Vonbrigði í málum neytenda en ástæða til bjartsýni Árni Sæberg skrifar 13. febrúar 2025 16:30 Breki Karlsson er formaður Neytendasamtakanna. Vísir/Einar Formaður Neytendasamtakanna segir dóma Landsréttar í þremur málum neytenda á hendur viðskiptabönkunum þremur vonbrigði. Dómunum verði öllum áfrýjað. Hins vegar gefi niðurstaða í máli Neytendastofu á hendur Íslandsbanka ástæðu til bjartsýni. Landsréttur dæmdi stóru viðskiptabönkunum þremur í vil í dag þegar þeir voru sýknaðir af öllum kröfum neytenda, sem töldu lán þeirra með breytilegum vöxtum ólögmæt. Í máli Neytendastofu á hendur Íslandsbanka var úrskurður áfrýjunarnefndar neytendamála, um að skilmálar bankans hefðu ekki verið nægilega skýrir, aftur á móti staðfestur. Farið eftir áliti að utan „Niðurstaða Landsréttar, í máli Neytendastofu gegn Íslandsbanka, eru gleðitíðindi. Þar er í öllu farið eftir ráðgefandi áliti Efta-dómstólsins. Það gefur þannig jákvæðar vísbendingar um hvernig málin þróast í þeim málum sem eftir eru. Það er að segja þau mál sem snúa að tilskipuninni sem var innleidd hér árið 2017, sem eykur réttindi neytenda,“ sagði Breki Karlsson, formaður Neytandasamtakanna, þegar Bjarki Sigurðsson fréttamaður ræddi við hann í Landsrétti. Í maí síðasta árs gaf EFTA-dómstólinn út ráðgefandi álit að beiðni Héraðsdóms Reykjaness og Landsréttar. Í því sagði að orðalag í skilmálum lána þyrfti að vera nægilega gagnsætt jafnvel þó það þætti málfræðilega skýrt og skiljanlegt. Skilmálarnir þyrftu að vera skiljanlegir þannig að almennur neytandi sem teljist sæmilega vel upplýstur og athugull gæti skilið aðferðina sem beitt væri við ákvörðun um útlánsvexti. EFTA-dómstóllinn áréttaði þó að það væri dómstóla á Íslandi að kveða á um hvort samningar með umræddum skilmálum haldi gildi sínu. Málunum verði áfrýjað „Vissulega eru vonbrigði að í hinum málunum þremur, sem varða lán sem voru tekin fyrir 2017, að við höfum ekki náð okkar í gegn. En, við munum áfrýja,“ segir Breki. Þá séu fleiri mál í gangi fyrir dómstólum. Eitt verði tekið fyrir fljótlega í Héraðsdómi Reykjavíkur og annað, sem tapaðist í héraði, fari beint fyrir Hæstarétt. Áfrýjunarleyfi hefði þegar verið veitt. Hann telji alveg ljóst að Hæstiréttur muni fallast á að taka málin þrjú, sem töpuðust í dag, fyrir. „Það eru mál sem varða meginstabba húsnæðislána á markaði. Af því að þau varða lán sem voru tekin eftir árið 2017. Þessi mál sem voru til umfjöllunar núna í Landsrétti, þau varða lán sem voru tekin fyrir 2017. Þá voru aðeins öðruvísi lög, réttindi neytenda hafa aukist til muna við nýju lögin og við erum jákvæð varðandi það. En við hvetjum fólk til að skrá sig til leiks, taka þátt í þessu með okkur, til þess að tapa ekki réttindum þegar og ef Hæstiréttur kemst að niðurstöðu.“ Einstaklingarnir sem höfðuðu málin á hendur bönkunum voru dæmdir til að greiða bönkunum málskostnað. Breki segir að þeir muni ekki koma til með að greiða krónu, Neytendasamtökin taki reikninginn. Bankarnir skuldi neytendum allt að níutíu milljarða króna Breki segir að stóra myndin í málunum séu þau sjötíu þúsund húsnæðislán, að virði um það bil 2700 milljarða króna, sem eru undir í málunum. „Við teljum að bankarnir skuldi neytendum á bilinu 45 til níutíu milljarða króna. Þetta eru stærðirnar sem við erum að tala um og í samhengi er hagnaður bankanna rúmlega hundrað milljarðar króna á ári. Landspítalinn kostar um 200 milljarða. Þetta eru stærðirnar sem við erum að tala um.“ Neytendur Fjármálafyrirtæki Mest lesið Hermann í Kemi: „Kom mér mjög á óvart að verða svona ástfanginn“ Atvinnulíf Kærastan grjóthörð með svefntímann kvölds og morgna Atvinnulíf Margir gangi í gildru netsvindlara í óðagoti Neytendur Sýndarverslanir spretta upp eins og gorkúlur Neytendur Þúsundir íbúða í skammtímaleigu fari í langtímaleigu Viðskipti innlent Verð enn lægst í Prís Neytendur „Alvarlegt viðskiptastríð“ hafið Viðskipti erlent Unga fólkið greinilega að hugsa um sjálfbærnimálin Atvinnulíf Northvolt í þrot Viðskipti erlent Svara tollum Trumps: „Við munum ekki standa aðgerðarlausir hjá“ Viðskipti erlent Fleiri fréttir Margir gangi í gildru netsvindlara í óðagoti Sýndarverslanir spretta upp eins og gorkúlur Verð enn lægst í Prís Milljarðar Menntasjóðsins skrítnir þegar stúdentar sligist undan vöxtum Varað við svörtum eldhúsáhöldum IKEA innkallar útiljósaseríur og útiljós Neytendastofa sektar þrjár verslanir vegna nikótínauglýsinga Innkalla baunasúpu rétt í tæka tíð Rukkað því fólk hékk í rennunni Rukka í „rennuna“ á flugvellinum Skilar samkeppnin okkur samkeppnishæfu matarverði? Norskir komast í Víking gylltan Auðveldara verði að breyta atvinnuhúsnæði í íbúðir E. coli í frönskum osti Morgunblaðið skammað fyrir að birta óvart lítið merki Stytta skammarkrókinn til muna Situr uppi með „fýlusvipinn“ þrátt fyrir að hafa borgað fyrir aðgerð Vonar að Icelandair sjái sóma sinn í að bæta fólki tjónið „Óumflýjanlegt“ kílómetragjald kynnt í vikunni Loforð um milljarða í vasa neytenda „fuglar í skógi“ Sendi kærustuna með fiðluna svo hann kæmist í flugið Tappareglurnar innsiglaðar með lögum Greiði milljarða í arð í stað þess að lækka vexti til almennings Vonbrigði í málum neytenda en ástæða til bjartsýni Bankarnir lögðu neytendur í Vaxtamálinu „Þjóðarsport“ að hækka vöruverð í janúar Matvöruverð tekur stökk upp á við Nammið rýkur áfram upp í verði Í samkeppni við Noona með Sinna Verð í Bónus hækkað meira en í Krónunni Sjá meira
Landsréttur dæmdi stóru viðskiptabönkunum þremur í vil í dag þegar þeir voru sýknaðir af öllum kröfum neytenda, sem töldu lán þeirra með breytilegum vöxtum ólögmæt. Í máli Neytendastofu á hendur Íslandsbanka var úrskurður áfrýjunarnefndar neytendamála, um að skilmálar bankans hefðu ekki verið nægilega skýrir, aftur á móti staðfestur. Farið eftir áliti að utan „Niðurstaða Landsréttar, í máli Neytendastofu gegn Íslandsbanka, eru gleðitíðindi. Þar er í öllu farið eftir ráðgefandi áliti Efta-dómstólsins. Það gefur þannig jákvæðar vísbendingar um hvernig málin þróast í þeim málum sem eftir eru. Það er að segja þau mál sem snúa að tilskipuninni sem var innleidd hér árið 2017, sem eykur réttindi neytenda,“ sagði Breki Karlsson, formaður Neytandasamtakanna, þegar Bjarki Sigurðsson fréttamaður ræddi við hann í Landsrétti. Í maí síðasta árs gaf EFTA-dómstólinn út ráðgefandi álit að beiðni Héraðsdóms Reykjaness og Landsréttar. Í því sagði að orðalag í skilmálum lána þyrfti að vera nægilega gagnsætt jafnvel þó það þætti málfræðilega skýrt og skiljanlegt. Skilmálarnir þyrftu að vera skiljanlegir þannig að almennur neytandi sem teljist sæmilega vel upplýstur og athugull gæti skilið aðferðina sem beitt væri við ákvörðun um útlánsvexti. EFTA-dómstóllinn áréttaði þó að það væri dómstóla á Íslandi að kveða á um hvort samningar með umræddum skilmálum haldi gildi sínu. Málunum verði áfrýjað „Vissulega eru vonbrigði að í hinum málunum þremur, sem varða lán sem voru tekin fyrir 2017, að við höfum ekki náð okkar í gegn. En, við