Huggun harmi gegn að vera í góðum hópi kollega sem hafði rangt fyrir sér Eiður Þór Árnason skrifar 28. desember 2021 11:55 Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka. Vísir/Egill Efnahagsþróun á árinu 2021 hefur að mörgu leyti verið jákvæðari en vænst var í ársbyrjun, að sögn aðalhagfræðings Íslandsbanka. Til að mynda hafi hagvöxtur glæðst meira, atvinnuleysi hjaðnað hraðar og krónan styrkst nokkuð umfram það sem Greining Íslandsbanka gerði ráð fyrir. Verðbólga hefur hins vegar reynst þrálátari og vaxtahækkunarferli Seðlabankans er fyrr á ferðinni en búist var við. Aukinn hagvöxtur er sagður skýrast af líflegri vexti innlendrar eftirspurnar en gert var ráð fyrir. „Til að mynda spáðum við 1,9% einkaneysluvexti í janúarspánni. Vöxturinn var hins vegar 5,4% á fyrstu þremur ársfjórðungunum og tölur á borð við kortaveltu og innflutning neysluvara gefa til kynna að vöxturinn á árinu öllu gæti jafnvel reynst aðeins meiri. Einkaneysluþróun vegur þungt í hagvaxtartaktinum og þessi munur er að sama skapi stór hluti skýringarinnar á vanmati okkar á hagvexti ársins í janúarspánni,“ segir í samantekt Jóns Bjarka Bentssonar aðalhagfræðings á vef Íslandsbanka. Svipaða sögu megi segja af fjárfestingu en fjármunamyndun jókst um ríflega 13% á fyrstu níu mánuðum ársins. Til samanburðar spáði Greining Íslandsbanka tæplega 4% vexti í janúar síðastliðnum. Hins vegar er útlit fyrir að útflutningsvöxtur verði álíka mikill og spáð var í ársbyrjun. Minna atvinnuleysi Störfum hefur sömuleiðis fjölgað hraðar en útlit var fyrir í ársbyrjun. Í janúarspá Íslandsbanka var gert ráð fyrir að atvinnuleysi yrði að jafnaði 9,4% í ár en myndi hjaðna í 4,6% að jafnaði á næsta ári. Atvinnuleysi var hins vegar komið niður í 5% á haustdögum og hefur haldist í því hlutfalli síðan. Á sama tíma hefur verðbólga reynst þrálátari en búist var við. Í janúar átti Greining Íslandsbanka von á því að verðbólga yrði tiltölulega skapleg í ár þar sem vísbendingar væru um að innflutti verðbólgukúfurinn sem kom í kjölfar krónuveikingar á árinu 2020 yrði brátt að baki. Raunin varð hins vegar önnur og árið 2021 hefur verið mesta verðbólguár á Íslandi frá árinu 2012. Var verðbólga að meðaltali 4,4% á árinu. Samhliða þessu fór vaxtahækkunarferli Seðlabankans fyrr af stað en bankinn átti von á en í ársbyrjun spáði hann óbreyttum 0,75% stýrivöxtum út árið 2021. Seðlabankinn hefur alls hækkað stýrivexti um 1,25 prósentur frá því í ársbyrjun og eru meginvextir bankans nú 2,0%. Í góðum hópi kollega „Segja má að vanmat okkar á verðbólgu ársins hafi að talsverðu leyti endurspeglað of hóflegar væntingar okkar framan af ári til innlendrar eftirspurnar og stöðu íslenskra heimila á árinu. Sér í lagi áttum við ekki frekar en flestir aðrir von á því að íbúðamarkaður myndi taka eins hressilega við sér og raunin varð. Við spáðum í ársbyrjun að íbúðaverð myndi að jafnaði verða 6,5% hærra á árinu 2021 en á árinu á undan. Raunin er hins vegar tæplega 13% hærra verð að meðaltali á árinu en í fyrra. Þar sem íbúðaverð vegur allþungt í vísitölu neysluverðs hefur þessi þróun heldur betur sett mark sitt á verðbólguþróun ársins,“ segir Jón Bjarki. Þar að auki hafi verðþróun erlendis og þróun flutningskostnaðar verið töluvert óhagstæðari en gert var ráð fyrir. Almennt sé verðbólga nú víðast meiri en hún hafi verið um árabil og mun meiri en almennt var spáð á heimsvísu fyrr á árinu. „Við erum því í góðum hópi innlendra sem erlendra kollega sem hafa vanmetið áhrif mótvægisaðgerða stjórnvalda við faraldrinum, breytinga á eftirspurn heimila og ójafnvægis í framleiðslu- og flutningakerfum jarðarkringlunnar á verðbólguna undanfarna fjórðunga. Er það eilítil huggun harmi gegn.