Hitamál í Evrópu Nótt Thorberg skrifar 29. júní 2023 08:00 Þýskaland og Ísland hafa sett sér metnaðarfull markmið þegar að kemur að loftslagsmálum. Alþingi hefur lögfest markmið um kolefnishlutlaust Ísland árið 2040 og Þjóðverjar stefna að því að ná kolefnishlutleysi fimm árum síðar eða árið 2045. Þó verkefnið sé stórt hér heima, þá sérstaklega þegar að kemur að því að fasa út jarðefnaeldsneyti, er áskorunin mun stærri í Þýskalandi og raunar í Evrópu allri. Helmingur frumorkunotkunar í Þýskalandi byggist á endurnýjanlegri orku. Það hefur tekið Þjóðverja áratugi að ná þessu hlutfalli en gas og kol eru enn stór orkugjafi þar í landi m.a. í húshitun og ýmsum iðnaði. Af þeim rúmlega 40 milljónum húsa sem hituð eru í Þýskalandi er notast við gas og kol í yfir 80% tilvika en 30% af losun gróðurhúsalofttegunda í Þýskalandi má rekja til húshitunar. Stríðið í Úkraínu hefur reynst þýskum heimilum og atvinnulífi dýrt og jafnframt undirstrikað mikilvægi orkuöryggis. Þessi staða auk áherslu ríkistjórnarinnar um að uppfylla ákvæði Parísarsáttmálans og draga úr losun sem nemur 65% fyrir 2030 miðað við 1990 hefur sett mikla pressu á að fundnar séu nýjar leiðir sem stuðli að auknu orkuöryggi og sjálfbærri grænni framtíð Þýskalands. Robert Habeck efnahags- og loftslagsráðherra vinnur m.a. að lagabreytingum er miða að því að húshitun nýbygginga í Þýskalandi miðist í auknum mæli við endurnýjanlega orkukosti. Verði frumvarpið að lögum er ljóst að hlutirnir þurfa að gerast hratt en þörfin fyrir endurnýjanlega orku er óumdeild. Mikil uppbygging á sér því stað er varðar bæði sólarorku og vindorku en auk þess er horft til annarra orkukosta svo sem varmadælna sem líklegt er að gegna muni lykilhlutverki þegar kemur að húshitun. Þá getur samspil jarðvarma við nýtingu varmadæla og aukin áhersla og frekari þróun miðlægra hitaveitna í borgum og sveitarfélögum þar sem jarðhiti er nýttur beint, líkt og þekkist hér heima, verið lykillinn að því að hraða orkuskiptum í húshitun í Þýskalandi. Við Íslendingar erum góðu vön og gerum okkur kannski ekki alltaf grein fyrir verðmætunum sem felast í því að hafa nýtt jarðvarmann. Áhuginn er nú mikill af hálfu Þjóðverja á að skoða tækifæri tengd jarðvarmanum í Þýskalandi og sækja í þá reynslu sem við Íslendingar búum yfir. Sú þekking sem íslensk fyrirtæki og stjórnvöld búa yfir þegar kemur að jarðvarmanum s.s. í tengslum við rannsóknir, þróun og innleiðingu en einnig regluverk, lagaumgjörð og hvata er verðmæt og áhugaverð fyrir þjóðir sem horfa í sömu átt. Engin þjóð getur státað sig af því að hita hús sín af nær öllu leyti með jarðvarma eins og við Íslendingar gerum. Það er einmitt þessi einstaka lausn, þekking og notkun okkar Íslendinga á jarðvarma og nýsköpun á sviði fjölnýtingar jarðvarma sem nú vekur athygli - ekki bara í Þýskalandi heldur víðar. Staðreyndir er sú að húshitun og kæling jafngildir yfir helming af orkunotkun í heiminum. Staðreyndin er líka sú að jarðvarma er að finna víða í heiminum og eftir því sem rannsóknum á þessu sviði og tækninni hefur fleygt fram hafa opnast ný tækifæri til að nýta lághitasvæði á svæðum sem áður voru skilgreind sem köld. Þannig getur jarðvarminn undir fótum okkar jarðabúa orðið að gulli 21. aldarinnar og ein af lykilausnum loftslagsvandans. Það er því til mikils að vinna. Með samtakamætti þvert á landamæri líkt og unnið er nú að milli Þýskalands og Íslands má deila verðmætri þekkingu og lausnum sem hjálpað geta þjóðum að leysa úr læðingi endurnýjanlega orku sem þarf til að orkuskiptin verði að veruleika sem fyrst. Samstarf er lykillinn að grænni framtíð komandi kynslóða heimsbyggðarinnar allra. Höfundur er forstöðumaður Grænvangs. Grænvangur, samstarfsvettvangur stjórnvalda og atvinnulífs í loftslagsmálum og grænum lausnum, ásamt Íslandsstofu og Sendiráði Íslands í Þýskalandi stóð á dögunum fyrir orkuþinginu Our Climate Future – Germany & Iceland: Clean Energy Summit 2023 undir merkjum Green by Iceland . Þar ræddu íslenskir og þýskir leiðtogar og sérfræðingar frá stjórnvöldum, atvinnulífi og fræðasamfélaginu samstarfstækifæri landanna á sviði jarðhita og nýrra tæknilausna í kolefnisförgun og nýtingu. Viðburðinn sóttu rúmlega 200 manns auk þess sem Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis, orku- og loftslagsráðherra átti tvíhliða fund með Robert Habeck efnahags- og loftslagsmálaráðherra Þýskalands sama dag. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umhverfismál Loftslagsmál Nótt Thorberg Mest lesið Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Skoðun Skoðun Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Sjá meira
Þýskaland og Ísland hafa sett sér metnaðarfull markmið þegar að kemur að loftslagsmálum. Alþingi hefur lögfest markmið um kolefnishlutlaust Ísland árið 2040 og Þjóðverjar stefna að því að ná kolefnishlutleysi fimm árum síðar eða árið 2045. Þó verkefnið sé stórt hér heima, þá sérstaklega þegar að kemur að því að fasa út jarðefnaeldsneyti, er áskorunin mun stærri í Þýskalandi og raunar í Evrópu allri. Helmingur frumorkunotkunar í Þýskalandi byggist á endurnýjanlegri orku. Það hefur tekið Þjóðverja áratugi að ná þessu hlutfalli en gas og kol eru enn stór orkugjafi þar í landi m.a. í húshitun og ýmsum iðnaði. Af þeim rúmlega 40 milljónum húsa sem hituð eru í Þýskalandi er notast við gas og kol í yfir 80% tilvika en 30% af losun gróðurhúsalofttegunda í Þýskalandi má rekja til húshitunar. Stríðið í Úkraínu hefur reynst þýskum heimilum og atvinnulífi dýrt og jafnframt undirstrikað mikilvægi orkuöryggis. Þessi staða auk áherslu ríkistjórnarinnar um að uppfylla ákvæði Parísarsáttmálans og draga úr losun sem nemur 65% fyrir 2030 miðað við 1990 hefur sett mikla pressu á að fundnar séu nýjar leiðir sem stuðli að auknu orkuöryggi og sjálfbærri grænni framtíð Þýskalands. Robert Habeck efnahags- og loftslagsráðherra vinnur m.a. að lagabreytingum er miða að því að húshitun nýbygginga í Þýskalandi miðist í auknum mæli við endurnýjanlega orkukosti. Verði frumvarpið að lögum er ljóst að hlutirnir þurfa að gerast hratt en þörfin fyrir endurnýjanlega orku er óumdeild. Mikil uppbygging á sér því stað er varðar bæði sólarorku og vindorku en auk þess er horft til annarra orkukosta svo sem varmadælna sem líklegt er að gegna muni lykilhlutverki þegar kemur að húshitun. Þá getur samspil jarðvarma við nýtingu varmadæla og aukin áhersla og frekari þróun miðlægra hitaveitna í borgum og sveitarfélögum þar sem jarðhiti er nýttur beint, líkt og þekkist hér heima, verið lykillinn að því að hraða orkuskiptum í húshitun í Þýskalandi. Við Íslendingar erum góðu vön og gerum okkur kannski ekki alltaf grein fyrir verðmætunum sem felast í því að hafa nýtt jarðvarmann. Áhuginn er nú mikill af hálfu Þjóðverja á að skoða tækifæri tengd jarðvarmanum í Þýskalandi og sækja í þá reynslu sem við Íslendingar búum yfir. Sú þekking sem íslensk fyrirtæki og stjórnvöld búa yfir þegar kemur að jarðvarmanum s.s. í tengslum við rannsóknir, þróun og innleiðingu en einnig regluverk, lagaumgjörð og hvata er verðmæt og áhugaverð fyrir þjóðir sem horfa í sömu átt. Engin þjóð getur státað sig af því að hita hús sín af nær öllu leyti með jarðvarma eins og við Íslendingar gerum. Það er einmitt þessi einstaka lausn, þekking og notkun okkar Íslendinga á jarðvarma og nýsköpun á sviði fjölnýtingar jarðvarma sem nú vekur athygli - ekki bara í Þýskalandi heldur víðar. Staðreyndir er sú að húshitun og kæling jafngildir yfir helming af orkunotkun í heiminum. Staðreyndin er líka sú að jarðvarma er að finna víða í heiminum og eftir því sem rannsóknum á þessu sviði og tækninni hefur fleygt fram hafa opnast ný tækifæri til að nýta lághitasvæði á svæðum sem áður voru skilgreind sem köld. Þannig getur jarðvarminn undir fótum okkar jarðabúa orðið að gulli 21. aldarinnar og ein af lykilausnum loftslagsvandans. Það er því til mikils að vinna. Með samtakamætti þvert á landamæri líkt og unnið er nú að milli Þýskalands og Íslands má deila verðmætri þekkingu og lausnum sem hjálpað geta þjóðum að leysa úr læðingi endurnýjanlega orku sem þarf til að orkuskiptin verði að veruleika sem fyrst. Samstarf er lykillinn að grænni framtíð komandi kynslóða heimsbyggðarinnar allra. Höfundur er forstöðumaður Grænvangs. Grænvangur, samstarfsvettvangur stjórnvalda og atvinnulífs í loftslagsmálum og grænum lausnum, ásamt Íslandsstofu og Sendiráði Íslands í Þýskalandi stóð á dögunum fyrir orkuþinginu Our Climate Future – Germany & Iceland: Clean Energy Summit 2023 undir merkjum Green by Iceland . Þar ræddu íslenskir og þýskir leiðtogar og sérfræðingar frá stjórnvöldum, atvinnulífi og fræðasamfélaginu samstarfstækifæri landanna á sviði jarðhita og nýrra tæknilausna í kolefnisförgun og nýtingu. Viðburðinn sóttu rúmlega 200 manns auk þess sem Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis, orku- og loftslagsráðherra átti tvíhliða fund með Robert Habeck efnahags- og loftslagsmálaráðherra Þýskalands sama dag.
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun