilhelm „Þetta er svokölluð hagsveiflujöfnun. Þetta er ekki vegna þess að við erum að setja meiri pening í umferð heldur er hagkerfið að bregðast við háum stýrivöxtum Seðlabankans. En þess vegna er mikilvægt, þegar Seðlabankinn ákveður vaxtalækkun, að aðhaldsstigið haldist óbreytt.“ Skuldir lækka hægar Gangi forsendur þjóðhagsspár eftir, með ágætum hagvexti strax á næsta ári, er útlit fyrir að hagkerfið nái mjúkri lendingu eftir þensluskeið síðastliðinna tveggja ára. Það er að minnsta kosti ályktun fjármálaráðuneytis í tilkynningu í dag. Þar segir að frumjöfnuður ríkissjóðs (afkoma án vaxtatekna og vaxtagjalda), verði jákvæður um 22 ma.kr., „eða 0,4% af VLF (vergri landsframleiðslu), á komandi ári en vaxtajöfnuður neikvæður um ríflega 80 ma.kr., eða 1,6% af VLF.“ Gert er ráð fyrir að halli á heildarafkomu ríkissjóðs muni nema um tæplega 59 milljarða króna á næsta ári, samanborið við 41 milljarð sem Sigurður Ingi lagði upp með við framlagningu í september. „Lakari afkoma endurspeglar ekki verri undirliggjandi rekstur ríkissjóðs heldur þvert á móti að markmið efnahagsstefnunnar um minni þenslu, hjöðnun verðbólgu og lækkun vaxta ganga nú allhratt eftir. Vegna þessara breytinga í efnahagsaðstæðum verður aukning tekna minni en áður var spáð. Það hefur áhrif bæði á forsendur fjárlaga sem og endurmat afkomu á yfirstandandi ári.“ Skuldir ríkissjóðs muni áfram lækka á komandi ári en þó minna en áformað var í fjárlagafrumvarpinu. „Áætlað er að þær nemi 32,5% í árslok 2025, en 33,7% í árslok 2024, og lækki því um 1,2% milli ára. Skuldir ríkissjóðs á þennan mælikvarða náðu hámarki við rúmlega 33% af VLF árin 2021–2022 í kjölfar heimsfaraldursins og voru 22% af VLF árið 2019.“ Forgangsraðað í þágu viðkvæmra hópa Í fjárlagafrumvarpinu sé lögð áhersla á hóflegan raunvöxt útgjalda auk þess sem útgjöldum var forgangsraðað og hagrætt í þágu viðkvæmra hópa. Þetta frumvarp hafi nú orðið að lögum með þessum megináherslum. „Meðal verkefna á næsta ári má nefna upptöku á nýju örorkukerfi sem tekur gildi í september á næsta ári sem mun bæta kjör örorkulífeyrisþega verulega. Kjör ellilífeyrisþega batna en almennt frítekjumark ellilífeyris hækkar um 46% í ársbyrjun 2025. Aukinn þungi verður settur í inngildingu flóttafólks og innflytjenda í íslenskt samfélag og fjárframlög til styttingar málsmeðferðartíma við afgreiðslu umsókna um alþjóðlega vernd verða aukin,“ segir í tilkynningu ráðuneytis og ennfremur: „Framlög til nýframkvæmda og viðhalds á vegakerfinu verða aukin, sem og tengivegir víða um land. Hafist verður handa við byggingu Þjóðarhallar í innanhússíþróttum og áfram verður lögð áhersla á stuðning við nýsköpun, rannsóknir og þróun og kvikmyndagerð. Þá verður byggt nýtt fangelsi í stað Litla-Hrauns. Í meðförum þingsins á frumvarpinu var jafnframt tryggð fjármögnun fyrir aðgerðir gegn ofbeldi meðal og gegn börnum og aukið fjármagn verður sett í uppbyggingu á afreksstarfi í íþróttum.“ Framsóknarflokkurinn Sjálfstæðisflokkurinn Fjárlagafrumvarp 2025 Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar Rekstur hins opinbera Alþingi Mest lesið Nótt innbrota í Laugardal: „Ömurlegt að það sé verið að fara inn í bílana en vandamálið er stærra“ Innlent Flugmenn tókust óafvitandi á um stjórnina í mikilli ókyrrð yfir Íslandi Innlent Mál Margrétar fyrir opnum tjöldum Innlent „Þetta er vondur klukkutími hér í þessum þingsal“ Innlent „Enn sem er komið er staðan óbreytt og orð Sönnu ósönn“ Innlent Hópsmit á Mánagarði ein „alvarlegasta uppákoma af þessu tagi“ Innlent „Þeir sem búa í glerhúsi ættu að spara grjótkastið“ Innlent Býst við að bróðir sinn Leó feti í fótspor Frans Erlent Útilokað að þeir hafi ekki vitað af efnunum og fá þunga dóma Innlent Átta ára fangelsi í sögulegu fíkniefnamáli Innlent Fleiri fréttir Metfjöldi sjálfsvígssímtala og hætt við þjónustuskerðingu Hópsmit á Mánagarði ein „alvarlegasta uppákoma af þessu tagi“ Ökumaðurinn hefur gefið sig fram Gagnaþjófnaður til rannsóknar á þremur stöðum Íbúasamtök vilja láta endurskoða rafrænt eftirlit Bílastæðasjóðs Víðfeðm rannsókn, baunað á skólaþorp á bílastæði og stórvirki Mál Margrétar fyrir opnum tjöldum Útilokað að þeir hafi ekki vitað af efnunum og fá þunga dóma „Enn sem er komið er staðan óbreytt og orð Sönnu ósönn“ Munu geta aðgreint fanga eftir alvarleika brota í nýju fangelsi Nótt innbrota í Laugardal: „Ömurlegt að það sé verið að fara inn í bílana en vandamálið er stærra“ Ólafur Þór segir ekki tilefni til afsagnar Túnin aftur rennandi blaut en spáð hlýindum í næstu viku Framkvæmdir á hólmanum í fullum gangi Þingmenn slá Íslandsmet Krefst svara frá MAST vegna eftirlits með blóðmerum Kristrún ræddi við Trump og Selenskíj á fundi JEF-ríkja Jákvæður tónn í Norðurþingi um samstarf við Carbfix Íslandsmet á Alþingi og saksóknarar gagnrýndir Telur að Ólafur Þór og Sigríður hljóti að víkja við rannsókn málsins „Þetta er vondur klukkutími hér í þessum þingsal“ Flugmenn tókust óafvitandi á um stjórnina í mikilli ókyrrð yfir Íslandi Skipulögð brotastarfsemi er komin til að vera Skilríkjalaus og með fíkniefni „Hún er albesti vinur minn“ Loftslagsmál sitji á hakanum vegna stríða og heimsfaraldurs „Þeir sem búa í glerhúsi ættu að spara grjótkastið“ „Svik við lögreglumannastéttina“ og slái hann „mjög illa“ Átta ára fangelsi í sögulegu fíkniefnamáli Einn rólegur, annar afar ósáttur Sjá meira
Breytingartillögur meirihluta fjárlaganefndar voru samþykktar í dag með 26 atkvæðum þingmanna Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks. Þingmenn Vinstri grænna, sem sögðu sig úr starfstjórninni, voru á meðal þeirra 24 þingmanna sem sátu hjá við atkvæðagreiðslu í dag. Deila um kílómetragjaldið svokallaða hefur staðið einna hæst frá því að Sigurður Ingi Jóhansson fjármálaráðherra lagði frumvarpið fram í september. Gjaldinu sem var á endanum hent úr fjárlagafrumvarpi næsta árs, en það átti að skila ríkissjóði um sjö milljörðum króna. „Við fjármögnuðum það með því að hækka kolefnisgjaldið um sextíu prósent af því sem átti upphaflega að gera með kílómetragjaldinu. Svo tókum við af framkvæmdafélagi Landspítalans um