Rafmagnað jafnrétti Halla Hrund Logadóttir skrifar 2. júlí 2015 07:00 Við erum stödd í Tógó árið 2009. „Gjörðu svo vel“, segi ég við tógósku „systur“ mína og rétti henni fartölvuna mína. „Nýttu þetta nú sem allra best fyrir þig og þína.“ „Takk,“ segir hún og brosir hringinn. Þetta er mér góð minning. Minning um að gefa gjöf sem gat breytt miklu fyrir viðtakanda, í landi þar sem lífsgæði eru takmörkuð. Skapað aðgang að þekkingu og menntun. Notkun tölvunnar reyndist þó vera vandkvæðum bundin því ekki var sjálfsagt að komast í rafmagn til að hlaða hana. Hinn rafmagnslausi veruleiki Þessi saga er alls ekki einstök – hún er veruleiki margra í Tógó. Árið 2010 höfðu einungis um 35% íbúa í landinu aðgang að rafmagni og svipaða sögu er að segja frá mörgum þróunarríkjum. Störf kvenna í mörgum þessara landa eru oft að miklu leyti bundin við heimilið. Þvottur, þrif og eldamennska skipa gjarnan stóran sess, eins og hjá hinni tógósku „móður“ minni. Verkefnin eru yfirleitt knúin af handafli og tímarammi þeirra stýrist oft af dagsbirtu. Rafmagn og efling stöðu kvenna Nú á dögum hugsum við sjaldnast um það hversu mikið rafmagn eflir okkur í daglegu lífi í gegnum tækni og þekkingu sem það veitir okkur aðgang að. Án rafmagns er allt stopp. Við tengjum rafmagn enn sjaldnar við jafnrétti kynjanna. Staðreyndin er þó sú að aðgangur að rafmagni og rafmagnsknúnum tækjum hefur í áratugi hjálpað konum á Vesturlöndum að fá tíma frá „hefðbundnu hlutverkum“ til að sækja störf og menntun utan heimilisins – og efla þannig stöðu sína í samfélaginu. Í Bandaríkjunum er t.d. oft rætt hvernig rafmagnsknúna þvottavélin veitti konum sveigjanleika til vinnu utan heimilis og þar með aukin fjárráð. Margslungið samband Þótt aðgangurinn að rafmagni gagnist báðum kynjum og samfélögum í heild er sambandið á milli rafmagns og eflingu kvenna í vanþróaðri ríkjum margslungið eins og SÞ, OECD, og fleiri fjalla um. Að spara tíma við heimilisstörf til að geta sinnt öðrum verkefnum utan heimilisins er eitt. Að geta leitað upplýsinga og þekkingar í gegnum útvarp, sjónvarp og internetið, til að berjast gegn kúgun er annað. Einnig lengir rafmagn daginn þar sem lýsingu skortir og getur aukið öryggi kvenna sem vilja sækja þjónustu eða vinnu utan heimilisins. Að auki getur rafmagn haft áhrif á heilsu kvenna, en mengun innandyra sökum notkunar eldiviðar og lífræns úrgangs til hitunar og eldamennsku er stórt heilsufarsvandamál í mörgum fátækari löndum. Ísland leiðandi á heimsvísu Að undanförnu höfum við á Íslandi fagnað 100 ára afmæli kosningaréttar kvenna með ýmsum viðburðum. Einn af þeim var ráðstefnan WEinpsirally sem haldin var á dögunum. Þar voru fluttir frábærir fyrirlestrar af ýmsum leikmönnum á Vesturlöndum sem deildu sinni sýn á hvernig hægt er að stuðla að frekari þátttöku kvenna, s.s. auka fjölda þeirra í framkvæmdastjórastöðum. Orðræða ráðstefnunnar sýndi hversu margt hefur áunnist á Íslandi í jafnréttisbaráttunni, og þótt veruleikinn sé ekki enn þá fullkominn er Ísland leiðandi á heimsvísu þessu sviði. Orku- og jafnréttismál: Samlegðaráhrif? Árangur Íslands á sviði jafnréttismála er að mörgu leyti sambærilegur árangri okkar í orkumálum. Við erum þekkt á báðum sviðum sem veitir okkur trúverðugleika og áhrif. Mögulega gæti Ísland náð fram samlegðaráhrifum þegar við beitum okkur á þessum tveimur sviðum erlendis s.s. í gegnum utanríkisþjónustu og einkaverkefni. Stöldrum við og hugsum hversu mikill fjöldi kvenna gæti notið þess ef orkuverkefni í vanþróaðri löndum væru hugsuð að einhverjum hluta, með eflingu kvenna í huga. Aðgengileg orka gæti breytt stöðu systur minnar í Tógó og fjölda annarra. Deilum ávöxtunum: Lítum okkur fjær Heilt á litið er mikilvægt í jafnréttisumræðunni að hugsa á skapandi hátt hvernig við getum lagt baráttu annarra kvenna í heiminum lið. Þar hafa íslenskar konur og íslenskt samfélag svo sannarlega margt fram að færa. Ræktum garðinn heima en lítum okkur ekki síður fjær. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Halla Hrund Logadóttir Mest lesið Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon skrifar Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Átta atriði sem sýna fram á vanda hávaxtastefnunnar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Við erum stödd í Tógó árið 2009. „Gjörðu svo vel“, segi ég við tógósku „systur“ mína og rétti henni fartölvuna mína. „Nýttu þetta nú sem allra best fyrir þig og þína.“ „Takk,“ segir hún og brosir hringinn. Þetta er mér góð minning. Minning um að gefa gjöf sem gat breytt miklu fyrir viðtakanda, í landi þar sem lífsgæði eru takmörkuð. Skapað aðgang að þekkingu og menntun. Notkun tölvunnar reyndist þó vera vandkvæðum bundin því ekki var sjálfsagt að komast í rafmagn til að hlaða hana. Hinn rafmagnslausi veruleiki Þessi saga er alls ekki einstök – hún er veruleiki margra í Tógó. Árið 2010 höfðu einungis um 35% íbúa í landinu aðgang að rafmagni og svipaða sögu er að segja frá mörgum þróunarríkjum. Störf kvenna í mörgum þessara landa eru oft að miklu leyti bundin við heimilið. Þvottur, þrif og eldamennska skipa gjarnan stóran sess, eins og hjá hinni tógósku „móður“ minni. Verkefnin eru yfirleitt knúin af handafli og tímarammi þeirra stýrist oft af dagsbirtu. Rafmagn og efling stöðu kvenna Nú á dögum hugsum við sjaldnast um það hversu mikið rafmagn eflir okkur í daglegu lífi í gegnum tækni og þekkingu sem það veitir okkur aðgang að. Án rafmagns er allt stopp. Við tengjum rafmagn enn sjaldnar við jafnrétti kynjanna. Staðreyndin er þó sú að aðgangur að rafmagni og rafmagnsknúnum tækjum hefur í áratugi hjálpað konum á Vesturlöndum að fá tíma frá „hefðbundnu hlutverkum“ til að sækja störf og menntun utan heimilisins – og efla þannig stöðu sína í samfélaginu. Í Bandaríkjunum er t.d. oft rætt hvernig rafmagnsknúna þvottavélin veitti konum sveigjanleika til vinnu utan heimilis og þar með aukin fjárráð. Margslungið samband Þótt aðgangurinn að rafmagni gagnist báðum kynjum og samfélögum í heild er sambandið á milli rafmagns og eflingu kvenna í vanþróaðri ríkjum margslungið eins og SÞ, OECD, og fleiri fjalla um. Að spara tíma við heimilisstörf til að geta sinnt öðrum verkefnum utan heimilisins er eitt. Að geta leitað upplýsinga og þekkingar í gegnum útvarp, sjónvarp og internetið, til að berjast gegn kúgun er annað. Einnig lengir rafmagn daginn þar sem lýsingu skortir og getur aukið öryggi kvenna sem vilja sækja þjónustu eða vinnu utan heimilisins. Að auki getur rafmagn haft áhrif á heilsu kvenna, en mengun innandyra sökum notkunar eldiviðar og lífræns úrgangs til hitunar og eldamennsku er stórt heilsufarsvandamál í mörgum fátækari löndum. Ísland leiðandi á heimsvísu Að undanförnu höfum við á Íslandi fagnað 100 ára afmæli kosningaréttar kvenna með ýmsum viðburðum. Einn af þeim var ráðstefnan WEinpsirally sem haldin var á dögunum. Þar voru fluttir frábærir fyrirlestrar af ýmsum leikmönnum á Vesturlöndum sem deildu sinni sýn á hvernig hægt er að stuðla að frekari þátttöku kvenna, s.s. auka fjölda þeirra í framkvæmdastjórastöðum. Orðræða ráðstefnunnar sýndi hversu margt hefur áunnist á Íslandi í jafnréttisbaráttunni, og þótt veruleikinn sé ekki enn þá fullkominn er Ísland leiðandi á heimsvísu þessu sviði. Orku- og jafnréttismál: Samlegðaráhrif? Árangur Íslands á sviði jafnréttismála er að mörgu leyti sambærilegur árangri okkar í orkumálum. Við erum þekkt á báðum sviðum sem veitir okkur trúverðugleika og áhrif. Mögulega gæti Ísland náð fram samlegðaráhrifum þegar við beitum okkur á þessum tveimur sviðum erlendis s.s. í gegnum utanríkisþjónustu og einkaverkefni. Stöldrum við og hugsum hversu mikill fjöldi kvenna gæti notið þess ef orkuverkefni í vanþróaðri löndum væru hugsuð að einhverjum hluta, með eflingu kvenna í huga. Aðgengileg orka gæti breytt stöðu systur minnar í Tógó og fjölda annarra. Deilum ávöxtunum: Lítum okkur fjær Heilt á litið er mikilvægt í jafnréttisumræðunni að hugsa á skapandi hátt hvernig við getum lagt baráttu annarra kvenna í heiminum lið. Þar hafa íslenskar konur og íslenskt samfélag svo sannarlega margt fram að færa. Ræktum garðinn heima en lítum okkur ekki síður fjær.
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun