Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson og Elva Rakel Jónsdóttir skrifa 1. apríl 2025 11:45 Undanfarna áratugi hefur afneitun loftslagsbreytinga farið minnkandi eftir því sem áhrif þeirra verða sýnilegri. Samt sem áður er tilhneiging til afneitunar enn til staðar og virðist jafnvel aukast í ákveðnum bergmálshellum. Misskilningur og rangar upplýsingar um orsakir og eðli loftslagsbreytinga eru enn á kreiki, oft drifnar áfram af hugmyndum um náttúrulegar sveiflur í loftslagi Jarðar. Hér förum við yfir sjö algengar mýtur um loftslagsbreytingar. 1. „Loftslagið hefur alltaf breyst náttúrulega.“ Sannarlega hefur loftslag Jarðar breyst í gegnum jarðsöguna, til dæmis með Milankovitch-sveiflum. En slík ferli gerast yfirleitt á löngum tímabilum, árþúsundum eða milljónum ára. Hlýnunin sem við sjáum nú er mun hraðari og ekkert náttúrulegt ferli skýrir þessa hröðu hækkun á CO₂ og hitastigi. Það er hins vegar skýrt samhengi milli losunar mannsins á koltvísýringi (t.d. með bruna jarðefnaeldsneytis og skógareyðingu) og núverandi hlýnunar. Meðalhiti Jarðar hefur hækkað um meira en 1,1°C frá upphafi iðnbyltingarinnar, og síðustu tíu ár hafa verið þau hlýjustu sem skrásett hafa verið, þar sem ný hitamet er sett ár eftir ár. 2. „Það var mjög kalt síðasta vetur, svo hlýnunin hlýtur að vera uppspuni.“ Stundum er veðri og loftslagi ruglað saman. Veðurbreytingar vísa til sveiflna í veðri yfir stutt tímabil en loftslag vísar til veðurs á ákveðnu svæði yfir lengra tímabil. Jafnvel þó kalt hafi verið á afmörkuðu svæði eða tímabili, hefur hlýnun haldið áfram á heimsvísu. Reyndar geta röskuð vindakerfi vegna loftslagsbreytinga stundum valdið óvenjulegum kuldaköstum á ákveðnum stöðum. 3. „Hitamælingar ná aðeins aftur til 1800, en Jörðin er milljarða ára gömul.“ Sannleikurinn er sá að beinar mælingar á hita ná aðeins aftur til 19. aldar en vísindamenn nota margvísleg óbein gögn eins og ískjarna, trjáhringi, setlög úr hafsbotni o.s.frv. til að draga ályktanir um loftslag í fortíðinni. Þessar rannsóknir sýna að hlýnunin sem á sér stað nú er óvenjulega hröð í sögulegu samhengi. Til dæmis var koltvísýringsstyrkur hærri á dögum risaeðlanna, en samsetning landa heimsins var einnig allt öðruvísi. Þá voru miklar eldvirknis- og sólarbreytingar einnig í gangi. Þetta skapaði allt annað loftslagskerfi en það sem við búum við í dag. Að bera saman loftslög í fortíðinni við loftslagið í dag þegar aðrir þættir í náttúrunni voru einnig öðruvísi án þess að taka mið af þessum ólíku þáttum er villandi. 4. „CO₂ er aðeins 0,04% af lofthjúpnum, það getur varla haft svo stór áhrif.“ Jafnvel smáar agnir eða lítill styrkur efna geta haft gífurleg áhrif. CO₂ er snefilmagn í andrúmsloftinu en hefur úrslitaáhrif á varmajafnvægi Jarðar. Gögn úr ískjörnum sýna að breytingar á CO₂ haldast í hendur við hitasveiflur í jarðsögu jafnvel þegar tekið er tillit til annarra þátta sem hafa áhrif á hitastig, eins og sólarvirkni og eldgos. Þetta gefur sterklega til kynna að orsakasamband sé á milli CO₂ og meðalhitastigs á Jörðinni. 5. „ Öfgaveður hefur ekki aukist vegna loftslagsbreytinga.“ Gögn og athuganir sýna skýrt að tíðni og styrkur öfgaveðra hefur aukist vegna loftslagsbreytinga. Hækkandi hitastig stuðlar að öflugri hitabylgjum, meiri úrkomu, langvarandi þurrkum og sterkari fellibyljum. Hlýrri höf veita stormum meiri orku, sem eykur eyðileggingarmátt þeirra, á meðan breyttar veðurkerfisbreytingar valda óstöðugra veðurfari. Þurrkar, sem verða bæði tíðari og langvinnari, auka einnig hættu á fleiri og alvarlegri skógareldum. Alþjóðaveðurfræðistofnunin og fjölmargar loftslagsrannsóknir staðfesta að loftslagsbreytingar eru einn helsti drifkraftur þessara breytinga og valda því að öfgaveður verða bæði tíðari og alvarlegri. 6. „Loftslagsbreytingar gætu verið gagnlegar.“ Sumir halda því fram að heitara loftslag gæti bætt lífsskilyrði á köldum svæðum. Hins vegar er heildarafleiðingin yfirgnæfandi neikvæð; öfgaveður, hækkandi sjávarstaða, tap á líffræðilegri fjölbreytni og ógnir við matvæla- og vatnsöryggi hafa víðtæk áhrif á samfélög. Framleiðsla í landbúnaði og náttúruleg vistkerfi styðjast við tiltölulega stöðugt loftslag; hröð hlýnun getur raskað því jafnvægi verulega. Jafnvel þótt til séu svæði sem njóta tímabundins ávinnings, vega þau ekki upp á móti fjölda slíkra neikvæðra þátta sem skapast víðs vegar um heim, svo sem tíðari þurrka, flóða, fellibylja og skógarelda. 7. „Það er of seint að gera nokkuð í loftslagsmálum.“ Ólíkt algengri svartsýni er ekki um algjört „allt eða ekkert“ að ræða þegar kemur að loftslagsmálum. Hvert brot úr gráðu sem við náum að sporna gegn skiptir verulegu máli fyrir afleiðingar hlýnunar, svo sem umfang ofsaveðurs, hraða hækkunar sjávarborðs og rask á vistkerfum. Þótt sumar rannsóknir bendi til þess að ákveðin hlýnun sé nú þegar „komin til að vera“, er samt sem áður hægt að draga verulega úr frekari uppsöfnun gróðurhúsalofttegunda. Að hætta notkun jarðefnaeldsneytis, auka nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa eins og sólar- og vindorku, bæta orkunýtni í byggingum, samgöngum og iðnaði, auka sjálfbæra landnýting, innleiðing hringrásar í framleiðsu og neyslu og endurheimt vistkerfa getur saman hægt á hlýnun og dregið úr neikvæðum áhrifum. Allt frá einstaklingum til stofnana og ríkisstjórna geta allir lagt sitt af mörkum með því að taka ábyrgð á neyslu og framleiðslu, skýrri stefnumótun eða fjárfestingum í sjálfbærri tækni. Það sem skiptir mestu máli er að hafist sé handa sem fyrst. Gróðurhúsalofttegundir safnast upp í andrúmsloftinu yfir tíma og því fyrr sem brugðist er við, þeim mun betri möguleika höfum við á að takmarka hlýnun og draga úr alvarlegustu afleiðingunum. Engin ein aðgerð dugar ein og sér, en fjölmörg skref, stór og smá, geta haft veruleg áhrif til að tryggja bærilegt umhverfi fyrir komandi kynslóðir. Horfum fram á veginn Aðildarfélög Festu - miðstöðvar um sjálfbærni eru tæplega 200 íslensk fyrirtæki, stofnanir og samtök sem átta sig á ábyrgðinni sem fylgir áskorunum vegna loftslagsbreytinga. Þau vita líka að ábyrg rekstrarstjórnun, þar sem sjálfbærni er í forgrunni, getur búið til ný tækifæri til nýsköpunar og hagræðingar. Rekstraraðilar geta bæði komið í veg fyrir neikvæð umhverfisáhrif á sama tíma og þeir byggja upp traust og trúverðugleika í augum neytenda og fjárfesta. Einróma niðurstaða vísindafólks Þó að náttúrulegar sveiflur hafi mótað loftslag Jarðar í fortíðinni, er hröð hlýnun okkar daga fyrst og fremst afleiðing athafna mannsins, einkum vegna bruna jarðefnaeldsneytis. Rannsóknir á mörgum sviðum—eðlisfræði, efnafræði, jarðfræði, veðurfræði—styðja við þessa niðurstöðu og hrekja ranghugmyndir sem draga úr trúverðugleika loftslagsvísinda. Markmið stærsta loftslagssamnings ríkja heimsins, Parísarsamningsins, er að halda hlýnun Jarðar innan við 2°C, til að koma í veg fyrir alvarlegustu afleiðingar loftslagsbreytinga, eins og hækkun sjávarborðs og útbreiðslu eyðimerkur, sem gæti ógnað lífríki, mannlífi og efnahagi heimsins. Tvær gráður kann að hljóma lítið en Jörðin reiðir sig á þetta jafnvægi. Það er einnig mikilvægt að viðurkenna að óvissa er enn um nákvæma loftslagsnæmni (þ.e. nákvæmlega hversu mikið hlýnar fyrir hverja aukningu í CO₂) og svæðisbundna svörun (þ.e. hvernig mismunandi svæði muni upplifa þessa hlýnun). Engu að síður felur þetta ekki í sér neinn vafa um höfuðorsökina: Gróðurhúsalofttegundir af mannavöldum knýja áfram núverandi hlýnun. Að lokum hljótum við að spyrja: Hvor skýringin er líklegri til að vera rétt—niðurstaða mælinga og rannsókna þvert á rannsóknastofnanir og ríki um að aukning gróðurhúsalofttegunda orsaki hnattræna hlýnun, studd ótal beinum mælingum og skiljanlegum eðlisfræðilögmálum, eða hugmyndin um að þetta sé einfaldlega tilviljun vegna einhvers óþekkts náttúrulegs fyrirbæris sem engar gangreyndar rannsóknir hafa fundið? Allar helstu náttúrulegu orsakir hafa verið kannaðar og engin þeirra passar við þá miklu og skjótu hitabreytingu sem nú mælist jafn vel og losun gróðurhúsalofttegunda frá mönnum. Rökhugsun styður skýrt þá fyrrnefndu. Hér má nálgast nánari samantekt með vísun á heimildir, þ.a.m. upplýsingar um helstu áhrifaþætti á loftslag jarðar, gróðurhúsaáhrif og hvað gögnin sýna um nýlegar breytingar á CO₂ og hitastigi. Höfundar starfa hjá Festu - miðstöð um sjálfbærni: Kristinn Már Hilmarsson, sjálfbærnisérfræðingur og Elva Rakel Jónsdóttir, framkvæmdastjóri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loftslagsmál Mest lesið Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Skoðun Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarna áratugi hefur afneitun loftslagsbreytinga farið minnkandi eftir því sem áhrif þeirra verða sýnilegri. Samt sem áður er tilhneiging til afneitunar enn til staðar og virðist jafnvel aukast í ákveðnum bergmálshellum. Misskilningur og rangar upplýsingar um orsakir og eðli loftslagsbreytinga eru enn á kreiki, oft drifnar áfram af hugmyndum um náttúrulegar sveiflur í loftslagi Jarðar. Hér förum við yfir sjö algengar mýtur um loftslagsbreytingar. 1. „Loftslagið hefur alltaf breyst náttúrulega.“ Sannarlega hefur loftslag Jarðar breyst í gegnum jarðsöguna, til dæmis með Milankovitch-sveiflum. En slík ferli gerast yfirleitt á löngum tímabilum, árþúsundum eða milljónum ára. Hlýnunin sem við sjáum nú er mun hraðari og ekkert náttúrulegt ferli skýrir þessa hröðu hækkun á CO₂ og hitastigi. Það er hins vegar skýrt samhengi milli losunar mannsins á koltvísýringi (t.d. með bruna jarðefnaeldsneytis og skógareyðingu) og núverandi hlýnunar. Meðalhiti Jarðar hefur hækkað um meira en 1,1°C frá upphafi iðnbyltingarinnar, og síðustu tíu ár hafa verið þau hlýjustu sem skrásett hafa verið, þar sem ný hitamet er sett ár eftir ár. 2. „Það var mjög kalt síðasta vetur, svo hlýnunin hlýtur að vera uppspuni.“ Stundum er veðri og loftslagi ruglað saman. Veðurbreytingar vísa til sveiflna í veðri yfir stutt tímabil en loftslag vísar til veðurs á ákveðnu svæði yfir lengra tímabil. Jafnvel þó kalt hafi verið á afmörkuðu svæði eða tímabili, hefur hlýnun haldið áfram á heimsvísu. Reyndar geta röskuð vindakerfi vegna loftslagsbreytinga stundum valdið óvenjulegum kuldaköstum á ákveðnum stöðum. 3. „Hitamælingar ná aðeins aftur til 1800, en Jörðin er milljarða ára gömul.“ Sannleikurinn er sá að beinar mælingar á hita ná aðeins aftur til 19. aldar en vísindamenn nota margvísleg óbein gögn eins og ískjarna, trjáhringi, setlög úr hafsbotni o.s.frv. til að draga ályktanir um loftslag í fortíðinni. Þessar rannsóknir sýna að hlýnunin sem á sér stað nú er óvenjulega hröð í sögulegu samhengi. Til dæmis var koltvísýringsstyrkur hærri á dögum risaeðlanna, en samsetning landa heimsins var einnig allt öðruvísi. Þá voru miklar eldvirknis- og sólarbreytingar einnig í gangi. Þetta skapaði allt annað loftslagskerfi en það sem við búum við í dag. Að bera saman loftslög í fortíðinni við loftslagið í dag þegar aðrir þættir í náttúrunni voru einnig öðruvísi án þess að taka mið af þessum ólíku þáttum er villandi. 4. „CO₂ er aðeins 0,04% af lofthjúpnum, það getur varla haft svo stór áhrif.“ Jafnvel smáar agnir eða lítill styrkur efna geta haft gífurleg áhrif. CO₂ er snefilmagn í andrúmsloftinu en hefur úrslitaáhrif á varmajafnvægi Jarðar. Gögn úr ískjörnum sýna að breytingar á CO₂ haldast í hendur við hitasveiflur í jarðsögu jafnvel þegar tekið er tillit til annarra þátta sem hafa áhrif á hitastig, eins og sólarvirkni og eldgos. Þetta gefur sterklega til kynna að orsakasamband sé á milli CO₂ og meðalhitastigs á Jörðinni. 5. „ Öfgaveður hefur ekki aukist vegna loftslagsbreytinga.“ Gögn og athuganir sýna skýrt að tíðni og styrkur öfgaveðra hefur aukist vegna loftslagsbreytinga. Hækkandi hitastig stuðlar að öflugri hitabylgjum, meiri úrkomu, langvarandi þurrkum og sterkari fellibyljum. Hlýrri höf veita stormum meiri orku, sem eykur eyðileggingarmátt þeirra, á meðan breyttar veðurkerfisbreytingar valda óstöðugra veðurfari. Þurrkar, sem verða bæði tíðari og langvinnari, auka einnig hættu á fleiri og alvarlegri skógareldum. Alþjóðaveðurfræðistofnunin og fjölmargar loftslagsrannsóknir staðfesta að loftslagsbreytingar eru einn helsti drifkraftur þessara breytinga og valda því að öfgaveður verða bæði tíðari og alvarlegri. 6. „Loftslagsbreytingar gætu verið gagnlegar.“ Sumir halda því fram að heitara loftslag gæti bætt lífsskilyrði á köldum svæðum. Hins vegar er heildarafleiðingin yfirgnæfandi neikvæð; öfgaveður, hækkandi sjávarstaða, tap á líffræðilegri fjölbreytni og ógnir við matvæla- og vatnsöryggi hafa víðtæk áhrif á samfélög. Framleiðsla í landbúnaði og náttúruleg vistkerfi styðjast við tiltölulega stöðugt loftslag; hröð hlýnun getur raskað því jafnvægi verulega. Jafnvel þótt til séu svæði sem njóta tímabundins ávinnings, vega þau ekki upp á móti fjölda slíkra neikvæðra þátta sem skapast víðs vegar um heim, svo sem tíðari þurrka, flóða, fellibylja og skógarelda. 7. „Það er of seint að gera nokkuð í loftslagsmálum.“ Ólíkt algengri svartsýni er ekki um algjört „allt eða ekkert“ að ræða þegar kemur að loftslagsmálum. Hvert brot úr gráðu sem við náum að sporna gegn skiptir verulegu máli fyrir afleiðingar hlýnunar, svo sem umfang ofsaveðurs, hraða hækkunar sjávarborðs og rask á vistkerfum. Þótt sumar rannsóknir bendi til þess að ákveðin hlýnun sé nú þegar „komin til að vera“, er samt sem áður hægt að draga verulega úr frekari uppsöfnun gróðurhúsalofttegunda. Að hætta notkun jarðefnaeldsneytis, auka nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa eins og sólar- og vindorku, bæta orkunýtni í