“ Jón Bjarki Bentsson ræddi stöðu fasteignamarkaðarins og efnahagshorfur næsta árs í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Efnahagsmál Íslenska krónan Vinnumarkaður Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Bítið Mest lesið Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Viðskipti innlent Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Viðskipti innlent Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Viðskipti innlent Isavia gefur strandaglópum engin grið Viðskipti innlent Búið að greiða laun og barnabætur Viðskipti innlent „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðskipti innlent Gjörbreyttar kröfur og vinna ekki lengur aðeins til að hafa í sig og á Atvinnulíf Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Viðskipti innlent Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Viðskipti innlent Norðlensk framleiðsla sem er að slá í gegn á Íslandi Samstarf Fleiri fréttir „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Sýn og Creditinfo í samstarf um Framúrskarandi fyrirtæki Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Fall Play áfall en að einhverju leyti fyrirséð Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Eðlilegt ef farið verður yfir eftirlit með flugfélögum Höggið á íslenska ferðaþjónustu ætti að vera takmarkað Þjóðarskútan sé „vel í stakk búin til að sigla milli skers og báru í úfnum sjó“ Gjaldþrotaskiptabeiðni Play tekin fyrir í héraðsdómi Atvinnuleysi 5,3 prósent í ágúst Kalla ráðherra og forstjóra Samgöngustofu fyrir samgöngunefnd Hækkun flugfargjalda muni skila sér í meiri verðbólgu Leik lokið hjá Play „Skrifast ekki á okkur að það hafi farið eins og er farið“ Icelandair geti ekki svarað fyrir orðræðuna Sjá meira
Verðbólga hefur hins vegar reynst þrálátari og vaxtahækkunarferli Seðlabankans er fyrr á ferðinni en búist var við. Aukinn hagvöxtur er sagður skýrast af líflegri vexti innlendrar eftirspurnar en gert var ráð fyrir. „Til að mynda spáðum við 1,9% einkaneysluvexti í janúarspánni. Vöxturinn var hins vegar 5,4% á fyrstu þremur ársfjórðungunum og tölur á borð við kortaveltu og innflutning neysluvara gefa til kynna að vöxturinn á árinu öllu gæti jafnvel reynst aðeins meiri. Einkaneysluþróun vegur þungt í hagvaxtartaktinum og þessi munur er að sama skapi stór hluti skýringarinnar á vanmati okkar á hagvexti ársins í janúarspánni,“ segir í samantekt Jóns Bjarka Bentssonar aðalhagfræðings á vef Íslandsbanka. Svipaða sögu megi segja af fjárfestingu en fjármunamyndun jókst um ríflega 13% á fyrstu níu mánuðum ársins. Til samanburðar spáði Greining Íslandsbanka tæplega 4% vexti í janúar síðastliðnum. Hins vegar er útlit fyrir að útflutningsvöxtur verði álíka mikill og spáð var í ársbyrjun. Minna atvinnuleysi Störfum hefur sömuleiðis fjölgað hraðar en útlit var fyrir í ársbyrjun. Í janúarspá Íslandsbanka var gert ráð fyrir að atvinnuleysi yrði að jafnaði 9,4% í ár en myndi hjaðna í 4,6% að jafnaði á næsta ári. Atvinnuleysi var hins vegar komið niður í 5% á haustdögum og hefur haldist í því hlutfalli síðan. Á sama tíma hefur verðbólga reynst þrálátari en búist var við. Í janúar átti Greining Íslandsbanka von á því að verðbólga yrði tiltölulega skapleg í ár