Bein útsending: Skóli og nám í víðum skilningi - breytt heimsmynd Atli Ísleifsson skrifar 12. júní 2025 14:30 Viðburðurinn fer fram í Veröld - húsi Vigdísar milli klukkan 15 og 16:30. Vísir/Vilhelm „Skóli og nám í víðum skilningi - breytt heimsmynd“ er yfirskrift málstofu á vegum Menntavísindasviðs Háskóla Íslands sem hefst klukkan 15 og stendur til klukkan 16:30. Aðalerindi málstofunnar flytur Andreas Schleicher sem er forstöðumaður menntadeildar hjá Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD) en hægt verður að fylgjast með í beinu streymi í spilaranum að neðan. Dagskrá Kl. 15:00 Opnun - Kolbrún Þ. Pálsdóttir, forseti Menntavísindasvið Kl. 15:10 - Katrín Jakobsdóttir, tekur við fundarstjórn og kynnir Andreas Schleicher. Kl. 15:15 - Andreas Schleicher flytur erindið: From school as the world to the world as the school Að loknu erindi Schleicher stýrir Katrín Jakobsdóttir umræðum. Í tilkynningu segir að erindi Schleicher sé sjötta og síðasta erindi fyrirlestraraðar Menntavísindasviðs HÍ í samstarfi við Miðstöð menntunar og þjónustu, sem beri heitið: Menntakerfi á tímamótum– alþjóðlegar áskoranir og tækifæri þar sem leiðandi alþjóðlegir sérfræðingar stíga á stokk og deila reynslu annarra þjóða. „Í heimi nútímans snýst menntun ekki lengur bara um að kenna nemendum eitthvað, heldur um að hjálpa þeim að þróa áreiðanlegan áttavita og verkfæri til að sigla með sjálfstrausti í gegnum sífellt flóknari, óstöðugri og óvissari heim. Árangur í menntun í dag snýst um að byggja upp forvitni og opna huga, það snýst um samúð og að opna hjörtu og það snýst um hugrekki, að virkja vitræn, félagsleg og tilfinningaleg úrræði okkar til að grípa til aðgerða. Þetta eru jafnframt okkar besta vopn gegn stærstu ógnum á okkar tímum; fáfræði, lokuðum hugum, hatri, lokuðu hjarta og ótta, helsta óvin sjálfræðis. Hlutir sem auðvelt er að kenna og prófa hefur orðið auðvelt að gera stafræna og sjálfvirka. Við kunnum orðið að mennta annars flokks vélmenni, sem kynna að endurtaka það sem við segjum þeim. Á þessari tímum hraða og gervigreindar þurfum við að hugsa betur um hvað gerir okkur að manneskjum. Framtíðin snýst um að para gervigreind tölva við vitræna, félagslega og tilfinningalega færni okkar mannfólks. Hefðbundin nálgun í skólanum er oft sú að skipta vandamálum niður í viðráðanlega bita og síðan að kenna nemendum hvernig eigi að leysa þá. En nútímasamfélög skapa verðmæti með því að sameina mismunandi þekkingarsvið, tengja saman hugmyndir sem áður virtust óskyldar, tengja saman ólík sjónarhorn sem leiðir af sér nýja nálgun. Í fortíðinni nýttu skólar tæknina fyrst og fremst við að styðja við og varðveita núverandi starfshætti og nemendur fóru fram úr skólum þegar þeir tileinkuðu sér nýrri tækni. Nú þurfa skólar að nýta möguleika tækninnar til að umbreyta námi og tengja nemendur á nýjan og öflugan hátt, við þekkingarlindir, með nýstárlegum forritum og hver við annan. Hin hefðbundna nálgun byggðist einnig á því að kennurum og námsefni var skipt eftir námsgreinum og nemendur flokkaðir með væntingar um framtíðarhorfur í starfi; með skólum sem ætlað var að halda nemendum inni og umheiminum úti; með skort á samskiptum við fjölskyldur og tregðu til samstarfs við aðra skóla. Samþætta þarf framtíðina með áherslu á innbyrðis tengsl námsgreina og samþættingu nemenda. Í skólum nútímans læra nemendur venjulega hver fyrir sig og í lok skólaárs vottum við einstaklingsárangur þeirra. En því meira tengdur og hnattvæddur sem heimurinn er, því meira þurfum við frábæra samstarfsmenn og “hljómsveitarstjóra”. Við sáum á tímum heimsfaraldurs hve velferð landa valt á getu fólks til að grípa til sameiginlegra aðgerða. Skólar þurfa að hjálpa nemendum að læra að vera sjálfstæðir í hugsun og þróa sjálfsmynd sem er meðvituð um fjölhyggju nútímasamfélags. Þetta er mikilvægt. Í starfi, heima og í samfélaginu mun fólk þurfa víðtækan skilning á því hvernig aðrir lifa, í mismunandi menningu og hefðum og hvernig aðrir hugsa, hvort sem það er sem vísindamenn eða sem listamenn. Í erindinu verður skoðað hvernig kennarar, skólar og skólakerfi geta tekist á við þessar áskoranir. Um Schleicher: Andreas Schleicher er forstöðumaður menntadeildar hjá Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD). Hann átti frumkvæði að og hefur umsjón hinni vel þekktu PISA könnun sem er ein stærsta samanburðarrannsókn á sviði menntunar. Hann hefur unnið í yfir 20 ár með ráðherrum og leiðtogum menntamála um allan heim að því að bæta gæði og jöfnuð í menntun. Áður en hann hóf störf hjá OECD var hann greiningarstjóri hjá International Association for Educational Achievement (IEA). Hann lærði eðlisfræði í Þýskalandi og hlaut gráðu í stærðfræði og tölfræði í Ástralíu. Hann hefur hlotið fjölda viðurkenninga og verðlauna, þar á meðal „Theodor Heuss“ verðlaunin, veitt í nafni fyrsta forseta Sambandslýðveldisins Þýskalands fyrir „fyrirmyndar lýðræðislega þátttöku“. Hann gegnir jafnfamt heiðursprófessorsstöðu við háskólann í Heidelberg,“ segir í tilkynningunni. Skóla- og menntamál PISA-könnun Háskólar Grunnskólar Mest lesið „Alla mína ævi var ég að reyna að verja hann fyrir kynþáttafordómum“ Innlent Saksóknari handtekinn við skemmtistað í sumar Innlent Lítið hægt að gera við kínverska vagna Strætó annað en að stöðva þá Innlent Skulda annarri konu fleiri milljónir vegna launamismunar Innlent Gallinn varði í átta vikur og tveir komust úr landi Innlent Meti kostnað og ábyrgð annarra á að greiða varnargarða Innlent Guðmundur dæmdur í lífstíðarfangelsi fyrir morð í Svíþjóð Erlent Tafir vegna óhapps við Sprengisand Innlent Björgunarsveitarkona miður sín: Fékk ítrekaðar athugasemdir um húðlit Neyðarkallsins Innlent Ekki lengur gert ráð fyrir að fangaverðir starfi í brottfararstöð Innlent Fleiri fréttir Óbreytt klukka stöðutaka gegn vísindum og lýðheilsu Bjargey meðferðarheimili: „Þetta var eins og lúxusneyslurými“ „Lúxus-neyslurými“, klukkan umdeilda og tímamót á börum Gallinn varði í átta vikur og tveir komust úr landi Saksóknari handtekinn við skemmtistað í sumar Tafir vegna óhapps við Sprengisand Meti kostnað og ábyrgð annarra á að greiða varnargarða Ný heilsugæslustöð tekin í notkun á Flúðum Lítið hægt að gera við kínverska vagna Strætó annað en að stöðva þá Skulda annarri konu fleiri milljónir vegna launamismunar „Þetta er flókið verkefni og ekki hægt að ráða við allar aðstæður“ „Set alvarlegt spurningamerki við að draga út einstaka þjóðerni fólks“ Engin eðlisbreyting þó fangavörðum sé breytt í starfsfólk Grafalvarleg staða hjá Norðuráli og frumvarp um brottfararstöð komið fram Staðgengill ríkislögreglustjóra til starfa í lagadeild HR „Alla mína ævi var ég að reyna að verja hann fyrir kynþáttafordómum“ Jafnréttisbaráttan gangi líka út á að gefa körlum tækifæri Ekki lengur gert ráð fyrir að fangaverðir starfi í brottfararstöð „Mig langar til að tala eins og Íslendingur – nákvæmlega eins og Íslendingur“ Kólnun á fasteignamarkaði: Færri skoða og lægra verð „Fullt af munum sem myndu ekki ganga kaupum og sölum á markaði“ Gagnrýnisverð hegðun Starfsmenn meðferðarheimilis: Fíkniefni, öryggisbrestir og óvirkt eftirlit Ugla Stefanía nýr sérfræðingur Reykjavíkurborgar Upplausn á meðferðarheimili og fleiri fölsuð lyf Björgunarsveitarkona miður sín: Fékk ítrekaðar athugasemdir um húðlit Neyðarkallsins Setja milljarða í raforkumál á Norðausturlandi Fjársvikamálið komið til Héraðssaksóknara Hrein mannvonska að námsmenn séu blórabögglar útlendingaóþols ESA segir Ísland þurfa að herða sig í loftslagsmarkmiðum sínum Sjá meira
Aðalerindi málstofunnar flytur Andreas Schleicher sem er forstöðumaður menntadeildar hjá Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD) en hægt verður að fylgjast með í beinu streymi í spilaranum að neðan. Dagskrá Kl. 15:00 Opnun - Kolbrún Þ. Pálsdóttir, forseti Menntavísindasvið Kl. 15:10 - Katrín Jakobsdóttir, tekur við fundarstjórn og kynnir Andreas Schleicher. Kl. 15:15 - Andreas Schleicher flytur erindið: From school as the world to the world as the school Að loknu erindi Schleicher stýrir Katrín Jakobsdóttir umræðum. Í tilkynningu segir að erindi Schleicher sé sjötta og síðasta erindi fyrirlestraraðar Menntavísindasviðs HÍ í samstarfi við Miðstöð menntunar og þjónustu, sem beri heitið: Menntakerfi á tímamótum– alþjóðlegar áskoranir og tækifæri þar sem leiðandi alþjóðlegir sérfræðingar stíga á stokk og deila reynslu annarra þjóða. „Í heimi nútímans snýst menntun ekki lengur bara um að kenna nemendum eitthvað, heldur um að hjálpa þeim að þróa áreiðanlegan áttavita og verkfæri til að sigla með sjálfstrausti í gegnum sífellt flóknari, óstöðugri og óvissari heim. Árangur í menntun í dag snýst um að byggja upp forvitni og opna huga, það snýst um samúð og að opna hjörtu og það snýst um hugrekki, að virkja vitræn, félagsleg og tilfinningaleg úrræði okkar til að grípa til aðgerða. Þetta eru jafnframt okkar besta vopn gegn stærstu ógnum á okkar tímum; fáfræði, lokuðum hugum, hatri, lokuðu hjarta og ótta, helsta óvin sjálfræðis. Hlutir sem auðvelt er að kenna og prófa hefur orðið auðvelt að gera stafræna og sjálfvirka. Við kunnum orðið að mennta annars flokks vélmenni, sem kynna að endurtaka það sem við segjum þeim. Á þessari tímum hraða og gervigreindar þurfum við að hugsa betur um hvað gerir okkur að manneskjum. Framtíðin snýst um að para gervigreind tölva við vitræna, félagslega og tilfinningalega færni okkar mannfólks. Hefðbundin nálgun í skólanum er oft sú að skipta vandamálum niður í viðráðanlega bita og síðan að kenna nemendum hvernig eigi að leysa þá. En nútímasamfélög skapa verðmæti með því að sameina mismunandi þekkingarsvið, tengja saman hugmyndir sem áður virtust óskyldar, tengja saman ólík sjónarhorn sem leiðir af sér nýja nálgun. Í fortíðinni nýttu skólar tæknina fyrst og fremst við að styðja við og varðveita núverandi starfshætti og nemendur fóru fram úr skólum þegar þeir tileinkuðu sér nýrri tækni. Nú þurfa skólar að nýta möguleika tækninnar til að umbreyta námi og tengja nemendur á nýjan og öflugan hátt, við þekkingarlindir, með nýstárlegum forritum og hver við annan. Hin hefðbundna nálgun byggðist einnig á því að kennurum og námsefni var skipt eftir námsgreinum og nemendur flokkaðir með væntingar um framtíðarhorfur í starfi; með skólum sem ætlað var að halda nemendum inni og umheiminum úti; með skort á samskiptum við fjölskyldur og tregðu til samstarfs við aðra skóla. Samþætta þarf framtíðina með áherslu á innbyrðis tengsl námsgreina og samþættingu nemenda. Í skólum nútímans læra nemendur venjulega hver fyrir sig og í lok skólaárs vottum við einstaklingsárangur þeirra. En því meira tengdur og hnattvæddur sem heimurinn er, því meira þurfum við frábæra samstarfsmenn og “hljómsveitarstjóra”. Við sáum á tímum heimsfaraldurs hve velferð landa valt á getu fólks til að grípa til sameiginlegra aðgerða. Skólar þurfa að hjálpa nemendum að læra að vera sjálfstæðir í hugsun og þróa sjálfsmynd sem er meðvituð um fjölhyggju nútímasamfélags. Þetta er mikilvægt. Í starfi, heima og í samfélaginu mun fólk þurfa víðtækan skilning á því hvernig aðrir lifa, í mismunandi menningu og hefðum og hvernig aðrir hugsa, hvort sem það er sem vísindamenn eða sem listamenn. Í erindinu verður skoðað hvernig kennarar, skólar og skólakerfi geta tekist á við þessar áskoranir. Um Schleicher: Andreas Schleicher er forstöðumaður menntadeildar hjá Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD). Hann átti frumkvæði að og hefur umsjón hinni vel þekktu PISA könnun sem er ein stærsta samanburðarrannsókn á sviði menntunar. Hann hefur unnið í yfir 20 ár með ráðherrum og leiðtogum menntamála um allan heim að því að bæta gæði og jöfnuð í menntun. Áður en hann hóf störf hjá OECD var hann greiningarstjóri hjá International Association for Educational Achievement (IEA). Hann lærði eðlisfræði í Þýskalandi og hlaut gráðu í stærðfræði og tölfræði í Ástralíu. Hann hefur hlotið fjölda viðurkenninga og verðlauna, þar á meðal „Theodor Heuss“ verðlaunin, veitt í nafni fyrsta forseta Sambandslýðveldisins Þýskalands fyrir „fyrirmyndar lýðræðislega þátttöku“. Hann gegnir jafnfamt heiðursprófessorsstöðu við háskólann í Heidelberg,“ segir í tilkynningunni.
Skóla- og menntamál PISA-könnun Háskólar Grunnskólar Mest lesið „Alla mína ævi var ég að reyna að verja hann fyrir kynþáttafordómum“ Innlent Saksóknari handtekinn við skemmtistað í sumar Innlent Lítið hægt að gera við kínverska vagna Strætó annað en að stöðva þá Innlent Skulda annarri konu fleiri milljónir vegna launamismunar Innlent Gallinn varði í átta vikur og tveir komust úr landi Innlent Meti kostnað og ábyrgð annarra á að greiða varnargarða Innlent Guðmundur dæmdur í lífstíðarfangelsi fyrir morð í Svíþjóð Erlent Tafir vegna óhapps við Sprengisand Innlent Björgunarsveitarkona miður sín: Fékk ítrekaðar athugasemdir um húðlit Neyðarkallsins Innlent Ekki lengur gert ráð fyrir að fangaverðir starfi í brottfararstöð Innlent Fleiri fréttir Óbreytt klukka stöðutaka gegn vísindum og lýðheilsu Bjargey meðferðarheimili: „Þetta var eins og lúxusneyslurými“ „Lúxus-neyslurými“, klukkan umdeilda og tímamót á börum Gallinn varði í átta vikur og tveir komust úr landi Saksóknari handtekinn við skemmtistað í sumar Tafir vegna óhapps við Sprengisand Meti kostnað og ábyrgð annarra á að greiða varnargarða Ný heilsugæslustöð tekin í notkun á Flúðum Lítið hægt að gera við kínverska vagna Strætó annað en að stöðva þá Skulda annarri konu fleiri milljónir vegna launamismunar „Þetta er flókið verkefni og ekki hægt að ráða við allar aðstæður“ „Set alvarlegt spurningamerki við að draga út einstaka þjóðerni fólks“ Engin eðlisbreyting þó fangavörðum sé breytt í starfsfólk Grafalvarleg staða hjá Norðuráli og frumvarp um brottfararstöð komið fram Staðgengill ríkislögreglustjóra til starfa í lagadeild HR „Alla mína ævi var ég að reyna að verja hann fyrir kynþáttafordómum“ Jafnréttisbaráttan gangi líka út á að gefa körlum tækifæri Ekki lengur gert ráð fyrir að fangaverðir starfi í brottfararstöð „Mig langar til að tala eins og Íslendingur – nákvæmlega eins og Íslendingur“ Kólnun á fasteignamarkaði: Færri skoða og lægra verð „Fullt af munum sem myndu ekki ganga kaupum og sölum á markaði“ Gagnrýnisverð hegðun Starfsmenn meðferðarheimilis: Fíkniefni, öryggisbrestir og óvirkt eftirlit Ugla Stefanía nýr sérfræðingur Reykjavíkurborgar Upplausn á meðferðarheimili og fleiri fölsuð lyf Björgunarsveitarkona miður sín: Fékk ítrekaðar athugasemdir um húðlit Neyðarkallsins Setja milljarða í raforkumál á Norðausturlandi Fjársvikamálið komið til Héraðssaksóknara Hrein mannvonska að námsmenn séu blórabögglar útlendingaóþols ESA segir Ísland þurfa að herða sig í loftslagsmarkmiðum sínum Sjá meira