Hvar eru hjúkrunarfræðingarnir? Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar 31. júlí 2019 07:00 Nú þegar Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga fagnar 100 ára afmæli er tímabært að líta um öxl og horfa fram á við. Þegar ég fæddist fyrir rúmri hálfri öld var móðir mín, sveitastúlka að norðan, í vanda því ekki var fæðingarorlof eins og nú tíðkast, en hún þurfti til vinnu. Þá var gott að eiga móðursystur að sem gat hjálpað til en hjúkrunarkonan Rósa Guðmundsdóttir sem var hætt störfum vildi gæta mín, þar duttum við báðar í lukkupottinn. Rósa var fædd á Ásgerðarstöðum í Hörgárdal 1899 og flutti suður til Reykjavíkur og fékk vinnu á Landspítalanum. Hana langaði að læra hjúkrun en það var bara hægt erlendis svo hún fór að ráðum lækna spítalans og beið þar til Hjúkrunarskóli Íslands var stofnaður og útskrifaðist með fyrsta árgangi þaðan. Hún var einstæð og barnlaus en framsýn og fannst gaman að annast mig sem barn og við urðum mestu mátar. Hún keypti saumavél til að sauma dúkkuföt úr sínum gömlu kjólum, handa mér, hún kenndi mér að hjóla en ég efast um að hún hafi kunnað það sjálf. Við ferðuðumst með strætó og tókum skiptimiða til að skoða hverfi borgarinnar þar sem helstu byggingar voru skoðaðar og styttur bæjarins kynntar fyrir mér. Við fórum í messu í Hallgrímskirkju á sunnudögum og tókum leigubíl í Grasagarðinn. Þegar ég var á unglingsaldri var farið í hringferð um landið sem var ógleymanleg. Alltaf var hún stolt af sinni menntun og starfi sínu sem hjúkrunarkona. Hún lagði mikla áherslu á hollt mataræði og hreyfingu, útvarpsleikfimin og passíusálmalestur í Ríkisútvarpinu var ómissandi í hennar dagskrá. Þegar ég sjálf flutti suður til að nema læknisfræði vildi hún að ég skildi mikilvægi hjúkrunar og samstarf þessara mikilvægu stétta heilbrigðiskerfisins. Hún hvatti mig til dáða við krefjandi nám á sama tíma og hún útskýrði fyrir mér að fræði okkar væru stöðugt að breytast og að ristillinn væri spegill sálarinnar. Að horfa á heilbrigði mannsins sem endalausa áskorun þar sem forvarnir skipta öllu. Að skilja og bera virðingu fyrir endalokum lífsins sem bíða okkar allra og mikilvægi hjúkrunar á þeim enda ævinnar er ekki síður göfugt verkefni. Þegar hjúkrunarfræðingur var orðið hennar starfsheiti fussaði hún og sveiaði og sló sér á lær en á hennar hurð og legsteini stendur: Rósa Guðmundsdóttir hjúkrunarkona. Því er það mikilvægt nú á þessum tímamótum þar sem saga Félags hjúkrunarfræðinga er rifjuð upp á Árbæjarsafni að horfa einnig fram á við. Á hugann leita margar spurningar sem ég finn að hún frænka mín spyr einnig: Hvers vegna er það svo að fimmti hver hjúkrunarfræðingur er farinn í önnur störf fimm árum eftir útskrift? Það hlýtur að vera eitthvað að fyrst svo stór hluti háskólamenntaðrar stéttar velur sér annan starfsvettvang eftir langt og dýrt nám. Getur verið að þetta unga fólk hafi valið nám í stað þess að velja starf ? Getur verið að við séum ekki að hlúa nógu vel að jafn mikilvægri stétt og hjúkrunarfræðingar eru? Góður hjúkrunarfræðingur þarf að vilja snerta fólk og hlusta á fólk þar sem það er. Hvers vegna hafa svo margar af mínum bestu samstarfskonum ákveðið að fara af gólfinu og vinna við verkefnastjórnun og gæðamál? Vinna dagvinnu við skrifborðið en hætta að sinna sjúklingum? Verðum við ekki að bregðast við þessum atvinnuflótta heillar stéttar? Því er þriðji hver flugþjónn með menntun hjúkrunarfræðings en í flugi er líka unnið um nætur og á rauðum dögum? Hvers vegna fáum við ekki fólk til vinnu á nýjum hjúkrunarheimilum, og hvers vegna þurfum við endalaust að loka rúmum á háskólasjúkrahúsinu því ekki næst að manna vaktirnar hjúkrunarfræðingum? Það eru samkeppnispróf í hjúkrunarfræði en samt skilar þetta fólk sér ekki til vinnu að námi loknu. Er í lagi að eiga yfir höfði sér dómsmál þegar þú ert að gera þitt allra besta í vinnu þar sem vantar alltaf á vaktina? Gæti verið að álagið sé of mikið og launin of lág? Lilja Alfreðsdóttir menntamálaráðherra hefur nú komið því í gegn að fimmta árið í námi kennara sé launað, og þá hefur aðsókn í námið aukist til muna. En þurfum við fimm ára háskólanám til að kenna börnum okkar að lesa og skrifa? Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra hefur nú gefið út heilbrigðisstefnu sem er gott og gilt þó mjög margt vanti í það plagg. En við skulum ekki gleyma því að það verður ekkert heilbrigðiskerfi á Íslandi án hjúkrunarfræðinga og lækna. Við verðum að gera betur og hlúa að jafn mikilvægri stétt og hjúkrunarfræðingar eru. Til hamingju með aldarafmælið, kæru hjúkrunarfræðingar, án ykkar getum við ekki eflt íslenskt heilbrigðiskerfi. Þorum að eiga þetta samtal og leysa þennan vanda saman. Höfundur er formaður læknaráðs Landspítala. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Heilbrigðismál Landspítalinn Ebba Margrét Magnúsdóttir Mest lesið Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Skoðun Að reikna veiðigjald af raunverulegum aflaverðmætum Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Fréttir af baggavélum og lömbum Heiða Ingimarsdóttir skrifar Sjá meira
Nú þegar Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga fagnar 100 ára afmæli er tímabært að líta um öxl og horfa fram á við. Þegar ég fæddist fyrir rúmri hálfri öld var móðir mín, sveitastúlka að norðan, í vanda því ekki var fæðingarorlof eins og nú tíðkast, en hún þurfti til vinnu. Þá var gott að eiga móðursystur að sem gat hjálpað til en hjúkrunarkonan Rósa Guðmundsdóttir sem var hætt störfum vildi gæta mín, þar duttum við báðar í lukkupottinn. Rósa var fædd á Ásgerðarstöðum í Hörgárdal 1899 og flutti suður til Reykjavíkur og fékk vinnu á Landspítalanum. Hana langaði að læra hjúkrun en það var bara hægt erlendis svo hún fór að ráðum lækna spítalans og beið þar til Hjúkrunarskóli Íslands var stofnaður og útskrifaðist með fyrsta árgangi þaðan. Hún var einstæð og barnlaus en framsýn og fannst gaman að annast mig sem barn og við urðum mestu mátar. Hún keypti saumavél til að sauma dúkkuföt úr sínum gömlu kjólum, handa mér, hún kenndi mér að hjóla en ég efast um að hún hafi kunnað það sjálf. Við ferðuðumst með strætó og tókum skiptimiða til að skoða hverfi borgarinnar þar sem helstu byggingar voru skoðaðar og styttur bæjarins kynntar fyrir mér. Við fórum í messu í Hallgrímskirkju á sunnudögum og tókum leigubíl í Grasagarðinn. Þegar ég var á unglingsaldri var farið í hringferð um landið sem var ógleymanleg. Alltaf var hún stolt af sinni menntun og starfi sínu sem hjúkrunarkona. Hún lagði mikla áherslu á hollt mataræði og hreyfingu, útvarpsleikfimin og passíusálmalestur í Ríkisútvarpinu var ómissandi í hennar dagskrá. Þegar ég sjálf flutti suður til að nema læknisfræði vildi hún að ég skildi mikilvægi hjúkrunar og samstarf þessara mikilvægu stétta heilbrigðiskerfisins. Hún hvatti mig til dáða við krefjandi nám á sama tíma og hún útskýrði fyrir mér að fræði okkar væru stöðugt að breytast og að ristillinn væri spegill sálarinnar. Að horfa á heilbrigði mannsins sem endalausa áskorun þar sem forvarnir skipta öllu. Að skilja og bera virðingu fyrir endalokum lífsins sem bíða okkar allra og mikilvægi hjúkrunar á þeim enda ævinnar er ekki síður göfugt verkefni. Þegar hjúkrunarfræðingur var orðið hennar starfsheiti fussaði hún og sveiaði og sló sér á lær en á hennar hurð og legsteini stendur: Rósa Guðmundsdóttir hjúkrunarkona. Því er það mikilvægt nú á þessum tímamótum þar sem saga Félags hjúkrunarfræðinga er rifjuð upp á Árbæjarsafni að horfa einnig fram á við. Á hugann leita margar spurningar sem ég finn að hún frænka mín spyr einnig: Hvers vegna er það svo að fimmti hver hjúkrunarfræðingur er farinn í önnur störf fimm árum eftir útskrift? Það hlýtur að vera eitthvað að fyrst svo stór hluti háskólamenntaðrar stéttar velur sér annan starfsvettvang eftir langt og dýrt nám. Getur verið að þetta unga fólk hafi valið nám í stað þess að velja starf ? Getur verið að við séum ekki að hlúa nógu vel að jafn mikilvægri stétt og hjúkrunarfræðingar eru? Góður hjúkrunarfræðingur þarf að vilja snerta fólk og hlusta á fólk þar sem það er. Hvers vegna hafa svo margar af mínum bestu samstarfskonum ákveðið að fara af gólfinu og vinna við verkefnastjórnun og gæðamál? Vinna dagvinnu við skrifborðið en hætta að sinna sjúklingum? Verðum við ekki að bregðast við þessum atvinnuflótta heillar stéttar? Því er þriðji hver flugþjónn með menntun hjúkrunarfræðings en í flugi er líka unnið um nætur og á rauðum dögum? Hvers vegna fáum við ekki fólk til vinnu á nýjum hjúkrunarheimilum, og hvers vegna þurfum við endalaust að loka rúmum á háskólasjúkrahúsinu því ekki næst að manna vaktirnar hjúkrunarfræðingum? Það eru samkeppnispróf í hjúkrunarfræði en samt skilar þetta fólk sér ekki til vinnu að námi loknu. Er í lagi að eiga yfir höfði sér dómsmál þegar þú ert að gera þitt allra besta í vinnu þar sem vantar alltaf á vaktina? Gæti verið að álagið sé of mikið og launin of lág? Lilja Alfreðsdóttir menntamálaráðherra hefur nú komið því í gegn að fimmta árið í námi kennara sé launað, og þá hefur aðsókn í námið aukist til muna. En þurfum við fimm ára háskólanám til að kenna börnum okkar að lesa og skrifa? Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra hefur nú gefið út heilbrigðisstefnu sem er gott og gilt þó mjög margt vanti í það plagg. En við skulum ekki gleyma því að það verður ekkert heilbrigðiskerfi á Íslandi án hjúkrunarfræðinga og lækna. Við verðum að gera betur og hlúa að jafn mikilvægri stétt og hjúkrunarfræðingar eru. Til hamingju með aldarafmælið, kæru hjúkrunarfræðingar, án ykkar getum við ekki eflt íslenskt heilbrigðiskerfi. Þorum að eiga þetta samtal og leysa þennan vanda saman. Höfundur er formaður læknaráðs Landspítala.
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun