Brottvísanir frá sjónarhorni íslenskukennara Sigurlín Bjarney Gísladóttir skrifar 9. desember 2024 08:32 Haustið 2022 byrjaði ég að kenna íslensku sem annað mál í framhaldsskóla í Reykjavík eftir að hafa kennt almenna íslensku í þrjú ár. Ég stökk í þessa kennslu blaut á bak við eyrun og þurfti heldur betur að læra nýja nálgun á kennslu, læra að vera kennari í öðru máli en móðurmáli. Þetta hefur verið mikil áskorun en ótrúlega gefandi á sama tíma. Ég hef fengið til mín nemendur af öllum mögulegum uppruna á ólíkum aldri en flest eru 16-19 ára. Manstu hvernig var að vera 16 ára? Nei, ég efast um að þú munir hvernig það var í raun og veru, það er fátt flóknara en að vera gelgja með öllu sem því fylgir. Það er alþjóðlegt, mennskan er alþjóðleg. Erlendu nemendurnir eru alls konar rétt eins og allir nemendur og það er ekki einfalt að vera í nýju landi með framandi tungu eftir að hafa ferðast um langan veg og jafnvel upplifað miklar hörmungar ofan á þann háska sem fylgir því að vera 16 ára. Kennarastarfið hefur kennt mér að flóra mannfólksins er svo fjölbreytt að ný og óvænt blómategund sprettur iðulega fram í hverjum nemendahóp. Flestir erlendu nemendurnir finna hvað mikið er í húfi að ná tökum á íslenskunni og leggja sig alla fram, þau spyrja af hverju viss orð beygjast í þolfalli en ekki þágufalli og þannig hef ég stöðugt fengið spurningar um íslenskuna sem ég vissi ekki að hægt væri að spyrja. Þau þrá ekkert heitar en að læra að synda í þessari djúpu sundlaug sem íslenskan er. Þau vilja fá vinnu, þau vilja taka þátt, þau vilja sjá fyrir sér og sínum (og gera það reyndar mörg í fullri vinnu með skóla, ef þau finna vinnu, ef þau eru komin með kennitölu) og þau munu vonandi hverfa til frekara náms og/eða alls konar starfa: sjúkraliðar, læknar, pípulagningamenn, bifvélavirkjar, lagerstarfsmenn, rafvirkjar, förðunarfræðingar, kennarar, fatahönnuðir, listamenn, vakstjórar, áhrifavaldar, flugmenn, þingmenn, jútúberar, ráðherrar, forsetar, þjónar… Í haust tók ég að mér að vera umsjónarkennari. Í því fólst að vera með umsjónarhóp í sjö klukkutíma á viku, fara í gönguferðir daglega og kenna þeim í leiðinni um allt sem tengist því að vera í framhaldsskóla og kenna íslensku. Í byrjun annar var nemanda sem hafði verið hér á landi í nokkurn tíma vísað aftur til síns heimalands. Ég skildi ekki í einum kennslutímanum hvað hann virtist leiður og reiður en áttaði mig síðan eftir að hafa fengið fréttirnar, ég var að hvetja hann til að læra íslensku þegar hann var að fara að yfirgefa landið til frambúðar. Fyrirvarinn var stuttur og hann fór úr landi. Um svipað leyti var í fjölmiðlum sagt frá alþjóðlegri svartri skýrslu um ástand mála í þessu sama landi. Á síðustu önn fékk annar nemandi, samlandi hans, brottvísun en biðin var löng. Hún hélst samt áfram að mæta en gaf skít í verkefnaskil (eðlilega) en tók próf og brilleraði á þeim. Biðin reyndist löng en svo fór hún úr landi. Í vikunni frétti ég af enn annarri brottvísuninni. Í þetta skipti er verið að senda nemanda aftur til síns nágrannaríkis. Hann hefur lagt mikið á sig. Hann hefur tekið stórtækum framförum í íslensku, skilað verkefnum og leyst próf upp á tveggja stafa tölu. Auk tímanna með mér hefur hann setið tvo aðra áfanga í íslensku þannig að í hverri vikur hefur hann lært íslensku í 15 klst. og í heila önn (hann hætti ekkert að mæta þegar fréttirnar bárust) sem gerir 16 vikur og þá eru þetta 240 klukkutímar sem kennarar hafa kennt og hann hefur lært að segja nafnið sitt, hvað hann er gamall, hvaðan hann kemur, hve lengi hann hefur búið að Íslandi, hvað fötin heita sem hann er í, litina á fötunum, nöfn á líkamspörtum, hvernig herbergið hans er, íbúðin og nöfnin á herbergjum og húsgögnum, tölustafina, orð sem tengjast veðri og tilfinningum, algengustu sagnir í nútíð og þátíð, helstu kennileiti í Reykjavík, helstu kennileiti á Íslandi, orð sem tengjast ferðalögum og farartækjum, hann hefur hlustað á íslenska tónlist, lesið texta, skrifað hundruði jafnvel þúsundir orða á íslensku svo fátt eitt sé nefnt. Hann ætlar að verða hagfræðingur og eina sem ég get vonað er að þessi stutti tími á Íslandi hafi gefið honum eitthvað örlítið, einhverja reynslu sem hann mun búa að því að á meðan hann lærði sundtökin í íslenskunni af ótrúlegri seiglu (til einskis) þá var hann ekki að læra móðurmálið sitt, þá var hann ekki að halda áfram með námið sitt í sínu heimalandi (þar er jú enn verið að varpa sprengjum). Ég skil ekki útlendingalögin og sé ekkert gott við þessar brottvísanir sem ég hef fengið að horfa upp á hjá mínum nemendum. Fleiri nemendur eiga þetta stöðugt yfir höfði sér, þau horfa upp á brottvísun félaga sinna, þau gætu þurft að fara á næstunni og þegar það gerist verða þau mörg orðin altalandi á íslensku. Á Grikklandi, í Póllandi og Venezúela og mörgum öðrum löndum búa núna fjöldi ungmenna sem kunna mismikla íslensku en hún mun vonandi gleymast hratt því mannúðin brást. Þau mun þurfa að læra aðra hluti og vonandi lifa þau af og gott betur. Brottvísanir sem þessar eru smánarblettur og ljótustu ólög sem smíðuð hafa verið. Höfundur er íslenskukennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Innflytjendamál Skóla- og menntamál Hælisleitendur Mest lesið Viljum við stjórnarandstöðu sem þvælist ekki fyrir? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun „Glæpir“ Íslendinga Árni Davíðsson Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson Skoðun Hlúum að persónumiðaðri nálgun í öldrunarþjónustu Margrét Guðnadóttir Skoðun Ef eitthvað væri að marka Bjarna Gunnar Smári Egilsson Skoðun Skoðun Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Á tímamótum: Sameinuðu þjóðirnar í 80 ár Vala Karen Viðarsdóttir,Védís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Borgar sig að vanmeta menntun? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin hækkar gjöld á háskólanema Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Farsæld barna í fyrirrúmi Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Hlúum að persónumiðaðri nálgun í öldrunarþjónustu Margrét Guðnadóttir skrifar Skoðun Viljum við stjórnarandstöðu sem þvælist ekki fyrir? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Skólar hafa stigið skrefið með góðum árangri Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir skrifar Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun „Glæpir“ Íslendinga Árni Davíðsson skrifar Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar Skoðun Fleiri átök = verri útkoma í lestri? Birgir Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Biðin sem (enn) veikir og tekur Guðlaugur Eyjólfsson skrifar Skoðun Stafrænt netöryggisbelti Hrannar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar Skoðun Free tuition Colin Fisher skrifar Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem skrifar Sjá meira
Haustið 2022 byrjaði ég að kenna íslensku sem annað mál í framhaldsskóla í Reykjavík eftir að hafa kennt almenna íslensku í þrjú ár. Ég stökk í þessa kennslu blaut á bak við eyrun og þurfti heldur betur að læra nýja nálgun á kennslu, læra að vera kennari í öðru máli en móðurmáli. Þetta hefur verið mikil áskorun en ótrúlega gefandi á sama tíma. Ég hef fengið til mín nemendur af öllum mögulegum uppruna á ólíkum aldri en flest eru 16-19 ára. Manstu hvernig var að vera 16 ára? Nei, ég efast um að þú munir hvernig það var í raun og veru, það er fátt flóknara en að vera gelgja með öllu sem því fylgir. Það er alþjóðlegt, mennskan er alþjóðleg. Erlendu nemendurnir eru alls konar rétt eins og allir nemendur og það er ekki einfalt að vera í nýju landi með framandi tungu eftir að hafa ferðast um langan veg og jafnvel upplifað miklar hörmungar ofan á þann háska sem fylgir því að vera 16 ára. Kennarastarfið hefur kennt mér að flóra mannfólksins er svo fjölbreytt að ný og óvænt blómategund sprettur iðulega fram í hverjum nemendahóp. Flestir erlendu nemendurnir finna hvað mikið er í húfi að ná tökum á íslenskunni og leggja sig alla fram, þau spyrja af hverju viss orð beygjast í þolfalli en ekki þágufalli og þannig hef ég stöðugt fengið spurningar um íslenskuna sem ég vissi ekki að hægt væri að spyrja. Þau þrá ekkert heitar en að læra að synda í þessari djúpu sundlaug sem íslenskan er. Þau vilja fá vinnu, þau vilja taka þátt, þau vilja sjá fyrir sér og sínum (og gera það reyndar mörg í fullri vinnu með skóla, ef þau finna vinnu, ef þau eru komin með kennitölu) og þau munu vonandi hverfa til frekara náms og/eða alls konar starfa: sjúkraliðar, læknar, pípulagningamenn, bifvélavirkjar, lagerstarfsmenn, rafvirkjar, förðunarfræðingar, kennarar, fatahönnuðir, listamenn, vakstjórar, áhrifavaldar, flugmenn, þingmenn, jútúberar, ráðherrar, forsetar, þjónar… Í haust tók ég að mér að vera umsjónarkennari. Í því fólst að vera með umsjónarhóp í sjö klukkutíma á viku, fara í gönguferðir daglega og kenna þeim í leiðinni um allt sem tengist því að vera í framhaldsskóla og kenna íslensku. Í byrjun annar var nemanda sem hafði verið hér á landi í nokkurn tíma vísað aftur til síns heimalands. Ég skildi ekki í einum kennslutímanum hvað hann virtist leiður og reiður en áttaði mig síðan eftir að hafa fengið fréttirnar, ég var að hvetja hann til að læra íslensku þegar hann var að fara að yfirgefa landið til frambúðar. Fyrirvarinn var stuttur og hann fór úr landi. Um svipað leyti var í fjölmiðlum sagt frá alþjóðlegri svartri skýrslu um ástand mála í þessu sama landi. Á síðustu önn fékk annar nemandi, samlandi hans, brottvísun en biðin var löng. Hún hélst samt áfram að mæta en gaf skít í verkefnaskil (eðlilega) en tók próf og brilleraði á þeim. Biðin reyndist löng en svo fór hún úr landi. Í vikunni frétti ég af enn annarri brottvísuninni. Í þetta skipti er verið að senda nemanda aftur til síns nágrannaríkis. Hann hefur lagt mikið á sig. Hann hefur tekið stórtækum framförum í íslensku, skilað verkefnum og leyst próf upp á tveggja stafa tölu. Auk tímanna með mér hefur hann setið tvo aðra áfanga í íslensku þannig að í hverri vikur hefur hann lært íslensku í 15 klst. og í heila önn (hann hætti ekkert að mæta þegar fréttirnar bárust) sem gerir 16 vikur og þá eru þetta 240 klukkutímar sem kennarar hafa kennt og hann hefur lært að segja nafnið sitt, hvað hann er gamall, hvaðan hann kemur, hve lengi hann hefur búið að Íslandi, hvað fötin heita sem hann er í, litina á fötunum, nöfn á líkamspörtum, hvernig herbergið hans er, íbúðin og nöfnin á herbergjum og húsgögnum, tölustafina, orð sem tengjast veðri og tilfinningum, algengustu sagnir í nútíð og þátíð, helstu kennileiti í Reykjavík, helstu kennileiti á Íslandi, orð sem tengjast ferðalögum og farartækjum, hann hefur hlustað á íslenska tónlist, lesið texta, skrifað hundruði jafnvel þúsundir orða á íslensku svo fátt eitt sé nefnt. Hann ætlar að verða hagfræðingur og eina sem ég get vonað er að þessi stutti tími á Íslandi hafi gefið honum eitthvað örlítið, einhverja reynslu sem hann mun búa að því að á meðan hann lærði sundtökin í íslenskunni af ótrúlegri seiglu (til einskis) þá var hann ekki að læra móðurmálið sitt, þá var hann ekki að halda áfram með námið sitt í sínu heimalandi (þar er jú enn verið að varpa sprengjum). Ég skil ekki útlendingalögin og sé ekkert gott við þessar brottvísanir sem ég hef fengið að horfa upp á hjá mínum nemendum. Fleiri nemendur eiga þetta stöðugt yfir höfði sér, þau horfa upp á brottvísun félaga sinna, þau gætu þurft að fara á næstunni og þegar það gerist verða þau mörg orðin altalandi á íslensku. Á Grikklandi, í Póllandi og Venezúela og mörgum öðrum löndum búa núna fjöldi ungmenna sem kunna mismikla íslensku en hún mun vonandi gleymast hratt því mannúðin brást. Þau mun þurfa að læra aðra hluti og vonandi lifa þau af og gott betur. Brottvísanir sem þessar eru smánarblettur og ljótustu ólög sem smíðuð hafa verið. Höfundur er íslenskukennari.
Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar
Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar
Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir Skoðun