byggingum, samgöngum og iðnaði, auka sjálfbæra landnýting, innleiðing hringrásar í framleiðsu og neyslu og endurheimt vistkerfa getur saman hægt á hlýnun og dregið úr neikvæðum áhrifum. Allt frá einstaklingum til stofnana og ríkisstjórna geta allir lagt sitt af mörkum með því að taka ábyrgð á neyslu og framleiðslu, skýrri stefnumótun eða fjárfestingum í sjálfbærri tækni. Það sem skiptir mestu máli er að hafist sé handa sem fyrst. Gróðurhúsalofttegundir safnast upp í andrúmsloftinu yfir tíma og því fyrr sem brugðist er við, þeim mun betri möguleika höfum við á að takmarka hlýnun og draga úr alvarlegustu afleiðingunum. Engin ein aðgerð dugar ein og sér, en fjölmörg skref, stór og smá, geta haft veruleg áhrif til að tryggja bærilegt umhverfi fyrir komandi kynslóðir. Horfum fram á veginn Aðildarfélög Festu - miðstöðvar um sjálfbærni eru tæplega 200 íslensk fyrirtæki, stofnanir og samtök sem átta sig á ábyrgðinni sem fylgir áskorunum vegna loftslagsbreytinga. Þau vita líka að ábyrg rekstrarstjórnun, þar sem sjálfbærni er í forgrunni, getur búið til ný tækifæri til nýsköpunar og hagræðingar. Rekstraraðilar geta bæði komið í veg fyrir neikvæð umhverfisáhrif á sama tíma og þeir byggja upp traust og trúverðugleika í augum neytenda og fjárfesta. Einróma niðurstaða vísindafólks Þó að náttúrulegar sveiflur hafi mótað loftslag Jarðar í fortíðinni, er hröð hlýnun okkar daga fyrst og fremst afleiðing athafna mannsins, einkum vegna bruna jarðefnaeldsneytis. Rannsóknir á mörgum sviðum—eðlisfræði, efnafræði, jarðfræði, veðurfræði—styðja við þessa niðurstöðu og hrekja ranghugmyndir sem draga úr trúverðugleika loftslagsvísinda. Markmið stærsta loftslagssamnings ríkja heimsins, Parísarsamningsins, er að halda hlýnun Jarðar innan við 2°C, til að koma í veg fyrir alvarlegustu afleiðingar loftslagsbreytinga, eins og hækkun sjávarborðs og útbreiðslu eyðimerkur, sem gæti ógnað lífríki, mannlífi og efnahagi heimsins. Tvær gráður kann að hljóma lítið en Jörðin reiðir sig á þetta jafnvægi. Það er einnig mikilvægt að viðurkenna að óvissa er enn um nákvæma loftslagsnæmni (þ.e. nákvæmlega hversu mikið hlýnar fyrir hverja aukningu í CO₂) og svæðisbundna svörun (þ.e. hvernig mismunandi svæði muni upplifa þessa hlýnun). Engu að síður felur þetta ekki í sér neinn vafa um höfuðorsökina: Gróðurhúsalofttegundir af mannavöldum knýja áfram núverandi hlýnun. Að lokum hljótum við að spyrja: Hvor skýringin er líklegri til að vera rétt—niðurstaða mælinga og rannsókna þvert á rannsóknastofnanir og ríki um að aukning gróðurhúsalofttegunda orsaki hnattræna hlýnun, studd ótal beinum mælingum og skiljanlegum eðlisfræðilögmálum, eða hugmyndin um að þetta sé einfaldlega tilviljun vegna einhvers óþekkts náttúrulegs fyrirbæris sem engar gangreyndar rannsóknir hafa fundið? Allar helstu náttúrulegu orsakir hafa verið kannaðar og engin þeirra passar við þá miklu og skjótu hitabreytingu sem nú mælist jafn vel og losun gróðurhúsalofttegunda frá mönnum. Rökhugsun styður skýrt þá fyrrnefndu. Hér má nálgast nánari samantekt með vísun á heimildir, þ.a.m. upplýsingar um helstu áhrifaþætti á loftslag jarðar, gróðurhúsaáhrif og hvað gögnin sýna um nýlegar breytingar á CO₂ og hitastigi. Höfundar starfa hjá Festu - miðstöð um sjálfbærni: Kristinn Már Hilmarsson, sjálfbærnisérfræðingur og Elva Rakel Jónsdóttir, framkvæmdastjóri.
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun