Atvinnulíf

Banka­stjóri Ís­lands­banka: „Ég samdi við Brynju strax á fyrsta al­vöru stefnu­mótinu...“

Rakel Sveinsdóttir skrifar
Að fara frá því að vera feiminn fjármálastjóri Íslandsbanka yfir í að verða bankastjóri vissi Jón Guðni Ómarsson að yrði krefjandi verkefni. Og það var svo týpískt að þegar það tækifæri kom upp, bjuggu Jón og fjölskyldan í lítilli leiguíbúð vegna framkvæmda heima fyrir, konan var í fatla eftir axlaraðgerð, Jón búinn að lofa að sjá um heimilishald um tíma og í ofanálag kominn með gáttatif (hjartaflökt) án þess að vita af því.
Að fara frá því að vera feiminn fjármálastjóri Íslandsbanka yfir í að verða bankastjóri vissi Jón Guðni Ómarsson að yrði krefjandi verkefni. Og það var svo týpískt að þegar það tækifæri kom upp, bjuggu Jón og fjölskyldan í lítilli leiguíbúð vegna framkvæmda heima fyrir, konan var í fatla eftir axlaraðgerð, Jón búinn að lofa að sjá um heimilishald um tíma og í ofanálag kominn með gáttatif (hjartaflökt) án þess að vita af því. Vísir/Anton Brink

Stemningin var gífurleg og eftirspurnin eftir því: Ríflega 31 þúsund manns keyptu hlut í Íslandsbanka í maí. Svo mikil var stemningin að dagana eftir útboðið var upplifunin af því að lesa nafnalista kaupenda bankans eins og að lesa djúsí fréttir um „hverjir voru hvar.“

Því já; Allir og amma þeirra virtust hafa áhuga og svo mikil var stemningin að meira að segja blaðamaður Vísis þurfti að tiltaka það sjálfur við fréttaskrif um útboðið, að hann hefði keypt hlut fyrir 300 þúsund krónur. En ekki hvað? Því varla að maður væri maður með mönnum að kaupa ekki.

Enda gekk allt upp á þessum dögum.

Ísland komst meira að segja áfram í Eurovision.

„Og það var bongóblíða,“ segir Jón Guðni Ómarsson, bankastjóri Íslandsbanka, með tilvísun í hitabylgjuna í maí.

Sem án efa gerði Íslendinga að hamingjusömustu þjóð í heimi um stund.

Í dag ætlum við þó ekki að beina sjónunum að Íslandsbanka. Nema þá í samhengi við það að vera vinnan hans Jóns. Í helgarviðtali Atvinnulífsins að þessu sinni er markmiðið nefnilega nokkuð skýrt:

Að kynnast betur manninum sem er skipstjórinn í brúnni: 

Jóni Guðna.

„Ég læddist meðfram veggjum fyrstu þrjú árin í Versló,“ segir Jón Guðni til dæmis um feimnina þegar hann var ungur. Sem þó beindist þá aðallega að hinu kyninu.

„Ég var alltaf öflugur í stærðfræði og fór í keppnisferðir henni tengt. Sem var nú ekki beinlínis að auka á kvenhylli mína,“ segir Jón einnig og kímir.

Enda oft stutt í smá húmor hjá kappanum. En líka einlægnina og ástina.

Það er oft stutt í húmorinn hjá Jóni í spjallinu og þó eru bæði alvarlegir hlutir ræddir og rifjaðir upp í bland við allt það skemmtilega sem lífið færir okkur. Jón ræðir feimnina sem þó hvarf að stórum hluta eftir feðgaferð til Sviss, ástina, veikindi móður sinnar og eiginkonu, starfsframann, áhugamálin og margt fleira.

Móðurmissir, feimni og fótbolti

Eitt af því skemmtilega í spjallinu við Jón er að rifja upp hversu ungur Garðabærinn er í raun. Því þegar Jón ólst þar upp, voru krakkarnir í hverfinu að leika sér í stillösum og í skurðum eða skylmast í mýrinni.

„Það var allt stútfullt af krökkum og hálfbyggðum húsum. Við lékum Krónuleikinn og í fótbolta notuðum við ljósastaura fyrir mörkin,“ segir Jón sem fæddur er 2. maí árið 1976.

Sonur Ómars Ingólfssonar, sem lengstum starfaði hjá Skýrslufélagi ríkisins (síðar Skýrr og enn síðar Advania) og Önnu Margréti Björnsdóttur. Bæði kennaramenntuð en Anna Margrét lést úr krabbameini þegar Jón var aðeins 10 ára gamall.

Hvernig upplifun var það?

