KVISS BANG! - mætti lausnin sem bjargaði Svíum nýtast okkur ? Jakob Frímann Magnússon skrifar 18. nóvember 2024 19:30 Fjölmennasti og gremjuþrungnasti íbúafundur síðari tíma var haldinn í Grafarvogi í nýliðinni viku. Þar mátti borgarstjórn Reykjavíkur sitja hnípin undir háværum, þaulskipulögðum reiðilestri íbúa sem hreinlega hafa fengið nóg af algjöru samráðsleysi, tillitsleysi, dáðleysi og yfirgangi borgaryfirvalda. Undir lok fundar lýstu íbúasamtökin því yfir að Grafarvogur vildi hreinlega slíta sig frá Reykjavík og koma á fót eigin sveitarfélagi! Á sjöunda hundrað manns lýstu þarna algjöru og áður óþekktu einróma vantrausti á borgarstjórnarmeirihluta Samfylkingar, Viðreisnar, Framsóknar og Pírata – bílhatandi þéttingarlið „Reykjavíkurmódelsins“ sem nú hyggst enn færa út kvíarnar með boðaðri valdatöku á Alþingi. Íbúar Grafarvogs lifa í raunheimum, þeir tala umbúðalaust um sinn vanda og þeim er orðið bumbult af froðusnakki úr fílabeinsturnum borgaryfirvalda. Þetta sérviskulið ber ábyrgð á þeim skelfilega húsnæðisskorti sem keyrt hefur húsnæðisverð, verðbólgu og okurvexti hér út úr öllu korti á undanförnum árum. Leigumarkaður á Íslandi er alveg einstaklega dapurlegur eins og öllum má ljóst vera og möguleikar ungs fólks til að koma sér eigin þaki yfir höfuðið eru verri en nokkru sinni. Hinir eldri finna sömuleiðis heldur betur fyrir þessu ófremdarástandi. Skjót hagkvæmislausn á bráðavanda? Svipuð vandamál hafa svosum komið upp víðar en hér. Ekki eru mörg ár síðan mikill húsnæðisskortur skók velferðarríkið Svíþjóð. Í stað þess að reyta hár sitt í viðvarandi ráðaleysi, tóku ráðamenn þar til snjallræðis sem Íslendingar mættu vel taka til ígrundunar. Undir forystu húsnæðismálaráðherrans Stefan Attefall voru árið 2014 stigin djörf og óhefðbundin ný skref til úrlausna, skref sem reynst hafa bæði farsæl og hagkvæm. Ákveðið var með einfaldri lagasetningu að heimila allt að 30 fm smáhýsi á rúmgóðum lóðum, einkum görðum stærri fjölbýlishúsa og einbýlishúsa. Frá 2020 hafa árlega verið byggð um 4.000 Attefalls-hús í Svíþjóð. Hérlendis eru 15 fm smáhýsi heimiluð án afskipta skipulagsyfirvalda, helst ætluð til geymslu garðhúsgagnga o.þ.h. Með þessu móti var t.a.m. foreldrum gert kleift að veita börnum sínum, ættingjum, vinum eða öðrum þurfandi aðstoð við að komast undir eigið þak. Fasteignaeigendum var sömuleiðis með þessu gert kleift að afla leigutekna til viðhalds eða nauðsynlegra framkvæmda á eigin eign. Skemmst er frá því að segja að þessi einfalda, snjalla hugmynd sló í gegn og þúsundir gátu með þessum hætti komist í hagkvæmt húsnæði í stað þess að hírast inni á öðrum eða tefla sér í langvarandi fjárhagsleg vandræði vegna afarkosta hefðbundins okurleiguverðs eins og svo alræmt er hérlendis. Forsmíðuð, bráðhugguleg smáhýsi af þessum toga, fullbúin með eldhúsi, baði og stofu auk 15 fm svefnlofts, reyndist hægt að kaupa frá Eistlandi, Lettlandi eða Litháen fyrir u.þ.b. 7 – 8 milljónir íslenskra króna og hífa albúin og tilbúin til notkunar í hentugar lóðir, t.d. í garðinn heima hjá pabba og mömmu eða hjá öðrum áhugasömum fasteignaeigendum með rúmar lóðir. Undirstöður, vatn, rafmagn og frárennsli var allt sem til þurfti. Ný leigueining á eigin lóð jók ráðstöfunarfé fasteignaeigenda umtalsvert um leið og umrædd lausn reyndist afar kærkomin því unga fólki á ýmsum aldri sem fékk með þessum hætti langþráð þak yfir höfuðið á hagfelldasta mögulega verði – og þar með ráðrúm til að búa sig undir önnur búsetuúrræði í framtíðinni. Stefan Attefall húsnæðisráðherra hlaut lof og prís fyrir framtakið, fasteigna- og leiguverð lækkaði snarlega og bráðasti húsnæðisvandi frænda okkar í Svíþjóð reyndist, þegar allt kom til alls, auðleysanlegur með þessum einfalda og snjalla hætti. Hafi þetta gagnast Svíum svo vel sem raun ber vitni, mætti ætla að þetta geti gagnast fleirum, t.a.m. okkur Íslendingum við þær ófremdaraðstæður sem hér blasa við. A.m.k. sem ein leið til að bregðast með skjótum og einföldum hætti við bráðavandanum sem nú ríkir. Viðhorf næstu nágranna þyrfti auðvitað að virða í samræmi við gildandi skipulags- og byggingarlög. Margt er líkt með okkur og Svíum, t.a.m. skartar mikill fjöldi eldri húsa stórum görðum og bakgörðum frá tímum er lóðaskortur þekktist varla. Einu má þó slá föstu: Meirhlutinn í Reykjavik mundi vísast beita sér af alefli til að þvælast fyrir lausnum sem þessum. En þá kynni ný lagasetning á Alþingi að vera leiðin fram á við – hér, rétt eins og í Svíþjóð. Óbreytt ástand er alltént ekki í boði. Borgarastyrjaldarástandið í Grafarvogi sem hér var lýst speglar betur en flesta grunaði að þegar stjórnmálamennirnir bregðast eða sofa á verðinum, mun fólkið einfaldlega grípa til sinna ráða. Höfundur skipar 2. sæti á lista Miðflokksins í Reykjavík norður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Miðflokkurinn Reykjavík Húsnæðismál Jakob Frímann Magnússon Mest lesið Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Óður til hneykslunar Arnar Sveinn Geirsson Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson Skoðun Sjálfstæðisflokkurinn, the party of hungry children Ian McDonald Skoðun Halldór 19.07.2025 Halldór Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr skrifar Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar Skoðun Þetta er allt hinum að kenna! Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Sleppir ekki takinu svo auðveldlega aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Enginn skilinn eftir á götunni Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson skrifar Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 48 daga blekking: Loforð sem leiðir til lögbrota? Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar Skoðun Málþóf á kostnað ungs fólks Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun Ómeðvituð vörn í orðræðu – þegar vald ver sjálft sig Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Við krefjumst sanngirni og aðgerð strax Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Úrsúla og öryggismálin - Stöndum gegn vígvæðingu Guttormur Þorsteinsson skrifar Skoðun Verðmætatap auðlindagjaldanna – Hverra og hvernig? Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Ertu nú alveg viss um að hafa læst hurðinni? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Sanngirni að brenna 230 milljarða króna? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Strandveiðar eru ekki sóun Örn Pálsson skrifar Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar Skoðun SFS skuldar Sigurjón Þórðarson skrifar Sjá meira
Fjölmennasti og gremjuþrungnasti íbúafundur síðari tíma var haldinn í Grafarvogi í nýliðinni viku. Þar mátti borgarstjórn Reykjavíkur sitja hnípin undir háværum, þaulskipulögðum reiðilestri íbúa sem hreinlega hafa fengið nóg af algjöru samráðsleysi, tillitsleysi, dáðleysi og yfirgangi borgaryfirvalda. Undir lok fundar lýstu íbúasamtökin því yfir að Grafarvogur vildi hreinlega slíta sig frá Reykjavík og koma á fót eigin sveitarfélagi! Á sjöunda hundrað manns lýstu þarna algjöru og áður óþekktu einróma vantrausti á borgarstjórnarmeirihluta Samfylkingar, Viðreisnar, Framsóknar og Pírata – bílhatandi þéttingarlið „Reykjavíkurmódelsins“ sem nú hyggst enn færa út kvíarnar með boðaðri valdatöku á Alþingi. Íbúar Grafarvogs lifa í raunheimum, þeir tala umbúðalaust um sinn vanda og þeim er orðið bumbult af froðusnakki úr fílabeinsturnum borgaryfirvalda. Þetta sérviskulið ber ábyrgð á þeim skelfilega húsnæðisskorti sem keyrt hefur húsnæðisverð, verðbólgu og okurvexti hér út úr öllu korti á undanförnum árum. Leigumarkaður á Íslandi er alveg einstaklega dapurlegur eins og öllum má ljóst vera og möguleikar ungs fólks til að koma sér