þar sem vísbendingar væru um að innflutti verðbólgukúfurinn sem kom í kjölfar krónuveikingar á árinu 2020 yrði brátt að baki. Raunin varð hins vegar önnur og árið 2021 hefur verið mesta verðbólguár á Íslandi frá árinu 2012. Var verðbólga að meðaltali 4,4% á árinu. Samhliða þessu fór vaxtahækkunarferli Seðlabankans fyrr af stað en bankinn átti von á en í ársbyrjun spáði hann óbreyttum 0,75% stýrivöxtum út árið 2021. Seðlabankinn hefur alls hækkað stýrivexti um 1,25 prósentur frá því í ársbyrjun og eru meginvextir bankans nú 2,0%. Í góðum hópi kollega „Segja má að vanmat okkar á verðbólgu ársins hafi að talsverðu leyti endurspeglað of hóflegar væntingar okkar framan af ári til innlendrar eftirspurnar og stöðu íslenskra heimila á árinu. Sér í lagi áttum við ekki frekar en flestir aðrir von á því að íbúðamarkaður myndi taka eins hressilega við sér og raunin varð. Við spáðum í ársbyrjun að íbúðaverð myndi að jafnaði verða 6,5% hærra á árinu 2021 en á árinu á undan. Raunin er hins vegar tæplega 13% hærra verð að meðaltali á árinu en í fyrra. Þar sem íbúðaverð vegur allþungt í vísitölu neysluverðs hefur þessi þróun heldur betur sett mark sitt á verðbólguþróun ársins,“ segir Jón Bjarki. Þar að auki hafi verðþróun erlendis og þróun flutningskostnaðar verið töluvert óhagstæðari en gert var ráð fyrir. Almennt sé verðbólga nú víðast meiri en hún hafi verið um árabil og mun meiri en almennt var spáð á heimsvísu fyrr á árinu. „Við erum því í góðum hópi innlendra sem erlendra kollega sem hafa vanmetið áhrif mótvægisaðgerða stjórnvalda við faraldrinum, breytinga á eftirspurn heimila og ójafnvægis í framleiðslu- og flutningakerfum jarðarkringlunnar á verðbólguna undanfarna fjórðunga. Er það eilítil huggun harmi gegn.“ Jón Bjarki Bentsson ræddi stöðu fasteignamarkaðarins og efnahagshorfur næsta árs í Bítinu á Bylgjunni í morgun.
Efnahagsmál Íslenska krónan Vinnumarkaður Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Bítið Mest lesið Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Viðskipti innlent Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Viðskipti innlent Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Viðskipti innlent Isavia gefur strandaglópum engin grið Viðskipti innlent Búið að greiða laun og barnabætur Viðskipti innlent „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðskipti innlent Gjörbreyttar kröfur og vinna ekki lengur aðeins til að hafa í sig og á Atvinnulíf Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Viðskipti innlent Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Viðskipti innlent Norðlensk framleiðsla sem er að slá í gegn á Íslandi Samstarf Fleiri fréttir „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Sýn og Creditinfo í samstarf um Framúrskarandi fyrirtæki Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Fall Play áfall en að einhverju leyti fyrirséð Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Eðlilegt ef farið verður yfir eftirlit með flugfélögum Höggið á íslenska ferðaþjónustu ætti að vera takmarkað Þjóðarskútan sé „vel í stakk búin til að sigla milli skers og báru í úfnum sjó“ Gjaldþrotaskiptabeiðni Play tekin fyrir í héraðsdómi Atvinnuleysi 5,3 prósent í ágúst Kalla ráðherra og forstjóra Samgöngustofu fyrir samgöngunefnd Hækkun flugfargjalda muni skila sér í meiri verðbólgu Leik lokið hjá Play „Skrifast ekki á okkur að það hafi farið eins og er farið“ Icelandair geti ekki svarað fyrir orðræðuna Sjá meira