munum áfrýja,“ segir Breki. Þá séu fleiri mál í gangi fyrir dómstólum. Eitt verði tekið fyrir fljótlega í Héraðsdómi Reykjavíkur og annað, sem tapaðist í héraði, fari beint fyrir Hæstarétt. Áfrýjunarleyfi hefði þegar verið veitt. Hann telji alveg ljóst að Hæstiréttur muni fallast á að taka málin þrjú, sem töpuðust í dag, fyrir. „Það eru mál sem varða meginstabba húsnæðislána á markaði. Af því að þau varða lán sem voru tekin eftir árið 2017. Þessi mál sem voru til umfjöllunar núna í Landsrétti, þau varða lán sem voru tekin fyrir 2017. Þá voru aðeins öðruvísi lög, réttindi neytenda hafa aukist til muna við nýju lögin og við erum jákvæð varðandi það. En við hvetjum fólk til að skrá sig til leiks, taka þátt í þessu með okkur, til þess að tapa ekki réttindum þegar og ef Hæstiréttur kemst að niðurstöðu.“ Einstaklingarnir sem höfðuðu málin á hendur bönkunum voru dæmdir til að greiða bönkunum málskostnað. Breki segir að þeir muni ekki koma til með að greiða krónu, Neytendasamtökin taki reikninginn. Bankarnir skuldi neytendum allt að níutíu milljarða króna Breki segir að stóra myndin í málunum séu þau sjötíu þúsund húsnæðislán, að virði um það bil 2700 milljarða króna, sem eru undir í málunum. „Við teljum að bankarnir skuldi neytendum á bilinu 45 til níutíu milljarða króna. Þetta eru stærðirnar sem við erum að tala um og í samhengi er hagnaður bankanna rúmlega hundrað milljarðar króna á ári. Landspítalinn kostar um 200 milljarða. Þetta eru stærðirnar sem við erum að tala um.“
Neytendur Fjármálafyrirtæki Mest lesið Hermann í Kemi: „Kom mér mjög á óvart að verða svona ástfanginn“ Atvinnulíf Kærastan grjóthörð með svefntímann kvölds og morgna Atvinnulíf Margir gangi í gildru netsvindlara í óðagoti Neytendur Sýndarverslanir spretta upp eins og gorkúlur Neytendur Þúsundir íbúða í skammtímaleigu fari í langtímaleigu Viðskipti innlent Verð enn lægst í Prís Neytendur „Alvarlegt viðskiptastríð“ hafið Viðskipti erlent Unga fólkið greinilega að hugsa um sjálfbærnimálin Atvinnulíf Northvolt í þrot Viðskipti erlent Svara tollum Trumps: „Við munum ekki standa aðgerðarlausir hjá“ Viðskipti erlent Fleiri fréttir Margir gangi í gildru netsvindlara í óðagoti Sýndarverslanir spretta upp eins og gorkúlur Verð enn lægst í Prís Milljarðar Menntasjóðsins skrítnir þegar stúdentar sligist undan vöxtum Varað við svörtum eldhúsáhöldum IKEA innkallar útiljósaseríur og útiljós Neytendastofa sektar þrjár verslanir vegna nikótínauglýsinga Innkalla baunasúpu rétt í tæka tíð Rukkað því fólk hékk í rennunni Rukka í „rennuna“ á flugvellinum Skilar samkeppnin okkur samkeppnishæfu matarverði? Norskir komast í Víking gylltan Auðveldara verði að breyta atvinnuhúsnæði í íbúðir E. coli í frönskum osti Morgunblaðið skammað fyrir að birta óvart lítið merki Stytta skammarkrókinn til muna Situr uppi með „fýlusvipinn“ þrátt fyrir að hafa borgað fyrir aðgerð Vonar að Icelandair sjái sóma sinn í að bæta fólki tjónið „Óumflýjanlegt“ kílómetragjald kynnt í vikunni Loforð um milljarða í vasa neytenda „fuglar í skógi“ Sendi kærustuna með fiðluna svo hann kæmist í flugið Tappareglurnar innsiglaðar með lögum Greiði milljarða í arð í stað þess að lækka vexti til almennings Vonbrigði í málum neytenda en ástæða til bjartsýni Bankarnir lögðu neytendur í Vaxtamálinu „Þjóðarsport“ að hækka vöruverð í janúar Matvöruverð tekur stökk upp á við Nammið rýkur áfram upp í verði Í samkeppni við Noona með Sinna Verð í Bónus hækkað meira en í Krónunni Sjá meira