eigin þaki yfir höfuðið eru verri en nokkru sinni. Hinir eldri finna sömuleiðis heldur betur fyrir þessu ófremdarástandi. Skjót hagkvæmislausn á bráðavanda? Svipuð vandamál hafa svosum komið upp víðar en hér. Ekki eru mörg ár síðan mikill húsnæðisskortur skók velferðarríkið Svíþjóð. Í stað þess að reyta hár sitt í viðvarandi ráðaleysi, tóku ráðamenn þar til snjallræðis sem Íslendingar mættu vel taka til ígrundunar. Undir forystu húsnæðismálaráðherrans Stefan Attefall voru árið 2014 stigin djörf og óhefðbundin ný skref til úrlausna, skref sem reynst hafa bæði farsæl og hagkvæm. Ákveðið var með einfaldri lagasetningu að heimila allt að 30 fm smáhýsi á rúmgóðum lóðum, einkum görðum stærri fjölbýlishúsa og einbýlishúsa. Frá 2020 hafa árlega verið byggð um 4.000 Attefalls-hús í Svíþjóð. Hérlendis eru 15 fm smáhýsi heimiluð án afskipta skipulagsyfirvalda, helst ætluð til geymslu garðhúsgagnga o.þ.h. Með þessu móti var t.a.m. foreldrum gert kleift að veita börnum sínum, ættingjum, vinum eða öðrum þurfandi aðstoð við að komast undir eigið þak. Fasteignaeigendum var sömuleiðis með þessu gert kleift að afla leigutekna til viðhalds eða nauðsynlegra framkvæmda á eigin eign. Skemmst er frá því að segja að þessi einfalda, snjalla hugmynd sló í gegn og þúsundir gátu með þessum hætti komist í hagkvæmt húsnæði í stað þess að hírast inni á öðrum eða tefla sér í langvarandi fjárhagsleg vandræði vegna afarkosta hefðbundins okurleiguverðs eins og svo alræmt er hérlendis. Forsmíðuð, bráðhugguleg smáhýsi af þessum toga, fullbúin með eldhúsi, baði og stofu auk 15 fm svefnlofts, reyndist hægt að kaupa frá Eistlandi, Lettlandi eða Litháen fyrir u.þ.b. 7 – 8 milljónir íslenskra króna og hífa albúin og tilbúin til notkunar í hentugar lóðir, t.d. í garðinn heima hjá pabba og mömmu eða hjá öðrum áhugasömum fasteignaeigendum með rúmar lóðir. Undirstöður, vatn, rafmagn og frárennsli var allt sem til þurfti. Ný leigueining á eigin lóð jók ráðstöfunarfé fasteignaeigenda umtalsvert um leið og umrædd lausn reyndist afar kærkomin því unga fólki á ýmsum aldri sem fékk með þessum hætti langþráð þak yfir höfuðið á hagfelldasta mögulega verði – og þar með ráðrúm til að búa sig undir önnur búsetuúrræði í framtíðinni. Stefan Attefall húsnæðisráðherra hlaut lof og prís fyrir framtakið, fasteigna- og leiguverð lækkaði snarlega og bráðasti húsnæðisvandi frænda okkar í Svíþjóð reyndist, þegar allt kom til alls, auðleysanlegur með þessum einfalda og snjalla hætti. Hafi þetta gagnast Svíum svo vel sem raun ber vitni, mætti ætla að þetta geti gagnast fleirum, t.a.m. okkur Íslendingum við þær ófremdaraðstæður sem hér blasa við. A.m.k. sem ein leið til að bregðast með skjótum og einföldum hætti við bráðavandanum sem nú ríkir. Viðhorf næstu nágranna þyrfti auðvitað að virða í samræmi við gildandi skipulags- og byggingarlög. Margt er líkt með okkur og Svíum, t.a.m. skartar mikill fjöldi eldri húsa stórum görðum og bakgörðum frá tímum er lóðaskortur þekktist varla. Einu má þó slá föstu: Meirhlutinn í Reykjavik mundi vísast beita sér af alefli til að þvælast fyrir lausnum sem þessum. En þá kynni ný lagasetning á Alþingi að vera leiðin fram á við – hér, rétt eins og í Svíþjóð. Óbreytt ástand er alltént ekki í boði. Borgarastyrjaldarástandið í Grafarvogi sem hér var lýst speglar betur en flesta grunaði að þegar stjórnmálamennirnir bregðast eða sofa á verðinum, mun fólkið einfaldlega grípa til sinna ráða. Höfundur skipar 2. sæti á lista Miðflokksins í Reykjavík norður.
Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar
Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar
Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar
Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar
Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar
Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar