Kennarinn sem breytti lífi þínu Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar 24. júlí 2024 08:01 Frammistaða Biden í beinni útsendingu í kappræðum við Trump var þannig að við blasti að fjögur ár af óbreyttu ástandi gat ekki gengið upp. Fyrstu viðbrögð Biden voru samt að kappræðurnar hefðu í sjálfu sér bara gengið vel. Jill Biden kona hans sagði að hún ætlaði ekki láta þessar 90 mínútur vera eina dóminn um forsetatíð mannsins síns. Það er líka alveg rétt. En áhyggjur fólks sneru að því hvernig næstu fjögur ár yrðu. Fólk sá það sem það sá. Í síðustu PISA mælingu varð niðurstaðan sú meðal 15 ára barna að 40% þeirra gátu samkvæmt mælingunni ekki lesið sér til gagns. Ísland skrapar botninn í alþjóðlegum samanburði. Þeim líður vel Frá ráðherra menntamála heyrum við að börnum líði vel í skólanum. Það er auðvitað gott en breytir samt ekki stöðu mála um læsi þeirra. Menntamálaráðherra er eins og Biden að því leyti að boðskapurinn um stöðu mála fer gegn því sem við blasir. Að hátt hlutfall barna standi svona í lestri ætti að vera staðreynd sem við viljum öll bregðast við og bæta úr hið fyrsta í stað þess að drepa umræðunni á dreif og benda á annað. Lesskilningur er undirstaða tungumálsins og lélegur lesskilningur takmarkar beinlínis getu barna til þátttöku í samfélaginu. Það er hlutverk og skylda stjórnvalda að tryggja að skólarnir geti gegnt því hlutverki sem þeim er ætlað að gera, að auka tækifæri barna. Þetta þarf ekki að vera svona. Menntamálin varða okkur öll Við þekkjum flest kennara sem breytti lífi okkar til góðs eða lífi barna okkar. Mínir kennarar voru t.d. Helga Kristín og Dóra íslenskukennarar í grunnskóla. Annar er Helga móðursystir sem dró mig að landi í stærðfræði (sem var þolinmæðisverk). Guðný sögukennari í MR sem kveikti áhuga minn á lögfræði og Ragnheiður Briem íslenskukennari sem kveikti á metnaði til skrifa. Við eigum mörg svona sögu af kennara sem hefur verið í lykilhlutverki í okkar lífi. Við berum taugar til þeirra sem hafa valið sér þetta merkilega starf. Sem mamma hefur reynsla mín verið sú sama af kennurum dætra minna. Og auðvitað hafa foreldrar skólabarna skoðun á skólamálum. Menntamálin eru okkar allra. Það er þess vegna á misskilningi byggt hjá menntamálaráðherra að leggja málin upp þannig að það séu nánast bara skólarnir sem megi taka til máls eða að þeir sem séu ekki sammála ríkjandi stefnu í einu og öllu séu að ráðast að skólunum. Kennarar eiga þvert á móti skilið að um þessa stöðu sé rætt og að brugðist sé við. Ekki með samtali um allt sé í sóma eða tali um að svona mæling segi ekki alla söguna. Það vita það í sjálfu sér allir en það breytir því t.d. ekki hver niðurstaðan um læsi er. Og ekki heldur með því að foreldrar bendi á skólana um stöðuna og skólarnir bendi á foreldrana. Sú umræða gagnast engum. Tækifærin í skólunum Skólinn á að vera okkar besta jöfnunartæki en til að þetta jöfnunartæki virki þarf að passa upp á að kennarar fái að gera það sem þeir gera best: að kenna. Við þurfum að ræða starfsaðstæður þeirra og brottfall nýrra kennara úr starfi. Hvað er það sem veldur? Stjórnvöld eiga að vera skýr um stefnu sína í menntamálum og markmið. Setja á meiri kraft í gerð námsefnis. Víða í skólakerfinu er hópastærð eða bekkjastærð vandamál. Og því fylgja áskoranir þegar börn koma inn í skólana og þurfa að byrja á því að læra íslensku. Það á að vera metnaður til að umgjörð skólastarfs sé þannig að börn nái sem bestum árangri í námi. Og það þarf að horfast í augu við að það hefur áhrif að samræmdar mælingar skortir. Endurgjöf á skólastarfi með mælingum og prófum er af hinu góða. Þessar mælingar eiga að hjálpa nemendum og foreldrum, kennurum og skólum og síðast en ekki síst stjórnvöldum að grípa nemendur þannig að það verði ekki bara ljóst í lok grunnskólagöngu að 40 prósent geti ekki lesið sér til gagns. Við eigum ekki að hræðast þessar mælingar. Það er síðan önnur saga hvernig við förum með þessi próf. En það er ekki hægt að afskrifa samræmdar mælingar alfarið vegna þess að framkvæmdin var einhvern tímann ekki upp á 10. Málið snýst um þetta. Að skólinn fái að vera okkar besta jöfnunartæki. Kennarar fái þær starfsaðstæður sem þeir þurfa. Að börn fái menntun sem nýtist þeim. Að umræðan um skólann sé okkar allra. Og þegar ljóst er að eitthvað amar að þá sé brugðist við. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Mest lesið Halldór 4. 10. 2025 Halldór Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Sjá meira
Frammistaða Biden í beinni útsendingu í kappræðum við Trump var þannig að við blasti að fjögur ár af óbreyttu ástandi gat ekki gengið upp. Fyrstu viðbrögð Biden voru samt að kappræðurnar hefðu í sjálfu sér bara gengið vel. Jill Biden kona hans sagði að hún ætlaði ekki láta þessar 90 mínútur vera eina dóminn um forsetatíð mannsins síns. Það er líka alveg rétt. En áhyggjur fólks sneru að því hvernig næstu fjögur ár yrðu. Fólk sá það sem það sá. Í síðustu PISA mælingu varð niðurstaðan sú meðal 15 ára barna að 40% þeirra gátu samkvæmt mælingunni ekki lesið sér til gagns. Ísland skrapar botninn í alþjóðlegum samanburði. Þeim líður vel Frá ráðherra menntamála heyrum við að börnum líði vel í skólanum. Það er auðvitað gott en breytir samt ekki stöðu mála um læsi þeirra. Menntamálaráðherra er eins og Biden að því leyti að boðskapurinn um stöðu mála fer gegn því sem við blasir. Að hátt hlutfall barna standi svona í lestri ætti að vera staðreynd sem við viljum öll bregðast við og bæta úr hið fyrsta í stað þess að drepa umræðunni á dreif og benda á annað. Lesskilningur er undirstaða tungumálsins og lélegur lesskilningur takmarkar beinlínis getu barna til þátttöku í samfélaginu. Það er hlutverk og skylda stjórnvalda að tryggja að skólarnir geti gegnt því hlutverki sem þeim er ætlað að gera, að auka tækifæri barna. Þetta þarf ekki að vera svona. Menntamálin varða okkur öll Við þekkjum flest kennara sem breytti lífi okkar til góðs eða lífi barna okkar. Mínir kennarar voru t.d. Helga Kristín og Dóra íslenskukennarar í grunnskóla. Annar er Helga móðursystir sem dró mig að landi í stærðfræði (sem var þolinmæðisverk). Guðný sögukennari í MR sem kveikti áhuga minn á lögfræði og Ragnheiður Briem íslenskukennari sem kveikti á metnaði til skrifa. Við eigum mörg svona sögu af kennara sem hefur verið í lykilhlutverki í okkar lífi. Við berum taugar til þeirra sem hafa valið sér þetta merkilega starf. Sem mamma hefur reynsla mín verið sú sama af kennurum dætra minna. Og auðvitað hafa foreldrar skólabarna skoðun á skólamálum. Menntamálin eru okkar allra. Það er þess vegna á misskilningi byggt hjá menntamálaráðherra að leggja málin upp þannig að það séu nánast bara skólarnir sem megi taka til máls eða að þeir sem séu ekki sammála ríkjandi stefnu í einu og öllu séu að ráðast að skólunum. Kennarar eiga þvert á móti skilið að um þessa stöðu sé rætt og að brugðist sé við. Ekki með samtali um allt sé í sóma eða tali um að svona mæling segi ekki alla söguna. Það vita það í sjálfu sér allir en það breytir því t.d. ekki hver niðurstaðan um læsi er. Og ekki heldur með því að foreldrar bendi á skólana um stöðuna og skólarnir bendi á foreldrana. Sú umræða gagnast engum. Tækifærin í skólunum Skólinn á að vera okkar besta jöfnunartæki en til að þetta jöfnunartæki virki þarf að passa upp á að kennarar fái að gera það sem þeir gera best: að kenna. Við þurfum að ræða starfsaðstæður þeirra og brottfall nýrra kennara úr starfi. Hvað er það sem veldur? Stjórnvöld eiga að vera skýr um stefnu sína í menntamálum og markmið. Setja á meiri kraft í gerð námsefnis. Víða í skólakerfinu er hópastærð eða bekkjastærð vandamál. Og því fylgja áskoranir þegar börn koma inn í skólana og þurfa að byrja á því að læra íslensku. Það á að vera metnaður til að umgjörð skólastarfs sé þannig að börn nái sem bestum árangri í námi. Og það þarf að horfast í augu við að það hefur áhrif að samræmdar mælingar skortir. Endurgjöf á skólastarfi með mælingum og prófum er af hinu góða. Þessar mælingar eiga að hjálpa nemendum og foreldrum, kennurum og skólum og síðast en ekki síst stjórnvöldum að grípa nemendur þannig að það verði ekki bara ljóst í lok grunnskólagöngu að 40 prósent geti ekki lesið sér til gagns. Við eigum ekki að hræðast þessar mælingar. Það er síðan önnur saga hvernig við förum með þessi próf. En það er ekki hægt að afskrifa samræmdar mælingar alfarið vegna þess að framkvæmdin var einhvern tímann ekki upp á 10. Málið snýst um þetta. Að skólinn fái að vera okkar besta jöfnunartæki. Kennarar fái þær starfsaðstæður sem þeir þurfa. Að börn fái menntun sem nýtist þeim. Að umræðan um skólann sé okkar allra. Og þegar ljóst er að eitthvað amar að þá sé brugðist við. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman Skoðun
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman Skoðun