„Óþægileg,“ svarar Jón einlægur og útskýrir.

„Mamma greindist með brjóstakrabbamein þegar ég var 6 ára og ég því það ungur að mér var meira og minna hlíft við veikindunum. Enda á þeim aldri að átta mig lítið á þeim eða hvernig þessar meðferðir ganga fyrir sig, sem á þessum tíma voru allt aðrar en þær eru nú,“ segir Jón og bætir við:

En ég var lítill og ráðvilltur og fannst þetta óþægileg staða að vera í.

 Vildi frekar fara út og spila fótbolta.“

Á þessum tíma þekktist lítið að ræða alvarlega við börn og skýra málin út. Né heldur að nokkuð væri til sem héti stuðningur við aðstandendur og fleiri.

„Það sama átti við um pabba eftir að hún dó, það þekktist ekkert heldur að makar fengju einhvern stuðning.“

Móðir Jóns, Anna Margrét Björnsdóttir, lést eftir fjögurra ára baráttu við krabbaein þegar Jón var aðeins tíu ára og þeir feðgarnir, Jón og Ómar Ingólfsson urðu allt í einu tveir eftir. Jón upplifði sig lítinn og ráðvilltan enda lítið um stuðning við aðstandendur í þá daga, hvað þá að málin væru rædd mikið við börnin.

Þegar talið berst að unglingsárunum, fer Jón að tala um feimnina.

„Í árbókinni úr Gaggó skrifaði ein stelpa þá umsögn um mig í að ég mætti nú alveg tala aðeins meira.“

Jón valdi að fara í Versló, þótt flestir vinirnir færu í Fjölbrautaskólann í Garðabæ.

Þar sem Jón læddist meðfram veggjum í þrjú ár eins og áður sagði.

„Allt þar til ég fór með pabba á vegum Rótarý til Sviss. Þar hitti ég krakka frá 30-40 löndum og hafði ekkert val um annað en að tala ensku og kynnast nýju fólki. Þessi staða tók mig alveg út fyrir þægindarammann en fyrir vikið urðu hlutirnir auðveldari eftir að ég kom heim; Ég varð mjög virkur í félagsmálum, bæði í Versló og í háskólanum.“

Á unglingsaldri varð Jón staðráðinn í að fara til Kína. Sem hann og gerði eftir verkfræðinámið í HÍ en þá fór hann til Peking, nam kínversku í eitt ár og ferðaðist um suðurhluta Kína. Lærdómsríkur tími svo ekki sé meira sagt og ýmiss mjög áhugaverð atriði um Kína sem Jón nefnir í viðtalinu.

Ástin og útlönd

Jafn skringilega og það hljómar, varð Jón Guðni staðráðinn í því að fara til Kína um leið og færi gæfist.

Hvers vegna Kína?

„Ég veit það eiginlega ekki. Ætli ég hafi ekki bara horft á einhverja KungFu mynd,“ svarar Jón og brosir smá.

Fyrst var þó að klára verkfræðina, en eftir stúdentinn fór Jón í verkfræði í Háskóla Íslands.

Þar sem hann kynntist stóru ástinni: Brynju Baldursdóttur, forstjóra Greiðslumiðlunar Íslands. Börnin þeirra eru tvö, þau Baldur Ómar, fæddur 2007 og Anna Margrét, fædd árið 2009.

„Ég samdi við Brynju strax á fyrsta alvöru stefnumótinu að ef við myndum eignast stelpu þá yrði hún að heita Anna Margrét í höfuðið á mömmu,“ segir Jón Guðni stoltur.

En bætir síðan við:

„Ekki að það hafi verið erfiðir samningar því bæði Önnu og Margrétar nafnið er í fjölskyldu Brynju.“

Jón og Brynja kynntust í verkfræðinni og fóru örlítið að stinga saman nefjum þá. Jón var þó þá þegar búinn að ákveða að fara til Kína í eitt ár.

„Ég sá fyrir mér að fara í skóla og læra kínversku á svæði sem útlendingar væru ekki mikið að heimsækja. Þannig myndi ég kynnast menningunni betur,“ segir Jón en bætir við:

„Sem betur fer var maður í íslenska sendiráðinu sem benti mér á að betra væri að sækja nám þar sem væri aðrir útlendingar.“

Hvers vegna sem betur fer?

„Því fyrir vikið varð menningarsjokkið aðeins minna. En eins er það þannig að kínverjar geta stundum verið frekar aggressífir við útlendinga og eru enn. Sem er engin furða því eins og þeir horfa á hlutina, var mjög lengi í sögunni farið illa með þá sem þjóð. Þegar ég fer til Peking, eru Kínverjar til dæmis enn mjög fátæk þjóð, töldust til þróunarsvæðis og voru mun aftarlegri í öllu miðað við það sem þeir eru í dag.“

Í Peking bjó Jón á heimavist, þaðan sem hann hringdi heim á viku til tveggja vikna fresti úr tíkallasíma.

„Þetta var mjög þroskandi tími þótt auðvitað hafi það komið upp nokkrum sinnum sem ég hugsaði: Á ég ekki bara að drífa mig heim?! Ég lærði samt mikið, ekki síst þegar ég þvældist einn um suðurhluta Kína og ferðaðist þar um í janúar og febrúar. Eftir það ferðalag var ég orðinn ansi sprækur að tala kínversku.“

Sem þó er heljarinnar verkefni. Því á þessu ári lærði Jón um 1200 tákn.

„En til þess að geta lesið kínversku dagblöðin þarftu að kunna 2500 tákn þannig að ég á enn langt í land!“

Ástarsaga Jóns og eiginkonunnar Brynju Baldursdóttur, forstjóra Greiðslumiðlunar Íslands, er skemmtileg. Börnin þeirra eru tvö; Baldur Ómar, fæddur 2007 og Anna Margrét, fædd árið 2009. Jón Guðni samdi við Brynju strax á fyrsta stefnumóti að ef þau myndu eignast stúlkubarn, þá yrði hún skírð í höfuðið á mömmu hans.

Tölvupóstar voru rétt að byrja sem samskiptamáti þegar þetta var.

Sem hjálpaði svo sannarlega til við að halda neistanum við heima á Íslandi.

„Ég hélt henni heitri allt árið sem ég var úti,“ segir Jón um Brynju sína, kokhraustur og svolítið montinn.

En bætir síðan við:

Reyndar dömpaði hún mér fljótlega eftir að ég kom heim. Og þá þurfti ég að hafa mig allan við að ná henni aftur.“

Sem betur fer fékk Jón þó annað tækifæri.

„Við grínumst oft með að ég hafi á endanum sett henni tímafrest, gefið henni nokkrar vikur til að ákveða sig endanlega. Sem greinilega virkaði ágætlega því við höfum verið saman síðan þá!“

Um umliðna páska rættist sá gamli draumur Jóns að fara með alla fjölskylduna til Kína.

„Það var mjög margt breytt en annað óbreytt,“ segir Jón um það ferðalag. Til dæmis var skólinn sem hann fór í ekki lengur til því á þeim stað voru komnar fullt af nýbyggingum.

Margir eru með frekar neikvætt viðhorf til Kína; Ekki síst nú þegar ástandið í heiminum er eins og það er og sem dæmi verið að tengja Kína við þjóðir eins og Rússland og Íran. Hvernig eru tilfinningatengslin þín gagnvart Kína?

„Það má klárlega margt betur fara í Kína, en heilt yfir finnst mér kínverska fólkið frábært. Þeir geta verið aggresífir við útlendinga, reyna að pranga inn á þá vörur á hærra verði á mörkuðum og fleira. En ég skil þá. Því þeir líta á þetta þannig að vestrænu löndin hafi farið illa með þá í margar aldri sem fátæka þjóð. Að þessar heimtur séu því hluti af því að fá sitt til baka,“ segir Jón og bætir við að það sama eigi við um hversu ákveðnir þeir eru í málum eins og hvað varðar framþróun í tækni eða samningum um tolla og viðskipti.

„En það hefur mikið breyst í Kína frá því að ég var þar. Þegar krakkar í smábæjum urðu drulluhrædd að sjá mann því þau höfðu aldrei séð útlendinga. Í dag er þetta allt öðruvísi, samfélagið orðið skipulagðara og nútvímavætt.“

Eitt af því sem Jón segir um Kínaferðina í vor er þó afar áhugavert.

„Þegar þú sérð fjölskyldu saman, eru það alltaf foreldrar með eitt barn en ekki fleiri. Því þótt það sé búið að afnema þá reglu að fólk megi bara eignast eitt barn, er staðan enn sú að fólk er ekki að eignast fleiri börn.“

Sem er enn athyglisverðara með tilliti til þess sem Jón segir næst:

„Á síðustu fimmtíu til sextíu árum tvöfaldaðist fjöldi Kínverja en þeir telja nú um 1,4 milljarðar. Samkvæm spám verða þeir 800 milljónir fyrir lok þessarar aldar. Og þá veltir maður fyrir sér: Þarf að byggja fleiri hús þar ef mannfjöldafækkunin verður svona mikil? Og hvaða áhrif hefur það á hagkerfið ef fækkunin verður svona rosaleg?“

Um síðustu páska rættist sá langþráði draumur Jóns að fara með Brynju og krakkana til Kína. Sem var eftirminnileg ferð og mikil upplifun að sjá breytingarnar sem hafa orðið í Kína frá því að hann var þar ungur. Sumt virðist þó ekki hafa breyst; Til dæmis að fólk sé enn aðeins að eignast eitt barn þótt fleiri séu leyfileg.

Útlönd og þriðja vaktin

Heima hafði Jón byrjað að vinna hjá Íslandsbanka eftir háskólanámið en skötuhjúin stemmdu snemma á meistaranám erlendis og fluttu til Bandaríkjanna árið 2002 þar sem þau námu bæði í Georgia Institute of Technology í Atlanta. Þar lauk Jón meistaragráðu í fjármálaverkfræði en hann er líka með CFA sem er alþjóðleg gráða í fjármálum.

„Þessi tvö ár sem ég vann í Íslandsbanka áður en við fórum út voru mjög skemmtileg. Ég starfaði við það sem á þeim tíma kallaðist afleiðu- og lausnarborð en á þessum tíma voru Íslandsbanki og FBA að sameinast, sem leysti mikinn kraft úr læðingi. Þarna var því mjög skemmtilegtsw og fjörugir tímar.“

Eftir námið úti, fluttu Jón og Brynja til Boston. Þar sem Jón fór að vinna sem ráðgjafi hjá hugbúnaðarfyrirtæki sem þá hét Sungard.

„Ég vann sem ráðgjafi við innleiðingu á áhættustýringarkerfum fyrir banka. Flaug oftast eitthvað í burtu á mánudögum og kom heim á fimmtudögum eða föstudögum,“ segir Jón og nefnir áfangastaði eins og Toronto, Fort Lauderdale og Washington sem dæmi.

„Brynja kynntist því Boston miklu betur en ég. Enda vildi hún síðan fara út úr borginni og gera eitthvað annað þegar ég kom heim um helgar,“ segir hann hlæjandi.

Kom aldrei til að halda áfram að búa í Bandaríkjunum?

„Jú, við hugsuðum það alveg. En það voru nokkrar ástæður fyrir því að við vildum flytja heim aftur og ein af þeim var sú að atvinnuástandið eins og það var á Íslandi þá var mjög gott; Svo mikil uppbygging í gangi,“ segir Jón og bætir við:

„Þegar þarna er komið, vorum við líka farin að huga að barneignum og eins og staðan var fyrir konur á þessum í Bandaríkjunum þýddu barneignir oft að þær þyrftu að hætta að vinna og vera heima. Fæðingarorlof og leikskólar voru ekki beint til staðar víðast hvar.“

En talandi um uppeldi og heimilishaldið: Hvernig gengur þá með þriðju vaktina heima hjá ykkur?

„Það er mikil samvinna hjá okkur í öllu. Enda er Brynja komin af mjög jafnréttissinnuðu heimili sem þýðir að frá upphafi hefur það verið mjög skýrt að verkum er skipt jafnt á milli okkar. Sem hingað til hefur gengið mjög vel,“ svarar Jón og bætir síðan við:

„7, 9, 13.“

Á heimili Jóns og Brynju ríkir jafnrétti og samvinnan um þriðju vaktina og annað því mikil. Jón og Brynja bjuggu um tíma í Bandaríkjunum eftir meistaranám þar í verkfræði. Mikil atvinnutækifæri voru hins vegar á Íslandi fyrir hrun og þegar hugurinn stefndi á barneignir ákváðu skötuhjúin að flytja aftur heim.

Þenslan, fallið og upprisan

Þegar Jón og Brynja fluttu aftur til Íslands var Ísland vægast sagt á flugi. Enda sá tími þar sem þjóðin einfaldlega trúði því að mestu sjálf, að Íslendingar væru afbragðsgóðir og jafnvel betri en aðrir í öllu sem sneri að fjármála- og viðskiptaheimi.

Jafnvel best í heimi.

„Upp til hópa var fólk í íslenska bankakerfinu mjög ungt. Bankastjóri Íslandsbanka var til dæmis rúmlega þrítugur, eitthvað sem hefði talist óhugsandi erlendis. Á þessum tíma var eignaverð að hækka alls staðar. Ekki aðeins á Íslandi. Þannig að í raun hefði eiginlega verið erfitt að klúðra hlutunum þegar best var. Við erum hrifnæm þjóð og ung og vorum kannski ýktari en margar aðrar þjóðir,“ segir Jón.

Enda líka á undan í fallinu miðað við hrunið sem varð síðar víða hjá öðrum þjóðum.

„En á þessum tíma upplifði maður alveg þessa 2007 stemningu eins og kallað er og allt sem því fylgdi.“

Jón var sérfræðingur á þessum tíma. Fyrst í útlánum en síðan fór hann í það verk að reyna að finna leiðir erlendis til að afla bankanum fjár.

En eins og alþjóð veit, gekk það ekkert á endanum.

Allsherjar hrun varð á íslenskum bankamarkaði.

Guð blessi Ísland og allt það.

Það tóku við gríðarlega erfiðir tímar og mikil óvissa. 

Því þegar Guð blessi Ísland var, vissi enginn hvað myndi gerast. 

Sjálfur var ég hlaupandi um í London helgina fyrir fall bankans að reyna að finna einhverjar leiðir til fjármögnunar. 

Þannig að já; Vissulega upplifði maður bæði spennu og ótta.“

Heima fyrir tók ekki betra við.

„Hér var fólk grátandi á göngunum. Margir misstu vinnuna sína og sjálfur hringdi ég í vin minn í HR til að athuga hvort það væri mögulega einhver kennarastaða laus,“ segir Jón og bætir við:

„Því þegar þetta er, vorum við Brynja nýbúin að festa kaup á framtíðarheimilinu okkar og um viku fyrir fall bankans kom í ljós að Brynja var ólétt af öðru barninu okkar.“

Að vinna í banka virtist allt í einu ekki málið.

Sem ábyrgur ungur fjölskyldufaðir fannst mér þetta óþægileg staða. 

Um tíma sagði maður helst ekki frá því að maður væri að vinna í banka heldur bara að maður væri verkfræðingur. 

Sem er skrýtin upplifun: 

Að þora ekki að segja hvar maður vinnur.“

Síðustu dagana fyrir bankahrun var Jón Guðni á hlaupum í London að reyna að redda einhverju fjármagni fyrir bankann. Við tóku erfiðir tímar þar sem reiðin í samfélaginu var mikil og óvissa algjör. Jón segir það hafa verið skrýtna upplifun að þora ekki að segja fólki frá því að hann ynni í banka.Vísir/Vilhelm

Reiðin í samfélaginu var mikil. Þar sem mótmæli voru á stundum fyrir utan bankana sjálfa.

„Þetta var erfiður tími og reiðin það mikil að oft var henni beint að almennu starfsfólki í bönkunum sem þó hafði ekkert til saka unnið.“

Jón segir að heilt yfir hafi það víðast hvar verið þannig að Seðlabankarnir héldu bönkum gangandi um tíma. Enda bankahrunið alþjóðlegt þótt það hafi skollið á síðar með háum bresti annars staðar.

Árið 2011 býðst Jóni það tækifæri að verða fjármálastjóri bankans.

„Birna Einarsdóttir þáverandi bankastjóri gaf mér þetta tækifæri þegar þáverandi fjármálastjóri, Sigrún Ragna Ólafsdóttir, varð forstjóri VÍS. Við tók langt og strangt uppbyggingarferli en sem fjármálastjóri var ég bæði að vinna í fjármálum bankans en líka í samningum við kröfuhafa um kaup á eignum, að vinna að efnahagsreikningi bankans og fleira.“

Að byggja upp traust var þó stóra verkefnið.

„Mesta vinnan fólst þó í að vinna upp orðspor bankans utan Íslands. Því það að tala við erlenda aðila um fjármagn fyrir íslenskan banka var eins og að biðja um fjármagn fyrir banka af verstu sort,“ segir Jón um viðmótið sem mætti íslensku bönkunum fyrst eftir hrun.

Þegar harðna fór í dalnum hjá öðrum þjóðum, léttist aðeins á andrúmsloftinu gagnvart Íslandi.

„Til dæmis þegar Grikkland fór í gegnum sitt versta skeið, þá beindist fókusinn í Evrópu meira þangað.“

Bankahrunið var þó ekki erfiðasta áfallið að fara í gegnum á sínum tíma því árið 2010 greindist Brynja með brjóstakrabbamein. Jón var þó sannfærður um það allan tímann að hún myndi komast í gegnum þá baráttu og trúði því aldrei að hann myndi missa bæði móður sína og eiginkonu úr sama sjúkdómi.

Lífið dýrmætara

Bankahrunið var nú samt ekki erfiðasta áfallið í lífi Jóns. Því árið 2010 greindist Brynja með brjóstakrabbamein.

„Frá upphafi var ég samt handviss um að hún kæmist í gegnum þetta. Ég trúði því aldrei að ég myndi missa mömmu mína og eiginkonu úr þessum sama sjúkdómi,“ segir Jón og bætir við:

„Þetta var mjög krefjandi tími. Börnin okkar eru eins og þriggja ára á þessum tíma, en sem betur fer er allt annar og meiri stuðningur í dag miðað við það sem áður var.“

Ljósið er nefnt sérstaklega.

„Brynja vann á meðan hún var í meðferðinni en tók sér síðan um eitt ár í frí til að jafna sig. Ég viðurkenni að þessi tími reyndi mikið á, en á sama tíma þjappaði hann okkur líka saman,“ segir Jón einlægur og alvarlegur í senn.

Fyrir ekki svo löngu síðan, lagði Íslandsbanki krabbameinsbaráttunni lið með veglegum styrk til kaupa á nýju brjóstaskimunarhugbúnaði.

„Ég viðurkenni að ég velti fyrir mér hvort þessi styrkur væri við hæfi. Eða hvort málefnið væri mér of nálægt. En síðan hugsaði ég með mér: Það þekkja allar fjölskyldur krabbamein; Allir eiga bróður, systur, móður eða vin, einhvern sem hefur fengið krabbamein.“

Jón er mikill útivistargarpur, elskar hreyfingu og þá ekki síst hlaup. Göngur og skíði eru líka uppáhald en heima fyrir finnst honum gaman að tefla. Jón og Brynja eru í hjóna-golfhópi þar sem konurnar kallast Gollurnar en eiginmennirnir Bollurnar.

Útskiptin: Nýtt fólk í bankann

Aðspurður segist Jón almennt ekki hafa hugleitt að hætta í bankanum.

„Nema kannski í kringum 2019, þá var farið að hægjast um og allt leit nokkuð vel út. En síðan kom Covid og við tók ný áskorun.“

Ólíkt því sem virtist fyrst eftir bankahrun, voru bankarnir, stjórnvöld og fleiri fljótir að grípa til aðgerða og úrræðna fyrir heimili og fyrirtæki í Covid.

Telur þú að þar spili inn í lærdómur af bankahruninu?

„Já klárlega. En samstaðan í Covid var rosalega mikil og staðan öðruvísi. Því þarna stóðum við frammi fyrir vá sem var engum að kenna; Við vorum öll að berjast við sameiginlegan óvin,“ segir Jón en bætir við:

„Lærdómurinn af bankahruninu var samt mikill, því það sem við lærðum af því er að vera ábyrg í fjármálum og heilt yfir er íslenska þjóðin mun minna skuldsett en víða er erlendis. Sem hjálpaði í Covid.“

Og strangt til orða tekið, er íslenska þjóðin greinilega forrík.

„Erlendis hefur viðhorfið gagnvart íslensku bönkunum gjörbreyst. Því það traust hefur áunnist að Ísland stendur undir því sem það er að fá og að mér finnst, er íslenska bankakerfið loksins orðið viðurkennt sem stöndugt bankakerfi,“ segir Jón og getur ekki haldið aftur af sér að halda aðeins áfram með lofræðuna.

„Enda var það þannig að um síðustu aldamót voru skuldir umfram eignir á Íslandi um 60% af landsframleiðslu. Í dag eru eignir umfram skuldir 40%, sem þýðir að núna eigum við eignir umfram skuldir erlendis fyrir um 1,7 milljarða króna.“

Fjölskyldumyndir í bland; Þrjár kynslóðir saman, með Brynju, pabba sínum og góðu stjúpunni og loks á göngu með hundinn Emmu, sem nokkrum sinnum í viku hleypur með Jóni í Heiðmörk en þau hlaup eru uppáhalds gæðastundirnar til að tæma hugann.

En þótt salan á Íslandsbanka hafi gengið vonum framar í vor, er ekki það sama hægt að segja um hvernig málin lyktuðu sumarið 2023.

Þetta allt nánast fór fjandans til.

„Fjárhagslega gekk salan mjög vel og þar var mikil eftirspurn frá fjárfestum.,“ segir Jón til að fyrirbyggja allan misskilning.

Það var hins vegar umgjörðin og deilurnar um hvernig staðið var af sölunni sem hleypti öllu af stað.

„Þetta var erfiður tími og það sem mér fannst sárast var að upplifa hvernig svona tilfinningar frá hruninu eins og reiði, brustu fram og þá stundum þannig að það var verið að skammast í starfsfólki sem kom ekkert að þessum málum. Það fannst mér ósanngjarnt.“

Í stuttu máli fóru málin svo að stjórn Íslandsbanka, bankastjóri og nokkrir aðrir lykilstjórnendur sögðu af sér og nýir aðilar tóku við.

En telur þú að það geti verið að það sé enn grunnt á sárum frá bankahruninu, að þjóðin sé kannski ekki alveg búin að jafna sig?

„Ég veit það ekki,“ svarar Jón og er nokkuð hugsi.

„En samt. Hér er til dæmis að vinna fullt af ungu fólki. Sem þekkir ekkert til hrunsins og veit varla af því að það hafi verið. Eflaust er þetta því í bland, sárin sitja í sumum. Heilt yfir myndi ég samt telja að við séum nokkuð langt komin með að vera búin að jafna okkur.“

Jón segir líka margt gott hafa áunnist á síðustu árum, til viðbótar við að vera ábyrgari í fjármálum eftir hrun.

„Í um tíu ár eftir hrun var varla verið að ráða neitt nýtt fólk í bankann. Því starfsfólkinu fækkaði um helming eftir hrun. Mér finnst því mjög góð tilfinning að þetta sé loksins breytt; Hér er að byrja að vinna nýtt og ferskt fólk sem er besta blandan; Að vera með reynslumikið fólk í bland við nýtt fólk.“

Aftur berst talið af erfiðleikunum og neikvæðu umtali eftir umdeildu söluna sumarið 2023.

„Það var erfitt að sjá hversu mikil reiði blossaði upp hjá almenning og við þurfum að læra af því. Því það er ekki nóg að hafa lært eftir hrun að skuldsetja okkur ekki eins mikið eða vera varfærnari í fjármálum; Það tekur langan tím að vinna úr slíkum áföllum og ávinna traust að nýju. segir Jón en bætir við:

Almennt í umræðunni finnst mér þó ábyrgð stjórnmálamanna gríðarlega mikil. 

Því þeir geta bæði kynt undir reiði eða stuðlað að því að umræðan sé sanngjarnari og jarðbundnari þannig að fólk sé ekki að upplifa svona mikla og sára reiði.“

Það þarf líka að hafa gaman og eitt af því skemmtilega í spjallinu við Jón er hægverskur húmor sem læðir sér oft inn í setningar og frásagnir. Eins og til dæmis að segjast hafa haldið Brynju heitri í eitt ár á meðan hann var í Kína; Mjög montinn af því. En viðurkenna í næstu setningu að hún dömpaði honum stuttu síðar. Sem betur fer bara um tíma!

Bankastjórinn

Að morgni 28. júní 2023 var tilkynnt um ráðningu Jóns Guðna sem bankastjóra Íslandsbanka.

„Þetta kom auðvitað upp sem mjög óvænt tækifæri. Og voru samningar sem fóru fram um nótt í kjölfar þess að Birna ákveður starfslok. Mér er þá boðið starfið sem ég vissi að yrði mjög krefjandi; Að fara frá því að vera feiminn fjármálastjóri og stíga upp í að blása byr í starfsfólk, róa viðskiptavini og rífa allt aftur í gang eftir það sem á undan hafði gengið.“

Orðið týpískt kemur líka upp.

Þar sem allt virðist gerast á sama tíma.

„Við hjónin vorum í framkvæmdum heima og á meðan á þeim stóð, bjuggum við í lítilli leiguíbúð. Í ofanálag var Brynja nýbúin í axlaaðgerð, með aðra höndina í fatla í tvær vikur og á þeim tíma átti ég að sjá um heimilishaldið og styðja hana,“ segir Jón en bætir við:

„En auðvitað fór þetta svo að Brynja sá mig ekki einu sinni næstu vikurnar á eftir.“

Í ofanálag fékk Jón sjálfur það sem kallast gáttatif, eða hjartaflökt.

„Sem leiddi til margra svefnlausra nótta og mikið stress, því það að finna að hjartað er einhvern veginn úr takt án þess að vita hvað er í gangi er ekki góð tilfinning.“

Sem þó rættist úr að lokum.

Jón viðurkennir að vinnudagarnir eru almennt langir.

„Ég reyni samt að vera með fólkinu mínu frá klukkan fimm síðdegis til klukkan átta. Krakkarnir okkar eru orðin svo stór og hitta bara sína vini á kvöldin, en þá viðurkenni ég að vinna alltaf eitthvað og það á við um flest kvöld og helgar.“

Áhugamálin eru þó sem betur fer ýmiss önnur en vinnan.

Golfið er nefnt sérstaklega.

„Jú, jú, ég er skítsæmilegur. Með 18 í forgjöf,“ segir Jón en svissar nokkrum mínútum síðar yfir í að vera „þokkalega“ góður.

„Ég hef verið í golfi frá árinu 2010 en þetta byrjaði allt saman þannig að konan mín og nokkrar þáverandi samstarfskonur hennar mynduðu golfhóp sem þær kölluðu Gollurnar en við eiginmennirnir erum síðan Bollurnar,“ segir Jón og bætir við að félagsskapurinn sé afar skemmtilegur, hópurinn stundi að spila golf hérlendis og erlendis og auðvitað megi nú ekki gleyma því hversu góð hreyfing golfið er ofan á allt saman.

Sú leið sem fær Jón þó til að kúpla sig frá vinnu er að hlaupa.

„Labradorinn okkar Emma hleypur þá með mér í Heiðmörkinni og ég myndi segja að þetta væri sú vellíðan eða gæðastund sem ég held mest upp á. Ég reyni síðan að lyfta reglulega líka og þar sem ég á bók núna sem heitir Younger Next Year og er einhvers konar biblía um hvernig við eigum að halda okkur þokkalega við, gerir Brynja óspart grín af mér,“ segir Jón og hlær.

Að hreyfa sig er þó eitthvað sem er Jóni afar mikilvægt.

„Mér finnst brjálæðislega gaman á fjallaskíðum; þar sem maður labbar upp og skíðar niður. Mér finnst líka gaman að fara í göngur, ég fór til dæmis nýlega í göngu með Ferðafélaginu á Hrútsfjallstinda.“

Þess á milli teflir Jón líka skák.

„Og mér finnst líka gaman að púla aðeins í garðinum.“

Eins og alþjóð veit, ætlaði allt um koll að keyra í vor þegar ríflega 31 þúsund manns keyptu í Íslandsbanka. Stemningin var þvílík og ekki var verra að hitabylgja reið yfir landið og Íslendingar því almennt í skýjunum. Jón segir breytingar á íslenska kerfinu hafa verið mikil rússibanareið en nú séu spennandi tímar framundan.Vísir/Anton Brink

En aftur yfir í stemninguna sem fylgdi útboðinu í vor.

Varstu ekkert stressaður að illa færi miðað við reynsluna 2023?

„Jú, auðvitað var maður spenntur og með smá hnút í maganum. Kannski ekki yfir sölunni sem slíkri heldur umfjöllun fjölmiðla og hvernig hún gæti orðið eftir á. En við vorum búin að verja gríðarlegum tíma við að kynna bankann fyrir innlendum og erlendum fjárfestum og því eðlilegt að maður væri orðinn svolítið spenntur fyrir því.“

Að kynna bankann sem vænlegan fjárfestingarkost fyrir erlenda fjárfesta fannst Jóni sérstaklega mikilvægt.

„Því það að ná erlendum fjárfestum inn á íslenska markaðinn gæti haft svo jákvæð kerfislæg áhrif þar sem fjárfestar myndu byrja á því að kaupa í bankanum en fjárfesta síðan í fleiri íslenskum fyrirtækjum.“

Að það kæmi í ljós á fyrsta degi að eftirspurnin væri svo mikil að allt hlutafé yrði selt var þó svo sannarlega langtum meiri eftirspurn en nokkrum óraði fyrir.

„Frá almenningi vorum við að búast við kaupum fyrir um fimm milljarða. Okkar björtustu vonir gerðu ráð fyrir 15 milljörðum. Við fórum í 90 milljarða!“ hrópar Jón nánast upp yfir sig.

Enda eftirspurnin sögð í fjölmiðlum „fordæmalaus,“ svo mikil var hún.

Jón viðurkennir því að útboðinu hafi fylgt mikill léttir eftir á. Enda öll umræða góð. Fyrirsagnir eins og „Framar okkar björtustu vonum“ fylgdu í kjölfarið og fleira í þessum dúr.

Horfandi á ferilinn síðustu tuttugu og fimm árin segir Jón hins vegar rólega.

Það hafa orðið ótrúlegar breytingar á Íslandi og í bankakerfinu á þessum tíma, mikil rússíbanareið og mörg áhugaverð verkefni með skemmtilegu fólki. 

Maður lærir sem maður lifir og það eru virkilega spennandi tímar framundan.“


Tengdar fréttir

Ólafur Ingi: „Ég er kostuð eiginkona“

„Það er gott að eiga góða konu til dæmis,“ segir Ólafur Ingi Ólafsson sem þrátt fyrir fullan skilning á ritstjórnarvaldi blaðamannsins, getur ekki setið á sér að stinga upp á nokkrum góðum fyrirsögnum.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×