tvo og hálfan milljarð. Við settum um þremur milljörðum minna í varsjóði og þannig náum við að skila fjárlögunum, og fjármagna allar breytingar án þess að auka á hallann,“ segir Vilhjálmur Árnason nefndarmaður í fjárlaganefnd og þingmaður Sjálfstæðisflokksins. Hallinn hafi því ekki aukist við meðferð þingsins, heldur hafi ný þjóðhagsspá gert ráð fyrir töluvert minni tekjum á þessu ári vegna kólnunar hagkerfisins. Vilhjálmur segir afgreiðslu frumvarpsins hafa mikla þýðingu hvað vaxtalækkun Seðlabankans varðar.vísir/vilhelm „Þetta er svokölluð hagsveiflujöfnun. Þetta er ekki vegna þess að við erum að setja meiri pening í umferð heldur er hagkerfið að bregðast við háum stýrivöxtum Seðlabankans. En þess vegna er mikilvægt, þegar Seðlabankinn ákveður vaxtalækkun, að aðhaldsstigið haldist óbreytt.“ Skuldir lækka hægar Gangi forsendur þjóðhagsspár eftir, með ágætum hagvexti strax á næsta ári, er útlit fyrir að hagkerfið nái mjúkri lendingu eftir þensluskeið síðastliðinna tveggja ára. Það er að minnsta kosti ályktun fjármálaráðuneytis í tilkynningu í dag. Þar segir að frumjöfnuður ríkissjóðs (afkoma án vaxtatekna og vaxtagjalda), verði jákvæður um 22 ma.kr., „eða 0,4% af VLF (vergri landsframleiðslu), á komandi ári en vaxtajöfnuður neikvæður um ríflega 80 ma.kr., eða 1,6% af VLF.“ Gert er ráð fyrir að halli á heildarafkomu ríkissjóðs muni nema um tæplega 59 milljarða króna á næsta ári, samanborið við 41 milljarð sem Sigurður Ingi lagði upp með við framlagningu í september. „Lakari afkoma endurspeglar ekki verri undirliggjandi rekstur ríkissjóðs heldur þvert á móti að markmið efnahagsstefnunnar um minni þenslu, hjöðnun verðbólgu og lækkun vaxta ganga nú allhratt eftir. Vegna þessara breytinga í efnahagsaðstæðum verður aukning tekna minni en áður var spáð. Það hefur áhrif bæði á forsendur fjárlaga sem og endurmat afkomu á yfirstandandi ári.“ Skuldir ríkissjóðs muni áfram lækka á komandi ári en þó minna en áformað var í fjárlagafrumvarpinu. „Áætlað er að þær nemi 32,5% í árslok 2025, en 33,7% í árslok 2024, og lækki því um 1,2% milli ára. Skuldir ríkissjóðs á þennan mælikvarða náðu hámarki við rúmlega 33% af VLF árin 2021–2022 í kjölfar heimsfaraldursins og voru 22% af VLF árið 2019.“ Forgangsraðað í þágu viðkvæmra hópa Í fjárlagafrumvarpinu sé lögð áhersla á hóflegan raunvöxt útgjalda auk þess sem útgjöldum var forgangsraðað og hagrætt í þágu viðkvæmra hópa. Þetta frumvarp hafi nú orðið að lögum með þessum megináherslum. „Meðal verkefna á næsta ári má nefna upptöku á nýju örorkukerfi sem tekur gildi í september á næsta ári sem mun bæta kjör örorkulífeyrisþega verulega. Kjör ellilífeyrisþega batna en almennt frítekjumark ellilífeyris hækkar um 46% í ársbyrjun 2025. Aukinn þungi verður settur í inngildingu flóttafólks og innflytjenda í íslenskt samfélag og fjárframlög til styttingar málsmeðferðartíma við afgreiðslu umsókna um alþjóðlega vernd verða aukin,“ segir í tilkynningu ráðuneytis og ennfremur: „Framlög til nýframkvæmda og viðhalds á vegakerfinu verða aukin, sem og tengivegir víða um land. Hafist verður handa við byggingu Þjóðarhallar í innanhússíþróttum og áfram verður lögð áhersla á stuðning við nýsköpun, rannsóknir og þróun og kvikmyndagerð. Þá verður byggt nýtt fangelsi í stað Litla-Hrauns. Í meðförum þingsins á frumvarpinu var jafnframt tryggð fjármögnun fyrir aðgerðir gegn ofbeldi meðal og gegn börnum og aukið fjármagn verður sett í uppbyggingu á afreksstarfi í íþróttum.“
Framsóknarflokkurinn Sjálfstæðisflokkurinn Fjárlagafrumvarp 2025 Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar Rekstur hins opinbera Alþingi Mest lesið Nótt innbrota í Laugardal: „Ömurlegt að það sé verið að fara inn í bílana en vandamálið er stærra“ Innlent Flugmenn tókust óafvitandi á um stjórnina í mikilli ókyrrð yfir Íslandi Innlent Mál Margrétar fyrir opnum tjöldum Innlent „Þetta er vondur klukkutími hér í þessum þingsal“ Innlent „Enn sem er komið er staðan óbreytt og orð Sönnu ósönn“ Innlent Hópsmit á Mánagarði ein „alvarlegasta uppákoma af þessu tagi“ Innlent „Þeir sem búa í glerhúsi ættu að spara grjótkastið“ Innlent Býst við að bróðir sinn Leó feti í fótspor Frans Erlent Útilokað að þeir hafi ekki vitað af efnunum og fá þunga dóma Innlent Átta ára fangelsi í sögulegu fíkniefnamáli Innlent Fleiri fréttir Metfjöldi sjálfsvígssímtala og hætt við þjónustuskerðingu Hópsmit á Mánagarði ein „alvarlegasta uppákoma af þessu tagi“ Ökumaðurinn hefur gefið sig fram Gagnaþjófnaður til rannsóknar á þremur stöðum Íbúasamtök vilja láta endurskoða rafrænt eftirlit Bílastæðasjóðs Víðfeðm rannsókn, baunað á skólaþorp á bílastæði og stórvirki Mál Margrétar fyrir opnum tjöldum Útilokað að þeir hafi ekki vitað af efnunum og fá þunga dóma „Enn sem er komið er staðan óbreytt og orð Sönnu ósönn“ Munu geta aðgreint fanga eftir alvarleika brota í nýju fangelsi Nótt innbrota í Laugardal: „Ömurlegt að það sé verið að fara inn í bílana en vandamálið er stærra“ Ólafur Þór segir ekki tilefni til afsagnar Túnin aftur rennandi blaut en spáð hlýindum í næstu viku Framkvæmdir á hólmanum í fullum gangi Þingmenn slá Íslandsmet Krefst svara frá MAST vegna eftirlits með blóðmerum Kristrún ræddi við Trump og Selenskíj á fundi JEF-ríkja Jákvæður tónn í Norðurþingi um samstarf við Carbfix Íslandsmet á Alþingi og saksóknarar gagnrýndir Telur að Ólafur Þór og Sigríður hljóti að víkja við rannsókn málsins „Þetta er vondur klukkutími hér í þessum þingsal“ Flugmenn tókust óafvitandi á um stjórnina í mikilli ókyrrð yfir Íslandi Skipulögð brotastarfsemi er komin til að vera Skilríkjalaus og með fíkniefni „Hún er albesti vinur minn“ Loftslagsmál sitji á hakanum vegna stríða og heimsfaraldurs „Þeir sem búa í glerhúsi ættu að spara grjótkastið“ „Svik við lögreglumannastéttina“ og slái hann „mjög illa“ Átta ára fangelsi í sögulegu fíkniefnamáli Einn rólegur, annar afar ósáttur Sjá meira
Nótt innbrota í Laugardal: „Ömurlegt að það sé verið að fara inn í bílana en vandamálið er stærra“ Innlent
Nótt innbrota í Laugardal: „Ömurlegt að það sé verið að fara inn í bílana en vandamálið er stærra“ Innlent